Witam!
Jet to niewątpliwie
nazwisko pochodzenia niemieckiego, przeniesione na grunt polski dość wcześnie wraz z osadnictwem niemieckich mieszczan (kupców i rzemieślników). Zbliżone formy spolonizowane są zanotowane w Słowniku Staropolskich Nazw Osobowych (t. I-VI pod red. W. Taszyckiego, Wrocław 1965-83 + t. VII Suplement pod redakcją M. Malec, Wrocław 1984-87); przykłady zapisu: Geylnarowa, Gelnarowa, Geldnarowej. Wg etymologów polskich opierających się na pracach niemieckich (m.in. J.A. Brechenmacher "Etymologisch Worterbuch der deutschen Familiennamen" I-II, Limburg 1957-1963),
podstaw słowotwórczych jest kilka:
- nazwa miejscowa 'Gelden',
- gelte - drewniany czerpak do wody
- gold (golt) - złoto
Stad n.p. Geldner, Gelner = Goldner, Göldner (pol. złotnik lub wypłukujący złoto).
Wielość form pochodnych i ich rozprzestrzenienie w czasie i przestrzeni uniemożliwia jednoznaczne określenie a priori etymologii każdej konkretnej formy, bez cofania się w czasie w oparciu o dokumenty genealogiczne konkretnego rodu. Inaczej mówiąc,
to samo brzmienie nazwiska w jednym miejscu może mieć inną etymologię niż w innym.
Wiadomo np. że nazwisko 'Gelner' występowało i występuje w Polsce najczęściej na Śląsku, ale też w Czechach, w Niemczech, w USA. Przykłady z publikowanych źródeł:
1) "Związki handlowe Śląska z Rzecząpospolitą w XVII wieku" - Strona 203
Marian Wolański - 1961. Cytat:
"1632 kupiec wrocławski Samuel <b>Gelner</b> oddał w zastaw Benedyktowi Linderhausenowi <br> z Torunia towary norymberskie wartości 200 Rtlr., co stało się przedmiotem <br> długiego sporu pomiędzy tymi dwoma kontrahentami".
2) Znany pisarz czeski František Gelner - 1901 " Po nás ať přijde potopa !"
3) Ciekawe pogrupowanie dla praktycznego poznania znaczenia nazwisk pochodzenia niemieckiego podaje "German-American names" - Strona 170
George Fenwick Jones - 2006 - Liczba stron: 354 - Podgląd dostepny w internecie: books.google.pl
... Gellermann 94 (yellow haired) 112 Gellermann, see Geldermann Gellhaus, Gellhausen (guild house) 65 Gellinger (fr Gelling) 122 Gellmann, Gelman, see Geldmann Gellner,
Gelner (goldsmith) 96 Gellwasser (marsh water) 80 Gelpke 55 (marsh
Uwaga:
'Goldsmith' znaczy pol. 'złotnik'.
4) Warto przeszukać wykazy nazwisk pochodzenia niemieckiego używanych przez Żydów galicyjskich
http://www.jewishgen.org/galicia/surdex/si_ga.htm
chociaż wielkie
słowniki etymologiczne nazwisk Żydowskich nie podają tej konkretnej formy "Gelner" jako nazwiska używanego przez Żydów.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Na zakończenie proponuje uważnie wgłębić się w wyniki wyszukiwarki holenderskiej
http://www.geneaservice.nl/navigator/
gdzie podawane są bardzo obszerne dane o tym nazwisku i jego występowaniu na świecie w różnych zbiorach, które trzeba przeglądać odrębnie.
