Witam ponownie.
Katarzyno, zebrałem trochę dodatkowych informacji mówiących o możliwych etymologiach nazwiska Suszko. Informacje te zamieszczam poniżej. Zapewne możliwe są też inne etymologie, o których pisali w swoich postach osoby wypowiadające się na ten temat.
Możemy teoretycznie rozważyć kilka możliwości powstania nazwiska Suszko. Jak wspomniałem w moim poprzednim poście, w języku polskim, ukraińskim oraz białoruskim sufiks –ko ma utrwaloną pozycję w systemie słowotwórczym. Napisałem też, że sufiks ten jest odpowiednikiem polskiego przyrostka –ek. Sufiks –ek jaki i sufiks –ko należą do przyrostków zdrobniający wyraz podstawowy, niezależnie czy słowo należy do grupy wyrazów ( nazw ) pospolitych, nazw geograficznych, nazw miejscowych, nazw osobowych. Zogniskujmy się na imionach, istnieją obok siebie różne formy zdrobnionych imion, które pochodzą od tego samego imienia. Za przykład niech posłuży imię Zbigniew. Imię to, między innymi posiada dwie formy zdrobnienia: Zbyszek i Zbyszko albo imię Radosław, od którego utworzono podobną parę zdrobniałych imion: Radek i Radko lub imię Stanisław, które tworzy też taka parę zdrobniałych imion: Staszek i Staszko. Tak jak Suszek i Suszko, które mogą pochodzić od nazwy osobowej Susz ( Suszek = Suszko < Susz ). Nazwa osobowa Susz też może być zdrobniałą formą złożonego słowiańskiego imienia. Tylko jakiego imienia? Za takim rozumieniem nazwy osobowej Susz jako zdrobniałej formy imienia mogą świadczyć zdrobniałe formy takich imion jak: Warcisław > Warsz, Kazimierz > Kasz, Bronisław > Brosz. Można hipotetycznie powiedzieć, że nazwa osobowa Suszko powstała od imienia Susz, które jest zdrobnieniem imienia ????. Niestety nie wiem jakie to może być imię i czy istniało lub istnieje takie imię? Teoretycznie nazwa osobowa Suszko byłaby spieszczeniem już zdrobniałego imienia Susz ( ???? > Susz > Suszko ).
Według Słownika nazwisk współcześnie w Polsce używanych, pod redakcją Kazimierza Rymuta, w Polsce w latach 90. XX wieku mieszkało 400osób noszących nazwisko Susz. Można przyjąć, że Nazwisko Suszko oznacza małego Susza ( mały Susz ), syna Susza ( przezwisko, imię, nazwisko Susz ). Hipotetycznie nazwa osobowa Susz może być imieniem albo przezwiskiem powstałym od jakiegoś pospolitego apelatywu ( nazwy pospolitej ). Jeżeli nazwa osobowa Susz pochodzi od przezwiska Susz a ten od nazwy pospolitej susz, to co może oznaczać apelatyw susz? W staropolszczyźnie wyraz susz oznaczał suchy teren. Możliwe jest też pochodzenie tej nazwy od takich nazw pospolitych jak: susza, suchy, suszyć, susz [ suszone zioła, owoce itp. ] itp. Nazwa osobowa Susz notowana była już w 1166 roku.
Oczywiście istnieje też możliwość, że nazwa osobowa Suszko powstała od jakiegoś pospolitego apelatywu i jest jego zdrobnieniem i nie ma nic wspólnego z imieniem Susz albo Suszko. Suszko może być przezwiskiem osoby, od którego później powstało nazwisko Suszko. Zatem, nazwa osobowa Suszko może pochodzić od przezwiska Suszko, który prawdopodobnie pochodzi od nazw pospolitych: suszyć, susza, w staropolszczyźnie suchy teren; obumarłe drzewo, też od suchy „pozbawiony wilgoci”; chudy. Tak więc, przezwisko Suszko mogło mówić o cechach fizycznych osoby obdarzonej tym przezwiskiem.
Katarzyno, w poprzednim moim poście napisałem, że nazwy osobowe zakończone przyrostkiem –ko rozpowszechnione były na dawnych kresach Polski. Zatem, może warto sprawdzić co o nazwisku Suszko mówią etymolodzy Ukraińscy. Po ukraińsku nazwisko Szuszko brzmi Сушко. Павло Чучка tak pisze o pochodzeniu nazwiska Сушко ( Suszko ): „Сушко. Власнм особовим іменем стала атрибутивна апелятивна назва Сушко, утворена від прикметника сухий "худий" за допомогою суфікса – ко. Прикладів на вживання імені Сушко упродовж XVI – XVIII ст. багато по всій Україні. Напр., 1552 р.: Сушко Безхлебичь (ОО3 597); Сушко Причолковичь(ОM3626); 1618: Suszko Balint – м. Зборів (Marsina 1О1); 1620: міщанин Сушко Кушнір – с. Старе Полонне (ВКО 239); 1649: козаки Уманського полку Сушко Пєтрєнко (РВ3 232) та Леско Сущєнко (РВЗ 221). У XVIII ст. прізвище Сушко вживалося ще на Лемківщині (Красовський 147), а нині є також на Закарпатті (Чу Прізв. 542).” [ Слов'янськi особовi iмена украïнцiв: iсторико – етимологiчний словник. Ужгород: Ліра, 2011. Strona 338. ].
Najogólniej i dużym skrócie etymologia podana przez Павлa Чучка mówi, że nazwisko Suszko powstało od przezwiska Suszko, które powstało od przymiotnika „suchy”, „chudy” przy pomocy sufiksu –ko. W XVIII wieku nazwisko Suszko było rozpowszechnione na Łemkowszczyźnie a teraz na Zakarpaciu.
Inni ukraińscy etymolodzy pochodzenie nazwiska Suszko tak omawiają:
1. Прізвище Сушко походить від імені Сушко, яке в свою чергу походить від слова "сухий". Сушко - маленький Сухий, а Сущенко (Сучченко) - син Сушка.
Nazwisko Susko pochodzi od przezwiska Suszko, który z kolei pochodzi od słowa suchy. Suszko – mały, cienki, drobny, maleńki, młody ( trochę ) suchy, Suszenko – syn Suszka.
2. Прізвище Сушко від прозвища Сущ, Сущик. Прозвище Сущ,Сущик- в'ялені суха снетка та інша суха дрібна риба /окунь і т.п./. Згідно цієї версії Сушком могли прозвати рибалку чи того, хто любив суху рибу.
Nazwisko Suszko pochodzi od przezwiska Suszcz, Suszczik – suszona ryba Stynka i inne suszone małe ryby ( okoń ). Według tej wersji nazwisko może oznaczać kogoś kto suszył ryby lub lubił je jeść.
Закінчення прізвища на " –о" , як видно з документа 912 року та документів РГАДА (Москва) дуже давнього походження. Закінчення " –о" московітами було запозичене і перетворено в "-ка" /Ивашка, Фомка і т.п./. В Руській Київській державі, а пізніше і в Україні означало меншу ступінь, тобто батько /голова/-Сухий ,а син-Сушко, а згодом батько - Сушко, син - Сущенко.
Nazwiska zakończone na –o są bardzo starymi nazwiskami, odnotowują je dokumenty pochodzące z 912 roku. Przyrostek –o później przeszedł w sufiks –ko. Na Rusi Kijowskiej i później na Ukrainie oznaczało mniejszy stopień ( charakteryzowało wielkość ), czyli ojciec ( głowa ) – Suchy, a syn – Suszko, a później jego ojciec – Suszko, syn Suszczenko.
Według Rosyjskiej etymologii nazwisko Suszko ( Сушко ) jest opisane w następujący sposób:
„Обладатели фамилии Сушко, безусловно, могут гордиться своей фамилией как памятником украинской истории, культуры и языка.
Фамилия Сушко относится к распространенному типу украинских фамилий и образована от личного прозвища.
У славян издревле существовала традиция давать человеку прозвище в дополнение к имени, полученному им при крещении. Исторически это явление легко объяснимо. Донское казачество состояло из смелых и независимых удальцов, не желавших жить в постоянной зависимости от князей и бояр, а потому вынужденных бежать из центральных русских земель. Поэтому основная часть казачества должна была в целях безопасности скрывать свое происхождение и крестильное имя. В результате возникло огромное количество прозвищ, ставших впоследствии основой для фамилий.
В казачестве при образовании прозвища первостепенную роль играли индивидуальные признаки человека: его внешность, манера поведения, внутренние качества. Признаки же такие, как происхождение из определенной местности и определенной семьи - были оттеснены на второй план.
Подобные прозвища можно считать своеобразной энциклопедией народного быта, традиций, духовной культуры. В них ярко отразился национальный характер украинца, его склонность к шутке, умение острить. Так появились фамилии типа Безбородько, Бородай, Довгань, Горбаль, Шумило, Кривобок, Цикало и многие другие.
Например, фамилия Сушко образована, по-видимому, от прозвища Сухой, поводом к которому, могло послужить одно из свойств его обладателя, который был либо сухощавого телосложения, либо чересчур сдержанный в проявлении своих эмоций.
Фамилия Сушко достаточно редкая, но среди прославленных однофамильцев можно выделить известного запорожского писателя и журналиста Константина Сушко, а также Владимира Сушко, на сегодняшний день единственного мастера промыслов народов Севера, возродившего искусство изготовления знаменитых пареньских ножей.
История пареньских ножей началась в XVII веке. Их по особым технологиям изготавливали в корякском селении Парень, которое находится на берегу Пенжинской губы. Пареньские кузнецы ковали для ножей полухолодные клинки, из-за чего лезвия получались острыми, легко точились и практически не зазубривались. Помимо своей практичности и универсальности, эти ножи отличались художественной обработкой, благодаря которой их смело можно было назвать произведениями искусства. На лезвиях ножей пареньские кузнецы гравировали фигурки животных, стилизованные узоры, орнаменты.
К ХХ веку секреты изготовления пареньских ножей были практически утрачены. Владимиру Сушко удалось по крупицам воссоздать пареньскую технологию ковки. Сегодня он является выдающимся художником-оружейником, единственным на Дальнем Востоке членом Союза оружейников России. Его работы находятся в Оружейной палате и Лувре.
Таким образом, фамилия Сушко представляет собой интереснейший памятник славянской письменности и культуры.".
Nie będę tłumaczył całego tekstu, autor tej etymologii mówi, że nazwisko Suszko jest pochodzenia Ukraińskiego i należy do nazwisk powstałych od osobistych przezwisk. Twierdzi też, że u Słowian istniała tradycja według której oprócz imienia na chrzcie przybierało się przydomek ( przezwisko ) lub był on też nadawany przez innych. W przeszłości Donieccy Kozacy aby uniknąć prześladowań ze strony bojarów, nie chcąc żyć w zależności od książąt uciekli z centralnych ziem ruskich. Dlatego większość Kozaków ukrywała swoje prawdziwe nazwiska, imiona nadane na chrzcie aby uniknąć rozpoznania i przybierała różne przezwiska ( przydomki ). Pomysłowość ich była ogromna i powstało bardzo dużo przezwisk. Mogły one powstawać od cech fizycznych konkretnej osoby, cech zachowania danej osoby, różnych innych nazw pospolitych. Autor tego opracowania za przykład powstania takich przezwisk podaje nazwę osobową Suszko, która powstała od przezwiska Suchy. Przezwisko Suchy mogło powstać od wyglądu osoby, która cechowała się chudą budową ciała albo była bardzo powściągliwa w manifestowaniu swoich emocji.
Katarzyno, tłumacząc z języka ukraińskiego i rosyjskiego starałem się oddać sens oryginalnego teksu ale mogły się wkraść jakieś niedokładności. Mam nadzieję, że zebrane przeze mnie informacje o nazwisku Suszko pozwolą Ci wyrobić swoje własne zdanie na temat pochodzenia tego nazwiska. Jeżeli dodasz do nich informacje, które zostały podane przez inne osoby, to może powstanie całościowy obraz mówiący jak mogło dojść do powstania tego nazwiska.
Pozdrawiam – Roman.
https://uk.wikipedia.org/wiki/Сушки_(роди)
https://www.analizfamilii.ru/Sushko/proishozhdenie.html
