Witam.
Tereso, na portalu Stankiewicze z przyjaciółmi p. Ewa Szczodruch zamieściła etymologię nazwiska Masalski, która mówi:
• „Masalski - w grupie nazwisk pochodzących od podstawy mas-, por. masa, wschodniosłowiańskie, gmina Mosiej (= Mojżesz).”.
• „Masalski w grupie nazwisk pochodzących od masa lub od wschodniosłowiańskiego imienia Mosiej (= Mojżesz).”.
Moim skromnym zdaniem aby ustalić jak powstało nazwisko Masalski powinno się ustalić pierwszą osobę o tym nazwisku i po której dziedziczone jest to nazwisko. Następnie jak nazywał się ojciec [ matka ] tej osoby oraz ustalić czy przypadkiem osoba nosząca nazwisko Masalski nie posiadała innego przezwiska albo nazwiska.
Na pierwszy rzut oka nazwisko Masalski jest nazwiskiem derywowanym przy pomocy sufiksu –ski [ Masal + ski = Masalski ] i jest nazwiskiem przymiotnikowym utworzonym od tematu Masal. Sufiks –ski wskazuje, iż nazwisko to mogło powstać od nazwy miejscowości i być nazwiskiem szlacheckim ale tylko wtedy gdy pierwsza osoba lub jej potomkowie była właścicielem takiej miejscowości. Cząstka –ski w nazwisku mówi też, że nazwisko Masalski mogło zostać przyjęte przez osobę urodzoną lub pochodzącą z takiej miejscowości. Przyrostek –ski może mieć tylko strukturalne znaczenie i nie mieć nic wspólnego z powyżej wymienionymi znaczeniami. Nazwisko Masalski mogło też powstać od imienia, przezwiska, nazwiska Masal mając na celu upodobnienie go do nazwiska polskiego [ szlacheckiego ] albo przydaniu osobie go noszącej godności, szlachetności itp. Zatem, pozostaje ustalić czym była nazwa osobowa Masal? Czy była imieniem, przezwiskiem lub nazwiskiem? Moim skromnym zdaniem nazwa osobowa Masal mogła powstać od wyrazu pospolitego masal. Tylko co znaczy apelatyw Masal?
Według etymologii opracowanej przez p. Ewę Szczodruch nazwa osobowa „Masal - w grupie nazwisk pochodzących od masa lub od wschodniosłowiańskiego imienia Mosiej (= Mojżesz).”.
Jeżeli chodzi o nazwisko [ imię ] Mosiej, to według p. Ewy Szczodruch „Mosiej - w grupie nazwisk pochodzących od imienia Mojżesz. Pochodzenie biblijnego imienia Moseh nie zostało wyjaśnione. Przypuszcza się, że pochodzi od egipskiego msj ‘urodzić’ lub od arabskiego m-w- -sz ‘dziecię nowonarodzone’ lub od koptyjskiego mo ‘woda’ i usza ‘wydobyć’ albo od hebrajskiego naszach ‘wyciągnąć (z wody)’. Przejęte do greckiego w dwóch wariantach Moyses i Moses, łacińskiego Moyses, Moses, niemieckiego Moses, Mose, Moyse. W języku polskim Mojżesz, za pośrednictwem Kościoła prawosławnego Mojsiej, a języka jidysz Mosze.”.
W zasadzie na tym mogę zakończyć – nic więcej nie znalazłem na temat nazwiska Masalski. Dawna Polska był ogromnym państwem, obejmowała w przeszłości tereny Ukrainy, Białorusi, Litwy. Sprawdziłem rosyjskich na stronach poświęconych etymologii nazwisk. Na jednej z nich, „Иудаизм и евреи. ПАМЯТИ ФРУМЫ МАЛКИ ШВИНГЕР ПОСВЯЩАЕТСЯ” [ Judaizm i Żydzi. Pamięci Frumy Małki Schwinger poświęcona ] w zakładce „Еврейские фамилии” [ Żydowskie nazwiska ] znalazłem etymologie nazwiska Masalski [ po rosyjsku Масальский ]. Według autorów tej strony nazwisko Маsalski: „Фамилия Масальский произошла или от названия имения Масальщина, или же от ивритского женского имени Мазаль, которое означает счастье, удача, в котором случае Масальский переводится как сын Мазаль. Это имя распространено в основном среди сефардских евреев.”. Po polsku może to brzmieć: Nazwisko Masalski może pochodzić od nazwy miejscowej lub nazwy majątku Masalszczynzna albo od hebrajskiego imienia żeńskiego Mazal, które oznacza ‘szczęście’, ‘powodzenie’, w takim przypadku Masalski tłumaczone jest jako ‘syn Mazal’. Imię [ nazwisko ] powszechne jest wśród Żydów sefardyjskich.
Rosyjska etymologia nazwiska Masalski jest o tyle ciekawa, że mówi, iż nazwisko Masalski może pochodzić od nazwy miejscowej Masalszczyzna albo od nazwy majątku, posiadłości Masalszczyzna. Oznacza to, że osoba o nazwisku Masalski mogła przyjąć nazwisko od nazwy miejscowej Masalszczyzna w przypadku:
• bycia jej właścicielem – nazwisko szlacheckie,
• urodzenia się w tej miejscowości albo pochodzenia lub zamieszkiwania w tej miejscowości – nazwiska nie szlacheckie, odmiejscowe.
Zatem, czy istnieje miejscowość o nazwie Masalszczyzna? Znalazłem kilka miejscowości o tej nazwie w obrębie granic dawnej Polski:
• Masalszczyzna – zaścianek szlachecki – gmina Sobótka, powiat polityczny Brasław, województwo wileńskie, poczta i telegraf Sobótka Zawierzska, stacja kolejowa Sobótka Wąska, sąd grodzki Bracław, sąd okręgowy Wilno, parafia Sobótka.
• Masalszczyzna I – zaścianek szlachecki – gmina Żukojnie, powiat polityczny Święciany, województwo wileńskie, poczta i telegraf Kluszczany, stacja kolejowa Geladnia, sąd grodzki Łyntupy, sąd okręgowy Wilno, parafia Kluszczany.
• Masalszczyzna II – zaścianek szlachecki – dane takie same jak w przypadku Masalszczyzna I.
• Masałowszczyzna – Rawicze – forwark – [ druga nazwa Rawicze Masałowszczyzna folwark ] – gmina Szczuczyn, powiat polityczny Szczyczyn, województwo nowogródzkie, poczta i telegraf Szczuczyn koło Lidy, poczta i telegraf Różanka nad Niemnem, sąd grodzki Szczuczyn Lidzki, sąd okręgowy Wilno, parafia Lack Kościelny, prawosławna parafia Zawałki [ Dziembrów ].
Na podstawie Skorowidza miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorialnie im właściwym władz i urzędów (…);Przemyśl; Warszawa; Wydawnictwo Książnicy Naukowej; 1933.
Jest jeszcze jedna miejscowość o nazwie Masalszczyzna, która obecnie znajduje się na Białorusi w rejonie mohylewskim obwodu mohylewskiego, około 22 km na zachód od Mohylewa [ Masalszczyna – po białorusku Масальшчына; po rosyjsku Масальщина; historyczna nazwa Masalszczyzna ].
Jeżeli chodzi o nazwisko Massalski – „Massalscy – ród książęcy pochodzenia ruskiego, którego jedna linia miała charakter magnacki, pieczętujący się herbem własnym Massalski, a wywodzący się od książąt Karaczewskich, czernichowskiej gałęzi dynastii Rurykowiczów. W połowie XIV w. (ok. roku 1355) książę Czernichowski, Światosław Karaczewski, wydzielił synowi Jurijowi (Jerzemu) w samodzielne władanie północno-wschodnią część swojego księstwa (pomiędzy rzekami Oką, Ugrą i Desną). Jurij obrał za swoją siedzibę gród Masalsk i od jego nazwy przyjął dla siebie nazwisko Massalski. Ziemie te położone pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i rosnącym w siłę księstwem Moskiewskim były terenem ciągłych najazdów i walk. Na początku XV w. (1408 r.) Masalsk został przyłączony do W.K. Litewskiego ale już w 1492 r definitywnie zaanektowany został przez Księstwo Moskiewskie i do dzisiaj znajduje się w władaniu jego następców. W wyniku tych walk i zmian politycznych część potomków kniazia (księcia) Jurija Massalskiego przeniosła się na ziemie WK Litewskiego, część pozostała na terenie Księstwa Moskiewskiego. Massalscy żyją do dnia dzisiejszego, reprezentowani są w Związku Szlachty Polskiej.”
Można też spotkać się z zapisem nazwiska Massalski w formie Masalski. „Ilja Telatycki, mąż Hanny Masalskiej ( ród Masalskich wywodził się z czernihowskiej linii dawnych książąt ruskich, Hanna zaś była córką księcia Wasyla Iwanowicza Masalskiego, który był m.in. posiadaczem Wistycz i Buczemla w pow. brzeskim ). Informacja pochodzi ze strony
http://nadbuhom.pl/
Na sam koniec dodam, że jest herb szlachecki Masalski [ Massalski ]:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Masalski
oraz herb Masalski Książę III [ Massalski Książę III, Masalski III ]:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Masalski_ ... %C4%99_III
Pozdrawiam – Roman.
http://toldot.ru/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Masalszczyna
http://slobodka.blog.onet.pl/2007/09/18 ... -slobodka/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Massalscy
http://nadbuhom.pl/art_0418.html
