Pochodzenie nazwisk (cz.6)
Moderatorzy: elgra, Galinski_Wojciech, maria.j.nie
- MalgorzataKurek

- Posty: 231
- Rejestracja: pt 25 kwie 2008, 13:56
- Lokalizacja: Kraków
Pochodzenie nazwiska Buzun.
Witam
Czy może ktoś pomóc w ustaleniu bądź w przybliżeniu znaczenia takich nazwisk jak Kraus i Mellem?
Z góry dziękuje i pozdrawiam
Józefa
Czy może ktoś pomóc w ustaleniu bądź w przybliżeniu znaczenia takich nazwisk jak Kraus i Mellem?
Z góry dziękuje i pozdrawiam
Józefa
-
Gawroński_Zbigniew

- Posty: 2694
- Rejestracja: wt 16 cze 2015, 13:29
Kraus = kędzierzawy, z kręconymi włosami - to ze środkowowysokoniemieckiego. To najprostsze znaczenie słowa Kraus.
Są jeszcze dwie inne: od słowa "Krug" = gliniany garneczek do picia, dzbanek, który w środkowowysokoniemieckim zwał się krûse ... i druga z wczesnonowowyskoniemieckiego "kraus" = mniej więcej szklanka, dosłownie szklane naczynie do picia.
Najstarsze nazwiska z tej grupy to Cruse (1225), Krauß (1402)
Od którego pochodzi samo nazwisko, rzecz jasna nie mam pojęcia.
-=--=
Nazwisko Mellem
To ciekawe co do interpretacji nazwisko. Z pewnością jest omałocopolskie i pochodzi z dzisiejszej Warmii i Mazur. Nazwisko ma identyczną etymologię jak to które opisywałem kilkanaście postów wstecz zapisane w formie "Mela"
Cytuję za samym sobą:
Są jeszcze dwie inne: od słowa "Krug" = gliniany garneczek do picia, dzbanek, który w środkowowysokoniemieckim zwał się krûse ... i druga z wczesnonowowyskoniemieckiego "kraus" = mniej więcej szklanka, dosłownie szklane naczynie do picia.
Najstarsze nazwiska z tej grupy to Cruse (1225), Krauß (1402)
Od którego pochodzi samo nazwisko, rzecz jasna nie mam pojęcia.
-=--=
Nazwisko Mellem
To ciekawe co do interpretacji nazwisko. Z pewnością jest omałocopolskie i pochodzi z dzisiejszej Warmii i Mazur. Nazwisko ma identyczną etymologię jak to które opisywałem kilkanaście postów wstecz zapisane w formie "Mela"
Cytuję za samym sobą:
Do grupy nazwisk "melopodbnych" należą między innymi: Meluhn, Mellin, Melling, Mellien, Melles, Melle, MelinPodstawowe zaś są następujące: Borówka czarna jagoda to mela. Koniec. Reszta dyskusji jest w zasadzie zbędna. Wszystko co jest niebieskie, niebieskawe, błękitne na całej Prusi, Jaćwieży, Prusi zachodniej, Kurpiach, Żmudzi i Litwie miało podstawę „mela”. „Meline, melne” to określenie kolorów, ciemnoniebieski siny, i podobne, ale także w znaczeniu rzeczownikowym: siniak, modrak. Meletete, Tete Melu, Meletette to określenie… bogini błękitnych owoców lasu, albo raczej bogini strzegącej leśnych jagód.
Drugie znaczenie to „jęzornik obrzydły”* = kłamczuch = mela (jęzor), melis ( kłamczuch), mellat (kłamać), melas (złośliwiec)
Zbigniew
Pochodzenie nazwiska Sarat(d) oraz Fudyma.
Witaj Paulino.
Nazwisko Fudyma.
Nazwa osobowa Fudyma w grupie nazwisk z rdzeniem „Fud –„ które mogą pochodzić od rumuńskiego słowa „fuduł” , które znaczy ‘dumny, zarozumiały’. Skoro słowo „fuduł” występuje w języku rumuńskim to zapewne mogło występować też u Wołochów. Wołosi, lud pasterski, który licznie osiedlał się też w dawnej Polsce.
Wołosi – zbiorcza nazwa różnych grup etnicznych zamieszkujących pierwotnie Półwysep Bałkański, posługujących się językami wschodnioromańskimi.
W skład tej grupy wchodzą np. Arumuni - czyli Wołosi z pogranicza grecko-albańsko-macedońskiego. Pochodzenia wołoskiego są również dzisiejsi Rumuni i Mołdawianie.
Oboczne formy nazwiska Fudyma, to na przykład: Fudym, Fudyła, Fudala,
Fudali itp.
Wołosi osiedlali się też w szeroko rozumianej okolicy Tarnowa.
Nazwisko Sarat(d).
Słowo „sarat” jak i nazwisko Sarat może być pochodzenia rumuńskiego [ wołoskiego ] oraz tureckiego, to moja robocza hipoteza o pochodzeniu tego nazwiska.
Słowo sarat [ sărat, sărate, sărată, sarata, sarat ] występuje w języku rumuńskim i znaczy ‘posolony’. Skoro słowo „sarat” występuje w języku rumuńskim to zapewne mogło występować też u Wołochów. Wołosi, lud pasterski, który licznie osiedlał się też w dawnej Polsce.
Witold Szirin Michałowski, redaktor naczelny czasopisma Rurociągi, na II Zjeździe Geopolityków Polskich w październiku 2009 roku wygłosił referat pt. Geopolityczne znaczenie Syberii. W referacie tym znalazłem bardzo ciekawy fragment, który mówi:”(…) w tym kraju, można usłyszeć, że większość nazw syberyjskich miast i rzek ma tureckie korzenie. Omsk to „dużo śniegu", Orienburg „miasto, które leży niżej", Orzeł - „erjoł" to „droga w górę", Tiumeń-to „nizina", a Saratow, to Sar-at, czyli „żółty koń".(…)”. Wynika z tego, że obecne rosyjskie miasto Saratow [ po polsku Saratów ] wywodzi swoją nazwę od tureckiego wyrażenia „sar-at”, które znaczy ‘żółty koń’. Faktycznie w języku tureckim słowo „sarı” znaczy ‘żółty’ a słowo „at” znaczy ‘koń’. Tak więc, nazwisko Sarat może być złożeniem i pochodzić z języka tureckiego. W języku polskim występuje wiele słów pochodzenia tureckiego, np. dywan, kotara, bazar, karaluch , kurhan, tulipan, szarańcza, arbuz, bakalie, chałwa, cybuch, czaprak, czambuł, dywan, jogurt, kaftan, kawior, kołpak, kołczan, ogier, tabun, turban, tytoń, wataha i wiele innych. Zatem, i słowo „sarat’ może być zapożyczeniem z języka tureckiego, spolszczoną formą tureckiego zwrotu ‘sar-at’, które znaczy żółty koń.
Paulino, najprawdopodobniej nazwa osobowa Sarat [ Sarad ] oraz Fudyma pierwotnie była przezwiskiem z którego później powstało nazwisko Sarat(d) oraz Fudyma. Oczywiści jest to tylko moja robocza hipoteza. Zapewne słowo „sarat” oraz „fudyma” może mieć też inne znaczenie i pochodzić z innego języka niż te, o których ja wspomniałem powyżej. Moim zdaniem nazwa osobowa Sarat(d) oraz Fudyma ma niejasne i trudne do jednoznacznego opisania pochodzenie.
Pozdrawiam – Roman.
Słownik rumuńsko – polski
Słownik turecko – polski
Encyklopedia staropolska Zygmunta Glogera
http://www.geopolityka.org/analizy/wito ... ie-syberii
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82osi
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82osi_w_Polsce
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolonizacja_wo%C5%82oska
Nazwisko Fudyma.
Nazwa osobowa Fudyma w grupie nazwisk z rdzeniem „Fud –„ które mogą pochodzić od rumuńskiego słowa „fuduł” , które znaczy ‘dumny, zarozumiały’. Skoro słowo „fuduł” występuje w języku rumuńskim to zapewne mogło występować też u Wołochów. Wołosi, lud pasterski, który licznie osiedlał się też w dawnej Polsce.
Wołosi – zbiorcza nazwa różnych grup etnicznych zamieszkujących pierwotnie Półwysep Bałkański, posługujących się językami wschodnioromańskimi.
W skład tej grupy wchodzą np. Arumuni - czyli Wołosi z pogranicza grecko-albańsko-macedońskiego. Pochodzenia wołoskiego są również dzisiejsi Rumuni i Mołdawianie.
Oboczne formy nazwiska Fudyma, to na przykład: Fudym, Fudyła, Fudala,
Fudali itp.
Wołosi osiedlali się też w szeroko rozumianej okolicy Tarnowa.
Nazwisko Sarat(d).
Słowo „sarat” jak i nazwisko Sarat może być pochodzenia rumuńskiego [ wołoskiego ] oraz tureckiego, to moja robocza hipoteza o pochodzeniu tego nazwiska.
Słowo sarat [ sărat, sărate, sărată, sarata, sarat ] występuje w języku rumuńskim i znaczy ‘posolony’. Skoro słowo „sarat” występuje w języku rumuńskim to zapewne mogło występować też u Wołochów. Wołosi, lud pasterski, który licznie osiedlał się też w dawnej Polsce.
Witold Szirin Michałowski, redaktor naczelny czasopisma Rurociągi, na II Zjeździe Geopolityków Polskich w październiku 2009 roku wygłosił referat pt. Geopolityczne znaczenie Syberii. W referacie tym znalazłem bardzo ciekawy fragment, który mówi:”(…) w tym kraju, można usłyszeć, że większość nazw syberyjskich miast i rzek ma tureckie korzenie. Omsk to „dużo śniegu", Orienburg „miasto, które leży niżej", Orzeł - „erjoł" to „droga w górę", Tiumeń-to „nizina", a Saratow, to Sar-at, czyli „żółty koń".(…)”. Wynika z tego, że obecne rosyjskie miasto Saratow [ po polsku Saratów ] wywodzi swoją nazwę od tureckiego wyrażenia „sar-at”, które znaczy ‘żółty koń’. Faktycznie w języku tureckim słowo „sarı” znaczy ‘żółty’ a słowo „at” znaczy ‘koń’. Tak więc, nazwisko Sarat może być złożeniem i pochodzić z języka tureckiego. W języku polskim występuje wiele słów pochodzenia tureckiego, np. dywan, kotara, bazar, karaluch , kurhan, tulipan, szarańcza, arbuz, bakalie, chałwa, cybuch, czaprak, czambuł, dywan, jogurt, kaftan, kawior, kołpak, kołczan, ogier, tabun, turban, tytoń, wataha i wiele innych. Zatem, i słowo „sarat’ może być zapożyczeniem z języka tureckiego, spolszczoną formą tureckiego zwrotu ‘sar-at’, które znaczy żółty koń.
Paulino, najprawdopodobniej nazwa osobowa Sarat [ Sarad ] oraz Fudyma pierwotnie była przezwiskiem z którego później powstało nazwisko Sarat(d) oraz Fudyma. Oczywiści jest to tylko moja robocza hipoteza. Zapewne słowo „sarat” oraz „fudyma” może mieć też inne znaczenie i pochodzić z innego języka niż te, o których ja wspomniałem powyżej. Moim zdaniem nazwa osobowa Sarat(d) oraz Fudyma ma niejasne i trudne do jednoznacznego opisania pochodzenie.
Pozdrawiam – Roman.
Słownik rumuńsko – polski
Słownik turecko – polski
Encyklopedia staropolska Zygmunta Glogera
http://www.geopolityka.org/analizy/wito ... ie-syberii
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82osi
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wo%C5%82osi_w_Polsce
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolonizacja_wo%C5%82oska
Dzień dobry,
Pani Małgorzato, Panie Zbigniewie i Panie Romanie bardzo dziękuję za komentarze co do nazwisk moich przodków.
Wszystko możliwe. Co ciekawe wieś obecnie nazywająca się Katary miała nazwę Tatary, była zasiedlana jeńcami spod Obertyna. Katary graniczą z wsią zamieszkiwaną przez Jana Fudymę.
Życzę dobrego dnia.
Pozdrawiam,
Paulina
Pani Małgorzato, Panie Zbigniewie i Panie Romanie bardzo dziękuję za komentarze co do nazwisk moich przodków.
Wszystko możliwe. Co ciekawe wieś obecnie nazywająca się Katary miała nazwę Tatary, była zasiedlana jeńcami spod Obertyna. Katary graniczą z wsią zamieszkiwaną przez Jana Fudymę.
Życzę dobrego dnia.
Pozdrawiam,
Paulina
Rozważania o ewentualnym pochodzeniu nazwiska Pochwicki.
Witam,
Proszę o sprawdzenie znaczenia nazwiska Czuba, pojawią się ono na początku XVIII wieku w Inowłodzu, nazwuska Jedliński vel Jedleński par Kraśnica powiat Opoczno, Chojecki parafia Lubochnia rownież XVIII wiek początek. Może to zabrzmi trywialnie,ale proszę też o sprawdzenie nazwiska Żegnałek, parafia Inowłódz-Czerniewice ten sam okres.
Z góry dziękuję.
Proszę o sprawdzenie znaczenia nazwiska Czuba, pojawią się ono na początku XVIII wieku w Inowłodzu, nazwuska Jedliński vel Jedleński par Kraśnica powiat Opoczno, Chojecki parafia Lubochnia rownież XVIII wiek początek. Może to zabrzmi trywialnie,ale proszę też o sprawdzenie nazwiska Żegnałek, parafia Inowłódz-Czerniewice ten sam okres.
Z góry dziękuję.
Mariusz
Poszukuję rodzin
Kaczmarek vel Karczmarczyk, Magiera, Lawendowski, Stępnik, Ostałowski, Idzikowski, Jezierski, Włostowski, Męcina par. Krzemienica; Płocki, Luch, Susik, Bala Reszka par. Żelechlinek
Gromek, Wolny, Słodki par. Wysokienice
Poszukuję rodzin
Kaczmarek vel Karczmarczyk, Magiera, Lawendowski, Stępnik, Ostałowski, Idzikowski, Jezierski, Włostowski, Męcina par. Krzemienica; Płocki, Luch, Susik, Bala Reszka par. Żelechlinek
Gromek, Wolny, Słodki par. Wysokienice
- tonffillka

- Posty: 366
- Rejestracja: czw 23 gru 2010, 22:24
- Lokalizacja: Trójmiasto
Re: Geneza nazwiska Amejko, raczej hipoteza.
Rany! Cóż za piękna analiza! Chylę czoła!!! Moi Amejkowie pojawili się w Lewiczynie (k. Mławy) około 1870 roku - wciąż poszukuję) i wżenili się w Bucholskich. Czasem ich nazwisko pisane było również jako Amejka, zamiast Amejko.ROMAN_B pisze:Witaj Małgosiu.
Szkoda, że nie podałaś kiedy i gdzie występowało nazwisko Amejko oraz kiedy stało się nazwiskiem dziedzicznym [ taka sama forma zapisu nazwiska ]. Zapewne informacje te pomogłyby trochę w rozważaniach na temat genezy tego nazwiska.
Ciekawą hipotezę przedstawił p. Zbigniew o pochodzeniu nazwiska Amejko w swoim poście. Zaproponował on, że może pochodzić ono od imienia Ameleius, Amilius, Aemilius. Coś w tym jest – rozwinę ten wątek i zaproponuję moje spojrzenie na to nazwisko.
Nazwisko Amejko na pierwszy rzut oka zbudowane jest z tematu ‘Amej’ oraz przyrostka –ko [ Amej + ko = Amejko ]. W języku polskim sufiks –ko tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju nijakiego; na przykład szkiełko, pudełko, lusterko, uszko. Zatem, przyrostek ten tworzy nazwy rzeczy [ przedmiotów ] mniejszych od nazwy podstawowej. Poza tym przyrostek –ko tworzy derywaty [ pochodne ] od imion [ rzadko ]. Przykładem niech będą imiona: Jaśko < Jaś < Jan; Ignaśko < Ignaś < Ignacy; Staśko < Staś < Stanisław; Bolko < Bolesław [ od dwuczłonowego, słowiańskiego imienia Bolesław ]; Janko < Jan. Tak więc, tworzy też zdrobnienia imion. W przypadku zdrobnionego imienia Bolko przyrostek –ko w imieniu Bolko jest wynikiem latynizacji [ wpływu łaciny ] albo [ w innych wypadkach ] – wpływów Kresów Wschodnich. W Polsce jedynym oficjalnym imieniem z przyrostkiem –ko jest Mieszko [ współcześnie ponad 900 nosicieli ]. Etymologia [ pochodzenie ] tego imienia nie jest pewna.
Sufiks –ko [–ко ] występuje w nazwiskach ukraińskich, białoruskich. Zatem, występował na dawnych Kresach Polski. Nazwiskami ukraińskimi z tym sufiksem są nazwiska typu: Czako, Gajko, Kaśko, Poskrobko. Natomiast nazwiska białoruskie zakończone przyrostkiem –ko, to jedne z najczęściej spotykanych nazwisk: Aniśko, Chwiećko, Mojsiuszko, Panasko, Rećko. Przyrostek –ko pełnił też funkcję patronimiczną, to jest tworzenie przezwisk, nazwisk od nazwy osobowej ojca. Tak więc, przyrostek ten tworzy też pojęcie osoby mniejszej lub relacji przynależności między ojcem i synem. Przyrostek –ko w przezwiskach lub nazwiskach nie jest w zasadzie polskim sufiksem. Do języka polskiego nazwy zakończone na –ko [ oraz –o ] dostały się przez język ukraiński oraz białoruski. W języku ukraińskim sufiks ten tworzy zdrobniałe formy imion, na przykład Pieczko – od imienia Piotr. Sufiks –ko uważany jest jako wariant polskiego przyrostka –ek. Widać jest to dobitnie w imieniu Krzys(z)tek oraz w imieniu Krzys(z)tko. Przyrostek –ek najczęściej występował w nazwach osobowych Małopolski a przyrostek –ko rozpowszechniony był na dawnych wschodnich ziemiach Polski. Można powiedzieć, że nazwiska z przyrostkiem –ko bardziej są pochodzenia ukraińskiego, białoruskiego niż polskiego. Zatem imiona, nazwiska i przezwiska zakończone sufiksem –ko w zasadzie pochodzą z terenów zamieszkałych przez Rusinów. Niemniej jednak w języku polskim, ukraińskim oraz białoruskim sufiks –ko ma utrwaloną pozycję w systemie słowotwórczym.
Nazwisko Amejko może być też derywowane przy pomocy białoruskiego sufiksu –ejko, który jest obok przyrostka –ko jednym z najczęstszych sufiksów tworzących nazwiska białoruskie. Tak więc, w tym przypadku nazwisko Amejko(a) zbudowane jest z tematu Am i przyrostka –ejko(a) [ Am + ejko(a) = Amejko(a) ].
Z przyrostek –ejko jest pewien problem. Cząstka –ej– może być integralną częścią przyrostka –ejko ale też może być częścią rdzenia apelatywu i zawsze trzeba mieć to na uwadze przy rozpatrywaniu pochodzenia konkretnej nazwy.
Zatem, tematem nazwiska Amejko mogą być dwa apelatywy, to jest: ‘Amej” oraz ‘Am’. Tylko jakie jest ich pochodzenie i co one znaczą? Wyraz ‘Amej” jest derywatem zakończonym bardzo rzadkim sufiksem –ej, który należy do zdrobnień. Przyrostek –ej występował na dawnych Kresach Południowych [ pogranicze białorusko – litewsko – polskie ]. Tak więc, apelatyw ‘Amej” jest zdrobnieniem jakiegoś innego apelatywu. W naszym przypadku występuje on w rdzeniu nazwiska Amejko a to mówi nam, że może on być przezwiskiem lub imieniem [ nazwiska ukraińskie i białoruskie w dużej mierze są nazwiskami odojcowskimi ]. Zatem rdzeń „Amej” może być zdrobniałym przezwiskiem albo zdrobniałym imieniem, inaczej mówiąc skróconym imieniem [ Am + ej = Amej ]. Zdrobnienie to mogło pochodzić albo od imion złożonych, słowiańskich, z członem Am, albo od imion chrześcijańskich typu Ameliusz [ łacińska forma Amelius ]. W okresie staropolskim na Kresach Południowych rozpowszechnione były formy zdrobnień, imion skróconych, np. Misiej [ Miszej ]. Zdrobnienie to mogło pochodzić albo od imion złożonych, słowiańskich, z członem Miło-, albo od imion chrześcijańskich Mikołaj, Michał.
Tak wiec, imię Amej to prawdopodobnie rzadko używane zdrobnienie przez nieczęsto w imionach zdrobniałych występujący przyrostek –ej i nie nadawane oficjalnie w metrykach. Utworzone prawdopodobnie zostało od imienia metrykalnego w wyniku jego dezintegracji [ pnie hipokorystyczne powstały na skutek mutylacji ( uszczuplenia ) podstawy i mają postać początkowej części imienia ]. Dla zilustrowania takiego procesu posłużę się postacią nazwy osobowej Matej, która powstała od pełnego imienia Mateusz [–ej: Matej < Mateusz ]. Drugim przykładek obrazującym ten proces jest nazwa osobowa Marejka(o), która została utworzona od pełnego imienia Marek [–ejka(o): Marejka(o) < Marek ]. Takie nazwy osobowe nazywane są nieoficjalnymi antroponimami odimiennymi.
Zatem, nazwisko Amejko [ Am+ej+ko = Amejko ] prawdopodobnie pochodzi od zdrobniałego imienia Amej i może być w pierwotnym znaczeniu nazwiskiem odojcowskim [ sufiks –ko ]. Amej to ojciec a syn Amejko. Drugi wariant powstania nazwiska Amejko(a): powstało ono od zdrobniałego imienia Amejko(a) - nazwisko proste, równe imieniu Amejko(a). Niestety nie wiem od jakiego imienia metrykalnego mogło powstać zdrobniałe imię Amejko(a).
Oczywiście to tylko moja robocza hipoteza, raczej moje rozważania na temat ewentualnej etymologii nazwiska Amejko. Uważam, że nazwisko to ma niejasną etymologię i trudną do jednoznacznego sprecyzowania.
Reasumując, nazwisko Amejko(a) i pierwsza osoba je nosząca może mieć zarówno korzenie Polskie [ pogranicze ], Białoruskie, Ukraińskie [ Rusińskie ]. Ustalenie jaka jest prawda o etnicznym pochodzeniu nazwiska wymaga dokładnej kwerendy genealogicznej i trochę badań historycznych a ewentualną weryfikację hipotezy o pochodzeniu nazwiska pozostawiam Tobie.
Pozdrawiam – Roman.
Jeszcze raz serdeczne dzięki.
A czy ma Pan wiedzę odnośnie nazwiska Bęcławski?
Pozdrawiam (pełna podziwu)
Małgosia
- tonffillka

- Posty: 366
- Rejestracja: czw 23 gru 2010, 22:24
- Lokalizacja: Trójmiasto
-
Sroczyński_Włodzimierz

- Posty: 35480
- Rejestracja: czw 09 paź 2008, 09:17
- Lokalizacja: Warszawa
Nie takie rzadkie:)
Zdecydowanie polecam klasycznie: krok po kroku.
Zdecydowanie polecam klasycznie: krok po kroku.
Bez PW. Korespondencja poprzez maila:
https://genealodzy.pl/index.php?module= ... 3odzimierz
https://genealodzy.pl/index.php?module= ... 3odzimierz
-
Janina_Tomczyk

- Posty: 1259
- Rejestracja: pn 10 gru 2012, 17:28
Re: Rozważania o nazwisku Tomczyk i nazwie wsi Tomczyki.
Romanie, jesteś niezawodny! Bardzo Ci dziękuję za poświęcony czas i dostarczenie mi tak wielu wiadomości. Z Panią prof Aliną Naruszewicz-Duchlińską sporo korespondowałam na temat wielu nazwisk, ale z mojej rodziny Janusz-Janiszewskich, Wieteckich itd, ale nazwisko Tomczyk pomijałam bo nie miałam zamiaru badać genealogii tego rodu. Nie znałam zupełnie pochodzenia tej części rodziny męża z Łodzi, a tym bardziej z sieradzkiego bo poznałam ich w Tomaszowie Mazowieckim gdzie mieszkało wiele nie spokrewnionych rodzin o tym nazwisku. Przypadek jednak rządzi moim losem i teraz także tak się stało w genealogii rodu Tomczyków.
Zupełnie nie oczekiwałam także śladów miejscowości o nazwie Tomczyki, a tym bardziej możliwości szlacheckiego pochodzenia więc jestem w lekkim szoku. Mieszkałam i mieszkam w wiejskim środowisku więc wiem, że mimo deprecjacyjnego charakteru określenia Tomczyki tak właśnie określa się takie rodziny. Pośród 46 rodzin mieszkających w Prusach gm Głuchów jest inna rodzina o nazwisku Tomczyk mieszkająca w tych okolicach od pokoleń i także używa się w stosunku do nich określenia Tomczyki, a nie Tomczykowie, bo to normalne na wsi . Mieszkają np Gromkowie, ale mówi się Gromki, Psykowie, ale mówią o nich Psyki itd itp, więc na podobnej zasadzie wymawiają nazwisko Tomczyki.
Cieszę się, że wyjaśniłeś mi powiązanie nazwiska i miejscowości oraz sądzę teraz, że nazwa powstała od nazwiska rodu jaki tam zamieszkał.
Jak pisałam na wzór szlachecki obierano sobie przydomki odróżniające poszczególne gałęzie tego rodu Tomczyków. Gdy napisano Kiełbasy to zrozumiałam, że tym się zajmowali, gdy napisano Tomczyk czyli Ptak to też zrozumiałam, ale był taki Idzi Tomczyk który przyjął nazwisko Derdak i mieszkał w Pustkowiu Derdasy będącym częścią wsi Lipicze i sensu tego przydomka nie rozumiem. Ten Idzi Tomczyk był prawdopodobnie bratem Mateusza Tomczyka urodzonego ok 1746 roku i zmarłego w 1804 r - najstarszego ustalonego przodka z rodu mego męża Tomczyka, więc ten Derdak (Dyrdak) mnie zaintrygował.
Jeszcze raz bardzo Ci dziękuję za cały niezmiernie interesujący i fachowy opis dotyczący nazwiska jakie noszę.
Pozdrawiam bardzo serdecznie i proszę w wolnej chwili o ustalenie pochodzenia nazwiska Kuberski z linii mieszkającej w XVIII wieku w Gledzianowie parafia Strzegocin oraz nazwiska Kulpiński. Kulpińscy mieszkali w Bałutach parafia Łódź, ale Kazimierz Kulpiński urodził się w Szewcach Owsianych parafii Bedlno w 1812 roku, w rodzinie owczarzy więc nie wiem skąd przywędrowali. Ta część to rodzina mojej teściowej Aurelii z Kulpińskich Tomczykowej więc ma duże znaczenie w genealogii rodzinnej.
Jak zawsze pełna szacunku dla Ciebie
Janka
Zupełnie nie oczekiwałam także śladów miejscowości o nazwie Tomczyki, a tym bardziej możliwości szlacheckiego pochodzenia więc jestem w lekkim szoku. Mieszkałam i mieszkam w wiejskim środowisku więc wiem, że mimo deprecjacyjnego charakteru określenia Tomczyki tak właśnie określa się takie rodziny. Pośród 46 rodzin mieszkających w Prusach gm Głuchów jest inna rodzina o nazwisku Tomczyk mieszkająca w tych okolicach od pokoleń i także używa się w stosunku do nich określenia Tomczyki, a nie Tomczykowie, bo to normalne na wsi . Mieszkają np Gromkowie, ale mówi się Gromki, Psykowie, ale mówią o nich Psyki itd itp, więc na podobnej zasadzie wymawiają nazwisko Tomczyki.
Cieszę się, że wyjaśniłeś mi powiązanie nazwiska i miejscowości oraz sądzę teraz, że nazwa powstała od nazwiska rodu jaki tam zamieszkał.
Jak pisałam na wzór szlachecki obierano sobie przydomki odróżniające poszczególne gałęzie tego rodu Tomczyków. Gdy napisano Kiełbasy to zrozumiałam, że tym się zajmowali, gdy napisano Tomczyk czyli Ptak to też zrozumiałam, ale był taki Idzi Tomczyk który przyjął nazwisko Derdak i mieszkał w Pustkowiu Derdasy będącym częścią wsi Lipicze i sensu tego przydomka nie rozumiem. Ten Idzi Tomczyk był prawdopodobnie bratem Mateusza Tomczyka urodzonego ok 1746 roku i zmarłego w 1804 r - najstarszego ustalonego przodka z rodu mego męża Tomczyka, więc ten Derdak (Dyrdak) mnie zaintrygował.
Jeszcze raz bardzo Ci dziękuję za cały niezmiernie interesujący i fachowy opis dotyczący nazwiska jakie noszę.
Pozdrawiam bardzo serdecznie i proszę w wolnej chwili o ustalenie pochodzenia nazwiska Kuberski z linii mieszkającej w XVIII wieku w Gledzianowie parafia Strzegocin oraz nazwiska Kulpiński. Kulpińscy mieszkali w Bałutach parafia Łódź, ale Kazimierz Kulpiński urodził się w Szewcach Owsianych parafii Bedlno w 1812 roku, w rodzinie owczarzy więc nie wiem skąd przywędrowali. Ta część to rodzina mojej teściowej Aurelii z Kulpińskich Tomczykowej więc ma duże znaczenie w genealogii rodzinnej.
Jak zawsze pełna szacunku dla Ciebie
Janka
Nazwiska Neumer i Kentzer
Dzień dobry Szanownemu gronu koleżanek i kolegów.
Interesuje mnie pochodzenie nazwiska Neumer (czyt. Nojmer) nazwisko zapewne niemieckie. Rodzina mieszka od XIXw. w okolicach Torunia i Bydgoszczy, wyznania katolickiego.
Drugie nazwisko chyba jeszcze trudniejsze Kentzer (czyt. Kencer) pochodzenie chyba także niemieckie, może zgermanizowane bo w Herbarzu A. Bonieckiego znalazłem Kęcerskich z Kęcerzyna. Gniazdo rodzinne znajduje się w Mąkowarsku k. Koronowa. Wyznanie katolickie.
Z góry dziękuje za okazaną pomoc.
Pozdrawiam serdecznie.
Alfred
* Moderacja Regulamin: Na tym Forum każdy post podpisujemy: imieniem, lub imieniem i nazwiskiem. Jeżeli każdorazowe podpisywanie postu jest kłopotliwe, wtedy można ustawić automatyczny podpis, który jest widoczny pod każdym wysłanym postem jak wstawić podpis.
* Moderacja Proszę nie tworzyć nowych tematów jeśli podobny już istnieje - ten zostanie przeniesiony (JarekK)
Interesuje mnie pochodzenie nazwiska Neumer (czyt. Nojmer) nazwisko zapewne niemieckie. Rodzina mieszka od XIXw. w okolicach Torunia i Bydgoszczy, wyznania katolickiego.
Drugie nazwisko chyba jeszcze trudniejsze Kentzer (czyt. Kencer) pochodzenie chyba także niemieckie, może zgermanizowane bo w Herbarzu A. Bonieckiego znalazłem Kęcerskich z Kęcerzyna. Gniazdo rodzinne znajduje się w Mąkowarsku k. Koronowa. Wyznanie katolickie.
Z góry dziękuje za okazaną pomoc.
Pozdrawiam serdecznie.
Alfred
* Moderacja Regulamin: Na tym Forum każdy post podpisujemy: imieniem, lub imieniem i nazwiskiem. Jeżeli każdorazowe podpisywanie postu jest kłopotliwe, wtedy można ustawić automatyczny podpis, który jest widoczny pod każdym wysłanym postem jak wstawić podpis.
* Moderacja Proszę nie tworzyć nowych tematów jeśli podobny już istnieje - ten zostanie przeniesiony (JarekK)
-
Gawroński_Zbigniew

- Posty: 2694
- Rejestracja: wt 16 cze 2015, 13:29
Niemieckie nazwisko Neu pochodzi od środkowowysokoniemieckiego „niuwe” i pierwotnie znaczyło „nowy osiedleniec”. Przyrostek „-mer” w istocie również jest postawą tylko, że innego nazwiska, mianowicie Major/Meyer. To z kolei nazwisko ma przynajmniej trzy różne znaczenia.
1. Od średniowysokoniemieckiego Mei(g)er = współcześnie Oberbauerschaft, co jest odpowiednikiem 19-wiecznego włodarza, rządcy i jednocześnie sędziego lokalnej społeczności, a jednocześnie poborcy podatków.
2. Od środkowodolnoniemieckiego Mei(g)er co oznaczało kosiarza ( to był sezonowy zawód kiedyś) albo starszego pachołka, czyli zarządzajego służbą we dworskim folwarku.
3. Również od śrokowowysokoniemieckiego Mei(g)er co oznaczało pachołka = cumę, albo przystań na rzece.
Połączenie tych dwóch stworzyło nową charakterystyczną dla niemieckiego jakość. Czy nazwisko może mieć polskie korzenie i zostało zniemczone? Jako powiadasz – nazwisko może pochodzić z okolic kiedyś będących we władaniu Niemiec. Tu dwie kwestie będą rozstrzygające. Jeśli wśród swoich przodków znajdziesz „samych” Hermanów, Zygfrydów i Kurtów, to raczej nazwisko jest niemieckie. Jeśli natomiast w 19 wieku pojawili się Stanisławowie i Marianny to nazwisko jest niewątpliwie polskie a tylko zostało zniemczone z polskich odpowiedników: Nowicki, Nowodworski, Nowowiejski – te akurat w tej chwili przyszły mi do głowy.
Nazwisko Kentzer (Kencer) Moim zdaniem etymologia polska podana wyżej jest jak najsłuszniejsza. Najstarsze podobne nazwisko w słowniku Taszyckiego pojawia się jako: „Kęcerzyński: Nobilem Petrum Cacerzyński” i pojawił się w 1497 roku.
No chyba, że niemiecka jest nie do obalenia. Wtedy mamy do czynienia z górnoniemieckim, a w zasadzie ograniczonym do Tyrolu grupą nazwisk o podstawie Kenz/Kentz tożsame z jeszcze starszym, pachnącym łaciną nazwiskiem od miejsca zamieszkania zaczynającym się na Gand-. Ta podstawa to odpowiednik polskiego rumowiska, piargu, osuwiska kamieni w górach.
1. Od średniowysokoniemieckiego Mei(g)er = współcześnie Oberbauerschaft, co jest odpowiednikiem 19-wiecznego włodarza, rządcy i jednocześnie sędziego lokalnej społeczności, a jednocześnie poborcy podatków.
2. Od środkowodolnoniemieckiego Mei(g)er co oznaczało kosiarza ( to był sezonowy zawód kiedyś) albo starszego pachołka, czyli zarządzajego służbą we dworskim folwarku.
3. Również od śrokowowysokoniemieckiego Mei(g)er co oznaczało pachołka = cumę, albo przystań na rzece.
Połączenie tych dwóch stworzyło nową charakterystyczną dla niemieckiego jakość. Czy nazwisko może mieć polskie korzenie i zostało zniemczone? Jako powiadasz – nazwisko może pochodzić z okolic kiedyś będących we władaniu Niemiec. Tu dwie kwestie będą rozstrzygające. Jeśli wśród swoich przodków znajdziesz „samych” Hermanów, Zygfrydów i Kurtów, to raczej nazwisko jest niemieckie. Jeśli natomiast w 19 wieku pojawili się Stanisławowie i Marianny to nazwisko jest niewątpliwie polskie a tylko zostało zniemczone z polskich odpowiedników: Nowicki, Nowodworski, Nowowiejski – te akurat w tej chwili przyszły mi do głowy.
Nazwisko Kentzer (Kencer) Moim zdaniem etymologia polska podana wyżej jest jak najsłuszniejsza. Najstarsze podobne nazwisko w słowniku Taszyckiego pojawia się jako: „Kęcerzyński: Nobilem Petrum Cacerzyński” i pojawił się w 1497 roku.
No chyba, że niemiecka jest nie do obalenia. Wtedy mamy do czynienia z górnoniemieckim, a w zasadzie ograniczonym do Tyrolu grupą nazwisk o podstawie Kenz/Kentz tożsame z jeszcze starszym, pachnącym łaciną nazwiskiem od miejsca zamieszkania zaczynającym się na Gand-. Ta podstawa to odpowiednik polskiego rumowiska, piargu, osuwiska kamieni w górach.
Zbigniew
Informacje o nazwisku Kulpiński oraz Kuberski.
Witaj Janko.
Zgodnie z Twoją prośbą.
Nazwisko Kulpiński.
Profesor Kazimierz Rymut tak pisze o pochodzeniu nazwiska Kulpiński:
Kulpiński – 1764 w grupie nazwisk pochodzących od łacińskiego culpa ‘wina’ lub od gwarowego kulpa ‘kij zakrzywiony’.
Według dr hab. Alina Naruszewicz – Duchlińskiej – profesor Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego – nazwisko Kulpiński: „Potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska to: 1. łacińskie culpa ‘wina’, 2. nazwa miejscowa Kulpa z byłego powiatu kowieńskiego, Kulpie z byłego powiatu szawelskiego i Kulpin / Kołpin z byłego powiatu siewieskiego i brodzkiego, s. 289, 868 – 869. Nazwę osobową Kulpiński odnotowano na terenie Polski w 1764 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 489.
Pani Ewa Szczodruch tak pisze o etymologii nazwiska Kułpiński: „Kułpiński – od łacińskiego culpa ‘wina’ lub od gwarowego kulpa ‘kij zakrzywiony’; od kulpak ‘kłonica’.
Profesor Wacław Urban tak wypowiadał się o nazwisku Kulpa: „Kulpa” — typowe nazwisko dzieci księżych.”.
Księga herbowa rodów polskich [ Tom 1. str. 171; Juliusz Karol Ostrowski, Warszawa 1897 ] wymienia herb Kulpiński [ herb własny ] do którego należała tylko jedna rodzina o nazwisku Kulpiński. Herb Kulpiński [ opis ]: „W polu złotem - orzeł czarny z małą tarczą na piersiach, na której w polu czerwonem - róża srebrna pięciolistna. Klejnot: samo godło”. Herb został nadany z nobilitacji w 1776 przez Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Kulpiń(n)ski [ Kulpiń(n) + ski = Kulkiń(n)ski; Kulp + iń(n)ski = Kulpiń(n)ski ].
Reasumując, nazwisko Kulpiński mogło powstać od różnych podstaw apelatywnych, przezwisk, nazwisk oraz od nazwy wsi Kulpin / Kułpin oraz Kulpa, Kulpie. Jest z czego wybierać.
Nazwisko Kuberski.
Według profesora Kazimierza Rymuta nazwisko Kuberski pochodzi od miejscowości Kubra [ łomżyńskie, gmina Jedwabne ]. Nazwisko notowane w 1626 roku.
Kuberski [ Kuber + ski = Kuberski; Kuberski < kuber–ski ]. Najczęstszymi typem w śród nazwisk derywowanych jest typ nazwiska na –ski. „Ski” jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z języka prasłowiańskiego -ьskь-jь, który określał przynależność do czegoś. Stanowi odmienioną formę formantu –sk z końcówką rodzaju męskiego. Dzięki temu formantowi tworzy się w języku polskim przymiotniki jak np. kuberski, piotrkowski, zielarski. Nazwiska na –ski oraz na –cki, tworzone od XIV wieku z nazwy wsi rodzinnej lub dziedzicznej, były z początku o tyle tylko sukcesyjne, o ile syn dziedziczył po ojcu tę samą wioskę, z której powstało nazwisko. Jeżeli osiadł w innej, otrzymywał automatycznie inne nazwisko. Zwyczaj ten stał się wkrótce powszechny i prowadził niekiedy do paradoksalnych sytuacji, jak zmienność nazwisk jednej osoby. Zdarzało się także, że jedna osoba posiadająca kilka majątków ziemskich mogła jednocześnie bądź wymiennie posiadać kilka różnych nazwisk. Bywało także, ze dwóch braci należących do tej samej rodziny i mających tych samych rodziców posiadało dwa różne nazwiska tylko dlatego, że rezydowali na dwóch różnych majątkach ziemskich. Tak było na początku tworzenia się nazwisk szlacheckich z sufiksem –ski. Z biegiem czasu nazwiska się ustabilizowały i stały się dziedziczne dla szlachty.
Kilka słów o wsi Kubra. Kubra Stara to mała miejscowość. Założenie wsi datuje się na lata 1414 - 1434.Wieś położona nad rzeczką Kubrą. Wzdłuż tej rzeczki prowadził boczny szlak – trakt od brodu pod Łomżą, rzeczką Jurzec, Kubrą do brodu na Wissie. Kubra była wsią książęcą stopniowo zasiedlaną przez kmieci. W 1419 r. książę Janusz I nadał Wojciechowi Sutce z Piątnicy sołectwo w tej wsi z bogatym nadziałem 10 włók. W tej wsi książęcej wymienionej w 1427 r. musiał istnieć dwór książęcy, w którym zatrzymywał się książę Władysław w 1436 i 1437r. Wymieniony Wojciech Sutka był cenionym urzędnikiem administracji dóbr książęcych. W 1445 r. aktem wystawionym w Płocku książę Władysław przekazał wieś i dwór w Kubrze Stanisławowi z Rogożewa herbu Dołęga. Nadanie objęło 60 włók, która była jedną z największych w ziemi wiskiej. Od tegoż Stanisława wywodzi się ród Kuberskich herbu Dołęga. Z rodziny tej Andrzej Kuberski był starostą wiskim w 1494r. W 1514 r. wójtem w Kubrze był Jakub Wąż, a w 1518 r. stąd pochodził Stanisław – łowczy wiski. Dawniej Stara Kubra była bardzo gęsto zaludniona, wielu mieszkańców został przesiedlonych do miejscowości Kubra Przybudówka leżącej nieopodal wsi Stara Kubra.
[ źródło: Cz. Brodzicki: Początki osadnictwa Wizny i ziemi wiskiej ].
Ewa Rogowska – Cybulska w opracowaniu pt. O sposobach tworzenia nazw miejscowości w świetle etymologii ludowej; „LingVaria” ROK X ( 2015 ), NR 1( 19 ), między innymi pisze: „W świetle poddane reetymologizacji toponimy trzeba by też interpretować jako derywaty paradygmatyczne z ucięciem. Jako przykład można tu przywołać toponim ( Stara ) Kubra, powstały od nazwy rzeki Kubra, a reinterpretowany jako pochodzący „od nazwiska dziedzica Kuberskiego”. Z tej informacji płynie wniosek, że według ludowych podań nazwa wsi ( Stara ) Kubra pochodzi od nazwiska dziedzica Kuberskiego – zatem etymologia nazwiska Kuberski, podana przez profesora Rymuta, mająca pochodzić od wsi Kubra potwierdza się i jest wiadomo, że dziedzicem wsi Kubra była osoba o nazwisku Kuberski.
Rzeka Kubra obecnie nazywa się Przytulanka. Wieś Kubra znajdowała się w roku 1827 w parafii Przytuły, w województwie augustowskim, w obwodzie augustowskim, w powiecie biebrzańskim. Obecnie w parafii Przytuły znajduje się między innymi wieś o nazwie: Kubra Przybudówka, Nowa Kubra, Stara Kubra. Parafia Przytuły obecnie położona jest w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Przytuły.
Wiesie o nazwie Nowa Kubra i Stara Kubra położone są niedaleko siebie. Jedna znajduje się na prawym brzegu a druga na lewym brzegu rzeki Przytulanka, która jest dopływem rzeki Wissy.
Istniała też wieś o nazwie Kubra, która znajdowała się nad rzeką Kubra [ obecnie Przytulanka ], i która to wieś zmieniła nazwę na Konopki Błonie [ obecnie Konopki ].
„Konopki ( -Błonie ).Toponim Konopki jest nazwą rodową utworzoną od nazwy osobowej Konopka, będącej też nazwą herbu ( Zierhoffer 1957: 218, Halicka 1976: 86, Sędziak 2009: 129 ). Potwierdzają to badania historyka Cz. Brodzickiego, według których wieś pierwotnie nazywała się Kubra ( od nazwy rzeki, nad którą leżała), a nową nazwę zawdzięcza nadaniu tu przez księcia Janusza I ziemi Maciejowi Konopce ( Brodzicki 1994: 194 ).” [ za Ewa Rogowska – Cybulska „Etymologie ludowe nazw wsi w gminie Radziwiłów ( powiat grajewski )”, strona 134 ].
Dodam, że obecna wieś Konopki, oddalona jest od wsi Stara Kubra o kilka kilometrów.
Z czasem nazwiska zakończone sufiksem –ski zaczęły się również upowszechniać wśród warstw niższych jak mieszczanie czy chłopi. Aby więc uniknąć zupełnego podobieństwa nazwisk plebejskich do szlacheckich kończących się na –ski zastosowano wybieg ortograficzny i zapisywano je w formie –oski zastrzegając formę z literą „w” na początku formantu –ski dla przedstawicieli stanu szlacheckiego. Szlachta w swoich nazwiskach pilnowała dość długo formy „wski”, ale z biegiem czasu różnice te zatarły się w polskich nazwiskach, a ich ortograficzny podział zatracił swój klasowy charakter. Zasada ta zresztą nigdy nie była ściśle przestrzegana i wielu przedstawicieli szlachty nie miało litery „w” przed –ski. Przyjmowanie nazwisk na –ski przez inne stany [ mieszczański, chłopski ] miało na celu upodobnienie przezwiska, przydomku, nazwiska posiadanego przez nich do nazwiska szlacheckiego w celu „polepszenia” posiadanego nazwiska i upodobnienia do nazwiska szlacheckiego. Nie należy też zapominać o możliwości pochodzenia nazwiska Kuberski od nazwy wsi Kubra, które oznacza osobę urodzoną, pochodzącą ze wsi Kubra [ nazwisko nieszlacheckie ].
Na koniec posłużę się cytatem z profesora Kazimierza Rymuta. „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”.
Pozdrawiam – Roman.
Zgodnie z Twoją prośbą.
Nazwisko Kulpiński.
Profesor Kazimierz Rymut tak pisze o pochodzeniu nazwiska Kulpiński:
Kulpiński – 1764 w grupie nazwisk pochodzących od łacińskiego culpa ‘wina’ lub od gwarowego kulpa ‘kij zakrzywiony’.
Według dr hab. Alina Naruszewicz – Duchlińskiej – profesor Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego – nazwisko Kulpiński: „Potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska to: 1. łacińskie culpa ‘wina’, 2. nazwa miejscowa Kulpa z byłego powiatu kowieńskiego, Kulpie z byłego powiatu szawelskiego i Kulpin / Kołpin z byłego powiatu siewieskiego i brodzkiego, s. 289, 868 – 869. Nazwę osobową Kulpiński odnotowano na terenie Polski w 1764 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 489.
Pani Ewa Szczodruch tak pisze o etymologii nazwiska Kułpiński: „Kułpiński – od łacińskiego culpa ‘wina’ lub od gwarowego kulpa ‘kij zakrzywiony’; od kulpak ‘kłonica’.
Profesor Wacław Urban tak wypowiadał się o nazwisku Kulpa: „Kulpa” — typowe nazwisko dzieci księżych.”.
Księga herbowa rodów polskich [ Tom 1. str. 171; Juliusz Karol Ostrowski, Warszawa 1897 ] wymienia herb Kulpiński [ herb własny ] do którego należała tylko jedna rodzina o nazwisku Kulpiński. Herb Kulpiński [ opis ]: „W polu złotem - orzeł czarny z małą tarczą na piersiach, na której w polu czerwonem - róża srebrna pięciolistna. Klejnot: samo godło”. Herb został nadany z nobilitacji w 1776 przez Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Kulpiń(n)ski [ Kulpiń(n) + ski = Kulkiń(n)ski; Kulp + iń(n)ski = Kulpiń(n)ski ].
Reasumując, nazwisko Kulpiński mogło powstać od różnych podstaw apelatywnych, przezwisk, nazwisk oraz od nazwy wsi Kulpin / Kułpin oraz Kulpa, Kulpie. Jest z czego wybierać.
Nazwisko Kuberski.
Według profesora Kazimierza Rymuta nazwisko Kuberski pochodzi od miejscowości Kubra [ łomżyńskie, gmina Jedwabne ]. Nazwisko notowane w 1626 roku.
Kuberski [ Kuber + ski = Kuberski; Kuberski < kuber–ski ]. Najczęstszymi typem w śród nazwisk derywowanych jest typ nazwiska na –ski. „Ski” jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z języka prasłowiańskiego -ьskь-jь, który określał przynależność do czegoś. Stanowi odmienioną formę formantu –sk z końcówką rodzaju męskiego. Dzięki temu formantowi tworzy się w języku polskim przymiotniki jak np. kuberski, piotrkowski, zielarski. Nazwiska na –ski oraz na –cki, tworzone od XIV wieku z nazwy wsi rodzinnej lub dziedzicznej, były z początku o tyle tylko sukcesyjne, o ile syn dziedziczył po ojcu tę samą wioskę, z której powstało nazwisko. Jeżeli osiadł w innej, otrzymywał automatycznie inne nazwisko. Zwyczaj ten stał się wkrótce powszechny i prowadził niekiedy do paradoksalnych sytuacji, jak zmienność nazwisk jednej osoby. Zdarzało się także, że jedna osoba posiadająca kilka majątków ziemskich mogła jednocześnie bądź wymiennie posiadać kilka różnych nazwisk. Bywało także, ze dwóch braci należących do tej samej rodziny i mających tych samych rodziców posiadało dwa różne nazwiska tylko dlatego, że rezydowali na dwóch różnych majątkach ziemskich. Tak było na początku tworzenia się nazwisk szlacheckich z sufiksem –ski. Z biegiem czasu nazwiska się ustabilizowały i stały się dziedziczne dla szlachty.
Kilka słów o wsi Kubra. Kubra Stara to mała miejscowość. Założenie wsi datuje się na lata 1414 - 1434.Wieś położona nad rzeczką Kubrą. Wzdłuż tej rzeczki prowadził boczny szlak – trakt od brodu pod Łomżą, rzeczką Jurzec, Kubrą do brodu na Wissie. Kubra była wsią książęcą stopniowo zasiedlaną przez kmieci. W 1419 r. książę Janusz I nadał Wojciechowi Sutce z Piątnicy sołectwo w tej wsi z bogatym nadziałem 10 włók. W tej wsi książęcej wymienionej w 1427 r. musiał istnieć dwór książęcy, w którym zatrzymywał się książę Władysław w 1436 i 1437r. Wymieniony Wojciech Sutka był cenionym urzędnikiem administracji dóbr książęcych. W 1445 r. aktem wystawionym w Płocku książę Władysław przekazał wieś i dwór w Kubrze Stanisławowi z Rogożewa herbu Dołęga. Nadanie objęło 60 włók, która była jedną z największych w ziemi wiskiej. Od tegoż Stanisława wywodzi się ród Kuberskich herbu Dołęga. Z rodziny tej Andrzej Kuberski był starostą wiskim w 1494r. W 1514 r. wójtem w Kubrze był Jakub Wąż, a w 1518 r. stąd pochodził Stanisław – łowczy wiski. Dawniej Stara Kubra była bardzo gęsto zaludniona, wielu mieszkańców został przesiedlonych do miejscowości Kubra Przybudówka leżącej nieopodal wsi Stara Kubra.
[ źródło: Cz. Brodzicki: Początki osadnictwa Wizny i ziemi wiskiej ].
Ewa Rogowska – Cybulska w opracowaniu pt. O sposobach tworzenia nazw miejscowości w świetle etymologii ludowej; „LingVaria” ROK X ( 2015 ), NR 1( 19 ), między innymi pisze: „W świetle poddane reetymologizacji toponimy trzeba by też interpretować jako derywaty paradygmatyczne z ucięciem. Jako przykład można tu przywołać toponim ( Stara ) Kubra, powstały od nazwy rzeki Kubra, a reinterpretowany jako pochodzący „od nazwiska dziedzica Kuberskiego”. Z tej informacji płynie wniosek, że według ludowych podań nazwa wsi ( Stara ) Kubra pochodzi od nazwiska dziedzica Kuberskiego – zatem etymologia nazwiska Kuberski, podana przez profesora Rymuta, mająca pochodzić od wsi Kubra potwierdza się i jest wiadomo, że dziedzicem wsi Kubra była osoba o nazwisku Kuberski.
Rzeka Kubra obecnie nazywa się Przytulanka. Wieś Kubra znajdowała się w roku 1827 w parafii Przytuły, w województwie augustowskim, w obwodzie augustowskim, w powiecie biebrzańskim. Obecnie w parafii Przytuły znajduje się między innymi wieś o nazwie: Kubra Przybudówka, Nowa Kubra, Stara Kubra. Parafia Przytuły obecnie położona jest w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Przytuły.
Wiesie o nazwie Nowa Kubra i Stara Kubra położone są niedaleko siebie. Jedna znajduje się na prawym brzegu a druga na lewym brzegu rzeki Przytulanka, która jest dopływem rzeki Wissy.
Istniała też wieś o nazwie Kubra, która znajdowała się nad rzeką Kubra [ obecnie Przytulanka ], i która to wieś zmieniła nazwę na Konopki Błonie [ obecnie Konopki ].
„Konopki ( -Błonie ).Toponim Konopki jest nazwą rodową utworzoną od nazwy osobowej Konopka, będącej też nazwą herbu ( Zierhoffer 1957: 218, Halicka 1976: 86, Sędziak 2009: 129 ). Potwierdzają to badania historyka Cz. Brodzickiego, według których wieś pierwotnie nazywała się Kubra ( od nazwy rzeki, nad którą leżała), a nową nazwę zawdzięcza nadaniu tu przez księcia Janusza I ziemi Maciejowi Konopce ( Brodzicki 1994: 194 ).” [ za Ewa Rogowska – Cybulska „Etymologie ludowe nazw wsi w gminie Radziwiłów ( powiat grajewski )”, strona 134 ].
Dodam, że obecna wieś Konopki, oddalona jest od wsi Stara Kubra o kilka kilometrów.
Z czasem nazwiska zakończone sufiksem –ski zaczęły się również upowszechniać wśród warstw niższych jak mieszczanie czy chłopi. Aby więc uniknąć zupełnego podobieństwa nazwisk plebejskich do szlacheckich kończących się na –ski zastosowano wybieg ortograficzny i zapisywano je w formie –oski zastrzegając formę z literą „w” na początku formantu –ski dla przedstawicieli stanu szlacheckiego. Szlachta w swoich nazwiskach pilnowała dość długo formy „wski”, ale z biegiem czasu różnice te zatarły się w polskich nazwiskach, a ich ortograficzny podział zatracił swój klasowy charakter. Zasada ta zresztą nigdy nie była ściśle przestrzegana i wielu przedstawicieli szlachty nie miało litery „w” przed –ski. Przyjmowanie nazwisk na –ski przez inne stany [ mieszczański, chłopski ] miało na celu upodobnienie przezwiska, przydomku, nazwiska posiadanego przez nich do nazwiska szlacheckiego w celu „polepszenia” posiadanego nazwiska i upodobnienia do nazwiska szlacheckiego. Nie należy też zapominać o możliwości pochodzenia nazwiska Kuberski od nazwy wsi Kubra, które oznacza osobę urodzoną, pochodzącą ze wsi Kubra [ nazwisko nieszlacheckie ].
Na koniec posłużę się cytatem z profesora Kazimierza Rymuta. „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”.
Pozdrawiam – Roman.
Bardzo dziękuję Ci Zbigniewie za wyczerpujące wyjaśnienia.
Rodzina Neumer w Polsce jest bardzo nieliczna, nie więcej niż 20 osób nosi to nazwisko. Imiona w linii męskiej to przeważnie Karol w także wariantach Karól, Carl, Konstanty, w linii żeńskiej Julianna,Konstancja
Rodzina Kentzer to imiona od 1735r. Andzej, Józef, Jan Chryzostom, Józef Stanisław,Tadeusz Ignacy, Alfred.
Oba nazwiska na terenie obecnych Niemiec są dosyć popularne ale nic mi nie wiadomo o bliskim pokrewieństwie.
Dziękuję i pozdrawaim
Alfred
Rodzina Neumer w Polsce jest bardzo nieliczna, nie więcej niż 20 osób nosi to nazwisko. Imiona w linii męskiej to przeważnie Karol w także wariantach Karól, Carl, Konstanty, w linii żeńskiej Julianna,Konstancja
Rodzina Kentzer to imiona od 1735r. Andzej, Józef, Jan Chryzostom, Józef Stanisław,Tadeusz Ignacy, Alfred.
Oba nazwiska na terenie obecnych Niemiec są dosyć popularne ale nic mi nie wiadomo o bliskim pokrewieństwie.
Dziękuję i pozdrawaim
Alfred
Rozważania na temat pochodzenia nazwiska Neumer i Kentzer.
Witaj Alfredzie.
Poniżej zamieszczam informacje jakie udało mi się zebrać o nazwisku Neumer i nazwisku Kentzer oraz moje rozważania [ robocze hipotezy ] o ewentualnym pochodzeniu tych nazwisk.
Według mnie oba nazwiska pochodzą z kręgu języka niemieckiego. W nazwiskach tych występuje typowy niemiecki sufiks –er [ Neum + er = Neumer; Kentz + er = Kentzer ].
Przyrostek –er należy do grupy zrostków derywacyjnych, tworzy wyrazy pochodne. Przyrostek –er w niemieckich nazwach osobowych tworzy nazwiska oznaczające mieszkańca jakieś miejscowości oraz tworzy przymiotniki od nazw miejscowości, krajów i kontynentów [ rzeczownik + –er ]. Za przykład niech posłuży niemiecka nazwa regionu ( rzeczownik ) Tirol [ Tyrol ]: Tirol + er = Tiroler. Tiroler po polsku Tyrolczyk – mieszkaniec Tyrolu.
Następną funkcją sufiksu –er jest tworzenie rzeczowników odczasownikowych, na przykład:
• arbeiten > Arbeiter [ pracować > pracownik, robotnik ],
• fahren > Fahrer [ jechać ( płynąć pływać, prowadzić, wozić ) > kierowca ],
• lehren > Lehrer [ uczyć, nauczać > nauczyciel ],
w połączeniu z tematem czasownika oznacza wykonawcę czynności rodzaju męskiego, na przykład:
• arbeit /en + er > Arbeiter.
Zatem, niemiecki sufiks –er, najczęściej wskazuje na nazwę zawodu lub nazwę działacza, przeważnie oddawany jest w polskich nazwach tego typu za pomocą przyrostka –arz, na przykład:
• Mahler – malarz,
• Färber – farbiarz,
• Apotheker – aptekarz,
• Drucker – drukarz,
ale też:
• Fischer – rybak,
• Richter – sędzia.
Nazwisko Neumer.
Niestety nie udało mi się odnaleźć w krajach niemieckojęzycznych miejscowości o nazwie Neum. Jest miasto w Europie o nazwie Neum, które obecnie znajduje się w Bośni i Hercegowinie z dostępem do Morza Adriatyckiego, położone na południu tego kraju. Zlokalizowane jest w kantonie hercegowińsko – neretwańskim. Początki Neum sięgają 1699 roku, gdy ustanowiono pokój karłowicki, na mocy którego Republika Dubrownicka oddała skrawek wybrzeża adriatyckiego Turcji, żeby nie graniczyć z Republiką Wenecką, a tym samym zapewnić sobie bezpieczeństwo przed ewentualnymi atakami ze strony Wenecjan. Przyjmując, że w mieście Neum mieszkały osoby posługujące się językiem niemieckim to istnieje teoretyczna możliwość, że jedna z nich mogła przyjąć nazwisko od nazwy miasta Neum, i które to nazwisko zostało utworzone zgodnie z zasadami niemieckiego słowotwórstwa [ pisowni ]. Zatem, Neumer to może być hybrydowa nazwa osobowa, która mówi nam, że osoba o tym nazwisku mieszkała, pochodziła z miasta Neum.
Kolejną etymologią nazwiska Neumer [ Neum + er = Neum–er ] jest ta, która mówi, iż nazwisko to pochodzi od nazwy zawodu, wykonywanej czynności. Tylko co znaczy apelatyw „neum”?
Neumy ( z łacińskiego neume – "znak" ), nota choralis, chorałowa notacja, system znaków notacyjnych służących do zapisu śpiewów liturgicznych Kościołów: rzymsko katolickiego (chorał gregoriański), bizantyjskiego (bizantyjska notacja), prawosławnego ( kondakarna notacja, kriuki ), a także średniowiecznej monodii świeckiej. Najstarsze zapisy pochodzą z IX w. Rozwój neum polegał na stopniowym różnicowaniu ich kształtu oraz na precyzowaniu zapisu wysokości dźwięku za pomocą linii i kluczy ( X-XII w.). Zasób znaków neumatycznych chorału gregoriańskiego obejmuje dwie grupy: 1) n. podstawowe ( proste oraz złożone ), 2) n. ozdobnikowe, czyli ornamentalne. Do ważniejszych odmian należą: a) n. sankt-galleńskie ( klasztor w St. Gallen, Szwajcaria, IX-XIII w. ), b) n. meceńskie lub lotaryńskie ( wschodnia Francja, X-XIII w. ), c) n. akwitańskie (południowo-zachodnia Francja, X-XII w.), d) n. benewentyńskie (klasztor w Benevento, południowe Włochy, XI-XII w.). W XII w. powstał system czteroliniowy, używany w zapisie chorału gregoriańskiego do XX w. Na przełomie XII i XIII w. zaczął się proces gotyzacji neum (głównie w krajach romańskich), którego efektem była notacja gotycka pod nazwą Nagelschrift ( Hufnagelschrift ), używana od XIV w. w środkowej Europie ( głównie w Niemczech ).
Najprościej mówiąc neumy to forma notacji muzycznej w średniowieczu. Obejmuje ona znaki w formie kropek ( punctum ) i kresek ( virga ) przedstawiające przybliżony przebieg melodii; nie zawsze określają one dokładny czas trwania i wysokość dźwięku. Neumy zapisywano początkowo bezliniowo, później na czterolinii.
• Notacja to umowny sposób zapisu symboli, liter, znaków, itp. Umożliwia ona, w sposób formalny, zapis treści wyrażeń, reguł, wzorów, formuł itd. Notacja w muzyce to notacja muzyczna ( inaczej pismo nutowe, zapis nutowy ) – symboliczny język, za pomocą którego można zapisać niemal wszystkie cechy dźwięków muzycznych, rytmiki, melodii, harmonii, dynamiki oraz artykulacji.
• Neum [ w muzyce ] to pojedynczy znak graficzny, który może być kropką lub kreską.
Tu są linki pod którymi możesz zobaczyć średniowieczne notacje zapisane neumami:
https://blbevrkoce.wordpress.com/2015/0 ... ske-neumy/
https://uvcarmel.files.wordpress.com/20 ... -flyer.jpg
W dobie średniowiecza pojawił się zawód kopisty przepisującego kompozycje muzyczne, np. chorały gregoriański, i który to zawód miał rację bytu aż do czasu pojawienia się kserokopiarek. Tak więc kopista przepisujący kompozycje muzyczne w języku niemieckim mógł nazywać się neumer. Od tej nazwy zawodu powstało nazwisko Neumer. Zatem, byłoby to nazwisko hybrydalne [ łacińsko – niemieckie ] i mogłoby odzwierciedlać historię pierwszej osoby noszącej to nazwisko Neumer.
Oczywiście jest to tylko moja hipoteza o ewentualnym pochodzeniu nazwiska Neumer.
Nazwisko Kentzer.
Z nazwiskiem Kentzer miałem spory problem. Sufiks derywacyjny –er wskazuje, że ta nazwa osobowa może pochodzić od jakiegoś zawodu, czynności wykonywanej przez mężczyznę albo wskazywać, iż to nazwisko przyjęto od jakieś miejscowości i mówi nam, że osoba mieszkała lub pochodziła z jakieś miejscowości. Osobiście optuję za nazwą zawodu, który wykonywała konkretna osoba a następnie przyjęła od tego zawodu nazwisko lub zostało ono jej nadane. Apelatyw kentzer oraz nazwisko Kentzer może pochodzić z jakiegoś dialektu języka niemieckiego. Wiemy, iż przyrostek –er jest zrostkiem derywacyjnym i tworzy wyrazy pochodne od wyrazu podstawowego. W języku niemieckim zanim ustaliła się jednakowa pisownia istniała pewna dowolność w zapisie graficznym konkretnego słowa. Wynikało to z historii języka niemieckiego oraz dialektów. W różnych dialektach [ językach ] niemieckich ten samo słowo mogło znaczyć coś innego i być różnie zapisywane. W standardowym języku niemiecki za pomocą sufiksu –er tworzymy rzeczowniki odczasownikowe a w połączeniu z tematem czasownika powstają nazwy wykonawców czynności rodzaju męskiego [ nazwy zawodów ]. Tylko czy ta nazwa osobowa nie została w jakiś sposób przekręcona lub skrócona co w języku niemieckim nie jest niczym nowym.
W opracowaniu Marii Kaucz pt. Nowy Modlin, które zamieszczone jest na portalu Luteranie.net Poratal społeczności luterańskiej w Polsce, znalazłem informacje, które mówią, że kolonia koło Modlina powstała koło 1785 roku. „Kolonia modlińska początkowo nosiła nazwę Lovisenfeld ( Luisenfelde ), co podkreślało jej osadniczy rodowód. Należy przypuszczać bowiem, że wieś została zbudowana od podstaw przez kolonistów przybyłych w pobliże wsi Modlin, niedaleko rozwidlenia Narwi
i Wisły z terenu Królestwa Wirtembergii. Wydaje się, że pionierami kolonii modlińskiej były następujące rodziny:
(…)
6/Adam Jobs — właściciel domu — z żoną Elżbietą z d. Tyman i córkami: Marianną (* 1806) i Anną Elżbietą (* 1808) już zarejestrowanymi w Parafii E-A w Nowym Dworze oraz ^ Marcin Jabs (*~1759) z żoną Barbarą z d. Kentzler (*~1767) i dwojgiem dzieci.
(…)
8/ Jan Konrad Kentzler (Kintzel?, Kentzel?) (*~1761) z żoną Barbarą i 2 synami: Janem Jakubem (*~1790) oraz Michałem (*~1793 w Królestwie Wirtemberg)
(…)”.
http://www.luteranie.net/index.php?opti ... &art_id=38
Jest to bardzo ciekawa informacja ponieważ mówi nam o niemieckich nazwiskach. W spisie pierwszych osadników w kolonii Nowy Modlin [ pierwotnie Lovisenfeld, Luisenfelde ] znajduje się rodzina o nazwisku Kentzler zapisywana też jako Kintze, Kentzel. Zatem, nazwisko Kentzler może mieć też graficzną formę zapisu Kentzer. Według mnie nazwa osobowa Kentzler jest równa nazwie osobowej Kentzer. Aby ustalić co znaczy nazwisko Kentzer należy ustalić co znaczy nazwa osobowa Kentzler. Nazwisko Kentzler moim zdaniem pochodzi od nazwy zawodu [ czynności ] kentzler. Tylko co znaczy kentzler?
W 1903 roku w Halle profesor Albert Heintze opublikował opracowanie pt. Die deutschen Familiennamen. W publikacji tej na stronie 177 Albert Heintze tak pisze o tym nazwisku: „Kentzler s. Kanzler”. Wynika z tego, że powinno się ustalić co znaczy nazwa Kanzler.
Kanzler [ kanclerz ] według niemieckiej etymologii miano Kanzler ma następujące pochodzenie: „mittelhochdeutsch: kanzelære; althochdeutsch: kanzellari, kanzilari; aus spätlateinisch: cancellarius, bezeichnete im Mittelalter einen Hofgeistlichen, der in einer Kanzlei, einem abgetrennten Raum, Urkunden ausfertigte; der Amtstitel ist seit dem 4. Jahrhundert bezeugt, das Wort im Deutschen seit dem 10. Jahrhundert; zu lateinisch: cancelli = Gitter, Schranken”.
Według Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache [ DWDS ] Kanzler ma następujące pochodzenie:
„Kanzel f. ‘erhöhter, mit einer Brüstung umgebener Platz des Predigers in der Kirche, verglaster Pilotensitz im Flugzeug, Hochsitz des Jägers’, ahd. kanzella f. (um 800), mhd. kanzel f. m. ist entlehnt aus spätlat. cancella ‘Gitter, Schranke’ (in Kirchen vor dem Altar), zu lat. cancellī (Plur.) ‘Gitter, Einzäunung, Schranken’. Dies ist eine deminutive Bildung zu lat. cancer ‘Schranke, Gitter’, dissimiliert aus lat. carcer ‘Schranke, Umfriedung, Kerker’. Ein zu cancellī hinzugebildeter Sing. spätlat. cancellus bezeichnet ‘den für den Geistlichen abgegrenzten Raum in der Kirche’, mlat. auch ‘Geländer, Podium, Lesepult’. Das mit einer Brüstung versehene Lesepult steht ursprünglich an den Chor und Mittelschiff trennenden Schranken. abkanzeln Vb. ‘von der Kanzel herab verkünden, tadeln’ (17. Jh.), ‘zurechtweisen, ausschelten’ (18. Jh.), vgl. heute unübliches gleichbed. kanzeln (18. Jh.). Kanzlei f. ‘Büro’, mhd. kanzelīe, kenzelīe (mit dem Suffix -īe zu mhd. kanzel), spätmhd. kanzellerīe (aus mlat. cancelleria), ‘der mit Schranken umgebene Raum eines Gerichtshofes, Verwaltungsbehörde, Schreibstube’. Kanzleisprache f. sprachwissenschaftlicher Terminus ‘Sprache der in den mittelalterlichen Kanzleien geschriebenen Urkunden, die deutlich mundartliche Kennzeichen meidet und als Amtssprache überlandschaftlichen Charakter trägt’, auch Bezeichnung für den juristisch geprägten, trockenen Behördenstil, den Kanzleistil m. (beide 19. Jh.). Kanzler m. ‘Leiter einer Verwaltungsbehörde, Regierungschef’, ahd. kanzillāri ‘Kanzlist, Schreiber, Notar’ (um 900), mhd. kanzelære, aus lat. cancellārius ‘Türvorsteher’, spätlat. ‘Vorsteher der Kanzlisten, Kanzleivorsteher’; im Mhd. speziell ‘(Reichs)beamter (des rīches kanzeler), der für die Ausfertigung von Staatsurkunden verantwortlich ist’, später ‘oberster Leiter einer staatlichen Verwaltung’, z. B. Vorsitzender des obersten Gerichtshofes (15. Jh.), preuß. Justizminister (18. Jh.), Regierungschef, vgl. Reichs- (17. Jh.), Bundeskanzler (19. Jh.).”.
W 1891 roku w Quedlinburg’u dr Selmar Kleemann opublikował opracowanie pt. Die Familiennamen Quedlinburgs und der Umgegend. W publikacji tej na stronie 139 tak pisze: „ Vorgesetzter der fürstlichen Kanziei ist der Kantzeler 1434, Kentzler 1641 ( ahd. Chancilari, mhd. Kanzelaere, mnd. Kenseler, Kanzeler ).”.
W Deutsches Wörterbuch von Jacob und Wilhelm Grimm pochodzenie nazwy Kanzler jest opisane w następujący sposób: „KANZLER, m. cancellarius, ahd. chancilâri, chenzilâri, mhd. kanzelære, mnd. kenseler HÖFER urk. 221. Rein. vos 6689. 6807, canzeler CHYTRAEUS (1592) 143, auch md. 15. jh. kenzeler HAUPT 8, 323, voc. opt. Lpz. 1501 E 2b , kenzeller DIEF. 459b . franz. chancelier, engl. chancellor. russ. kancler''.
Kentzer [ Kanzler, Kentzler, Kantzeler, Kenseler, Kanzeler itp. ] to po polsku kanclerz, sekretarz. W średniowieczu to była osoba, która kierowała pracą kancelarii księcia lub króla. Z powyżej zamieszczonych etymologii wynika też, iż są też inne znaczenia tego słowa. Przyjemność odkrycia ich znaczenia pozostawiam Tobie Alfredzie.
Reasumują, nazwisko Kentzer mogło powstać najprawdopodobniej od przezwiska Kentzer, które w jakiś sposób odnosiło się do znaczenia nazwy Kentzer [ Kanzler, Kentzler, Kantzeler, Kenseler, Kanzeler itp. ] i do cech charakteru, zachowania osoby, którą obdarzono takim przezwiskiem lub w sposób ironiczny przezwisko to odnosiło się do cech charakteru, zachowania osoby nazwanej Kentzer. Nie należy też zapominać o innych znaczenia apelatywu Kentzer. Oczywiście jest to tylko moja robocza hipoteza.
Pozdrawiam – Roman.
https://de.wiktionary.org/wiki/Kanzler
Poniżej zamieszczam informacje jakie udało mi się zebrać o nazwisku Neumer i nazwisku Kentzer oraz moje rozważania [ robocze hipotezy ] o ewentualnym pochodzeniu tych nazwisk.
Według mnie oba nazwiska pochodzą z kręgu języka niemieckiego. W nazwiskach tych występuje typowy niemiecki sufiks –er [ Neum + er = Neumer; Kentz + er = Kentzer ].
Przyrostek –er należy do grupy zrostków derywacyjnych, tworzy wyrazy pochodne. Przyrostek –er w niemieckich nazwach osobowych tworzy nazwiska oznaczające mieszkańca jakieś miejscowości oraz tworzy przymiotniki od nazw miejscowości, krajów i kontynentów [ rzeczownik + –er ]. Za przykład niech posłuży niemiecka nazwa regionu ( rzeczownik ) Tirol [ Tyrol ]: Tirol + er = Tiroler. Tiroler po polsku Tyrolczyk – mieszkaniec Tyrolu.
Następną funkcją sufiksu –er jest tworzenie rzeczowników odczasownikowych, na przykład:
• arbeiten > Arbeiter [ pracować > pracownik, robotnik ],
• fahren > Fahrer [ jechać ( płynąć pływać, prowadzić, wozić ) > kierowca ],
• lehren > Lehrer [ uczyć, nauczać > nauczyciel ],
w połączeniu z tematem czasownika oznacza wykonawcę czynności rodzaju męskiego, na przykład:
• arbeit /en + er > Arbeiter.
Zatem, niemiecki sufiks –er, najczęściej wskazuje na nazwę zawodu lub nazwę działacza, przeważnie oddawany jest w polskich nazwach tego typu za pomocą przyrostka –arz, na przykład:
• Mahler – malarz,
• Färber – farbiarz,
• Apotheker – aptekarz,
• Drucker – drukarz,
ale też:
• Fischer – rybak,
• Richter – sędzia.
Nazwisko Neumer.
Niestety nie udało mi się odnaleźć w krajach niemieckojęzycznych miejscowości o nazwie Neum. Jest miasto w Europie o nazwie Neum, które obecnie znajduje się w Bośni i Hercegowinie z dostępem do Morza Adriatyckiego, położone na południu tego kraju. Zlokalizowane jest w kantonie hercegowińsko – neretwańskim. Początki Neum sięgają 1699 roku, gdy ustanowiono pokój karłowicki, na mocy którego Republika Dubrownicka oddała skrawek wybrzeża adriatyckiego Turcji, żeby nie graniczyć z Republiką Wenecką, a tym samym zapewnić sobie bezpieczeństwo przed ewentualnymi atakami ze strony Wenecjan. Przyjmując, że w mieście Neum mieszkały osoby posługujące się językiem niemieckim to istnieje teoretyczna możliwość, że jedna z nich mogła przyjąć nazwisko od nazwy miasta Neum, i które to nazwisko zostało utworzone zgodnie z zasadami niemieckiego słowotwórstwa [ pisowni ]. Zatem, Neumer to może być hybrydowa nazwa osobowa, która mówi nam, że osoba o tym nazwisku mieszkała, pochodziła z miasta Neum.
Kolejną etymologią nazwiska Neumer [ Neum + er = Neum–er ] jest ta, która mówi, iż nazwisko to pochodzi od nazwy zawodu, wykonywanej czynności. Tylko co znaczy apelatyw „neum”?
Neumy ( z łacińskiego neume – "znak" ), nota choralis, chorałowa notacja, system znaków notacyjnych służących do zapisu śpiewów liturgicznych Kościołów: rzymsko katolickiego (chorał gregoriański), bizantyjskiego (bizantyjska notacja), prawosławnego ( kondakarna notacja, kriuki ), a także średniowiecznej monodii świeckiej. Najstarsze zapisy pochodzą z IX w. Rozwój neum polegał na stopniowym różnicowaniu ich kształtu oraz na precyzowaniu zapisu wysokości dźwięku za pomocą linii i kluczy ( X-XII w.). Zasób znaków neumatycznych chorału gregoriańskiego obejmuje dwie grupy: 1) n. podstawowe ( proste oraz złożone ), 2) n. ozdobnikowe, czyli ornamentalne. Do ważniejszych odmian należą: a) n. sankt-galleńskie ( klasztor w St. Gallen, Szwajcaria, IX-XIII w. ), b) n. meceńskie lub lotaryńskie ( wschodnia Francja, X-XIII w. ), c) n. akwitańskie (południowo-zachodnia Francja, X-XII w.), d) n. benewentyńskie (klasztor w Benevento, południowe Włochy, XI-XII w.). W XII w. powstał system czteroliniowy, używany w zapisie chorału gregoriańskiego do XX w. Na przełomie XII i XIII w. zaczął się proces gotyzacji neum (głównie w krajach romańskich), którego efektem była notacja gotycka pod nazwą Nagelschrift ( Hufnagelschrift ), używana od XIV w. w środkowej Europie ( głównie w Niemczech ).
Najprościej mówiąc neumy to forma notacji muzycznej w średniowieczu. Obejmuje ona znaki w formie kropek ( punctum ) i kresek ( virga ) przedstawiające przybliżony przebieg melodii; nie zawsze określają one dokładny czas trwania i wysokość dźwięku. Neumy zapisywano początkowo bezliniowo, później na czterolinii.
• Notacja to umowny sposób zapisu symboli, liter, znaków, itp. Umożliwia ona, w sposób formalny, zapis treści wyrażeń, reguł, wzorów, formuł itd. Notacja w muzyce to notacja muzyczna ( inaczej pismo nutowe, zapis nutowy ) – symboliczny język, za pomocą którego można zapisać niemal wszystkie cechy dźwięków muzycznych, rytmiki, melodii, harmonii, dynamiki oraz artykulacji.
• Neum [ w muzyce ] to pojedynczy znak graficzny, który może być kropką lub kreską.
Tu są linki pod którymi możesz zobaczyć średniowieczne notacje zapisane neumami:
https://blbevrkoce.wordpress.com/2015/0 ... ske-neumy/
https://uvcarmel.files.wordpress.com/20 ... -flyer.jpg
W dobie średniowiecza pojawił się zawód kopisty przepisującego kompozycje muzyczne, np. chorały gregoriański, i który to zawód miał rację bytu aż do czasu pojawienia się kserokopiarek. Tak więc kopista przepisujący kompozycje muzyczne w języku niemieckim mógł nazywać się neumer. Od tej nazwy zawodu powstało nazwisko Neumer. Zatem, byłoby to nazwisko hybrydalne [ łacińsko – niemieckie ] i mogłoby odzwierciedlać historię pierwszej osoby noszącej to nazwisko Neumer.
Oczywiście jest to tylko moja hipoteza o ewentualnym pochodzeniu nazwiska Neumer.
Nazwisko Kentzer.
Z nazwiskiem Kentzer miałem spory problem. Sufiks derywacyjny –er wskazuje, że ta nazwa osobowa może pochodzić od jakiegoś zawodu, czynności wykonywanej przez mężczyznę albo wskazywać, iż to nazwisko przyjęto od jakieś miejscowości i mówi nam, że osoba mieszkała lub pochodziła z jakieś miejscowości. Osobiście optuję za nazwą zawodu, który wykonywała konkretna osoba a następnie przyjęła od tego zawodu nazwisko lub zostało ono jej nadane. Apelatyw kentzer oraz nazwisko Kentzer może pochodzić z jakiegoś dialektu języka niemieckiego. Wiemy, iż przyrostek –er jest zrostkiem derywacyjnym i tworzy wyrazy pochodne od wyrazu podstawowego. W języku niemieckim zanim ustaliła się jednakowa pisownia istniała pewna dowolność w zapisie graficznym konkretnego słowa. Wynikało to z historii języka niemieckiego oraz dialektów. W różnych dialektach [ językach ] niemieckich ten samo słowo mogło znaczyć coś innego i być różnie zapisywane. W standardowym języku niemiecki za pomocą sufiksu –er tworzymy rzeczowniki odczasownikowe a w połączeniu z tematem czasownika powstają nazwy wykonawców czynności rodzaju męskiego [ nazwy zawodów ]. Tylko czy ta nazwa osobowa nie została w jakiś sposób przekręcona lub skrócona co w języku niemieckim nie jest niczym nowym.
W opracowaniu Marii Kaucz pt. Nowy Modlin, które zamieszczone jest na portalu Luteranie.net Poratal społeczności luterańskiej w Polsce, znalazłem informacje, które mówią, że kolonia koło Modlina powstała koło 1785 roku. „Kolonia modlińska początkowo nosiła nazwę Lovisenfeld ( Luisenfelde ), co podkreślało jej osadniczy rodowód. Należy przypuszczać bowiem, że wieś została zbudowana od podstaw przez kolonistów przybyłych w pobliże wsi Modlin, niedaleko rozwidlenia Narwi
i Wisły z terenu Królestwa Wirtembergii. Wydaje się, że pionierami kolonii modlińskiej były następujące rodziny:
(…)
6/Adam Jobs — właściciel domu — z żoną Elżbietą z d. Tyman i córkami: Marianną (* 1806) i Anną Elżbietą (* 1808) już zarejestrowanymi w Parafii E-A w Nowym Dworze oraz ^ Marcin Jabs (*~1759) z żoną Barbarą z d. Kentzler (*~1767) i dwojgiem dzieci.
(…)
8/ Jan Konrad Kentzler (Kintzel?, Kentzel?) (*~1761) z żoną Barbarą i 2 synami: Janem Jakubem (*~1790) oraz Michałem (*~1793 w Królestwie Wirtemberg)
(…)”.
http://www.luteranie.net/index.php?opti ... &art_id=38
Jest to bardzo ciekawa informacja ponieważ mówi nam o niemieckich nazwiskach. W spisie pierwszych osadników w kolonii Nowy Modlin [ pierwotnie Lovisenfeld, Luisenfelde ] znajduje się rodzina o nazwisku Kentzler zapisywana też jako Kintze, Kentzel. Zatem, nazwisko Kentzler może mieć też graficzną formę zapisu Kentzer. Według mnie nazwa osobowa Kentzler jest równa nazwie osobowej Kentzer. Aby ustalić co znaczy nazwisko Kentzer należy ustalić co znaczy nazwa osobowa Kentzler. Nazwisko Kentzler moim zdaniem pochodzi od nazwy zawodu [ czynności ] kentzler. Tylko co znaczy kentzler?
W 1903 roku w Halle profesor Albert Heintze opublikował opracowanie pt. Die deutschen Familiennamen. W publikacji tej na stronie 177 Albert Heintze tak pisze o tym nazwisku: „Kentzler s. Kanzler”. Wynika z tego, że powinno się ustalić co znaczy nazwa Kanzler.
Kanzler [ kanclerz ] według niemieckiej etymologii miano Kanzler ma następujące pochodzenie: „mittelhochdeutsch: kanzelære; althochdeutsch: kanzellari, kanzilari; aus spätlateinisch: cancellarius, bezeichnete im Mittelalter einen Hofgeistlichen, der in einer Kanzlei, einem abgetrennten Raum, Urkunden ausfertigte; der Amtstitel ist seit dem 4. Jahrhundert bezeugt, das Wort im Deutschen seit dem 10. Jahrhundert; zu lateinisch: cancelli = Gitter, Schranken”.
Według Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache [ DWDS ] Kanzler ma następujące pochodzenie:
„Kanzel f. ‘erhöhter, mit einer Brüstung umgebener Platz des Predigers in der Kirche, verglaster Pilotensitz im Flugzeug, Hochsitz des Jägers’, ahd. kanzella f. (um 800), mhd. kanzel f. m. ist entlehnt aus spätlat. cancella ‘Gitter, Schranke’ (in Kirchen vor dem Altar), zu lat. cancellī (Plur.) ‘Gitter, Einzäunung, Schranken’. Dies ist eine deminutive Bildung zu lat. cancer ‘Schranke, Gitter’, dissimiliert aus lat. carcer ‘Schranke, Umfriedung, Kerker’. Ein zu cancellī hinzugebildeter Sing. spätlat. cancellus bezeichnet ‘den für den Geistlichen abgegrenzten Raum in der Kirche’, mlat. auch ‘Geländer, Podium, Lesepult’. Das mit einer Brüstung versehene Lesepult steht ursprünglich an den Chor und Mittelschiff trennenden Schranken. abkanzeln Vb. ‘von der Kanzel herab verkünden, tadeln’ (17. Jh.), ‘zurechtweisen, ausschelten’ (18. Jh.), vgl. heute unübliches gleichbed. kanzeln (18. Jh.). Kanzlei f. ‘Büro’, mhd. kanzelīe, kenzelīe (mit dem Suffix -īe zu mhd. kanzel), spätmhd. kanzellerīe (aus mlat. cancelleria), ‘der mit Schranken umgebene Raum eines Gerichtshofes, Verwaltungsbehörde, Schreibstube’. Kanzleisprache f. sprachwissenschaftlicher Terminus ‘Sprache der in den mittelalterlichen Kanzleien geschriebenen Urkunden, die deutlich mundartliche Kennzeichen meidet und als Amtssprache überlandschaftlichen Charakter trägt’, auch Bezeichnung für den juristisch geprägten, trockenen Behördenstil, den Kanzleistil m. (beide 19. Jh.). Kanzler m. ‘Leiter einer Verwaltungsbehörde, Regierungschef’, ahd. kanzillāri ‘Kanzlist, Schreiber, Notar’ (um 900), mhd. kanzelære, aus lat. cancellārius ‘Türvorsteher’, spätlat. ‘Vorsteher der Kanzlisten, Kanzleivorsteher’; im Mhd. speziell ‘(Reichs)beamter (des rīches kanzeler), der für die Ausfertigung von Staatsurkunden verantwortlich ist’, später ‘oberster Leiter einer staatlichen Verwaltung’, z. B. Vorsitzender des obersten Gerichtshofes (15. Jh.), preuß. Justizminister (18. Jh.), Regierungschef, vgl. Reichs- (17. Jh.), Bundeskanzler (19. Jh.).”.
W 1891 roku w Quedlinburg’u dr Selmar Kleemann opublikował opracowanie pt. Die Familiennamen Quedlinburgs und der Umgegend. W publikacji tej na stronie 139 tak pisze: „ Vorgesetzter der fürstlichen Kanziei ist der Kantzeler 1434, Kentzler 1641 ( ahd. Chancilari, mhd. Kanzelaere, mnd. Kenseler, Kanzeler ).”.
W Deutsches Wörterbuch von Jacob und Wilhelm Grimm pochodzenie nazwy Kanzler jest opisane w następujący sposób: „KANZLER, m. cancellarius, ahd. chancilâri, chenzilâri, mhd. kanzelære, mnd. kenseler HÖFER urk. 221. Rein. vos 6689. 6807, canzeler CHYTRAEUS (1592) 143, auch md. 15. jh. kenzeler HAUPT 8, 323, voc. opt. Lpz. 1501 E 2b , kenzeller DIEF. 459b . franz. chancelier, engl. chancellor. russ. kancler''.
Kentzer [ Kanzler, Kentzler, Kantzeler, Kenseler, Kanzeler itp. ] to po polsku kanclerz, sekretarz. W średniowieczu to była osoba, która kierowała pracą kancelarii księcia lub króla. Z powyżej zamieszczonych etymologii wynika też, iż są też inne znaczenia tego słowa. Przyjemność odkrycia ich znaczenia pozostawiam Tobie Alfredzie.
Reasumują, nazwisko Kentzer mogło powstać najprawdopodobniej od przezwiska Kentzer, które w jakiś sposób odnosiło się do znaczenia nazwy Kentzer [ Kanzler, Kentzler, Kantzeler, Kenseler, Kanzeler itp. ] i do cech charakteru, zachowania osoby, którą obdarzono takim przezwiskiem lub w sposób ironiczny przezwisko to odnosiło się do cech charakteru, zachowania osoby nazwanej Kentzer. Nie należy też zapominać o innych znaczenia apelatywu Kentzer. Oczywiście jest to tylko moja robocza hipoteza.
Pozdrawiam – Roman.
https://de.wiktionary.org/wiki/Kanzler