Proszę o wyjaśnienie zwrotu...

[Mączka_Arkadiusz]

Witam wszystkich,

Czy wiecie co oznacza pojawiający się księgach metrykalnych wyraz "budnik" oraz wyraz "zowitka" ewentualnie "zawitka" ?

pozdrawiam

Arek Mączka

[Ewa_Szczodruch]

Witaj Arku!

Słowo budnik kojarzy mi się z pracownikiem leśnym.

Mianem zowitka na Śląsku określano kiedyś pannę z dzieckiem.

Ale... do końca nie jestem pewna ( brak źródeł ). Może ktoś potwierdzi lub znajdzie pewne odpowiedzi ?

Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch

[Adam_Kalemba]

Witaj Arek!
Etymologia wg prof. K. Rymuta.
Budnik 1409 to "kramarz".

[Adam_Kalemba]

Witaj Arek!
Zowitka, to zapewne określenie śląskie, można to tłumaczyć jako "zawitka", a zawitka od zawitać "przybyć, przybysz", ferdek61

[Mączka_Arkadiusz]

Witam

Dziękuję Ewie i Adamowi za wyjaśnienia. Odnosząc informacje, ktore tu podaliście do zapisow w metrykach, wydaje mi się, że "budnik" to istotnie "kramarz" a "zowitka" to panna z dzieckiem Kontekst zapisow jest już teraz jasny.

pozdrawiam

Arek Mączka

[Dzimiński-Piotr]

Proszę o wyjaśnienie określeń Dziad żebrzący i Dziad szpitalny , spotykam się z nimi w starych zapisach metrykalnych.

[Niepiekło]

Czytając księgi sądowe z XVI i XVII wieku z Podlasia natknąłem się na określenie "rikovanie". Słowem tym określano pewien obszar pól należących do wioski - konkretne miejsce. Nie jest to nazwa ściśle lokalna, ponieważ zetknąłem się z tym słowem w przypadku trzech wsi leżących w dość znacznej od siebie odległości. W słownikach etymologicznych i języka polskiego (dawnego) najbliższe określenie - rykować = ryczeć sugeruje, że "rikovanie" to może być dawne określenie rykowiska, miejsca gdzie oznajmiały swoją obecność jelenie. Ale może to być również określenie zaczerpnięte z języka obcego (np. niemieckiego). Czy ktoś zatknął się już z tym słowem w innych od Podlasia rejonach Polski? Czy ktoś wie co to słowo znaczy?
Pozdrawiam
Lech Niepiekło

[Aftanas_Jerzy]

Spotkałem to słowo w pracach językoznawców, którzy moga coś więcej na ten temat powiedzieć. Z tego co znalazłem: Jest to słowo pochodzenia niemieckiego i oznacza [Rykować, Rykować się,Rykać, Rygować] płynąć bystro i obficie, szorować, walić, buchać:"W czasie powodzi woda aż przez rynek rykowała się" <Nm. riicken> Stad też rykowisko jako miejsce spotkania jeleni w czasie rui.
W danym przypadku może chodzić o tereny zalewane w czasie powodzi (rodzaj nieużytków).

[Niepiekło]

Dziękuję za podpowiedź. Nieużytki zalewane przez wodę wydają się całkiem prawdopodobne. W jednym ze znanym mi przypadków "rikovanie" udało się dokładnie zlokalizować i istotnie dotyczy to miejsca nisko położonego, nad brzegiem strumyka.
Pozdrawiam z Warszawy
Lech

[mądzik_władysław]

W spisie rolników z 1846 r. przy jednym z nazwisk widnieje adnotacja "przednik",zaś przy kilku innych "ogrodczarz".
Co oznaczały wtedy powyższe określenia ?
Władysław Mądzik

[Kaczmarek_Aneta]

"Przednik" dawniej mogl oznaczac o wiele pozniejszego "przodownika pracy"
Moj slownik jezyka polskiego jako przyklad przednika podaje "pierwszego kosiarza" czy "pierwszego owczarza".
Nie wiem czy moja koncepcja jest sluszna ?
Pozdrawiam
AK

[ewa_os]

Pani Aneto,wysłałam do pani maila na index.wawa,proszę tam zajrzeć.
Pozdrowienia,E.O.

[Tomasz_Swierzb]

Siedzę jak to określiła Pan Tomek w chłopskich metrykach z XIX wieku i zainteresowały mnie pewne dziwne wg. mnie epitety dawane świadkom, zmarłych czy chrzestnych np:
prawdomówny Jan
uczciwy Franciszek
pracowity Roman
szczera Julia
wierzący Adam
Chciałbym dowiedzieć się co to oznaczało??
Z ciekawości wypisałem sobie te epitety ludzi obcych dla mnie, żeby tu na forum zapytać się co to oznaczało. Niestety moi krewni nie byli tak nazywani...
A ponad to co oznacza takie powiedzenie?
"(...) przytonili Stanisława Rosińskiego lat 30 zamieszkałego we Wrzeszczewicach Fortzmana Dworskiego " Ciekawi mnie słowo przytonili i jego zawód... Myślałem, że jest napisane furmana, ale nie! dokładnie to przeanalizowałem i jest Fortzman

[Bozenna]

Tomku,
To sa tlumaczenia przynaleznosci do stanu spolecznego z laciny:
honestus = uczciwy
honoratus = zacny
laboriosus = pracowity
Wyobraznia w tej dziedzinie nie znala granic. Spojrzyj na akty po lacinie w dziale tlumaczen.
Serdecznosci
Bozenna

[Tomek1973]

Fortzman dworski? Zapewne chodzi o foszmana. Foszman to po prostu stangret, furman. W moich stronach tą nazwą określało się furmana /lepiej ubranego i bardziej rozgarniętego od reszty służby/, który był niejako osobistym "kierowcą" jaśniepaństwa.

tomek