Rok 1905 metryki grekokatolików?

[jamiolkowski_jerzy]

Moja ciocia, św pamięci Helena Andruk (a zakonne jej imię to Chryzagona) wywodziła się z rodziny Kasperuków z Hołowczyc. Już dawno temu miałem tam nawet jechac i poszukac dokumentów ale niestety nie wyszło co uważam za swoje wielkie zaniechanie bo ciocia była dla mnie bezcenną pomoca w kwerendach genealogicznych. Niemniej o Kasperukach pozostały po niej tylko rodzinne legendy gdzie obok elementów basniowych jedno było niewatpliwe – Kasperukowie byli grekokatolikami.
Dopiero teraz ( dzieki digitalizacji SzwA) dotarłem do aktów metrykalnych. Okazuje się że życie jest prawdopodobnie ciekawsze od legend. W metrykach rzymsko katolickiej parafii w Sarnakach z roku 1905 w natknąłem się na metryki będące odnotowanie wczesniejszych zdarzeń.
Min zostały zgłoszone urodziny Maryanny Kasperuk która naprawdę urodziła się w 1903 oraz jej siostry Franciszki (ta urodziła się w 1899). Żeby było intrygująco tego samego 1905 roku odnotowano ślub ich rodziców Aleksandra i Justyny z Woźniaków .
Wysuwanie ewentualnej hipotezy że zyli i plodzili w grzechu wydaje mi się jednak nieuprawnione. Sądzę że ma to zwiazek z prześladowaniami jakie wobec koscioła grekokatolickiego prowadziły władze rosyjskie po 1875 roku kiedy to zlikwidowano kościół grekokatolicki a jego wiernych zmuszano do przyjęcia prawosławia. Wiekszość czynic tego nie chciała Niejednokrotnie sakramenty były udzielane w tajemnicy albo udzielano ich w Galicji. Mam nadzieje że w tym przypadku Kasperuków tak było.
Dopiero w 1905 ukazał sie ukaz tolerancyjny Mikołaja II, który pozwolił - jak sądzę -na zalegalizowanie zdarzeń sprzed tego czasu i na zgłaszanie ich w kosciele rzymsko katolickim. Dodam że tego własnie roku zapisano w ksiegach Sarnak dziesiatki jeśli nie setki (bo nie liczyłem) takich zdarzeń sprzed lat. Min akt urodzin wymienionego wyżej Aleksandra, naprawde urodził się w 1877 roku.
Czy moja hipoteza jest trafna? Znawców w temacie proszę o informacje w jaki sposób złagodzenie kursu w praktyce wyglądało.
Przy okazji prośba o informacje do jakiej parafii geckokatolickiej przynależały Hołowczyce przed 1875 rokiem i gdzie szukać metryk ?
Pozdrawiam

[Krzysztof_Wasyluk]

Jerzy!

Parafia greckokatolicka dla Hołowczyc to Chłopków. Łypnąłem okiem na niektóre śluby w 1905 w Sarnakach i widzę, że pojawiła się mutacja ich zapisu w porównaniu z Janowem Podlaskim. Tradycyjnie, akt zaczyna się od słów "Oświadczamy, że w obecności świadków zostało zawarte religijne małżeństwo między". W przypadku "rejestrowania" związków do tego dochodziła klauzula z paragrafami i brak zapowiedzi. W Sarnakach w to miejsce jest uwaga, że wcześniej ślubujący żyli w "przyjacielskim związku".

Inaczej to wygląda w Białej Podlaskiej, i od 1906 po wznowieniu parafii w Malowej Górze i Terespolu, gdyż tam formuła jest mniej więcej taka: "stawili się ON i ONA i oświadczyli, że dnia ... zawarli związek małżeński przed misjonarzem i w związku tym urodziły się żyjące do chwili obecnej dzieci" z wymienieniem imion i dat urodzenia. Dodatkowo, jeżeli dzieci zostały ochrzczone w KK jako dzieci niezamężnej matki, to pojawiało się również uznanie tych dzieci przez ojca (unitę).

Ale masz przed sobą jeszcze ciekawe zajęcie polegające na sprawdzeniu, czy nie wpisano tych dzieci w Chłopkowie prawosławnym. Otóż w związku z powszechnym pomijaniem rejestracji przez unitów dzieci w cerkwi prawosławnej nałożono taki obowiązek na wójta gminy. I pojawiły się akty dzieci niechrzczonych, w których były przypisywane ojcu, który żył z matką w nieprawym związku albo też jako dzieci niezamężnej matki. U wcześniejszych małżeństw było stwierdzane, że to ich dziecko. Te wójtowe zgłoszenia to była masówka, tzn. w jednym roku pojawiało się wiele zgłoszeń odnoszących się do różnych wcześniejszych lat.

Moja babcia ur. w 1889, została tak zapisana w 1898 roku (w Dobratyczach PR). Później przed ślubem w 1909 była chrzczona (w Terespolu) i tam jej wpisano ur. w 1890. Jedna z wielu osób, gdzie mam dwie metryki urodzenia, czasem z różnymi nazwiskami.

Pozdrawiam
Krzysztof

[jamiolkowski_jerzy]

Dziękuję za informację.
Coraz bardziej mnie wciągaja te strony, na pewno wszystko posprawdzam tym bardziej że wszystko – jak dotąd - jest w internecie. Ten Chłopków namierzyłem w międzyczasie a że poruszam się skokami trafiłem już do parafii Gnojno bo tam w Klepaczewie urodził się Eljasz. Wygląda że do 1810 mam genealogiczną autostradę Ale to tylko dokumenty asc z AP w Siedlcach.
Rychło okaże się jednak czy mój optymizm ma podstawy a ja mam na razie tylko furę szczęscia Ojciec Eljasza Sylwester urodził się sporo przed 1810. Jesli okaże się że w AD w Drohicznie zachowały się ksiegi Gnojna sprzed 1810 roku to ja jestem w czepku urodzony.
Pozdrawiam

[Krzysztof_Wasyluk]

Grekokatolickie sprzed 1810 to utopia. Zdecydowana większość wyjechała w ramach bieżeństwa. Uchowały się w Białej Podlaskiej (pewnie dlatego że bazylianie) i coś w AP Lublin mają z Kijowca.

Dlaczego miałyby się zachować w AD? To nie ta jurysdykcja. Unicka diecezja była w Chełmie.

Krzysztof

[jamiolkowski_jerzy]

Dziękuję za przywołanie mojej głowy do otrzeźwienia. Z tym Drohiczynem to się zapędziłem, Pewnie przez doświadczenia z mojej parafii juchnowieckiej gdzie unickich zapisów mnóstwo. Szli tu np ze Złotnik czy Zajaczków bo im było bliżej niż do Kożan czy Rybołów. Ale wokół Klepaczewa same parafie greckokatolickie. Teoretycznie blisko jest do Mielnika ale po drodze przeprawa przez Bug. Wycieczka do Drohiczyna mnie zatem ominie,
Pozdrawiam
PS A nie trafiały aby jakieś księgo diecezji chełmskiej do Lwowa?

[Sroczyński_Włodzimierz]

Gdyby po jurysdykcji to mojżeszowych mieliby zero, a tymczasem...
Ja bym nie wkluczał

[Krzysztof_Wasyluk]

Jerzy, pamiętaj że po tamtej stronie Bugu, czyli poza kongresówką likwidacja obrządku greckokatolickiego nastąpiła w 1839 roku. Jakie tego skutki w papierach parafii r-k - nie wiem. Ja akurat szukam po lewej stronie Bugu i oprócz tego co wspomniałem wcześniej - null.

Włodek, cuda się zdarzają. W genealogii także.

Krzysztof

[Warakomski]

Może przyda się. O tajnej misji Jezuitów wśród unitów na Podlasiu. O księdze chrztów, ślubów i zgonów unitów podlaskich z lat 1881-1908 zachowanych w Krakowie.
http://www.allegata.pl/unici-podlascy-genealogia
http://bbc.mbp.org.pl/dlibra/docmetadat ... =&lp=2&QI=
Krzysztof

[jamiolkowski_jerzy]

A jednak pojawia się Drohiczyn. Fragment aktu ślubu Sylwestra (1825 rok)
Stawił się Sylwester Kaszperuk z Jana Kaszperuka i Anastazji z Kozaczyńskich włościan we wsi Klepaczewo na gospodarstwie zamieszkałych zrodzony w tejże wsi po śmierci swoich Rodziców zamieszkałym podług Metryk ich zejścia wyjętych z ksiag Kościoła Gnoieńskiego przed nami złozonych, liczący lat dwadzieścia sześć niespełna podług Metryki przed nami złozonej wyjętej z Ksiag kościoła Mielnickiego !! (wykrzykniki są mojego autorstwa tak jak zreszta pozbawiony transliteracji wypis z dokumentu) w asystencji Dziada Bazylego Kaszperuka któremu akt uszanowania dopełnił.
Na marginesie Bazyli co ustaliłem nie był dziadkiem był ojczymem Sylwestra.
Podstawowe pytanie czy Kosciół Mielnicki to kosciół rzymsko katolicki czy grekokatolicki? Częściowo będzie to do sprawdzenia. W AP w Białymstoku są mikrofilmy ksiag jednego i drugiego Kościoła. http://www.bialystok.ap.gov.pl/arch/teksty/mikro/sc.pdf
Co prawda Kościoła unickiego w ograniczonym zakresie bo bez hipotetycznych lat kiedy urodził się Sylwester ale przecież jak nie „a” to „b”
Do Krzysztofa Wasyluka
Masz rację że po obu stronach Buga sytuacja była inna bo inna cezura lat. Spróbuje pobadać to na przykładzie unickiej parafii w Hodyszewie która jest mojej stronie Buga a przynależała do Diecezji Chełmskiej likwidowanej w 1875.
Nadbużańskich unitów dopiero się uczę ale wygląda że trochę ksiag unickich parafii likwidowanych w 1839 roku trafiło jednak do AD w Drohiczynie ( mikrofilmy Mielnika – i nie tylko – robiono zdaje się z jego zasobów ksiag)
http://nowa.drohiczynska.pl/wp-content/ ... czynie.pdf
Sprawdziłem prawosławne ksiegi gminy-sa tam zapisy tylko niektórych Kasperuków nie ma natomiast zapisów dzieci Aleksandra . To tylko konstatacja bo żadna analiza dlaczego? Tacy niezłomni w oporze czy akurat tam władza była opieszała?
Pozdrawiam

[zbzukowski]

Może będzie to pomocne: wydaje mi się, że Hołowczyce należały do parafii grekokatolickiej w Mielniku. Natomiast po likwidacji tego kościoła, zostały przypisane do parafii prawosławnej w Chłopkowie.
Pozdrawiam
Zbigniew Żukowski

[jamiolkowski_jerzy]

Ciepło ale chyba z datami nie do końca jest tak. Opieram się na informacjach z AD w Drohiczynie dotyczących Chłopkowa
http://drohiczynska.pl/chlopkow-parafia-narodzenia-nmp/
Tu stosowny fragment
Pierwsza cerkiew spłonęła w 1702 roku od uderzenia pioruna. Kolejna unicka świątynia pw. Wniebowzięcia NMP została wzniesiona w 1704 roku. Jej kolatorem w 1726 roku był Karol Józef Hiacynt Sedlnicki h. Odrowąż (1703-1761), podkoniuszy litewski (1731-1736), starosta mielnicki (1732-1738) i wojewoda podlaski (1738-1745). W 1775 roku terytorium parafii znacznie zmalało, ponieważ kilka wsi, gdzie mieszkali łacinnicy, zostało przyłączonych do parafii Sarnaki (Lipno, Rzewuski/Rzewuszki, Grzybów, Chlebczyn, Płosków, Terlików, Binduga, Klimczyska/Klimczyce, Chybów, Kuczki/Kózki). W 1786 roku wzniesiono w Chłopkowie kolejną unicką świątynię pw. Wniebowzięcia NMP, której poświęcenie odbyło się w 1787 roku. Jej fundusze w 1790 roku określił ówczesny dziedzic Hruszniewa i Chłopkowa – Kajetan Antoni Kuczyński (1755-1811), podczaszy (1782-1790) i stolnik mielnicki (1790-1791). W 1797 roku do parafii chłopkowskiej zostały dołączone dwie wsie z parafii mielnickiej: Mierzwice i Hołowczyce.

Wynikałoby z niej że Hołowczyce zostały przyłączone z mielnickiej parafii do unickiej parafii w Chłopkowie ale już w 1797 roku (Sylwester urodził die wedle metryki ślubu nieco później.
Ale AD w Drohiczynie pozostaje do sprawdzenia.
Dziękuje i pozdrawiam

[Jol_Kla]

Witaj Jerzy,
to co jest dostępne w SZWA z Chłopkowa (gr-kat) już zindeksowałam - prawosł. jeszcze nie ruszyłam, indeksuje za to na bieżąco Sarnaki (rz-kat), obie parafie to parafie moich przodków. Indeksy z linkami umieszczam w genetece i na stronie lubgensa.

Gdybyś dotarł do wcześniejszych ksiąg chłopkowskich, proszę podziel się wiedzą .

pozdrawiam
Jolanta Klass

[jamiolkowski_jerzy]

Witam
Wszystko?! od 1810 do 1864 ? bo tyle unickich akt cywilnych jest zdigitalizowane w Szwa
http://szukajwarchiwach.pl/62/375/0/?q= ... #tabZespol

http://szukajwarchiwach.pl/62/391/0/?q= ... #tabZespol

Niezdigitalizowane sa lata 1864 - 1875
http://szukajwarchiwach.pl/35/1970/0/?q ... #tabZespol

Mój szacunek choć nie do końca sadzę czy warto tak się trudzić kiedy księgi sa opatrzone corocznymi indeksami stąd wyszukiwanie idzie błyskawicznie (swoja kwerende przez lata 1810 - 1864 odbyłem w dwie godziny) Cóż ja po kilkunastoletnich doświadczeniach stałem się zgorzkniałym tetrykiem ( doszedłem do wniosku że podawanie gotowców wcale nie służy genealogii a wprost przeciwnie)
Jakich nazwisk i z jakich wsi szukasz . jeśli natrafię coś na mikrofilmach sprzed 1810 dam znać .
Pozdrawiam

[Jol_Kla]

Zapewniam, że warto

Musze Cię rozczarować - szukanie nie idzie "błyskawicznie", same roczne indeksy w wypadku Chłopkowa a podejrzewam, że i innych parafii, niestety nie pomogą znaleźć wszystkiego. Z "nazwiskami" zwykle odimiennymi jest niestety kłopot, czasem ta sama osoba jest nazywana w ciągu całego życia kilkoma (imię ojca, dziada, imię rusińskie, polskie, przydomek itp itd). Mój najstarszy przodek znaleziony w tych aktach to Emilian (Omelan) Daniluk (ok 1737-1812 Mierzwice) wraz z braćmi Joachimem i Sacharem. Ich zstępni występują pod różnymi nazwiskami np. Daniluk, Omelaniuk, Matochwiejuk, Sacharuk, Jakimiuk itp.
Dzięki indeksowaniu potrafiłam połączyć czasem zupełnie różnie nazwane osoby jako spokrewnione.

życzę owocnych poszukiwań
Jola

Dziękuję za informację o latach 1856 i dalej w SZWA - nie wiedziałam, że wrzucili do sieci

[Sroczyński_Włodzimierz]

Jest taki fragment wspomnień księdza Edwarda Woyniłłowicza opisujący relacje złożone w wyniku przeprowadzonej przez niego kwerendy w II RP dotyczącej zmiany nazwisk tj rusyfikacji..z danymi ilościowymi i przykładami
polecam:)