Nazwisko
Betjuk
Raczej nie ma etymologii dającej się odnieść do Kresów. W dostępnych mi źródłach nie ma ani jednego nazwiska zbliżonego nawet do Betjuk, co nie ukrywam, jest dla mnie pewnym zaskoczeniem. Trzeba szukać na Litwie/Żmudzi albo w Niemczech.
Być może nazwisko pochodzi od imion
Bertholdt, Bert, Bertram (
berath + walten ) = mniej więcej ze starowysokoniemieckiego na współczesny niemiecki: Glänzender Herrscher = mniej więcej po polsku „jaśniejący władca”.
Być może, że etymologia odniemiecka jest zupełnie inna. W platach od Sprewy po Pomorze Gdańskie
Bêt* to „kromka chleba” (Scheibe, Bisschen, Brocken, Fleck, Stück). Słowo funkcjonowało również jako określenie „
małej”, mało płatnej pracy (Za słownikiem gwar pruskich).
Wspomniałem o Litwie/Żmudzi. Bet - to litewskie „
ale”.
* - Skrypt zamienił
E z daszkiem na polską literę "ę".
--=-=
Nazwisko
Kaleńczuk
Trzy możliwe etymologie kresowe:
Wśród przyśpiewek/ciastuszek weselnych jest taka:
„Ładnyś młody gładnyś/ równasz się Kalinie/ pewnie cię matula/ kąpała we winie”. Kresowe imię męskie pochodzenia greckiego:
Каллиник będące złożeniem
kallos+nike co można przetłumaczyć mniej więcej jako
„piękny/skuteczny zwycięzca”. Od tego imienia tj. Каллиник (Kalinik) pochodzi sporo kresowych i rosyjskich nazwisk: Каленин, Каленистова, Каленихин, Каленихина, Каленицкая, Каленич, Калениченко, Калениченкосенга, Каленичок,
Каленичук, Каленишина, Каленкевич, Каленкин, Калёнкин, Каленкина - to tylko początek serii. Imię Kalinik stało się bardzo popularne z powodu kultu świętego męczennika
http://days.pravoslavie.ru/Life/life4341.htm .
Etymologia druga kresowa:
Od czasownika „
калить” - silnie rozgrzewać metal przed jego kuciem - mniej więcej. Jest polski odpowiednik tego słowa: kalikować = dmuchać w miechy od kuźni albo organowe w kościele.
Etymologia trzecia kresowa:
Chyba mniej tu istotna. W rejonie Saratowa nad Wołgą przymiotnik
каляный / калёный (kaliany / kaliony) oznaczał mężczyznę upartego, zawziętego.
To są oczywiście jedynie etymologie ograniczone jak zaznaczyłem terytorialnie.
--
Nazwisko
Masiuk
Również etymologie kresowe, dwie:
Masiuk pochodzi od zdrobnienia imienia chrzcielnego
Maksym/Maksymilian. Pochodzi oczywiście od popularnych świętych o tych imionach.
Druga etymologia kresowa:
Ukraińskie słowo
масюнiнький (ros: маленький) pierwotnie w czasach chrztu Rusi było imieniem. Jego skrócenia:
Малой, Малец, Масюта, Масюк (Mały, Malec, Masiuta, Masiuk) również i wszystkie funkcjonują jednocześnie jako nazwiska. Pisałem już o tym przy okazji niektórych odpogańskich imion kresowych. Dziecku nadawano imiona pogańskie jeszcze do 18 wieku (miejscami jeszcze dłużej) za każdym razem w celach magicznych. Miało to działać na „złe moce”, które słysząc, że dziecko jest „małe” = liche odpuszczały temu dziecku nie zsyłając na nie nieszczęść w postaci jakichś chorób czy niebezpieczeństw.
--
Panie Waldku (Nanuk01)
Cieszę się, że znalazł się ktoś, kto potrafi wychwycić absurdy w niemieckich profesjonalnych opracowaniach nt. etymologii nazwisk. Proszę częściej „podrzucać” swoje uwagi. Niemiecki znam jako język naturalny (nie uczony w szkole), posiłkując się niekiedy „telefonem do bratanka” tam urodzonego i wychowanego, ale nie na tyle by wychwytywać takie niuanse o których Pan pisze.
Pozdrawiam pięknie.
