Pochodzenie nazwisk (cz.7)

[beata_k2]

Dziękuję za ciekawe informacje na temat nazwiska Gawlica.

Pozdrawiam
Beata

[ROMAN_B]

Witaj Weroniko!

Pytasz o pochodzenie nazwiska Tul [ Tulo, Tulio, Tullo ] – ciekawe nazwisko, może mieć kilka podstaw słowotwórczych od którym można wywodzić pochodzić tego miana.
W Słowniku Języka Polskiego, tak zwany Słownik Warszawski, w tomie 7 [ T – Y ] z roku 1919 na stronie 165 i 166 znajdują się następujące apelatywy:
• Tul – tiul,
• Tula – mały chłopiec,
• Tulać, Turlać, Tolać – toczyć się, koziołkować się,
• Tuł, Tulu, Tół, Tula, Tuleja – kołczan, sajdak na strzały
Wymienione przeze mnie słowa moim zdaniem mogą być rdzeniem, podstawą od której mogło powstać nazwisko Tul. Niemniej jednak prawdopodobnym tematem nazwiska Tul jest apelatyw Tuł – kołczan na strzały.

Może ktoś poda inne propozycje genezy nazwiska Tul.

Pozdrawiam _ Roman.

[Gawroński_Zbigniew]

Witam,
Czy mogłabym poprosić o informacje o nazwisku Tul (Tulo, Tulio, Tullo)
Z góry dziękuję i pozdrawiam
Weronika

Najprostsze i najkrótsze nazwiska zawsze sprawiają najwięcej kłopotu. Występują co do pisowni zazwyczaj w większości języków dookoła i konia z rzędem temu, kto odgadnie które znaczenie przywiązać do nazwiska.

Zacznę od polskich. Tul/tuł/tula/tuła/tóla/tuleja i trochę jeszcze wariantów to kołczan/sajdak na strzały do łuku. Tak przynajmniej widzimy m.in. w tłumaczeniu „Biblii królowej Zofii” w 1 Księdze Kronik 18.7.: „I pobrał Dawid tuły złote, ktoreż mieli słudzy Adadezerowi a przyniosł je do Jerusalema.” Mnie ta argumentacja słabo przekonuje, ale tak chce Rymut.

O wiele bardziej przekonuje mnie etymologia litewska i staropruska. Toule/tule/tulewaide = myśliwy zbieracz. Powyższe występuje w delikatnych odmianach na Żmudzi i Prusach.

Sprawę komplikuje niemiecki w różnych jego platach (gwarach) bliskich Polsce i tak:
Tulle to zdrobnienie od… säuglingen = niemowlęta, noworodki.
Tulle to również Frauenzimmer = babon, babsztyl, zgryźliwa baba mniej więcej.
Tulle to cynownik, facet, który robi i cynuje do kupy rynny, opierzenia dachowe i takietam.

Etymologia kilkunastu podobnych nazwisk rosyjskich wywiedziona jest wprost od kołczanu, przy czym słowo w znaczeniu kołczan zachowało się w językach wschodnich o wiele dłużej niż u nas. To za sprawą, a jakże Tatarów u których słowo tułb do dziś oznacza skórzany mieszek, worek na strzały.

Zatem jak widać do wyboru do koloru. Idę o zakład, że szperając dalej znalazłbym podobne kwiatki w kolejnych językach sąsiadów. Obiecująca jest np. ścieżka poszukiwań we Włoszech. Wszystkie warianty mają po ponad tysiącu odsłon: tu akurat Tullo: http://forebears.io/es/surnames/tullo .

[weronika97]

Dziękuję serdecznie za odpowiedzi. Mam jeszcze pytanie czy można gdzieś sprawdzić, oczywiście orientacyjnie występowanie osób o nazwiskach Tul/Tull/Tullo/Tulo/Tulio w Polsce i na Świecie? Jeszcze nie do końca odnajduję się w tych wszystkich pomocnych srtonach.
Weronika

[Gawroński_Zbigniew]

Dziękuję serdecznie za odpowiedzi. Mam jeszcze pytanie czy można gdzieś sprawdzić, oczywiście orientacyjnie występowanie osób o nazwiskach Tul/Tull/Tullo/Tulo/Tulio w Polsce i na Świecie? Jeszcze nie do końca odnajduję się w tych wszystkich pomocnych srtonach.
Weronika

W tę wyszukiwarkę [ u góry jest pole search/buscar - wpisać i enter] powyżej proszę wpisać dowolne nazwisko, a system wyszuka i wyświetli kolorową mapę świata z gęstością występowania. To są oczywiście dane trochę pi razy oko, ale dają orientację w temacie.

[weronika97]

Dziękuję bardzo Panie Zbigniewie

[Jurewicz_Krystyna]

Witam!

Jestem z Ukrainy. Mieszkam we Lwowie, ale prawie wszyscy moje przodkowie pochodzą z Chodorowa (powiat Bibrka/Bobrka, Galicja).

W naszej rodzinie są takie nazwiska:

Sochan, Jurewicz, Lubieniecki, Klimkowicz, Loziński, Kaliniec.

Poszukuje informacji o pochodzeniu tych nazwisk.

Dziekuje!

Krystyna

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Jurewicz 1624 - od imienia Jerzy. Greckie imię Georgios, to od georgós ‘rolnik’, przejmowane było przez języki słowiańskie w kilku postaciach. W staropolszczyźnie znane były formy Jerzy, Jura Jurg (za pośrednictwem języka niemieckiego), na Kresach Wschodnich Juryj.

Kaliniec - od kalina ‘gatunek drzewa o czerwonych owocach’.

Klimkowicz 1419 - od imienia Klemens. Imię, notowane w Polsce od początku XIII wieku, jest pochodzenia łacińskiego, od clemens, entis ‘łagodny, spokojny, cichy’.

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

Lubieniecki 1444 - od nazwy miejscowej Lubieńce (KrW).

Łoziński 1493 - od nazwy miejscowej Łozina (KrW).

Sochan - w grupie nazwisk pochodzących od socha ‘rozwidlona gałąź; prymitywne narzędzie orne’; w pochodnych też od imion na So-, typu Sobiesław.

Źródło: Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

[Gawroński_Zbigniew]

Sochan/Sachan [Сахан/Сoхан] to bardzo ciekawe nazwisko kresowe typu akającego (tzn że na 80% pochodzi z terenów dzisiejszej Białorusi i północnej Ukrainy). Jest zeslawizowaną formą Dzikopolowego nazwiska/przezwiska Sakan/Sakkan, a to jest mieszanina trzech języków: ukraińskiego, tatarskiego i kazachskiego, które dosłownie znaczy z orientalnych: "bądź jak Sak" = "bądź ostrożny" a z kresowych "syn Saka"/ "młody Sak". Soch/sach/sok/sak to kresowy "ostrożniacha", człowiek, który nie pcha się niepotrzebnie w kłopoty.

Wierzyć nie trzeba, ale tutaj to ja wierzę w to co napisałem. Pozostałe nazwiska w odniesieniu do polskich kresów i umiejscawiające ich powstanie w tamtym obszarze - wieczorem.

[Jurewicz_Krystyna]

Dziękuje serdecznie za odpowiedź, Pani Ewo i Panie Zbigniewie!

Panie Zbigniewie, cierpliwie czekam na kontynuację

[Gawroński_Zbigniew]

Nazwisko Klimkowicz.
Klim [Клим] to skrócona wersja ukraińskiego imienia męskiego Klimentij [Климентий], oczywiście od imienia Klemens. I tu ciekawostka kresowych nazwisk. Jeśli nazwisko odimienne powstawało od pełnej wersji imienia - mamy do czynienia z kimś znakomitszego stanu, natomiast jeśli od wersji skróconych - raczej możemy się spodziewać osób tzw. „prostej kondycji” jeśli chodzi o majętność. Samo imię z greckiego oznacza winorośl, a wtórnie z łaciny słodycz, słodkiego.

---
Nazwisko Kaliniec.

Imiona najogólniej w Polsce i na Kresach można podzielić na dwie grupy 1 chrześcijańskie i 2: niechrześcijańskie, po rosyjsku mirskoje - мирское. Właśnie mamy do czynienia z imieniem Kaliniec [Калинец]. Dzieciom - o czym już niejednokrotnie pisałem na szeroko rozumianych kresach bardzo często nadawano „tajne” niechrześcijańskie imiona o charakterze magicznym, życzeniowym. Takim właśnie życzeniowym imieniem „pogańskim” jest Kaliniec = „jak kalina” = „prawiczek, czysty, nieskalany” - mniej więcej. Bowiem kalina jest symbolem czystości, dziewictwa, piękna, miłości. [Dla przykładu żurawina - też w formie imienia jest symbolem pierwszej dziewiczej miłości.] Analogicznie takimi imionami „tajnymi” są np. „Lew”, „Wilk”, „Dąb” i 300 innych gatunków zwierząt roślin, minerały, cuda wianki. Stały się nazwiskami i jako takie dopiero były tolerowane przez cerkiew i katolicyzm.
--

W nazwisku Jurewicz powstałym od skróconej wersji imienia Jerzy, a mianowicie Jura [Юра] mamy do czynienia z tym samym zjawiskiem co przy nazwisku Klimkiewicz. Nazwisko określa stan. Poniekąd prawdopodobną jest również całkiem inna etymologia nazwiska. Nie od greckiego Georgiosa = rolnika mniej więcej, ale od starosłowiańskiego boga płodności, budzącej się wiosny - Jaryły/Jarowita [Ярило]) Informacje o nim można znaleźć choćby na Wikipedii.
--

Nazwisko Lubieniecki, jeśli odnieść je do Kresów jest na pewno najciekawsze. Zacznijmy od tego, że z pewnością pochodzić będzie od imienia żeńskiego Lubawa [Любава] = mniej więcej: „miłość/umiłowana”. Tu oczywiście zdrobnienie Lubieńka i mąż, który pojechał na wojny w służby carskie na lat trzydzieści, a dzielna żona sama wychowuje dzieci, które z racji tego przybierają przezwisko nie otczestwopodobne ale od imienia matki. Takich nazwisk od imion żeńskich jest bardzo mało. Jeszcze jedno zdanie na temat samego imienia. Chociaż z pozoru wygląda na „mirskoje imia” tj. niechrześcijańskie - jest jak najbardziej chrześcijańskie. Święta Zofia męczennica miała trzy córki Wiarę [Wiera/Вера], Nadzieję [Nadieżda/Надежда i Miłość - wspomnianą Lubawę (albo Agapę). Cała czwórka poniosła śmierć od miecza za odmówienie złożenia pogańskiej ofiary Dianie.

--
Chociaż to co widzę o nazwisku Łoziński jest chyba nie mniej zajmujące. Oczywiście pod warunkiem jak w odniesieniu do pozostałych nazwisk, że przyjmujemy Kresy jako punkt odniesienia. Mało komu zapewne przyszłoby do głowy wiązać łozę z winoroślą. Tymczasem łoza to starosłowiańska winorośl. Po stuleciach, z racji po13wiecznego ochłodzenia klimatu na Kresach po winogronach „toloko smrod”, a słowo nie zanikło, jedynie zmieniło znaczenia na rózgę, pęd, witkę. Kresowy Łoziński zatem od powyższych wywodzić się może.

-=-=-

Jeszcze raz zaznaczę: powyższe elukubracje mogą być prawdziwe, jeśli nazwiska pochodzą z Kresów i tam powstały. Całość została opracowana głównie na podstawie odnośników szczegółowych z portali : http://dic.academic.ru ; http://www.ufolog.ru

[Monika_Gierczak]

Witam,

Ponieważ bardzo mnie zaciekawiły powyższe wpisy zapytam czy przedmówcy mogą coś powiedzieć na temat nazwisk moich przodków z tzw. kresów: Łuczkiewicz, Skulicz, Frydlewicz, Kukurewicz.

Z góry dziękuję i pozdrawiam,
Monika

[Gawroński_Zbigniew]

Nazwisko Łuczkiewicz oczywiście pochodzi od Łukaszka/Łukaszki [Łuczka = Лучка] - bardzo popularnego zdrobnienia imienia męskiego Łukasz. Przez analogię, jak we wcześniejszych przykładach określa jednocześnie stan, że tak powiem, majętny.
--
Nazwisko Frydlewicz pochodzi zapewne od niemieckiego wariantu imienia Fryderyk tj. Frydl (Friedl). Według dostępnych mi źródeł od niego pochodzą kresowe i głębiej niż kresowe nazwiska: Фридель, Фридлис, Фридлер, Фридельс, Фриделевич, Фридлевич (Frydel, Frydlis, Frydler, Frydelis, Frydelewicz, Frydlewicz). Nazwiska te są ciekawe z pewnego względu. Otóż wszystkie są niepoślednie, jeśli chodzi o wykształcenie je noszących. Są nazwiskami sztucznymi, jakie manierycznie wywodzili sobie Kresowianie z głębokich Kresów i Zachodniej Rosji na znak pewnego „kultu” wszystkiego co niemieckie. W ten oto sposób jest kilkaset, jeśli nie więcej rodów Frydlopodobnych wywodzących się…. od Fryderyka II Hohenstaffa.

--
Nazwiska Skułopodobne mogą pochodzić od flisactwa. Skuła to typ łodzi rzecznej. Musiałbym nieco dłużej poszukać szczegółów aby coś sensownego napisać.
--

Kukurewicz to syn rzeźnika/handlarza mięsem. Kukura to mięso pokrojone w charakterystyczne paski przeznaczone do peklowania albo częściej do suszenia. Kukuran/Kukurian to handlujący takim mięsem. Też wieczorem spróbuję coś więcej znaleźćna ten temat.

Po raz kolejny zaznaczam, że powyższe wywody mogą mieć sens jedynie w odniesieniu do Kresów.

[Monika_Gierczak]

Panie Zbyszku,

Jestem pod dużym wrażeniem Wszystkie powyższe rodziny pochodzą z okolic Lwowa i Sambora. Bardzo się cieszę, że był Pan tak miły i zajął się moimi nazwiskami ponieważ Pana powiązania i wywody wydają mi się bardzo adekwatne. Jeśli coś jeszcze kiedyś Pan znajdzie to będę wdzięczna za kontakt. Najbardziej frapują mnie moi Skulicze gdyż to bardzo rzadkie nazwisko. W parafii Stara Sól i Stary Sambor skąd pochodzą moi przodkowie jest też rodzina Skulskich ale nie udało mi się znaleźć powiązania między Skulskimi a Skuliczami. Sama myślałam o tym czy to nazwisko nie ma czegoś wspólnego z tamtejszymi kopalniami soli i skuwaniem soli. Oprócz tego stwierdziłam, ze to nazwisko jest znacznie bardziej popularne np. w Serbii, Chorwacji itd. - tam pisze się je Skulic z daszkiem nad c. Nie udało mi się jednak stwierdzić czy istniała jakaś migracja z południa na te tereny w XVIIIw.
Jeszcze raz dziękuję i pozdrawiam,
Monika

[Dagamero]

Witam, proszę o informacje na temat nazwiska "Sobotta". Rodzina zamieszkiwała tereny dzisiejszej Opolszczyzny w okolicach Prudnika już przed wojną. Serdecznie dziękuję za wszelkie informacje. Pozdrawiam