30-morgowe gospodarstwo w Księstwie Łowickim

[Niciszewska_Aleksandra]

Witajcie, jak już wczesniej wspominałam (poprzedni post) jestem tu nowicjuszką. Dużo rzeczy nie wiem, ale mam nadzieję, że Wy mi pomożecie. Dowiedziałam się dzisiaj, że moi przodkowie w 1885 roku posiadali 30-morgowe gospodarstwo w dawnym księstwie łowickim. Mieli na stałe do pomocy pastucha i parobka. Dokładniej we wsi Ostrów.

Moje zapytanie brzmi czy to dużo? Czy rodzina żyła na dobrym poziomie mając tyle ziemi ?
Dziękuję forumowiczom za odpowiedzi i pomoc
Pozdrawiam
Ola

[marcin_kowal]

30 morg to 15ha.
Niby sporo ale to wszystko zalezy jak gospodarowali, czy gospodarz był skłonny do trunków itd.
Pastuch i parobek w tym wypadku to konieczność.

Napewno z glodu nie umierali.

[Niciszewska_Aleksandra]

W ksiażce pt. Wspomnienia - autor Teofil Kurczak - poseł na sejm, działacz, mieszkaniec Ostrowa wspomina, że moja rodzina na początku XX wieku tych morgów miała już 60, więc chyba gospodarowali dobrze. Tak mi się wydaje

[marcin_kowal]

Tzn że gospodarz dbał o majatek. Czytał książki, gazety i poradniki i dzieki temu rozwijał gospodarke.

Jana Słomki (wójta z Dzikowa) - Pamietniki Włościanina polecam, chociaz nie ten zabór ale w zasadzie dola chłopa bardzo podobna jak wszędzie.
http://www.linux.net.pl/~wkotwica/slomka/slomka.html

http://www.linux.net.pl/~wkotwica/slomk ... #sec_13_02

[Sroczyński_Włodzimierz]

albo odwrotnie: olewał głupoty i nie przeinwestowywał w "nowoczesność"
ale faktem jest, że na ogół myślimy o rolnikach przełomu XIX/XX "na maleńkich działeczkach, bez perspektyw, bida, beznadzieja" i bardzo często to nie jest prawda

[tomes]

Polecam lekturę:
http://mars.cbr.edu.pl:8080/dlibra/doccontent?id=1376
Jest tam opisanych kilka gospodarstw z początku XX wieku z księstwa Łowickiego. W tym jedno z Bochenia (obok wsi Ostrów).
P.S. W linii mojej żony też były Kurczaki, ale z par. Chruślin.

pozdrawiam
Tomasz

[Sianoszek_Michal]

Panie Tomaszu,
W 1859 roku w Chruslinie związek małżeński zawierają Anna Rybus (1835-?) i Wojciech Kurczak (1835-1909).
Anna była siostrą przyrodnią mojego prapradziadka Wojciecha (1868-?). Ich ojcem był Jan Rybus , Anna była po Mariannie z Trojańczyków vel Trojanowskich, a mój przodek po Mariannie z Rybusów.
Byc może jestem spokrewniony z pańską żoną.
Pozdrawiam
Michał

[tomes]

Panie Tomaszu,
W 1859 roku w Chruslinie związek małżeński zawierają Anna Rybus (1835-?) i Wojciech Kurczak (1835-1909).
Anna była siostrą przyrodnią mojego prapradziadka Wojciecha (1868-?). Ich ojcem był Jan Rybus , Anna była po Mariannie z Trojańczyków vel Trojanowskich, a mój przodek po Mariannie z Rybusów.
Byc może jestem spokrewniony z pańską żoną.
Pozdrawiam
Michał

Witam,
Potwierdzam pokrewieństwo. Mam w drzewku tą parę (Wojciech i Anna Kurczak).

pozdrawiam
Tomasz

[Sianoszek_Michal]

Władysław Grabski (premier, minister) uważał, że zamożność gospodarska w Księstwie Łowickim największa była w ekonomii Bąków, w której włościanie zaraz po regulacji, tj. w 1838 r., urządzili się kolonialnie. W innych bowiem ekonomiach utworzono wtedy wsie z przemieszczeniem trójpolowych pól ornych. Regulacja układów wsi nastąpiła tam dopiero po 1864 r.

W ekonomii bąkowskiej dominowały gospodarstwa od 7 do 10 hektarów, zaś wsie miały racjonalną zabudowę dobrze wkomponowaną w lokalną sieć osadniczą. Znakomity polityk i uczony, twórca socjologii wsi charakteryzuje typowe gospodarstwa księżackie, a przy tym kreśli sylwetki znanych i cenionych wówczs gospodarzy:

- Melchior Marciniak (1842-1910) z Maurzyc, syn Piotra i Julianny z Kamionków, właściciel 50-morgowego gospodarstwa, "w tym trzymał parę koni, 4 krowy, jałówek 15, owiec 28, w ogrodzie szczepy owocowe, uli kilkanaście" Jego syn Jan był znanym działaczem społecznym, m.in. jednym z twórców znanej w całej Polsce Gminnej Kasy Pożyczkowo-Oszczędnościowej i jej wieloletnim kasjerem.

- Inny gospodarz z Maurzyc, Walenty Bogusz (1869-?), syn Piotra i Marianny z Jarosów, również właściciel 50 mórg ziemi, "miał wołów 4, krów 5, owiec 26, gęsi 80, uli 26". Miał też dobre narzędzia do uprawy, liczne pługi, płużyce i brony. Choć gleba była u niego nieszczególna (żytnia II klasy), to jednak urodzaje były dobre. Uprawiał na własne potrzeby pszenicę, żyto, jęczmień i owies, len i konopie, sadził trochę buraków. W całej okolicy słynął z hodowli 3 letnich koni, które sprzedawał po 100 rubli. Był to zdaniem Władysława Grabskiego typowy Księżak, zamożny i oświecony. Cała jego rodzina umiała czytac i pisać, co wtedy nie było zjawiskiem powszechnym na wsi Królestwa Polskiego.

- Z kolei Izydor Sokół z Urzecza, gospodarz na 40 morgach, "siał pszenicy 5 korcy, zyta 5, jęczmienia 2, owsa 10, grochu 1,5 na przedplon oraz w ugorze kartofle i rzepak letni" Sadził 1 morgę buraków, kartofle spasał inwentarzem, rocznie zaś nawoził 1/3 pól. Miał też zapasy zeszłorocznego zboża. Z jego inicjatywy i pod jego kierunkiem wieś Urzecze wybudowała drogę wiejską, "trakt ten ogromnie szeroki i doskonale zrobiony daje dowód wysokiej kulturalności tej wsi".

Z czasem ww. gospodarze stali się liderami społeczności lokalnej, inicjując działalność gospodarczą i kulturalną wsi.

Pozdrawiam - Michał

[Piotrek.M]

Czy ktoś z Was ma dostęp do książki Wspomnienia-Teofila Kurczoka?

[Sianoszek_Michal]

Ja posiadam dwie (starsze i nowsze wydanie). Czy czegoś potrzebujesz ?

[Piotrek.M]

Znajdują się w niej może informacje o rodzinie Domaniewskich? Byli to właściciele majątku w Ostrów.

[Sianoszek_Michal]

Niestety nie, z tego co wiem to Ostrów był własnością kościelną - arcybiskupów. W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego piszę, że Ostów był wsią włościańską (tak piszę Kurczak) - nie miał prywatnego właściciela.

[Piotrek.M]

Masz rację, Nie doczytałem, o którym Ostrowie piszecie. Myślałem, że chodzi o Ostrów w woj.łodzkim.

[Arkadiusz_16]

Władysław Grabski (premier, minister) uważał, że zamożność gospodarska w Księstwie Łowickim największa była w ekonomii Bąków, w której włościanie zaraz po regulacji, tj. w 1838 r., urządzili się kolonialnie. W innych bowiem ekonomiach utworzono wtedy wsie z przemieszczeniem trójpolowych pól ornych. Regulacja układów wsi nastąpiła tam dopiero po 1864 r.

W ekonomii bąkowskiej dominowały gospodarstwa od 7 do 10 hektarów, zaś wsie miały racjonalną zabudowę dobrze wkomponowaną w lokalną sieć osadniczą. Znakomity polityk i uczony, twórca socjologii wsi charakteryzuje typowe gospodarstwa księżackie, a przy tym kreśli sylwetki znanych i cenionych wówczs gospodarzy:

- Melchior Marciniak (1842-1910) z Maurzyc, syn Piotra i Julianny z Kamionków, właściciel 50-morgowego gospodarstwa, "w tym trzymał parę koni, 4 krowy, jałówek 15, owiec 28, w ogrodzie szczepy owocowe, uli kilkanaście" Jego syn Jan był znanym działaczem społecznym, m.in. jednym z twórców znanej w całej Polsce Gminnej Kasy Pożyczkowo-Oszczędnościowej i jej wieloletnim kasjerem.

- Inny gospodarz z Maurzyc, Walenty Bogusz (1869-?), syn Piotra i Marianny z Jarosów, również właściciel 50 mórg ziemi, "miał wołów 4, krów 5, owiec 26, gęsi 80, uli 26". Miał też dobre narzędzia do uprawy, liczne pługi, płużyce i brony. Choć gleba była u niego nieszczególna (żytnia II klasy), to jednak urodzaje były dobre. Uprawiał na własne potrzeby pszenicę, żyto, jęczmień i owies, len i konopie, sadził trochę buraków. W całej okolicy słynął z hodowli 3 letnich koni, które sprzedawał po 100 rubli. Był to zdaniem Władysława Grabskiego typowy Księżak, zamożny i oświecony. Cała jego rodzina umiała czytac i pisać, co wtedy nie było zjawiskiem powszechnym na wsi Królestwa Polskiego.

- Z kolei Izydor Sokół z Urzecza, gospodarz na 40 morgach, "siał pszenicy 5 korcy, zyta 5, jęczmienia 2, owsa 10, grochu 1,5 na przedplon oraz w ugorze kartofle i rzepak letni" Sadził 1 morgę buraków, kartofle spasał inwentarzem, rocznie zaś nawoził 1/3 pól. Miał też zapasy zeszłorocznego zboża. Z jego inicjatywy i pod jego kierunkiem wieś Urzecze wybudowała drogę wiejską, "trakt ten ogromnie szeroki i doskonale zrobiony daje dowód wysokiej kulturalności tej wsi".

Z czasem ww. gospodarze stali się liderami społeczności lokalnej, inicjując działalność gospodarczą i kulturalną wsi.

Pozdrawiam - Michał

Panie Michale,
czy to fragment książki "Wieś i folwark"?