Związek Szlachty Zagrodowej

[Kondzio01]

Witam
Będąc w te wakacje w Archiwum Obwodowym w Tarnopolu natknąłem się na dokumenty dotyczące ww. związku.
Z moich rodzinnych wiosek (2 wiosek) około 100 osób było w tym związku. Szukałem w Internecie spisu członków ZSZ, Ale nic nie znalazłem.
Może ktoś z Państwa ma spis członków tego związku lub wie gdzie owy jest.
Pozdrawiam
Konrad

[Sroczyński_Włodzimierz]

a przeglądałeś "Pobudkę"? Z tego co kojarzę - sporo materiałów z nazwiskami jest
Wiem, pytasz o co innego - o listy członków. Tego nie znam.

[Janiszewska_Janka]

Przepraszam, już milczę

[Robert_Kostecki]

Bibliografia do przeanalizowania, szczególnie warto zapoznać się z zestawieniem bibliografii opracowanym przez Tarnawskiego, gdyż w ten sposób można uzyskać namiar na interesujące wydawnictwa:
1. Dąbkowski P., Szlachta zaściankowa w Kończynie i Kruszelnicy nad Stryjem, Lwów 1936.
2. Dobrzański-Demkowicz B., Szlachta zagrodowa Ziemi Czerwieńskiej. Jej pochodzenie i przeszłość, Stanisławów 1938.
3. Hruszewski M., Szlachta ukraińska w Galicji na przełomie XVI i XVII w., [w:] Z dziejów Ukrainy, pod red. W. Lipińskiego. T. XXIV, Kijów 1912.
4. Jastrzębski St., Kim jesteśmy? O szlachcie zagrodowej w Małopolsce Wschodniej, Przemyśl 1939.
5. Marcinek R., Ślusarek K., Materiały do genealogii szlachty galicyjskiej, cz. I: A-K, Kraków 1996.
6. Polaczkówna H., Fundacje dla potomków szlachty galicyjskiej, [w:] Miesięcznik Heraldyczny, R. 14, 1935.
7. Pulnarowicz W., Rycerstwo polskie Podkarpacia (Dawne dzieje i obecne obowiązki szlachty zagrodowej na Podkarpaciu), Przemyśl 1937.
8. Sas P. [Prószyński Marceli], Szlachta zagrodowa, Lwów b.r.w.
9. Ślusarek K., Szlachta w Galicji Wschodniej na przełomie XVIII i XIX wieku. Rozmieszczenie terytorialne i liczebność, „Studia Historyczne", z. 2, R. XXXIV, 1991.
10. Ślusarek K., Drobna szlachta w Oberżynie. Studium z dziejów szlachty w małym miasteczku na przełomie XVIII i XIX w., „Studia Historyczne", z. 2, R. XXXVII, 1991.
11. Ślusarek K., Jahniszczak W., Szlachta w misteczkach Hałyczyny w kinci XVIII st. Początku XIX st., [w:] Aktualni problemy rozwytku mist ta miśkoho samowriaduwannia (istoria i suczasnist), Riwne 1993.
12. Ślusarek K., Drobna szlachta w Galicji 1772-1848, Kraków 1994.
13. Tarnawski A., Szlachta zagrodowa w Polsce południowo-wschodniej (materiały do bibliografii), Lwów 1938.
14. Tarnawski A., Bibliografia szlachty zagrodowej Małopolski Wschodniej, Lwów 1938.
15. Poczet szlachty galicyjskiej i bukowińskiej, Lwów 1857.

Pozdrawiam

Robert

http://vysochanskiy-sas.com/literatura/ ... a-w-polsce

[jamiolkowski_jerzy]

Ze spisami imiennymi –obawiam się - może być problem (a raczej na pewno nie ma ich w internecie). Trzeba by szukać zarchiwizowanych dokumentów Urzędów Wojewodów II RP. To w ich kompetencjach był nadzór nad stowarzyszeniami, zgromadzeniami publicznymi. Gdzie? I to jest dopiero dobre pytanie.
https://www.arslege.pl/20527/materialy- ... a-w-ii-rp/
Ale bardzo prawdopodobne, że szczegółowe terytorialne spisy sporządzali starostowie.
Zatem należałoby w archiwach próbować szukać takich dokumentów , bez żadnej gwarancji ,że się zachowały. Najłatwiej bo poprzez internet można dotrzeć do Tarnopolskiego Dziennika Wojewódzkiego który zostały zdigitalizowany
https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publica ... anguage=en
Ten przywołałem bo akurat Tarnopol został wymieniony w pierwszym wpisie. Ale w internecie sa dostępne także dzienniki lwowski, stanisławowski, wołyński (inne zresztą także).
Lektura tych dzienników być może ułatwi dalsze poszukiwania samych spisów . Podobnie jak dokumenty Komitetu do spraw szlachty zagrodowej, Czym się ten komitet zajmował – pisze min Marcin Kacprzak KOMITET DO SPRAW SZLACHTY ZAGRODOWEJ NA WSCHODZIE w A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S Folia Historica 78, 2005. Tekst pdf w internecie

[Kondzio01]

Dziękuję za odpowiedzi
Po pierwsze to na pewno się skontaktuję z Danielem Janem Potockim, który pisał na "tarnopolanach" o ZSzZ.
Po drugie to, dziękuję za taki wykaz lektur. Połowę z nich znam, ale drugą nie. Także jest co nadrabiać.
I po trzecie, niestety, ale o ZSzZ była jedna teczka i były w niej dokumenty z wypisanymi liczbami (ilu przedstawicieli danego koła było po wioskach), ewentualnie parę dokumentów które dotyczyły konkretnych kół, ale były w nich tylko imiona i nazwiska przewodniczącego, wice-przewodniczącego i skarbnika. Jednakże może faktycznie wypada zająć się Dziennikiem Tarnopolskim.
Raz jeszcze dziękuje za odpowiedzi

[rempage]

Ja mam prozaiczne pytanie dotyczące tegoż Związku. Tzn kto właściwie do niego należał? Czy była to tylko organizacja społeczna?
Na marginesie w w/w "Pobudce" są informacje o np nowym Kole ZSZ i wymienieni są członkowie zarządu.

[Tomasz_Lenczewski]

Było to curiosum, bowiem wobec uchwalenia antyszlacheckich zapisów konstytucyjnych oraz paru dodatkowych ustaw znoszących stare przywileje szlacheckie na wschodzie, dla celów politycznych stworzono organizację szlachecką. Oczywiście cel był szczytny w postaci repolonizacji, choćby tych setek tysięcy grekokatolików już zukrainizowanych przez prężne organizacje ukraińskie.
Nie wiem czy była tam jakaś weryfikacja, ale ponieważ istniały całe okolice drobnej szlachty, więc one były najlepszymi sprawdzającymi pochodzenie. Z pewnością była to wiarygodniejsza szlachta niż w dzisiejszych Związkach pseudoszlacheckich działających w Poznaniu.

[Robert_Kostecki]

Trochę na temat tutaj:

http://www.lemko.org/polish/sasowie.html

Artykuł był pisany przed wielu laty i teraz może bym jakieś drobiazgi poprawił.

[rempage]

Tomaszu.
Czy właśnie w zaborze austriackim nie pozbyto się doszczętnie szlachty zagrodowej która nie potrafiła swojego szlachectwa udowodnić?

Trochę na temat tutaj:

http://www.lemko.org/polish/sasowie.html

Artykuł był pisany przed wielu laty i teraz może bym jakieś drobiazgi poprawił.

Robercie.
Bardzo ciekawy artykuł. Nigdy przyznam nie spotkałem się z "kradzieżą dusz" na wyznanie grekokatolickie. Wręcz odwrotnie. Nawiasem mówiąc moja 4xprababka z domu Kostecka była wiary unickiej a wszystkie dzieci zostały ochrzczone w kościele i sama pochowana też była przez księdza rzymskokatolickiego.
Mam do Pana kilka pytań w sprawie tego artykułu i pozwolę sobie napisać wiadomość żeby tego tematu już nie zaśmiecać.

[Tomasz_Lenczewski]

Adamie,
Kiedy się spojrzy na te XVIII w. legitymacje to tej szlachty było całe mnóstwo, drobnej, nawet nie rustykalnej czy dominikalnej. Mieszkali w zwartej gromadzie i uważali się za szlachtę bez względu na legitymację. Po 1848 r. szlachectwo w zaborze austriackim w stosunku do nich miało nikłe znaczenie (brak przywilejów). A skoro nie byli posesjonatami to i tak w wyborach w I kurii brać udziału nie mogli.

[Robert_Kostecki]

Adamie, czekam na maila, który masz podany w nagłówku artykułu zamieszczonego na rusińskiej stronie łemkowskiej.

Mam nadzieję, że nie "zaśmiecamy" tej i innych stron?!

Pozdrawiam

Robert

[Robert_Kostecki]

Dobry wieczór,

co do "kradzieży dusz", to wrzucę ze dwa przykłady, oczywiście na bazie Kosteckich :

1. Swojego czasu wspomniałem o p. Natali z domu Kosteckiej, która pełni funkcję prezesa Zjednoczenia Szlachty Polskiej na Żytomierszczyźnie. W Żytomierzu znajduje się archiwum z bogatym zespołem akt dotyczących legitymacji z terenu guberni wołyńskiej, stąd wiemy, że Kosteccy - przodkowie p. Natalii pochodzili z polskiej szlachty, na Kresach określanej jako czynszowa. Stefan Kostecki miał syna Jakuba, mieszkańca Wilska (1811). W dniu 22.12.1802 r. Jakubowi zatwierdzono szlachectwo i wpisano do księgi rodowodowej szlachty guberni wołyńskiej (fond 146, opis 7, dieło 3074, 7 зв.). Jakub i Anastazja, małżonkowie Kosteccy, mieli synów: Grzegorza (*ok. 1809 r.), ochrzczonego w dniu 17.03.1812 r. w cerkwi wilskiej i prawdopodobnie Teodora, ochrzczonego w dniu 09.06.1817 r. w tejże cerkwi (Ф. 146. спр. 3074, арк. 51, 51 зв.). Z nich Teodor, miał syna Mikołaja (*ok.1839), obywatela miasteczka Dworzyszcze koło Wołodarska Wołyńskiego, w powiecie żytomierskim (Ф. 1, оп. 77, спр. 926-б, арк. 20, зв.21). Kosteccy w dniu 04.01.1840 r. zostali pozbawieni szlachectwa z uwagi na to, iż nie potwierdzono w archiwum głównym w Warszawie tytułu Michała, rzekomego cześnika czernihowskiego, wskazanego przy legitymacji jako antenata rodziny. Kosteccy musieli oddać wszystkie wcześniejsze dokumenty zatwierdzające szlachectwo, wydane im przez Wołyńskie Zgromadzenie Szlachty (fond 146, opis 3074, арк. 5, 5 зв., арк. 6, 6 зв.). Sprawa ich szlachectwa toczyła się jeszcze w 1859 roku. Jan, syn Mikołaja, zmarł na wygnaniu w Kazakstanie, dokąd w 30. latach XX wieku został zesłany wraz synem Pawłem (ur. Dworzyszcze) i synową. W świadectwie urodzenia (Серії І-ЯК № 1355161, видане 22 лютого 1968 року) Pawła, polskiej narodowości już nie wskazano. To było powszechną praktyką w stosunku do tłumionych i deportowanych Polaków. Później ich potomkowie byli już rejestrowani jako Ukraińcy. Paweł w nagrodę za służbę w Armii Czerwonej, podczas II Wojny Światowej, miał możliwość powrotu do Żytomierza. Jego synami byli: Anatol, Wiktor i Walerian, urodzeni w Kazakstanie. Natalia urodzona w Żytomierzu jest właśnie córką Waleriana.

2. Stefan Kostecki [h. Dąbrowa], syn Jana, urodzony w 1755 roku, mieszkał w wiosce Sitkowce (ros. Ситковцы) w powiecie winnickim. Kosteccy mieszkający w Sitkowcach w latach 1791-1843 należeli do tzw. szlachty czynszowej. W 1843 roku potomkowie Stefana przenieśli się do miejscowości Gajczuł (obecnie Nowoukrainka) w okręgu zaporożskim. Już wtedy, byli notowani jako chłopi wyznania prawosławnego. Przedstawicielem tej rodziny jest Анатолий Ильич Костецкий, mieszkaniec Zaporoża. Genealogia tej rodziny Kosteckich została ustalona na drodze bardzo fachowej kwerendy przeprowadzonej przez Towarzystwo Genealogiczne w Zaporożu.

Pozdrawiam

Robert Kostecki

[Wladyslaw_Moskal]

Adamie, czekam na maila, który masz podany w nagłówku artykułu zamieszczonego na rusińskiej stronie łemkowskiej.

Mam nadzieję, że nie "zaśmiecamy" tej i innych stron?!

Pozdrawiam

Robert

Panie Robercie,

dla mnie to temat ciekawy i mam kilka moich uwag o pochodzeniu nazwiska Sas oraz przydomkow Sas i Drago.

Pochodzenie nazwiska Sas;
"Mieszkajacy przy wierzbie, w pobliżu wierzby albo przy sluzie/zaporze na rzece".
Słownik amerykańskich nazw rodzinnych (1956) autorstwa Elsdon Coles Smith.

Wg laciny "salix" to wierzba, w starofrancuskim [=celtyckim] "sas" to wierzba, w holenderskim [ po celtach?] "sas" to zapora [wierzbowa?] na rzece.
W sumie nazwisko Sas nie jest germanskim, a starszym; - celto-dacko-slowianskim.
Prosze zobaczyc rozmieszczenie nazwisk Sas i Sass w Europie, ktore potwierdza moja teze;
https://forebears.io/surnames/sas
https://forebears.io/surnames/sass

Druga informacja wspierajaca celto-dacko-slowianskie nazwisko Sas, to .. "drako", symbol wojow dackiego krola Decebala;
https://en.wikipedia.org/wiki/Dacian_Draco

W poblizu granicy Slowacji i Wegier w okolicy Mukaczowa [Ukraina] odkryto ruiny celtyckiego opidum=miasta i kompleks dymarek, podobny do naszego, swietokrzyskiego.

Zatem sa wspolczesne, archeologiczne dowody, ze szlachta halicka to potomkowie szlachetnych = wojow gotowych do poswiecenia zycia w obronie plemion/rodow celtycko-dacko-slowianskich i to z rodowodem starszym niz rok 1300.

Pozdrawiam - Wladyslaw

[Robert_Kostecki]

Panie Władysławie,

bardzo dziękuję za tę już nawet nie hipotezę, ale wręcz tezę, myślę którą powinni uwzględnić wszyscy Sasowie.
Tak na marginesie, to p. Adam zadał mi pytanie na temat etymologii nazwiska Leibiniec, może tożsamego z Lejbiniec - przydomku rodziny Witwickich herbu Sas. Rozpatrując Leibiniec lub Lejbiniec, jako samodzielne nazwisko, to posiada ono typowy sufiks -niec dla rodzin ruskich, np. Popadyniec, Natkaniec, itp. Tak na pierwszy rzut oka Lejb, może pochodzić od imienia hebrajskiego. Trzeba tu dodać, że okolice Doliny i Kałusza na Kresach, były "zagłębiem" rodzin niemieckich, które tu osiadły i tam też nazwisko Leibiniec występuje wśród greko-katolików. Mógłby Pan napisać coś na temat tych nazwisk.

Pozdrawiam

Robert Kostecki