Poniżej wklejam moją wizję artykułu jak zacząć. Oczywiście bazuje ona na modyfikacji i aktualizacji tego co mamy, ale uwzględnia także trochę temat pasożytnictwa i pytań z gatunku o to czy jak się dotknie trakcji to pojedzie się jak tramwaj. Nie wiem czy forma jest optymalna ale tak to widzę.
Jak zacząć
Krok 1. Praca domowa czyli Wstęp.
1. Naszkicuj proste drzewo genealogiczne.
Pozwoli Ci to zorientować się co wiesz, czego musisz się dowiedzieć i jednocześnie pokaże kogo z rodziny należy na tę okoliczność wypytać.
2. Podziel drzewo na fragmenty.
Aby uprościć gromadzenie danych możesz podzielić rodzinę wielopokoleniową na rodziny monogamiczne składające się z pary rodziców biologicznych oraz ich dzieci. Możesz użyć gotowych formularzy arkuszy rodzinnych do znalezienia w intrenecie.
3. Jeśli pracujesz z komputerem.
Jeżeli masz komputer i wolisz pracować z jego pomocą istnieje wiele programów genealogicznych płatnych i darmowych. Zacznij od darmowego, potem możesz zmienić a będziesz wiedział co Ci odpowiada i czego potrzebujesz. Możesz dane wprowadzać bezpośrednio do tych programów. Czy zrezygnujesz z dokumentów papierowych to Twoja decyzja. Pamiętaj jednak o dobrym zabezpieczeniu danych i kopiach zapasowych.
4. Spisz wszelkie dodatkowe informacje nie ujęte w arkuszu rodziny.
Ważne są daty i miejsca wszelkich wydarzeń (gdzie i kiedy urodzony, ochrzczony, szkoła, ślub, miejsce zamieszkania, data zgonu, gdzie pochowany – cmentarz, kwatera, nr grobu, zdjęcie). Notuj też źródło informacji abyś kiedyś wiedział skąd (z jakich dokumentów) lub od kogo (z przekazu ustnego) informacja pochodzi.
5.Przejrzyj rodzinne dokumenty: Odszukaj i przeanalizuj akty urodzenia/ chrztu/ ślubu/ śmierci, dowody osobiste, paszporty, umowy o pracę, akty własności/ zakupu/ sprzedaży, legitymacje szkolne/ służbowe/ ubezpieczeniowe/ inne, fotografie, wycinki artykułów, listy, pamiętniki i wszystkie inne. Mogą one dostarczyć wielu cennych informacji, będących punktem zaczepienia do dalszych poszukiwań. Dobrym zwyczajem jest opisywanie fotografii, zwłaszcza tych najstarszych. Bez tego zostaniemy kiedyś z paczką zdjęć i brakiem wiedzy o osobach i miejscach które zostały sfotografowane.
6. Rozmawiaj z rodziną.
Zacznij od najbliższych i najstarszych. Nie odkładaj tego na kiedyś. Możesz nie zdążyć bezpowrotnie tracąc możliwość zdobycia bardzo wielu cennych informacji. To najważniejsze ich źródło i ono może ukierunkować Twoje badania. Porozmawiaj z rodzicami, rodzeństwem, dziadkami, pradziadkami, wujami, ciotkami i kuzynami, a więc z wszystkimi członkami rodziny do jakich dotrzesz. Zapisuj wszystkie informacje notując skąd pochodzą. Zbierz też adresy i telefony do kolejnych osób. Sprawdź czy ktoś inny w rodzinie nie prowadził badań genealogicznych Twojej rodziny. Nawet jeśli w internecie jest mnóstwo danych, często starszych, często atrakcyjniejszych, pamiętaj: w internecie nic nie ginie i może poczekać. Najstarsi na nas nie poczekają.
7.Odwiedź tych co odeszli.
Poza odwiedzeniem swojej rodziny warto wybrać się na miejscowy cmentarz, odnaleźć groby przodków zanotować wszelkie widniejące na nich informacje. Warto zrobić fotografie. Warto poszukać danych o cmentarzu w internecie, jest ich coraz więcej, często ze zdjęciami i mapami. Zdarza się że są tam informacje o grobach których już nie ma, albo o osobach które nie mają swojej inskrypcji na pomniku.
Krok 2. Idziemy dalej
1. Zrób podsumowanie. Wyznacz cele.
Z zebranych danych zaczyna nam się wyłaniać obraz naszych przodków. Pozwala określać osoby, miejsca i czas zdarzeń które chcemy odszukać. Dzięki temu będziemy mogli ustalić czego i gdzie szukać.
2. Gdzie są akta - Zdarzenia do 100 lat
Czas: jeśli zdarzenia pochodzą sprzed 80-100 lat szukamy w Urzędzie Stanu Cywilnego gminy w której zdarzenie miało miejsce. USC przechowują dane w zakresie urodzin przez 100 lat, w zakresie ślubów i zgonów przez 80 lat. Po tym czasie przekazują akta do Archiwum Państwowego. Przy czym trzeba pamiętać że dla USC obowiązuje data ostatniego aktu (rocznikowo) wpisanego w księgę. Czyli akty ślubów nie muszą się znajdować w archiwum po 80 latach jeśli były wpisywane w tej samej księdze co narodziny. Lub jeśli księga dotyczy więcej niż jednego roku.
Miejsce: Urząd Stanu Cywilnego ma siedzibę w gminie do której należy miejscowość zdarzenia. Warto zwrócić uwagę na ewentualne zmiany administracyjne, jeśli miały miejsce to najprawdopodobniej dane ma urząd właściwy dla miejscowości w chwili zdarzenia. Do 1945 roku USC były prowadzone przez parafie a ich akta zostały przekazane do powstałych USC w gminie siedziby parafii.
USC wyda odpis/kopię aktu bezpośrednim potomkom danej osoby. Czyli już dla przodków żony formalnie wymagane jest pełnomocnictwo.
Alternatywnie dane mogą znajdować się w parafii zdarzenia lub Archiwum Diecezjalnym. Ale w praktyce zwykle prościej je wydobyć z USC.
Warto pamiętać że można zwrócić się do dowolnego USC o wydanie dowolnego odpisu aktu, jednakże jeśli nie znamy dokładnej daty, mamy wątpliwości co do miejscowości, zwykle większe szanse są na załatwienie sprawy w urzędzie który akt wystawił.
Skanów czy spisów z tego okresu nie znajdziemy w internecie.
3. Gdzie są akta - Zdarzenia powyżej 100 lat
Miejsce: Gdzie są akta ? Akta były prowadzone przez parafie, wyjątkiem jest zabór pruski gdzie od 1874 były Urzędy Stanu Cywilnego. Najpierw ustalamy gdzie przynależała miejscowość w czasie zdarzenia. Należy pamiętać że parafie prowadziły swoje księgi w ramach swojego wyznania, a siedziba parafii katolickiej nie musiała być taka sama jak ewangelickiej, grekokatolickiej, mojżeszowej. Nieocenioną pomocą będą tutaj:
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich: http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/
oraz Wikipedia i Google. Dzięki nim wiemy akt jakiego urzędu będziemy szukać.
W idealnym świecie jeden egzemplarz księgi jest w Archiwum Państwowym, drugi w Archiwum Diecezjalnym lub parafii. Możemy je starać zlokalizować dla Archiwum Państwowego wpisując na stronie https://szukajwarchiwach.pl/ miejscowość parafii i zaznaczając akta metrykalne i usc. Dla archiwów diecezjalnych szukamy ich stron poprzez Google, dla parafii – czasem jest informacja na stronie parafii, ale zwykle trzeba się dowiedzieć bezpośrednio.
4. Wiemy gdzie są akta !
Jeżeli wiemy – to możemy się udać do instytucji nimi dysponującej. Ale często jest łatwiej.
Akta mogą być online. Warto to sprawdzić na następujących stronach:
https://szukajwarchiwach.pl/
https://www.familysearch.org/en/ (wymagane założenie konta)
http://metryki.genealodzy.pl/
Warto też dowiedzieć się czegoś o rejonie naszych poszukiwań na stronach lokalnych towarzystw genealogicznych.
Może być jeszcze łatwiej. Akta mogą mieć indeksy czyli spis osób w nich występujących.
Mogą być np. tutaj: http://www.geneteka.genealodzy.pl/ lub na stronach lokalnych towarzystw genealogicznych.
Jeśli nie znaleźliśmy indeksów – cóż, trzeba je zrobić lub przeglądać akt po akcie.
Nie ma danych online? Cóż pozostanie nam wizyta w archiwum lub parafii.
5. Nie ma aktów !
Nie ma akt parafii lub brak tego okresu. Przykro, ale warto ustalić dlaczego.
Albo akta uległy zniszczeniu lub zaginęły, ale zwykle wtedy daje się ustalić kiedy i dlaczego. Np. pożar kościoła. Google, Wikipedia, Strony lokalne.
Ale najbardziej prawdopodobne jest że gdzieś popełniliśmy błąd. Może szukamy parafii która powstała później niż zdarzenie miało miejsce ? Warto przeanalizować to jeszcze raz.
6. Są akta parafii ale nie ma mojego przodka !
Przyczyn może być wiele. Wymagają krytycznej analizy. Najczęstsze to:
- błędy wynikające z przekazów ustnych: babcia pamiętała że jej ojciec pochodził z…
- zbyt wąskiemu zakresowi poszukiwań: do wyliczeń wieku w aktach czy nawet napisom na nagrobkach nie można ufać bezkrytycznie. Czasem nawet przyjęcie +-10 lat może być zbyt małym marginesem.
- nazwisko uległo zmianie albo zostało przekręcone albo inaczej zapisane
- panna której szukamy pod nazwiskiem panieńskim mogła być wdową i pod tym nazwiskiem ją znajdziemy
- jest inna miejscowość o tej samej nazwie, ale… w innej parafii
- naszym założeniom: skoro ślub był tutaj i nie było napisane skąd pochodzą młodzi to nie znaczy że są z tej parafii. A jeśli było napisane to nie znaczy że jest to prawda.
- szukaniem tylko w indeksach zamiast w aktach.
7. Sprawdź co jest w internecie.
Wpisz w www.google.pl swoje nazwisko, zarówno w formie męskiej jak i żeńskiej. Wpisz miejscowości. Poszukaj witryn genealogicznych i sprawdź zamieszczone tam linki do innych stron (genealogicznych). Przykładowo na https://genealodzy.pl/ da się znaleźć wiele informacji o parafiach, także użytkowników których interesują te same parafie, te same nazwiska. Odwiedź i przejrzyj fora dyskusyjne. Wiele problemów z którymi się borykasz nie są tylko Twoimi. Pytali też o to inni i często uzyskali odpowiedź.
8. Poszerzaj swoją wiedzę.
Warto zapoznać się z literaturą tematu. Jedną z takich wartych polecenia pozycji jest "Poszukiwanie przodków - genealogia dla każdego" Małgorzaty Nowaczyk. Jest poradnikiem który pokazuje jak prowadzić skuteczne poszukiwania i jak odczytywać stare dokumenty.
Warto zapoznać się z historią miejsc w których żyjemy i w których żyli nasi przodkowie. Zrozumienie historii bardzo przybliża nam naszych przodków i często ułatwia poszukiwania.
Warto zapoznać się z innymi zasobami archiwalnymi. Na https://szukajwarchiwach.pl/ wpisując nasze nazwisko, miejscowości możemy znaleźć informację o naprawdę ciekawych materiałach w archiwach.
Teoretycznie to jest. Patrz - regulamin. Regulamin jest rzekłbym precyzyjny i dość skomplikowany, obawiam się że przekracza to możliwości ogarnięcia tzw. "roszczeniowych" "pasożytów".Virg@ pisze:
Tymczasem Włodzimierz, tak mi się zdaje, podnosi sprawę przewodnika dla Użytkowników tego Forum.
Coś podobnego do Jak napisać prośbę o tłumaczenie metryki.
Tam, między innymi, można zamieścić wskazówki, dla osób zakładających nowy temat:
...
Łączę serdeczne pozdrowienia –
Lidia
Taki jest poniekąd potrzebny żeby wszystko było jasne.
Ale może by warto rzeczywiście wkleić analogicznie jak dla tłumaczeń wersję skróconą dla "opornych" np taką (pozwoliłem sobie zaczerpnąć z pomysłów Lidii jako że jestem leniem a pomysły wydawały się trafne:
Zasady dyskusji na forum
Pełny regulamin forum znajduje się tutaj:
Regulamin
- Sprawdzić czy problematyka, którą chcesz poruszyć, była już wcześniej dyskutowana na Forum.
Aby to sprawdzić oraz czy odpowiedź na Twoje ewentualne pytanie nie znajduje się już w zasobach Forum, użyj wygodnej wyszukiwarki Szukaj na forum. Staramy się kontynuować wątki a nie zakładać nowe. Jeśli zaczynasz dopiero przygodę z genealogią i masz więcej pytań niż odpowiedzi zacznij od tego: Jak zacząć
- Pisz poprawnie, używając polskich znaków. Jest to szczególnie ważne dla osób, które będą chciały znaleźć odpowiedź na nurtujące ich pytania korzystając z forumowej wyszukiwarki - gdzie zapewne wpiszą poprawnie gramatycznie słowa kluczowe.
- Jeżeli zakładasz nowy wątek, nazwij swój temat opisując krótko problem.
Intrygujący, nowy problem, zainteresuje wielu z nas. Niektórzy nawet będą potrafili Tobie pomóc!
Inni z chęcią dowiedzą się czegoś nowego.
- Jeśli opisujesz problem, staraj się go precyzyjnie opisać podając jak najwięcej faktów, określić co było sprawdzane, co jest domysłem, co z czego wynika. Jeśli odnosimy się do np. aktu to zamieszczamy linka do tego aktu.
- Wypowiedź w dyskusji powinna coś do niej wnosić. Odpowiedź „Zgadzam się” nie jest odpowiedzią.
- Podpisujemy swoje posty imieniem lub imieniem i nazwiskiem, podobnie jak stosujemy inne zasady kulturalnej dyskusji.
pozdrawiam
Michał
PS. Mam nadzieję że nie za długie...
ale ja sporo czytam i duże teksty mnie nie zniechęcają.
