Staropolskie jednostki miar

[Ordak_Andrzej1]

Dzień dobry. Dziękuję za zainteresowanie. Raczej chodzi o jednostkę powierzchni, bardzo mnie ten drobiazg ciekawi bo spotkałem się z tym określeniem jeszcze kilka razy. Jest to akt z 1924 r Ciechanów i jest w nim napisane między innymi:...piętnaście korcy gotowych dużych kartofli, ziemii uprawionej i nawożonej w miejscowości podług jej wybrano, sześć lich pod kartofle, jeden (i tu też coś niezrozumiałego dla mnie) jeden ozimek (?) pod kapustę i jeden ozimek (?) pod len......
zamieściłbym część tego aktu w oryginale , ale nie bardzo wiem jak to zrobić, gdzie go zamieścić i jak podać link do tego miejsca. Starsi gospodarze mówią mi , że taka jednostka pow. była , ale sami niepamiętają jaka to była wielkość.

[Andrzej75]

Lecha (albo licha) to nie jest jednostka powierzchni, tylko inna nazwa szerokiego zagonu:
http://doroszewski.pwn.pl/haslo/lecha/
http://doroszewski.pwn.pl/haslo/licha%20II/
Podobnie ozimek:
http://doroszewski.pwn.pl/haslo/ozimek/

[włodzimiest]

Nie tylko w necie próżno szukać takiej miary... Lichy czy lechy, nie ma też w fundamentalnych: Szymańskiego Nauki Pomocnicze historii oraz Ihnatowicza i Bernata Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku. Natomiast znajduję ją dzisiaj jeszcze, w języku potocznym i działkowej praktyce: obsiewam swoje działkowe poletko wyznaczając na nim grządki lub zamiennie... liszki [na tej liszce posieję marchewkę, na tamtej liszce ogórki] Skąd u mnie w użyciu ta nazwa? Zwyczajnie, wyniesiona z domu; pewnikiem to echo dawnej lechy, lichy...
Włodek

[Ordak_Andrzej1]

BINGO !!! W następnym akcie notarialnym z 1927 r znalazłem:.....dostarczać ziemii uprawonej i nawożonej w miejscowości podług jej wyboru sześć lich dwudziesto-prętowych pod kartofle, jeden ozimek pod kapustę........ .
Przyjmując, że pręt to ok 20 m kwadratowych ( 18,66m2) można przyjąć w przybliżeniu, że licha to ok 400 m kwadratowych czyli na dzisiaj 4 ary.
Jeśli się mylę w rozumowaniu to proszę mnie skorygować.
Pozostał mi jeszcze ten nieszczęsny OZIMEK może ktoś , coś wie więcej ?

[Małgorzata_Kulwieć]

Myślę, że Włodek miał rację i ta nazwa to określenie "kawałka" ziemi i nie ma co przeliczać.
Można by chyba również zapisać to zdanie tak:

...podług jej wyboru sześć kawałków (działek, grządek, zagonów itp, itd.)dwudziesto-prętowych pod kartofle...

[Bernaciak_Łukasz]

Dzień dobry w Wielkanoc

Zwracam się z prośbą do forumowiczów o pomoc, jak przejść z jednostek staropolskiej miary powierzchni pół folwarcznych (zawarte dane w lustracji folwarku z 1789), tzw. pługów na np. metry kwadratowe.

W lustracji mamy np. taki zapis:

Pola które na ugór przypadają:

Niwa pod Modrzewem - pługów numero 11

Esencja:
Jak się dowiedzieć ile to m2, ar. czy ha ?
Daje to możliwość próby określenia rozmiaru pól folwarcznych.

Łukasz

[111chris]

Był pług mały, średni i wielki. Więcej w książce od str. 40:
https://rcin.org.pl/Content/5171/PDF/WA ... -miary.pdf
Z tym, że nie wszystko da się wyliczyć. Trzeba będzie szacować, zaokrąglać, może... zgadywać?

Ja poszedłbym inną drogę: porównując powierzchnię folwarku wyrażoną w pługach z danymi najbliższej lustracji z XIX wieku (w morgach).

A swoją drogą to ciekawe, że jednostka miary o rodowodzie średniowiecznym (później zapomniana) była używana jeszcze w XVIII wieku.


Krzysiek