krystynay pisze:Szanowni Panstwo, Pani Ewo, Panie Władysławie,
będę niezmiernie wdzięczna za pomoc w ustaleniu pochodzenia nazwisk Bryl, Krysiński/a.
Z szacunkiem
Krystyna
Bobry wieczór.
Rozważania o etymologii nazwiska Bryl.
Krystyno, zwracałaś się bezpośrednio do pani Ewy Szczodruch i pana Władysława Moskala o podanie etymologii nazwiska Bryl. Z tego co zauważyłem wspomniane przeze mnie osoby udzieliły Ci odpowiedzi i podały różne genezy przedmiotowej nazwy osobowej. Mimo, że Twoja prośba nie była skierowana do mnie, to przedstawię Ci inne spojrzenie na genezę miana Bryl. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”.
Z mojej strony przytoczę trochę inne genezy miana Bryl, które nieco odmiennie definiują jego znaczenie i pochodzenie. Zatem:
1. W słowniku najstarszych nazwisk polskich – Pochodzenie językowe nazwisk omówionych w historii nazwisk polskich, którego autorami są: Zofia Kowalik – Kaleta, Leonarda Dacewicz, Beata Raszewska – Żurek zostało umieszczone miano Bryl. Autorzy tego słownika na stronie 20 tak napisali o etymologii tego miana: „BRYL < i. pch. Bryl: i. chrz. Gabryjel = Gawrzyjał 1396, odim., s. 273.”. Z tego cytatu wynika, że jest to nazwisko odimienne, pierwszy raz odnotowane w roku 1396. Nazwisko Bryl jest mianem prostym równym imieniu Bryl. Natomiast imię Bryl jest imieniem pochodnym [ podstawowym ] od pełnego imienia chrześcijańskiego Gabryjel, które jest równe imieniu Gawrzyjał.
Gabryjel, Gawrzyjał, Gabrzyjał to średniowieczne formy imienia Gabriel. Imię to też spotykało się pod postacią Gabryel.
2. Edward Breza w artykule pt. Imiona wywodzące się od imienia Boga: Elohim, który ukazał się w periodyku Język – Szkoła – Religia 8/1 w roku 2013 omawia między innymi genezę imienia Gabriel, Gabriela. Na stronie 24 autor napisał: „(…); do Gabriel można odnieść także Bryl od r. 1391 z Wielkopolski; (…).”. Zatem inną formą imienia Gabriel jest imię Bryl, które wydaje się być skróconą postacią.
3. Teresa Kolber w artykule pt. Nazwiska obce i hybrydalne mieszkańców Wadowic (w latach 1786–1939), który został zamieszczony w Folia 80 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Linguistica V (2010), na stronie 106 między innymi pisała: „Nazwiska pochodzenia niemieckiego. Omówieniu nazwisk pochodzenia niemieckiego poświęcę nieco więcej miejsca, gdyż stanowią one najliczniejszą grupę. Niemieccy koloniści, przybywając do Polski, na ogół zatrzymywali swoje niemieckie nazwiska, ale mogły one ulegać różnym procesom adaptacyjnym do systemu języka polskiego. A więc niektóre nazwiska były przejmowane w oryginalnej niemieckiej postaci, inne mogły podlegać zmianom fonetycznym lub słowotwórczym. Bez zmian fonetycznych mogły być przyjmowane te nazwiska, których wymowa nie sprawiała Polakom trudności, np.: niem. Adler – pol. Adler, niem. Jung – pol. Jung itp. Jeśli natomiast w nazwie niemieckiej występowały głoski nieznane polskiemu systemowi fonetycznemu, wówczas zastępowano je głoskami polskimi, dźwiękowo najbliższymi (np. niem. Brühl – pol. Bryl). (…).”. Wynika z tego, że nazwisko Bryl z duży prawdopodobieństwem może być też spolszczoną formą niemieckiego nazwiska Brühl [ inna forma graficzna: Bruhl ]. Niemiecka nazwa osobowa Brühl z jakimś prawdopodobieństwem może pochodzić od miejscowości Brühl w:
• gminie Brühl, w kraju związkowym Nadrenia Północna – Westfalia,
• gmina Brühl, w kraju związkowym Badenia – Wirtembergia .
Tak więc miano Brühl może oznaczać kogoś kto pochodził [ miał jakiś związek ] z miejscowości Brühl.
Krystyno, moim zdaniem tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, etnograficznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Bryl.
Pozdrawiam – Roman.
