Boczkaj nazwisko to nie występuje w spisie nazwisk prof. Rymuta, ale może pochodzić, jak ine podobne od bok, boczyć się.
Pyteraf - w grupie nazwisk pochodzących od imienia Piotr. Imię pochodzenia greckiego, od petra ‘skała, opoka’. W Polsce notowane od XII wieku. Obok postaci Piotr występują w źródłach średniowiecznych Piotro, Pietr, Pioter, Pieter, Piotyr, Pietyr, a w tekstach niemieckich także Peter, Petir, Piter.
Pani Ewa Szczodruch podała Ci w swoim poście etymologię nazwiska Boczkaj i Pyteraf. Genezę mina Pyteraf przytoczyła za profesorem Kazimierzem Rymutem. Natomiast pochodzenie i znaczenie miana Boczkaj ujęła we własnej interpretacji. Ja, skupię się na nazwie osobowej Boczkaj.
Rozważania o genezie nazwy osobowej Boczkaj.
Michale, szkoda, że nie podałeś kiedy i gdzie występowało nazwisko Boczkaj oraz Pyteraf. Nie wspomniałeś też czy były inne formy zapisu przedmiotowych nazw osobowych. Skoro jest tylko samo miano to zaproponuję Ci etymologię nazwiska Boczkaj, które występowało w dawnym starostwie nowotarskim [ Nowy Targ ]. Dawne „starostwo nowotarskie” jest pojęciem historycznym [ nazwa pojawia się w XVI wieku ].
W Warszawie w roku 1972 ukazał się 5 ( 299 ) zeszyt miesięcznika pt. Poradnik Językowy, który wydawany był przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. W czasopiśmie tym od strony 296 do strony 301 Eugeniusz Mośko opublikował recenzję pracy naukowej Józefa Bubaka pt. J. Bubak – Nazwiska ludności dawnego starostwa nowotarskiego. Cz. 1.
Na stronie 297 Eugeniusz Mośko między innymi napisał: „(…). Jeśli się poszczególnym pozycjom słownika przyjrzymy bliżej, nasuwa się w szczegółach nieco uwag, z których niektóre tylko przytaczam. Tak np. nazwisko Boczkaj autor wywodzi z węg. nazwiska Bocskai//Bocskay, dla którego jednak nie podaje etymologii węgierskiej. Istnieje dla tego nazwiska możliwość rodzimego, polskiego wywodu, a mianowicie od czasownika boćkać 'całować', uformowane identycznie jak nazwisko Czekaj od czekać, por. appell. czekaj 'ten, co czeka'. (…).”.
Z tego fragmentu wynika, że są możliwe dwie etymologie nazwiska Boczkaj:
1. Józef Bubak – nazwisko Boczkaj wywodzi od węgierskiej nazwy osobowej Bocskai // Bocskay;
2. Eugeniusz Mośko – nazwisko Boczkaj wywodzi od polskiego czasownika boćkać ‘całować’.
Czasownik boćkać to polskie gwarowe słowo, które oznacza całować. Występowało ono w całej Polsce, najbardziej w południowej jej części. Wyraz boćkać występuje tylko w Polsce, nie spotkamy go w innych językach słowiańskich. W Zakopanym i jego okolicy można spotkać też wymowę bośkać.
Nazwisko Bocskai // Bocskay to węgierska nazwa osobowa. Miano Bocskay nosił Stefan II Bocskay [ ur. 1 stycznia 1557 w Klużu – Napoce, zm. 29 grudnia 1606 w Koszycach ] – przywódca antyhabsburskiego powstania na Węgrzech, szwagier Krzysztofa Batorego, książę Siedmiogrodu w latach 1605 – 1606. Zatem nazwisko Bocskai // Bocskay nosiła też węgierska szlachta.
Borys N. Fłoria jest autorem publikacji noszącej tytuł „Rokosz sandomierski w świetle rosyjskiego raportu dyplomatycznego”, który ukazał się w Śląskim Kwartalniku Historycznym Sobótka, 37, 1982 3 – 4 w tłumaczeniu Andrzeja Orzechowskiego od strony 441 do strony 447.
Rokosz sandomierski miał miejsce w latach 1606 – 1609 na obszarze ówczesnej Polski. Był to konflikt między Zygmuntem III Wazą a częścią szlachty opozycyjnie nastawionej wobec króla i prowadzonej przez niego polityki. Rokosz był największym szlacheckim ruchem w XVII wieku i jednym z ważniejszych wystąpień szlacheckich w dziejach I Rzeczypospolitej.
Borys N. Fłoria w swoim tekście na stronie 444 między innymi pisał: „(…). W kilku fragmentach omawianego dokumentu mówi się w związku z rokoszem o wojewodzie siedmiogrodzkim Bocskayu jako o kandydacie· na tron polski. Już w sporządzonej w Grodnie notatce czytamy: ,,A liczni Polacy pragną Boczkaja, który obecnie jest na ziemi siedmiogrodzkiej· i który przybył nad granicę z 2000 ludzi". Kwestią tą szczegółowo zajął się J. Maciszewski, który powiązał propagowanie takich pogłosek z próbą zdyskredytowania przywódców rokoszu przez „obóz królewski". za pomocą rozpowszechniania sfałszowanego tekstu odezwy Bocskaya do szlachty polskiej. (…).”.
Z cytowanego przeze mnie fragmentu wynika, że węgierskie nazwisko Bocskayu [ Bocskai ] po polski brzmi Boczkaj.
W węgierskiej encyklopedii nazwisk, która ukazała się w Budapeszcie w roku 2010 pod tytułem „Családnevek enciklppédiája. Leggyakoribb mai családneveink”, i której autorem jest Hajdú Mihály, na stronie 59 – 60 jej autor zamieścił etymologię nazwiska Bocskai:
„Bocskai.
Típusa Helynévi eredetű, magyar családnév.
Változatai Bocskai 520, Bocskay 216, Bocskói 11; Bacsakai; Bacskai 1056, Bacskay 101, Bácskai 853, Bácskay 68, Báchkai. Más változatokkal együtt összesen: 2826.
Eredete Az ótörök eredetű *bayač [ bȧghȧcs ] méltóságnév a magyarban a -y- kiesése és az egymás mellé kerülő két -ȧ- (Bȧȧcs) összevonása után Bács formára alakult, és személynévvé lett, amely igen gyakori volt az Árpádok korában. Ez megkaphatta a legkülönbözőbb (-k, -ka, -kó) kicsinyítő képzőt, s az így keletkezett személynevekből magyar névadással (minden változtatás nélkül) településnevek lettek Bacska, Bocska és Bacskó, Bocskó formában Hont, Külső-Szolnok, Máramaros, Nyitra, Zala és Zemplén vármegyében. Ezek mindegyikéhez járulhatott ’onnan/oda való’ jelentésű -i képző, ami által eredetre, származási helyre utaló családnévvé váltak. Az eltérések mind a települések mind a családnevek írásképében kimutathatók, de nem köthetők egyetlen jelölthöz: faluhoz, családhoz. Ennek oka a korabeli helyesírás bizonytalansága. Így nem mindig jelentenek más származási helyet a különböző névalakok, s csak családtörténeti kutatással lehet bizonyítani az eredeti település pontos nevét. Bácska tájnevünk csak a XVII. század végétől használatos, Bácskai családneveink tehát nem ebből erednek, de sokszor hasonították a Bacskai alakot a később közismert területnévhez, s az anyakönyvvezetők írásbizonytalansága következtében a Bacskai névből könnyen lehetett Bácskai.
Elterjedtsége A Dunántúl középső részén, valamint a Hajdúságban és Szabolcs megyében gyakoribb.
Névváltoztatás A XIX. században sokan, Bácser, Braun, Blau, Heiszmann, Szommer nevűek magyarosítottak Bácskai formára, hiszen a délvidéki tájnév sokkal ismertebb volt, mint a peremvidéki kis falvak bármelyike. Egy Bagó nevű ugyanekkor nyilván tájékozatlanságból (azt hihette, hogy neve a ’pipamocsok, rágott dohány’ jelentésű szóból, nem pedig a bagoly madárnévből ered), egy Kolompár pedig disszimilációs célból vette föl a Bácskai nevet.”.
Z tej etymologii wynika, że nazwisko Bocskai jest węgierską nazwą osobową toponimicznego pochodzenia. Oznacza ono miejsce, z którego pochodziła osoba, np.: Bacska, Bocska, Bacskó, Bocskó. Posiada ono różne warianty pisowni, np.: Bocskai 520, Bocskay 216, Bocskói 11; Bacsakai; Bacskai 1056, Bacskay 101, Bácskai 853, Bácskay 68, Báchkai. Wraz z innymi wariantami takich nazwisk jest 2826.
Więcej dowiesz się o pochodzeniu i znaczeniu miana Bocskai / Bocskay i podobnych po przetłumaczeniu powyższego tekstu.
Dodam, że nazwisko Bocskai / Bocskay i podobne należało nie tylko do osób pochodzenia szlacheckiego.
Mam nadzieję, że moje informacje pomogą Ci w badaniach nad etymologią miana Boczkaj.
Pozdrawiam – Roman.
Boguslawie, Twoja ciocia nosila bardzo mile nazwisko !.
Wedlug prof K.Rymuta nazwisko Finda pochodzi od niemieckiej nazwy osobowej Finde, ta od finden ‘znaleźć.
Nie zgadzam sie z ta hipoteza.
Strona Forebears/Przodkowie przedstawia mape wystepowania nazwiska Finda i nazwisko to jest slowiansko(czesko)-galijskie(francuskie), ktore tysiace lat temu zawedrowalo do Indii; https://forebears.io/surnames/finda
W j.angielskim slowo 'find' oznacza znalezisko, odkrycie i .. SKARB !!, zatem wedlug mojej hipotezy nazwanie/nazwisko Finda jest slowianskim, starym i pieszczotliwym nazwaniem malucha; finda = moj maly skarb.
Pozdrawiam - Wladyslaw
Ostatnio zmieniony sob 13 lut 2021, 23:02 przez Wladyslaw_Moskal, łącznie zmieniany 1 raz.
Bardzo dziękuję, Władysławie!!!
Ciocia Emilia z Findów była twardą i dzielną kobietą.
Żyjąc na wsi potrafiła zaskarbić sobie szacunek u mężczyzn-gospodarzy.
Moje nazwisko jest typowe dla Niemiec lub Austrii
Schönwalder ale mój pradziadek nosił nazwisko Schönwälder i mieszkał w Zagórowie nad Wartą
A jego ojciec przybył z Branderburgi około1826???
proszę o informację dotyczącą nazwiska Smelkowski. Będę bardzo wdzięczna.
Jestem tutaj nowa, ale już wcześniej poszukiwałam znaczenia nazwiska i nic nie znalazłam. Utknęłam w poszukiwaniach przodków w połowie XVIII wieku i zastanawiam się, czy nazwisko brzmiało inaczej, czy szukam nie tam gdzie powinnam. Przodków znalazłam w wielkopolsce (Poznań, Gniezno, Września, Kościan i Śrem), na pomorzu (Gniew, Puck) i ostatnio jedną osobę w Tarnowie.
Niedawno na MH nawiązałam kontakt z osobą, która ma w swoim drzewie jednego z moich przodków, powiedział mi, że go umieścił, ponieważ ma korzenie w Czechach o nazwisku Smelka. Odnajdując mojego przodka zastanawiał się, czy nie przenieśli się do Polski i nie zmienili nazwiska. Jednak nie znalazł powiązania. Szukałam też w litewskich nazwiskach Polaków i może pochodzi od litewskiego Sméilikas. W poszukiwaniach natknęłam się, że nazwisko pochodzi z niemieckiego. No i w ten sposób nie potrafię tego poskładać i wyjaśnić.
W języku polskim występuje nazwisko Fecowicz. Nazwisko to powstało poprzez dodanie sufiksu -owicz do podstawy słowotwórczej Fec-. Zapisać to można tak: Fec + owicz = Fecowicz.
Przyrostek -owicz początkowo, to jest gdzieś między XVI a XVII wiekiem, pełnił funkcję patronimiczną [ nazwiska odojcowskie ]. Zbiegiem czasu cecha tego formatu zanika. Stało to się pod koniec XVIII wieku i w wieku XIX. W XIX wieku za pomocą tego sufiksu zaczęto formować nazwy nosicieli cech, w szczególności osobowych.
Tak wiec, pierwotnie Fecowicz to syn Feca; ojciec Fec a jego syn to Fecowicz – to moja hipoteza. Oboczną formą nazwy osobowej Fec może być miano Feć.
Pozostaje ustalić co może znaczyć rdzeń Fec-? Profesor Kazimierz Rymut [ Nazwiska Polaków. Słownik historyczno – etymologiczny, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999; Nazwiska Polaków. Słownik historyczno – etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001 ] uważa, że miano Fec może mieć dwie różne genezy. Pierwsza zakłada, iż powstała ona od imienia Fedor ‘Teodor’. Druga geneza zakłada, że nazwa osobowa Fec jest zdrobnieniem imienia Fecenes, które powstało od niemieckiego imienia Vizens ‘Wincenty’.
Imię odojcowskie we wszystkich językach słowiańskich tworzy się podobnie, przez dodanie do imienia ojca odpowiedniego przyrostka [ potocznie końcówki ].
Nazwa osobowa Fecowycz zbudowana jest z rdzenia Fec- oraz przyrostka -owycz. Zapisać to można w następujący sposób: Fec + owycz = Fecowycz; Fec-owycz. To moja hipoteza o genezie nazwiska Fecowycz.
Sufiks -owycz jest ukraińskim formatem, po ukraińsku zapisuje go się -ович. Jest to format dla syna. Zatem, Fecowycz to syn Feca. Ojciec Fec [ Fecz ] a syn to Fecowycz.
W języku ukraińskim występuje kilka form imienia Fedor ‘Teodor’: Федір [ Fedir ], Федор [ Fedor ], Теодор [ Teodor ], Хведір – odpowiednik Teodora , pochodzenia greckiego.
Szkoda, że nic nie napisałeś o historii nazwiska Fecowycz, na przykład: gdzie i w jakim czasie ono występowało? Czy były jakieś inne formy zapisu wspomnianego miana? Jakiego wyznania była pierwsza osoba nosząca miano Fecowycz i do jakiej grupy etnicznej należała? Jak nazwisko było zapisywane cyrylicą w metrykach podczas rozbiorów? Takie informacje pozwoliłyby osadzić to nazwisko w odpowiednim kontekście i na jego podstawie wnioskować o jego genezie.
Profesor Ewa Wolnicz – Pawłowska w opracowaniu Antroponimia łemkowska w XVI-XIX wieku na tle polskim i słowackim, Warszawa 1993, na stronie 340 wymienia nazwisko Fecko jako genetycznie łemkowską nazwę osobową. Dodam, że nazwa osobowa Fecko powstała poprzez dodanie formatu -ko do rdzenia Fec- [ Fec + ko = Fecko ]. Jedną z funkcji przyrostka -ko jest tworzenie odojcowskich nazw osobowych. Miana z sufiksem -ko są raczej charakterystyczne dla nazewnictwa białoruskiego i ukraińskiego [ Rusińskiego ]. Niemniej jednak format -ko można spotkać w języku polskim, na przykład: Jan-ko, szkieł-ko.
Fedor to imię rosyjskie, słowackie, ukraińskie, białoruskie.
Mam nadzieje, że trochę pomogłem. Życzę powodzenia w dalszych badaniach nad pochodzeniem i znaczeniem nazwy osobowej Fecowycz.
proszę o informację dotyczącą nazwiska Smelkowski. Będę bardzo wdzięczna.
Jestem tutaj nowa, ale już wcześniej poszukiwałam znaczenia nazwiska i nic nie znalazłam. Utknęłam w poszukiwaniach przodków w połowie XVIII wieku i zastanawiam się, czy nazwisko brzmiało inaczej, czy szukam nie tam gdzie powinnam. Przodków znalazłam w wielkopolsce (Poznań, Gniezno, Września, Kościan i Śrem), na pomorzu (Gniew, Puck) i ostatnio jedną osobę w Tarnowie.
Niedawno na MH nawiązałam kontakt z osobą, która ma w swoim drzewie jednego z moich przodków, powiedział mi, że go umieścił, ponieważ ma korzenie w Czechach o nazwisku Smelka. Odnajdując mojego przodka zastanawiał się, czy nie przenieśli się do Polski i nie zmienili nazwiska. Jednak nie znalazł powiązania. Szukałam też w litewskich nazwiskach Polaków i może pochodzi od litewskiego Sméilikas. W poszukiwaniach natknęłam się, że nazwisko pochodzi z niemieckiego. No i w ten sposób nie potrafię tego poskładać i wyjaśnić.
Mamy w Polsce nazwiska Smel, Smela, Smelka i Smelkowski i wedlug zestawien Pani Ewy Szczodruch mozna spostrzec, ze prof. K.Rymut wywodzi te nazwiska od niemieckiego nazwiska Shmel [pochodzacego od nazwy trawy 'smelle'].
Slownik Google twierdzi, ze "smell", w wielu j. zachodnich oznacza "zapach", a strona Forebears wskazuje, ze nie ma niemieckiego nazwiska Shmel (!!), jest nazwisko ukrainskie Shmel; https://forebears.io/surnames/shmel
Wedlug mojej hipotezy, nazwisko Smel jest bardzo starym nazwiskiem slowianskim, chyba kiedys powiazanym z angielskim/celtyckim nazwiskiem Smell; https://forebears.io/surnames/smel https://forebears.io/surnames/smell
Historycy twierdza, ze lawenda, mięta były stosowana w medycynie lub jako ziola zapachowe od czasów starożytnych, wobec czego mozna przyjac, ze nazwiska Smel, Smela, Smelka i Smelkowski sa nazwiskami osob uprawiajacych i uzywajacych tych i podobnych, pachnacych ziol w celach leczniczych lub dla milego zapachu/woni w swoich siedzibach.
Skrajnoscia nazwania 'zapach', jest brzydki zapach = odór, ale nasi przodkowie chyba nie byli sklonni, aby taki zapach byl godny rodowego nazwania.
Moim zdaniem, wszyscy Smelkowscy w swiecie. sa bliskimi krewnymi !!; https://forebears.io/surnames/smelkowski
Panie Władysławie, bardzo dziękuję za ciekawą odpowiedź.
Współczesne rozmieszczenie nazwiska wskazuje na wielkopolskę, ale im dalej zaglądam w przeszłość, to odkrycia wskazują na pomorskie. Ma Pan rację, że wszyscy Smelkowscy są bliskimi krewnymi
Pozdrawiam serdecznie,
Magda
Panie Romanie, serdecznie dziękuję za tak obszerną odpwiedz. Niestety nie mam więcej informacji na temat nazwiska Fecowycz. Pytałem się dla znajomego który nie włada językiem polskim. Raz jeszcze dziękuje i pozdrawiam.
