Nazwiska, które... nie istnieją?

[LaLuna]

Mam problem z nazwiskami moich przodków z piątego pokolenia. Są to najstarsze osoby, do których udało mi się dojść, niestety na obecną chwilę nie jestem w stanie cofnąć się o jeszcze kilka pokoleń.

Mój pradziadek x5 nazywał się Antoni Zawodiło (ur. 1824. W 1900 roku na pewno jeszcze żył). Według drzew genealogicznych, które krążą po mojej rodzinie był właścicielem cegielni w Wyżłowiczach pod Pińskiem. W kolejnym pokoleniu nazwisko zostało już spolszczone. Wszystkie osoby noszące te nazwisko (i jego spolszczone wersje) pochodzą od jednego przodka.

Nie znalazłam żadnych informacji o istnieniu nazwiska Zawodiło poza członkami rodziny, których już znam. Ani w Polsce, ani na Białorusi, ani w Rosji. Znalazłam tylko informacje, że w języku ukraińskim istnieje słowo Заводь - potok. Ale nazwiska Zawodiło też tam nie ma. W języku rosyjskim istnieje słowo Завод jako fabryka, ale czy tak mogłoby zostać skonstruowane rosyjskie nazwisko? Moja kuzynka z Rosji, która nosi te nazwisko twierdzi, że jak na warunki rosyjskie jest to bardzo oryginalne, niespotykane nazwisko.
Znalazłam jeszcze artykuł "Łowiectwo na ziemiach okręgu ostrołęckiego w latach 1918-1939":

(...)W Ostrowi dochowaliśmy się sfory liczącej 6 sztuk. Szczególnie mile wspominam sukę „Ledę”, która była tzw. „zawodiło”, pierwsza dawała głos, za nią zaczynały grać pozostałe.

To jedyny ślad po słowie "zawodiło" na terenach Polski, który udało mi się znaleźć.


Drugi przypadek, to żona Antoniego, Anna z domu Omaczyk (ur. 1827 - zm.1900) zmarła we wsi Duboja pod Pińskiem. Jedyny ślad tego nazwiska, to znaleziony przeze mnie Edmund Omaczyk. Według aktu zgonu Anny była obywatelką Austrii. Poza panem Edmundem nie znalazłam informacji o istnieniu nazwiska Omaczyk. Patrzyłam w Metrykach, Geneszukaczu, Google, Facebooku. Znalazłam tylko jeden wynik używając języka rosyjskiego. Przy wpisania nazwiska w wyszukiwarkę Google proponuje mi język czeski, jednak znalazłam tylko słowo omáčka - sos.

Zastanawiam się, czy moi przodkowie nie byli osobami, których rodziny po prostu się spolszczyły w którymś pokoleniu, ale w takim razie chyba nie byliby katolikami i zostałby jakikolwiek ślad po tym nazwisku?



Pozdrawiam, Patrycja

[poz_marecki]

Dobry wieczór ,odpowiem ponieważ byłem /jestem w podobnej sytuacji z tym że u mnie ruszyło w jednej linii .

A więc ,w Rosji , znalazłem 3 kobiety :Мария , Валентина и Оксана Заводило.
To było na szybko ,bez Ukrainy.
Ewentualnie możesz sprawdzić ЗАВОДИЛОВ lub ЗАВОДИЛло itp.
ЗАВОДИЛОВ jest w internecie obecny.
Pozostają jeszcze biblioteki cyfrowe i szwa.
pozdrawiam
poz_marecki
ps.tylko ze zdjęciami naliczyłem 17 Заводило ,plus bez fotek już nie liczyłem a prócz
tego byli Заводилов и Заводиловa.
Poszukaj jeszcze w RGIA czy innej ruskiej bibliotece , jeżeli ktoś linki do nich podeśle.

[ROMAN_B]

Patrycjo, dobry wieczór.

Rozważania o powstaniu nazwiska Zawodiło oraz Omaczyk. Hipotezy robocze.

Nazwisko Zawodiło.

W dniu 7 maja 2021 roku prosiłaś o przetłumaczenie aktu zgonu Anny Zawodiło.
https://genealodzy.pl/index.php?name=PN ... highlight=
Osoba, która tłumaczyła Ci przedmiotowy akt podała, że nazwisko zmarłej brzmiało Anna Zawodiło.

Moim skromnym zdaniem w akcie zgonu jaki załączyłaś do tłumaczenia osobą zmarłą jest kobieta, której nazwisko zapisano jako Анна Завадэило – w akcie nazwisko zapisano pismem odręcznym, niestety nie mam takiej czcionki.
Анна Завадэило to po polsku Anna Zawadziło. W obecnej Polsce istnieje też forma Zawadziłło.
W roku 2002 na obszarze obecnej Polski, w jej granicach po roku 1945, mieszkało 11 osób o nazwisku Zawadziło, w tym 7 mężczyzn i kobiet 4 kobiety. Osoby te mieszkały w województwie dolnośląskim, to jest w:
• w mieście Wrocław – 7,
• w mieście Jelenia Góra – 4.
Link do mapy z rozmieszczeniem nazwiska Zawadziło w Polsce:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... dzi%C5%82o
Osób o nazwisku Zawadziłło w Polsce, w roku 2002 mieszkało 18, w tym 8 mężczyzn i 10 kobiet. Mieszkały one w:
• w powiecie tomaszowskim ( Maz. ), w województwie łódzkim – 10, w tym 5 mężczyzn i 5 kobiet,
• w mieście Łódź, w województwie łódzkim – 3, w tym 1 mężczyzna i 2 kobiety,
• w mieście Wrocław, w województwie dolnośląskim – 3, w tym 2 mężczyzn i 1 kobieta,
• w powiecie chrzanowskim, w województwie małopolskim – 2, w tym 0 mężczyzn i 2 kobiety.
Szczegółowy rozkład występowania zobaczysz na mapie:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... %82%C5%82o
W roku 2021 na dzień 1 lutego 2021 roku na obszarze obecnej Polski osób:
• nazwisku Zawadziło zamieszkiwało 15, w tym 8 mężczyzn i 7 kobiet,
• nazwisku Zawadziłło zamieszkiwało 21, w tym 9 mężczyzn i 12 kobiet.
Dane pochodzą z Serwisu Rzeczypospolitej Polskiej – Baza PESEL.

Zatem, nazwa osobowa Zawodiło mogła z jakimś prawdopodobieństwem powstać poprzez błędnie zapisanie nazwiska Zawadziło. Natomiast miano Zawodiłło poprzez błędne zapisanie nazwy osobowej Zawadziłło.

Nazwisko Omaczyk.

Moim zdaniem z jakimś prawdopodobieństwem granica podziału morfologicznego w nazwie osobowej Omaczyk może przebiegać między podstawą słowotwórczą Om- a przyrostkiem -aczyk [ Om- + -aczyk = Omaczyk ]. Zatem jest ona derywatem, mianem pochodnym. Tak więc mogła ona zostać utworzona za pomocą przyrostka -aczyk od podstawy Om-.
Podstawa słowotwórcza Om- z dużym prawdopodobieństwem może być nazwą osobową zapisaną fonetycznie [ ze słuchu ] niemieckiego nazwiska Ohm. Niemieckie miano Ohm wymawia się Om. Zatem, ktoś kto nie znał ortografii języka niemieckiego albo znał ją słabo mógł zapisać niemieckie nazwisko Ohm zgodnie z jego brzmieniem, to jest Om. Mogło być też tak, że osoba nosząca niemieckie nazwisko zapisywane pod postacią graficzną Ohm podała, że nazywa się Om, co było zgodne z brzmieniem miana Ohm, i tak też zostało ono zapisane na gruncie języka polskiego. Zatem, zapisanie niemieckiego nazwiska Ohm zgodnie z jego wymową [ ze słuchu ] na gruncie języka polskiego świadczy już o jego spolszczeniu do formy zapisywanej pod postacią graficzną Om.
Nazwisko zapisywane pod postacią graficzną Om występowało na obszarze dawnej Polski, na przykład można go było spotkać w roku 1830 w księgach metrykalnych kościoła rzymskokatolickiego w Zduńskiej Woli [ zapis w języku polskim ] oraz w roku 1869 w księgach metrykalnych parafii ewangelickiej w Zduńskiej Woli [ zapis w języku rosyjskim ].

Nazwisko Ohm występowało w Niemczech, nosił je też niemiecki uczony Georg Simon Ohm. Georg Simon Ohm [ urodzony 16 marca 1789 roku w Erlangen, zmarły 6 lipca 1854 roku w Monachium ] – fizyk i matematyk, profesor politechniki w Norymberdze w latach 1833–1849 i Uniwersytetu w Monachium po roku 1849. Autor prawa fizycznego nazwanego prawem Oma.
W Polsce w roku 2002 mieszkały osoby, które nosiły nazwisko zapisywane pod postacią graficzną Ohm. Takich osób było 5, w tym 3 mężczyzn i 2 kobiety. Mieszkały one:
• w powiecie żagańskim, w województwie lubuskim – 4, w tym 3 mężczyzn i 1 kobieta,,
• jedna w innym powiecie.
Link do mapy z rozmieszczeniem nazwiska Ohm:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndistr?nazwisko=Ohm

Miano Omaczyk mogło powstać od nazwy osobowej Oma poprzez dodanie do niej nazwiskotwórczego [ strukturalnego ] formatu -czyk [ Oma + czyk = Omaczyk ].
Nazwisko Oma z jakimś prawdopodobieństwem mogło powstać od nazwy osobowej Om, na przykład:
1. może być nazwiskiem zapisanym w formie dopełniaczowej od Om: Om > Oma – typ dopełniaczowy,
2. może być mianem z tak zwaną zmianą paradygmatu [ dodane a ]; aby odsunąć nazwę osobową od motywującego wyrazu pospolitego; na przykład: Balona od Balon, Cepa od Cep, Capa od Cap. Tak więc, Oma od Om;
3. może być nazwiskiem powstałym na skutek dodania nacechowanej emocjonalnie końcówki fleksyjnej rodzaju żeńskiego -a do Om; Om + a = Oma, Om-a. W takim przypadku powstaje nazwa osobowa z dużym ładunkiem emocjonalnym [ ujemnym lub dodatnim ],
4. może być mianem dopełniaczowym, które określa pochodzenie od ojca [ miano patronimiczne ]. Zatem, mógł być Jan od Oma i Jan [ czyj? ] Oma. Tak wiec, nazwisko dopełniaczowe z pochodzenia.
Jak wspomniałem przyrostek -czyk tworzył nazwiska strukturalne, był formatem nazwiskotwórczym. Miał on też i inne funkcje, w tym funkcję tworzenia strukturalnego nazwiska od obcych nazw osobowych.

Może moje informacje, rozważania i hipotezy pomogą Ci w badaniach nad pochodzeniem nazwy osobowej Zawodiło i Omaczyk.

Pozdrawiam – Roman.

[Janiszewska_Janka]

Przepraszam, już milczę

[Irena_Powiśle]

W akcie jest napisane nazwisko "Zawadziło"
Po literce д idzie literka з.

[LaLuna]

Dziękuję bardzo za interesującą dyskusję, oraz mnóstwo interesujących informacji. Teoria z nazwiskiem Omaczyk wydaje mi się bardzo prawdopodobna. Co do Zawadziłłów - osoby które wysłał mi Pan Roman to moja rodzina . Wszyscy pochodzą od jednego krewnego - Antoniego.

Posiadam akt ślubu syna Antoniego, Józefa. Proszę spojrzeć - nazwisko to definitywnie Zawodiło, a nie Zawadziło.




Pozdrawiam,
Patrycja

[ROMAN_B]

Patrycjo, dobry wieczór.

W załączonym przez ciebie wyciągu z ksiąg metrykalnych ślubnych parafialnego rzymsko – katolickiego Katedralnego kościoła w Pińsku faktycznie widnieje nazwisko Zawodiło. Z dokumentu tego wynika, że oryginalny akt małżeństwa nr 39 został sporządzony w roku 1899. Moim zdaniem należałoby uzyskać skan albo zdjęcie cyfrowe, nie żaden odpis, oryginalnego aktu małżeństwa nr 39 z roku 1899. Przedmiotowy akt małżeństwa zapewne został spisany w języku rosyjskim, w tym czasie Pińsk znajdował się w guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego. W akcie tym będzie znajdowało się nazwisko pana młodego zapisane w języku rosyjskim. Powinna też między innymi znajdować się informacja o rodzicach, w tym i nazwiska, miejsce urodzenia pana młodego [ z jakiego kościoła ( parafii ) została dostarczono metrykę urodzenia ]. Oryginalna metryka ślubu pozwoli między innymi ustalić jak w niej było zapisywane nazwisko pana młodego i jego rodziców. Przyjmując, że pan młody urodził się w miejscowości podlegającej parafii w Pińsku to jego metryki urodzenia nie będzie w alegatach. Jeśli urodził się na obszarze innej parafii to powinien w alegatach znajdować się odpis jego metryki urodzenia. Małżeństwa w tamtym czasie zgodnie z prawem i obyczajem zawierane były w parafii miejsca zamieszkania panny młodej, różnie z tym bywało.
Na podstawie danych zawartych w akcie małżeństwa można ustalić gdzie urodził się pan młody i w jakiej parafii został ochrzczony. Następnie należałoby uzyskać skan, zdjęcie cyfrowe oryginalnej metryki urodzenia. W metryce będzie napisane jakie nazwisko nosił ojciec dziecka. Pan młody w roku 1899 miał 45 lat. Tak wiec urodził się około roku 1844. W zależności od miejsca urodzenia metryki mogą być sporządzone w języku polskim, w języku rosyjskim, w języku niemieckim oraz w łacinie.
Powinno się też odszukać i uzyskać skany albo zdjęcia cyfrowe aktów urodzenia, małżeństw i zgonów rodzeństwa pana młodego. W tym metrykach będzie znajdowało się ich nazwisko rodowe.
Można też pokusić się odszukać metryki dotyczące dziadka pana młodego po mieczu. Dane potrzebne do ich ustalenia mogą znajdować się w metrykach ojca pana młodego.

Patrycjo, posiadasz zdjęcie albo skan metryki zgonu matki pana młodego. W metryce tej widnieje nazwisko Завадэило a nie Завoдило [ Zawadziło a nie Zawodiło ]. Z danych zawartych w wyciągu z metryki małżeństwa pana młodego, sporządzonym w języku polskim, wynika, że matką pana młodego była Anna z Omaczyków Zawodiło. To, które z tych nazwisk jest prawdziwe? To, pod którym została pochowana [ Завадэило – Zawadziło ], czy to, które zostało wpisane w wyciągu z aktu małżeństwa pana młodego [ Zawodiło ]?

Nic nie wspomniałaś czy posiadasz akt zgonu ojca pana młodego, Antoniego. Skoro nic nie pisałaś o tym akcie to chyba go nie posiadasz? W tym akcie powinno być zawarte nazwisko, pod którym został on pochowany. Anna, jego żona, zmarła w roku 1907 jako wdowa. Zatem, Antoni, mąż Anny, powinien umrzeć przed rokiem 1907.

Życzę sukcesów w poszukiwaniach metryk i ustalenia prawdziwego nazwiska.
Pozdrawiam – Roman.

[radicalman]

Na oryginale aktu ślubu jest trzykrotnie nazwisko ZAWODIŁO, ale fakt - w innych miejscach można to nazwisko odczytać Jako ZAWADZIŁO lub nawet ZAWADZIŁŁO (tak ma na nazwisko zmarły w 1910 syn Józefa i Anny Czapluk, Władysław.
I na ile dobrze czytam - pochodzili z Galicji, więc w Pińsku raczej nic wcześniej nie będzie.


Radek.

[Wladyslaw_Moskal]

Patrycjo, to poprawne rozumowanie;
"Zastanawiam się, czy moi przodkowie nie byli osobami, których rodziny po prostu się spolszczyły w którymś pokoleniu..".

Przytaczam niektore nazwiska obrazujace co moglo sie stac juz przed rozbiorami Polski i jakie klopoty dodatkowo sprawily rodzinom same rozbiory.

Jest staro-slowianskie i francuskich Galow nazwisko Zawada na wschodzie obecnie zapisywane Zavada;
https://forebears.io/surnames/zawada

Nalezace do austriackiej Galicji Czesi maja pokrewne nazwisko Zavadil;
https://forebears.io/surnames/zavadil
Nazwisko czeskie Zavadil znaczy "zawadiaka, wywolujacy sprzeczki", czyli prawie to samo co "zawada".
Austria ma nazwisko Zawadil, Polska ma Zawadyl, Slowacja ma Zavadel.
Na wschodzie nieco inaczej te nazwiska wymawiano i zapisywano.

Balkanskie narody wchodzace do Monarchii Austriacko-Wegierskiej maja nazwiska bardzo bliskie do zapisanego Omaczyk, np serbsko-bosniackie nazwisko Omazić;
https://forebears.io/surnames/omazi%C4%87
czy chorwackie Omašić;
https://forebears.io/surnames/oma%C5%A1i%C4%87

Moj dziadek przed 1914 r plynacy z Galicji kilka razy do USA i wracajacy do babci, byl Wegrem, Austriakiem lub Polakiem, z roznymi zapisami imienia i nazwiska.

Pozdrawiam - Wladyslaw

[marzanna62]

Radku, byłam w podobnej jak Ty sytuacji szukałam skąd przybyli do Pinska "pruscy poddani" i udało mi sie znależc na Sląsku jedna linie żenską. Okazalo sie ze w Pińsku nazwisko Szykowska z aktu urodzenia z 1858 parafia Rudno zostalo w czasie slubu w Pińsku zamienione na Szychowska.
Dotarles do oryginalu aktu slubu z 1899. Czy pod katem wystepowania nazwiska "Zawodiło" lub podobnym przejrzales dokladnie wszystkie dostepne ksiegi z Pińska oczywiscie wstecz od tego slubu?. W Pińsku czesc rocznikow niestety nie wszystkie ma na końcu indeksy wiec szybko mozna przeszukiwac wiele lat. Takie sprawdzenie pozwoli Ci ustalic rok pierwszego wystapienia nazwiska w parafii a to przybliza Ci rok przybycia przodków do Pinska. U mnie Helena Szykowska urodzila sie w 1858 w Rudno potem w 1861 tez w Rudno urodzil sie jej brat a w 1864 kolejny brat urodzil sie juz w Pińsku. Helena fakt urodzila sie w 1858 w Prusach ale jako malenka dziewczyna przed 1864 przyjechala z rodzina do Pinska wiec conajmniej 13 lat do slubu mieszkala juz w Pinsku. Nie pamietam juz dokladnie te analize rodziny robilam prawie rok temu ale kluczowe było w niej szukanie pierwszego wystapienia tego nazwiska w parafii podobnie jak u Ciebie wszystkie osoby o nazwisku Szychowski mialy wspolnego przodka. Ewidentnie w Pinsku nazwisko zostalo zmienione z Szykowska na Szychowska i byc moze tak tez bylo u Ciebie pierwotne nazwisko jest inne.

[Sofeicz]

LaLuno!
Z doświadczenie radzę ci nie przywiązywać się do konkretnej pisowni nazwisk, nawet jeżeli są pisane czytelnie.
Szczególnie dotyczy to nazwisk z pogranicza kultur ruskich, poskich i niemieckich.
Ludzie nie byli piśmienni (i pewnie niezbyt trzeźwi) kiedy zgłaszali się do parafialnego skryby.
Trzeba wytrwale szukać wszelkich oboczności i często znajdzie się wiele nowych tropów.
Sam miałem podobny problem z nazwiskiem Morga, które wydawało mi się bardzo jednoznaczne i trudne do przekręcenia. Jakież było moje zdziwienie, kiedy okazało się, że protoplasta miał niezbyt wykwintne nazwisko Mordziak.

Pozdrawiam
Tomasz