Znaczenia słów, jaki to stan, zawód? - j. polski

Piotr_wojnarowski · Post autor: **Piotr_wojnarowski** » ndz 20 lut 2022, 11:57

To rozumiem, ale jaka to była funkcja? Sołtys?

Krystyna.waw · Post autor: **Krystyna.waw** » ndz 20 lut 2022, 12:09

Wójt to urzędnik na całą gminę, sołtys na jedną wieś
wpisz w google wójt XIX historia itp.

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wojt;4010458.html

henryk22 · Post autor: **henryk22** » ndz 20 lut 2022, 12:20

W tym przypadku jest to wójt z zaboru austriackiego, przedstawiciel gromady chłopskiej, funkcja podobna do obecnego sołtysa.

Henryk

slawek_krakow · Post autor: **slawek_krakow** » ndz 20 lut 2022, 12:44

henryk22 pisze:W tym przypadku jest to wójt z zaboru austriackiego, przedstawiciel gromady chłopskiej, funkcja podobna do obecnego sołtysa.

Henryk

Staszów w 1811 to Księstwo Warszawskie, a nie zabór austriacki. Departament oczywiście radomski, nie sandomierski.

Piotr_wojnarowski · Post autor: **Piotr_wojnarowski** » ndz 20 lut 2022, 18:26

Zgaduję, że ksiądz być może z przyzwyczajenia nazwał wójtem sołtysa. Wydaje się to prawdopodobne gdyż ten był nie piśmienny. Wójt na gminę chyba by potrafił?

janusz59 · Post autor: **janusz59** » ndz 20 lut 2022, 19:37

Gminy zbiorowe w Królestwie wprowadzono po uwłaszczeniu chłopów i wtedy wprowadzono sołtysów dla gromad (wiosek) , wójtów dla całej gminy zbiorowej (wielkości podobnej do obecnych gmin). Do 1864 jednostką podstawową była gromada z wójtem.Gromada obejmowała wieś z ewentualnymi przysiółkami. Określenie "sołtys" miało do 1864 inne znaczenie niż to od 1864 do teraz.

Pozdrawiam
Janusz

nawasaqi · Post autor: **nawasaqi** » wt 22 lut 2022, 10:04

Witam serdecznie,
Mam takie pytanie natrafiłem na tabelę pańszczyzny w której jest następująca kolumna:
W pańszczyźnie:
Ręczne | Tłuki czy ktoś może wyjaśnić mi po krótce co to oznacza 52 ręczne i 8 tłuków ??

A tutaj jest to samo tylko chyba rozbite:

W robociźnie:
- dni pieszych

niestety pozostałych nie potrafię odczytać.

MonikaNJ · Post autor: **MonikaNJ** » wt 22 lut 2022, 10:24

Pańszczyzna sprzężajna (ciągła) – chłopi uprawiali ziemię własnymi środkami, narzędziami i przy użyciu własnych zwierząt
Pańszczyzna piesza – pociągano do niej bezrolnych chałupników, komorników i zagrodników
Pańszczyzna wydziałowa (jutrznia) – wprowadzona w XVII-XVIII w., jako odpowiedź panów na obniżającą się jakość pracy chłopów pańszczyźnianych. Określano obszar, który miał być uprawiony, z którego zbierano zboże
Tłoki( tłuki), daremszczyzny, darmochy lub gwałty – określenie dla pańszczyzny nadzwyczajnej w szczególnych porach roku (np. w czasie żniw lub orki)

Ewafra · Post autor: **Ewafra** » wt 22 lut 2022, 10:36

Tłuk to kamienne narzędzie używane dawniej do rozbijania i obróbki. Innymi słowy coś czym się tłukło. Może jakaś forma młota? Zapis ów świadczy, że konkretny poddany miał wykonać w ramach powinności pańszczyźnianych 8 tłuków. W artykule o dziejach chłopów z pewnej parafii w załączonym inwentarzu zapisano, iż poddany miał sporządzić 6 tłuków, albo 8 kądzieli. Ręczne, piesze, sprzężajne to chyba określenie sposobu pracy na roli. Sprzężajnie czyli z wołami i wozem, pieszo, ręcznie czyli np. przy wiązaniu i układaniu snopków.

jamiolkowski_jerzy · Post autor: **jamiolkowski_jerzy** » wt 22 lut 2022, 10:50

Też mam wątpliwości czy tłuczne może oznaczać to samo co tłoka. Mnie to bardziej kojarzy się z tłuczeniem. Tłuczne jako obowiązkowe świadczenie mieszkańców było stosowane w miastach dla utrzymania brukowanych ulic. Np. https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/b ... ktorat.pdf
To może być jakiś regionalizm. Jakiej miejscowości, jakiego regionu i z jakich lat pochodzi ten spis pańszczyzny?

MonikaNJ · Post autor: **MonikaNJ** » wt 22 lut 2022, 10:59

https://books.google.ch/books?id=5cucvX ... na&f=false

https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Rad ... 89-194.pdf

jamiolkowski_jerzy · Post autor: **jamiolkowski_jerzy** » wt 22 lut 2022, 11:39

Dziękuję.Ten wpis „Robociznę pieszą jak niemniej tłukę do żniwa rosłą osobą odbywać mają” przekonał mnie ostatecznie. Samo pojęcie tłoka jest u Lindego nazbyt pojemne.

Irena_Skuła · Post autor: **Irena_Skuła** » wt 22 lut 2022, 16:19

Przydomek szlachecki
w akcie ur. Tomasza Wierzbickiego z lutego 1714 r ojciec Stanisław zwany Sargay. nie wiem czy dobrze odczytuje to słowo i jakie ma znaczenie
https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cat=421402
akt po prawej stronie u góry
Irena

Sofeicz · Post autor: **Sofeicz** » pt 25 lut 2022, 13:24

jamiolkowski_jerzy pisze:Dziękuję.Ten wpis „Robociznę pieszą jak niemniej tłukę do żniwa rosłą osobą odbywać mają” przekonał mnie ostatecznie. Samo pojęcie tłoka jest u Lindego nazbyt pojemne.

Tutaj chodzi dokładnie o wymuszane gwałtem posługi pańszczyźniane:

Tłuki, nazywane też gwałtami, powtarzały się szczególnie w czasie żniw. „Na te gdy poddanych pędzą - czytamy w «Monitorze» z 1766 r. - gdyby 10 osób było w chałupie, tylko jedną zostawią; a gdyby był tylko mąż i żona, oboje wypędzą i wiele podczas takich gwałtów chałup zamkniętych, tylko małe dzieci w sobie mających. Ta powinność istotnie nazywana gwałtem, bo ludzie na odbycie jej pędzeni wołają: «Gwałtu!»”.

Tomasz S.

Krzych.K · Post autor: **Krzych.K** » sob 02 kwie 2022, 12:30

Witam
Czy można prosić o podpowiedź w sprawie tego Pana:
Jan Bendykowski, zmarły w 1910 r, gdzie w jego akcie zgonu jest zapis po wpisie o jego wieku: ( jak na mój rosyjski - deputatnik ).
Zmarł w wieku 76 lat i nie wiem co ten deputatnik znaczy.
Akt zgonu numer 4, numer skanu 43 i link:

https://www.genealogiawarchiwach.pl/#qu ... =false&goC