Pochodzenie nazwisk (cz.8)
Moderatorzy: elgra, Galinski_Wojciech, maria.j.nie
-
Krzychokiedzer

- Posty: 47
- Rejestracja: ndz 04 sie 2019, 08:37
- Lokalizacja: Warszawa
Pochodzenie nazwiska Pertkiewicz
Dzień dobry.
Znalazłem w zbiorach Zygmunta Glogera wpis z 1654 roku odnoszący się do Macieja po Piotrze "Radłowicz" Kostro z wioski Kostry Litwa.
Ta rodzina nosiła miano "Cieloszek".
Można prosić o wytłumaczenie od czego się wziął ten dopisek Radłowicz? Czy to od imienia?
Znalazłem w zbiorach Zygmunta Glogera wpis z 1654 roku odnoszący się do Macieja po Piotrze "Radłowicz" Kostro z wioski Kostry Litwa.
Ta rodzina nosiła miano "Cieloszek".
Można prosić o wytłumaczenie od czego się wziął ten dopisek Radłowicz? Czy to od imienia?
Krzychu Kędzierski
Parafie - Zuzela, Prostyń, Zembrów, Czyżew, Dąbrówka Kościelna, Wyszonki Kościelne, Zambrów, Ceranów.
Parafie - Zuzela, Prostyń, Zembrów, Czyżew, Dąbrówka Kościelna, Wyszonki Kościelne, Zambrów, Ceranów.
-
Karpicki_Pawel

- Posty: 18
- Rejestracja: czw 18 lis 2021, 10:50
Pochodzenie nazwiska Pertkiewicz
Witam,
Nazwisko Karpicki.. przeszukalem wiekszosc znanych mi stron niestety nie wiele moglem znalesc . Wiem jedynie ze rodzina wywodzi sie z dzisiejszej Bialorusi...
Nazwisko Karpicki.. przeszukalem wiekszosc znanych mi stron niestety nie wiele moglem znalesc . Wiem jedynie ze rodzina wywodzi sie z dzisiejszej Bialorusi...
-
Wladyslaw_Moskal

- Posty: 1631
- Rejestracja: pt 25 kwie 2008, 02:58
Pochodzenie nazwiska Gazda.
Wedlug strony genealogicznej Forebears[=Przodkowie] starozytne, europejskie nazwanie/nazwisko Gazda nosilo w 2014 r.;Cesarz_Wilhelm pisze:Witam chciałbym zapytać się o nazwiska Gazda oraz Rączy
Pozdrawiam
Jan
- 5033 Polakow, 793 Wegrow, 493 Czechow, 195 Slowakow, 106 Rumunow, 78 Niemcow, 56 Anglikow, 41 Austriakow, 30 Francuzow, 27 Rosjan, 24 Chorwatow.
Z duzym prawdopodobienstwem mozna przyjac, ze nazwanie/nazwisko Gazda powstalo na ziemiach obecnej Polski;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... isko=Gazda
i kiedys "rozeszlo sie" po Europie.
Pani profesor Alina Naruszewicz-Duchlińska przyjmuje, ze nazwisko Gazda pochodzi od rzeczownika "gazda" = gospodarz, kmieć, góral (szczególnie poważany i zamożny):
http://www.genezanazwisk.pl/nazwiska-wi ... itle=gazda
Pozdrawiam - Wladyslaw
- Ewa_Szczodruch

- Posty: 4159
- Rejestracja: ndz 10 gru 2006, 17:22
- Lokalizacja: Toruń
Pochodzenie nazwiska Gazda.
Witam 
Tyle u Rymuta:
Karpicki 1372 - od nazwy miejscowej Karpicko (zielonogórskie, gmina Wolsztyn).
Tyle u Rymuta:
Karpicki 1372 - od nazwy miejscowej Karpicko (zielonogórskie, gmina Wolsztyn).
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
Pochodzenie nazwiska Gazda.
Witam serdecznie zacne grono...
Chcialbym poprosić o entymologie nazwiska Kuśmierczyk
Ślicznie dziękuję i pozdrawiam
Chcialbym poprosić o entymologie nazwiska Kuśmierczyk
Ślicznie dziękuję i pozdrawiam
Piotr Kaczmarczyk
- Ewa_Szczodruch

- Posty: 4159
- Rejestracja: ndz 10 gru 2006, 17:22
- Lokalizacja: Toruń
Pochodzenie nazwiska Gazda.
Witam 
Kuśmierczyk - od kuśnierz ‘rzemieślnik wyrabiający futra’.
Źródło: Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001
Kuśmierczyk - od kuśnierz ‘rzemieślnik wyrabiający futra’.
Źródło: Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
Szmulikowski
Dzien dobry,
Uprzejma prośba o etymologię nazwiska Szmulikowski.
Oboczności: Szmulkowski, Smulikowski, Smolikowski.
Z góry dziękuję.
Uprzejma prośba o etymologię nazwiska Szmulikowski.
Oboczności: Szmulkowski, Smulikowski, Smolikowski.
Z góry dziękuję.
pozdrawiam, Piotr
-
Wladyslaw_Moskal

- Posty: 1631
- Rejestracja: pt 25 kwie 2008, 02:58
Pochodzenie nazwiska Szmulikowski i podobnych.
Witam,szmool pisze:Dzien dobry,
Uprzejma prośba o etymologię nazwiska Szmulikowski.
Oboczności: Szmulkowski, Smulikowski, Smolikowski.
Z góry dziękuję.
nazwisko Szmulikowski jest bardzo rzadkim nazwiskiem w Polsce;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ki&join=on
Jesli porównasz na mapie wystepowanie nazwisk Szmulikowski, Smulikowski i Smolikowski czy zauwazysz pewna lokalna zaleznosc ?
Podanie rejonu wystepowania Twoich nazwisk, a o tym nie napisales, wedlug mnie jest pierwszym krokiem do wskazania etymologii nazwiska Szmulikowski i podobnych
Pozdrawiam - Wladyslaw
Niestety nie znam dokladnego pochodzenia. Jest to najwieksza zagadka mojego drzewa. Dziadek, który urodził się w Warszawie w 1899r, zginął w czasie Ii WŚ, kilka miesiecy przed urodzinami mojego ojca.
Mam 3 hipotezy pochodzenia prababki od której pochodzi nazwisko. Wszystkie oparte na poszlakach.
1. Warszawa
2. Sokołów Podlaski
3. Nowy Korczyn
Mam 3 hipotezy pochodzenia prababki od której pochodzi nazwisko. Wszystkie oparte na poszlakach.
1. Warszawa
2. Sokołów Podlaski
3. Nowy Korczyn
pozdrawiam, Piotr
-
Wladyslaw_Moskal

- Posty: 1631
- Rejestracja: pt 25 kwie 2008, 02:58
Pochodzenie nazwiska Szmulikowski i podobnych
Piotrze,szmool pisze:Niestety nie znam dokladnego pochodzenia. Jest to najwieksza zagadka mojego drzewa. Dziadek, który urodził się w Warszawie w 1899r, zginął w czasie Ii WŚ, kilka miesiecy przed urodzinami mojego ojca.
Mam 3 hipotezy pochodzenia prababki od której pochodzi nazwisko. Wszystkie oparte na poszlakach.
1. Warszawa
2. Sokołów Podlaski
3. Nowy Korczyn
trzy nazwiska - Szmulikowski, Smulikowski i Smolikowski wystepuja w rejonie starozytnego Pruszkowskiego Centrum Metalurgicznego [Pruszkow/Warszawa].
Do wytopu zelaza z rudy darniowej, byl potrzebny wegiel drzewny i .. smoła = dawniej smola !!, potrzebna do smarowania osi kol w wozach, ktorymi przywozono potrzebne rzeczy do procesu wytopu zelaza i wywozono pozyskane zelazo.
W poblizu, procesem wypalania wegla drzewnego, pozyskiwaniem smoly i terpentyny [kiedys uzywanej do lamp, zanim Lukasiewicz zastosowal nafte] zajmowali sie ludzie , ktorzy byli wtedy nazywani w tej okolicy Smolik, Smulik i Szmulik ;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... sko=Smolik
a wspolczesny opis pozyskiwania tych produktow jest tutaj;
https://naszebieszczady.com/wypal-wegla-bieszczadach/
Ja uwazam, ze od starozytnego nazwania/nazwiska Smolik, znanego wsrod Slowian oraz frncuskich Galoe i angielskich Celtow [wg strony genealogicznej Forebears=Przodkowie], powstaly kiedys polskie nazwania i wspolczesne nazwiska Smolikowski, Smulikowski i Twoich pradziadow - Szmulikowski, byc moze swiadczace, ze juz kiedys, dzieki ciezkiej pracy, zyskiwali powazanie wsrod rodakow porownywalne do szlachty.
Przypomne, ze dla nazwiska Szmulikowski, zespol prof. K. Rymuta podaje nastepujace pochodzenie; -(za pośrednictwem języka jidisz) od imienia Samuel. Imię, notowane w Polsce od XV wieku, pochodzenia hebrajskiego, od Šemu’el ‘Bóg wysłuchał’; w Kościele prawosławnym używane w formie Samuił.
Pozdrawiam - Wladyslaw
-
Kacper_Miłoś
- Posty: 3
- Rejestracja: pn 04 kwie 2022, 11:19
Geneza powstania nazwiska Miłoś
Witam.
Szukam informacji, genezę powstania mojego nazwiska Miłoś, jeżeli ktoś coś by wiedział, to prosiłbym o udzielenie odpowiedzi. Z góry dzięki za odpowiedź
Pozdrawiam.
Kacper
Szukam informacji, genezę powstania mojego nazwiska Miłoś, jeżeli ktoś coś by wiedział, to prosiłbym o udzielenie odpowiedzi. Z góry dzięki za odpowiedź
Pozdrawiam.
Kacper
Geneza powstania nazwiska Miłoś
Witam,
Najlepiej pisać na Forum Pochodzenie nazwisk wypowiada się w nim Ewa Szczodruch
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-84287.phtml
Pozdrawiam
Marek
Najlepiej pisać na Forum Pochodzenie nazwisk wypowiada się w nim Ewa Szczodruch
https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopic-t-84287.phtml
Pozdrawiam
Marek
-
Kacper_Miłoś
- Posty: 3
- Rejestracja: pn 04 kwie 2022, 11:19
Rozważania o genezie nazwiska Miłoś.
Kacprze, dzień dobry.
Rozważania o etymologii nazwiska Miłoś.
Nielekko jest bez szerszego kontekstu lub innych dodatkowych informacji wnioskować o genezie nazwiska Miłoś. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Miłoś. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Pamiętać też trzeba, że niektóre słowa mogą pochodzić z różnych historycznych dialektów języka polskiego, w tym i z gwary. Nie można też wykluczyć, iż wspomniane miano jest reliktem wywodzącym się z języka [pra]słowiańskiego albo staropolskiego. W grę mogą też wchodzić inne języki. Zatem, i hybrydy językowe lub/i spolszczenia obcych nazw osobowych. Nie można też odrzucić przeinaczeń pisowni albo zjawisk fonetycznych występujących w języku polskim oraz innych językach.
Nazwisko należy traktować nie tylko jako element służący do identyfikacji poszczególnych osób, ale również jako zjawisko językowe. Każda nazwa osobowa jako kategoria onimiczna ustalała się i stabilizowała w określonych warunkach religijnych, administracyjno – prawnych, społeczno – środowiskowych. Nazwisko oddaje złożoność stosunków kulturowych i językowych na pograniczu i na obszarach z nim sąsiadujących oraz w miejscach gdzie występuje ludność [ osoby ] o różnej narodowości czy kulturze. Każde miano, jak wspomniałem ma charakter identyfikujący nie tylko osobniczo, ale terytorialnie oraz etnicznie. Nazwy osobowe stanowią nieodłączny element kontaktów językowych w miejscach gdzie wzajemnie się przenikają. Współżycie różnych osób, grup ludności [ narodowości ] obok siebie sprzyjało procesowi polonizacji obcego nazewnictwa osobowego na obszarze Polski. W miarę procesów asymilacyjnych nazwiska te ulegały najłatwiej upodobnieniom fonetycznym, następnie ortograficznym, aby nawet zmienić swe znaczenie. Podobne zjawisko występowało też w odwrotnym kierunku.
Przystępując do pracy nad pochodzeniem i powstaniem konkretnego nazwiska trzeba mieć zawsze na uwadze, że nie poruszamy się we współczesności, gdzie każda dorosła osoba ma dowód osobisty, numer PESEL lub/i NIP oraz trwałe, dziedziczne i nie nienaruszalne nazwisko. W wieku XVII, XVIII, a nawet w wieku XIX nazwy osobowe były bardzo ruchome, elastyczne a co za tym idzie ulegały zmianie aż do ukształtowania się dziedzicznego nazwiska.
Skoro nic nie napisałeś o historii nazwiska Miłoś – zaproponuję Ci moje subiektywne spojrzenie, raczej będą to rozważania o jego genezie.
W roku 2002 na obszarze Polski, w jej obecnych granicach, osób o nazwisku Miłoś zamieszkiwało 710 osób, w tym 330 mężczyzn i 380 kobiet. Szczegółowy rozkład występowania wspomnianego przeze mnie nazwiska zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... %82o%C5%9B
Nazwa osobowa Miłoś to obecnie zdrobnienie imienia Miłosz. W takim razie miano Miłoś jest nazwiskiem prostym równym imieniu Miłoś, które jest spieszczeniem imienia Miłosz.
Imię Miłosz występuje też jako nazwisko. W roku 2002 osób o nazwisku Miłosz w Polsce było 2758, w tym mężczyzn 1325 i kobiet 1433. Szczegółowy rozkład występowania nazwy osobowej Miłosz zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... i%C5%82osz
Imię Miłosz zostało odnotowane w dniu 7 lipca 1136 roku w dokumencie wydanym przez papieża Innocentego II w Pizie, który nosił nazwę Bulla Ex commisso nobis a Deo, zwana Bullą gnieźnieńską. W bulli tej papież znosił zwierzchność arcybiskupstwa magdeburskiego nad polskim Kościołem. Tekst został napisany w języku łacińskim.
Miłosz to męskie imię pochodzenia słowiańskiego oznaczające „tego, który jest miłowany”, będące pierwotnie zdrobnieniem dwuczłonowych imion takich jak: Milan, Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit, Miłwit. Imię Miłosz, Miloš [ Милош ] występuje w wielu językach słowiańskich.
Jak wspomniałem imię Miłosz jest zdrobnieniem złożonego imienia słowiańskiego typu: Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit. Imiona hipokorystyczne [ pełniące funkcję spieszczającą ] i skrócone wywodzą się od imion dwuczłonowych i zostały utworzone przy wykorzystaniu różnych przyrostków zdrabniających. Imiona te stawały się czasem samodzielnymi nazwami osobowymi, używanymi pośród członków rodziny. Skrócenia imion były różne. Najbardziej rozpowszechnionym modelem w staropolszczyźnie było dodanie określonego formantu do pierwszej lub dwóch pierwszych zgłosek imienia złożonego, na przykład: Godzisław – Gosz, Goś, Goch, Stanisław – Stasz, Staś, Stach ( Podlewska, 156 - 157 ).
W imieniu [ nazwisku ] Miłośz występuje format -sz [ Miło+sz = Miłosz ]. A w nazwie osobowej Miłoś przyrostek -ś [ Miło+ś = Miłoś ]. Sufiks -sz tak samo jak format -ś należy do grupy przyrostków zdrobniających [ spieszczających ]. „W życiu rodzinnym używa się nie tylko imion skróconych, ale i imion spieszczonych różnymi formantami, które zmieniały się w dziejach języka. Najstarszą warstwę imion spieszczonych tworzono przez dodawanie przyrostka -ch lub -sz przeważnie do jednego członu imienia dwuczłonowego, np. Mirosław > Mich, Stanisław > Stach, Bolesław > Bolech, Bogusław > Bogusz, Bronisław > Bronisz (Hist. 219). Jest rzeczą znamienną, że spieszczanie imion przez przyrostek -ch jest do dziś stosowane przede wszystkim w gwarach, np. Bolech, Cech || Czech < Czesław, Grzech < Grzegorz, Lech < Lesław, Piech < Piotr, Stach < Stanisław, Zdzich < Zdzisław. Nie spotyka się natomiast we współczesnych przezwiskach i przydomkach imion spieszczonych przyrostkiem -sz, ponieważ bardzo wcześnie został on zastąpiony przez przyrostek -ś bardziej „pieszczotliwy” i zgodny z wymową małych dzieci. Przyrostek -ś stał się samodzielnym i powszechnym przyrostkiem spieszczającym, stosowanym w imionach męskich i żeńskich, np. Boleś, Leoś, Zygmuś, Basia, Małgosia, Zosia. (…). Przyrostek -sz powstał z palatalizacji spółgłoski -ch przed samogłoskami przednimi -i, -e -*b oraz przed spółgłoską j. Przyrostek -sz, jako zawierający spółgłoskę miękką, nadawał spieszczonym imionom bardziej dodatni odcień uczuciowy niż twarda spółgłoska -ch. Gdy spółgłoska -sz stwardniała, przestała tworzyć imiona spieszczone, a jej funkcję spieszczającą przejęła miękka spółgłoska -ś. W ten sposób dawną parę Stach - Stasz zastąpiła nowa para Stach - Staś, a formy z przyrostkiem -sz utrzymały się jedynie w nazwiskach, a regionalnie w imionach zdrobniałych typu Staszek lub Stasek w gwarach mazurzących” ( Bąk, 5-28 ). Na obszarach dawnej i obecnej Polski gdzie występują gawry mazurzące przyrostek -sz przybierał postać -s albo -ś.
Zatem, obok formy imienia [ nazwiska ] Miłosz występują tez oboczności w postaci Miłos i Miłoś.
Kacprze, to moja hipoteza i propozycja genezy nazwiska Miłoś dla Ciebie. Wnioski i weryfikację pozostawiam już Tobie.
Pozdrawiam – Roman.
Źródła / Bibliografia:
- Daniela Podlawska: Gramatyka historyczna języka polskiego z elementami staro-cerkwienno-słowiańskiego i dialektologii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2003, strona 156–157.
- Piotr Bąk: Typy nazwisk i przezwisk odimiennych z ziemi piotrkowskiej, Acta Universitatis Lodziensis Folia Linguistica 34, 1995, strona 5 – 28.
Rozważania o etymologii nazwiska Miłoś.
Nielekko jest bez szerszego kontekstu lub innych dodatkowych informacji wnioskować o genezie nazwiska Miłoś. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Miłoś. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Pamiętać też trzeba, że niektóre słowa mogą pochodzić z różnych historycznych dialektów języka polskiego, w tym i z gwary. Nie można też wykluczyć, iż wspomniane miano jest reliktem wywodzącym się z języka [pra]słowiańskiego albo staropolskiego. W grę mogą też wchodzić inne języki. Zatem, i hybrydy językowe lub/i spolszczenia obcych nazw osobowych. Nie można też odrzucić przeinaczeń pisowni albo zjawisk fonetycznych występujących w języku polskim oraz innych językach.
Nazwisko należy traktować nie tylko jako element służący do identyfikacji poszczególnych osób, ale również jako zjawisko językowe. Każda nazwa osobowa jako kategoria onimiczna ustalała się i stabilizowała w określonych warunkach religijnych, administracyjno – prawnych, społeczno – środowiskowych. Nazwisko oddaje złożoność stosunków kulturowych i językowych na pograniczu i na obszarach z nim sąsiadujących oraz w miejscach gdzie występuje ludność [ osoby ] o różnej narodowości czy kulturze. Każde miano, jak wspomniałem ma charakter identyfikujący nie tylko osobniczo, ale terytorialnie oraz etnicznie. Nazwy osobowe stanowią nieodłączny element kontaktów językowych w miejscach gdzie wzajemnie się przenikają. Współżycie różnych osób, grup ludności [ narodowości ] obok siebie sprzyjało procesowi polonizacji obcego nazewnictwa osobowego na obszarze Polski. W miarę procesów asymilacyjnych nazwiska te ulegały najłatwiej upodobnieniom fonetycznym, następnie ortograficznym, aby nawet zmienić swe znaczenie. Podobne zjawisko występowało też w odwrotnym kierunku.
Przystępując do pracy nad pochodzeniem i powstaniem konkretnego nazwiska trzeba mieć zawsze na uwadze, że nie poruszamy się we współczesności, gdzie każda dorosła osoba ma dowód osobisty, numer PESEL lub/i NIP oraz trwałe, dziedziczne i nie nienaruszalne nazwisko. W wieku XVII, XVIII, a nawet w wieku XIX nazwy osobowe były bardzo ruchome, elastyczne a co za tym idzie ulegały zmianie aż do ukształtowania się dziedzicznego nazwiska.
Skoro nic nie napisałeś o historii nazwiska Miłoś – zaproponuję Ci moje subiektywne spojrzenie, raczej będą to rozważania o jego genezie.
W roku 2002 na obszarze Polski, w jej obecnych granicach, osób o nazwisku Miłoś zamieszkiwało 710 osób, w tym 330 mężczyzn i 380 kobiet. Szczegółowy rozkład występowania wspomnianego przeze mnie nazwiska zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... %82o%C5%9B
Nazwa osobowa Miłoś to obecnie zdrobnienie imienia Miłosz. W takim razie miano Miłoś jest nazwiskiem prostym równym imieniu Miłoś, które jest spieszczeniem imienia Miłosz.
Imię Miłosz występuje też jako nazwisko. W roku 2002 osób o nazwisku Miłosz w Polsce było 2758, w tym mężczyzn 1325 i kobiet 1433. Szczegółowy rozkład występowania nazwy osobowej Miłosz zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... i%C5%82osz
Imię Miłosz zostało odnotowane w dniu 7 lipca 1136 roku w dokumencie wydanym przez papieża Innocentego II w Pizie, który nosił nazwę Bulla Ex commisso nobis a Deo, zwana Bullą gnieźnieńską. W bulli tej papież znosił zwierzchność arcybiskupstwa magdeburskiego nad polskim Kościołem. Tekst został napisany w języku łacińskim.
Miłosz to męskie imię pochodzenia słowiańskiego oznaczające „tego, który jest miłowany”, będące pierwotnie zdrobnieniem dwuczłonowych imion takich jak: Milan, Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit, Miłwit. Imię Miłosz, Miloš [ Милош ] występuje w wielu językach słowiańskich.
Jak wspomniałem imię Miłosz jest zdrobnieniem złożonego imienia słowiańskiego typu: Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit. Imiona hipokorystyczne [ pełniące funkcję spieszczającą ] i skrócone wywodzą się od imion dwuczłonowych i zostały utworzone przy wykorzystaniu różnych przyrostków zdrabniających. Imiona te stawały się czasem samodzielnymi nazwami osobowymi, używanymi pośród członków rodziny. Skrócenia imion były różne. Najbardziej rozpowszechnionym modelem w staropolszczyźnie było dodanie określonego formantu do pierwszej lub dwóch pierwszych zgłosek imienia złożonego, na przykład: Godzisław – Gosz, Goś, Goch, Stanisław – Stasz, Staś, Stach ( Podlewska, 156 - 157 ).
W imieniu [ nazwisku ] Miłośz występuje format -sz [ Miło+sz = Miłosz ]. A w nazwie osobowej Miłoś przyrostek -ś [ Miło+ś = Miłoś ]. Sufiks -sz tak samo jak format -ś należy do grupy przyrostków zdrobniających [ spieszczających ]. „W życiu rodzinnym używa się nie tylko imion skróconych, ale i imion spieszczonych różnymi formantami, które zmieniały się w dziejach języka. Najstarszą warstwę imion spieszczonych tworzono przez dodawanie przyrostka -ch lub -sz przeważnie do jednego członu imienia dwuczłonowego, np. Mirosław > Mich, Stanisław > Stach, Bolesław > Bolech, Bogusław > Bogusz, Bronisław > Bronisz (Hist. 219). Jest rzeczą znamienną, że spieszczanie imion przez przyrostek -ch jest do dziś stosowane przede wszystkim w gwarach, np. Bolech, Cech || Czech < Czesław, Grzech < Grzegorz, Lech < Lesław, Piech < Piotr, Stach < Stanisław, Zdzich < Zdzisław. Nie spotyka się natomiast we współczesnych przezwiskach i przydomkach imion spieszczonych przyrostkiem -sz, ponieważ bardzo wcześnie został on zastąpiony przez przyrostek -ś bardziej „pieszczotliwy” i zgodny z wymową małych dzieci. Przyrostek -ś stał się samodzielnym i powszechnym przyrostkiem spieszczającym, stosowanym w imionach męskich i żeńskich, np. Boleś, Leoś, Zygmuś, Basia, Małgosia, Zosia. (…). Przyrostek -sz powstał z palatalizacji spółgłoski -ch przed samogłoskami przednimi -i, -e -*b oraz przed spółgłoską j. Przyrostek -sz, jako zawierający spółgłoskę miękką, nadawał spieszczonym imionom bardziej dodatni odcień uczuciowy niż twarda spółgłoska -ch. Gdy spółgłoska -sz stwardniała, przestała tworzyć imiona spieszczone, a jej funkcję spieszczającą przejęła miękka spółgłoska -ś. W ten sposób dawną parę Stach - Stasz zastąpiła nowa para Stach - Staś, a formy z przyrostkiem -sz utrzymały się jedynie w nazwiskach, a regionalnie w imionach zdrobniałych typu Staszek lub Stasek w gwarach mazurzących” ( Bąk, 5-28 ). Na obszarach dawnej i obecnej Polski gdzie występują gawry mazurzące przyrostek -sz przybierał postać -s albo -ś.
Zatem, obok formy imienia [ nazwiska ] Miłosz występują tez oboczności w postaci Miłos i Miłoś.
Kacprze, to moja hipoteza i propozycja genezy nazwiska Miłoś dla Ciebie. Wnioski i weryfikację pozostawiam już Tobie.
Pozdrawiam – Roman.
Źródła / Bibliografia:
- Daniela Podlawska: Gramatyka historyczna języka polskiego z elementami staro-cerkwienno-słowiańskiego i dialektologii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2003, strona 156–157.
- Piotr Bąk: Typy nazwisk i przezwisk odimiennych z ziemi piotrkowskiej, Acta Universitatis Lodziensis Folia Linguistica 34, 1995, strona 5 – 28.
Re: Geneza powstania nazwiska Miłoś
Dzień dobry.
Marku, o etymologii nazwisk wypowiadają się też i inne osoby na naszym forum.
Pozdrawiam - Roman.
================================================
Kacprze, dzień dobry.
Rozważania o etymologii nazwiska Miłoś.
Nielekko jest bez szerszego kontekstu lub innych dodatkowych informacji wnioskować o genezie nazwiska Miłoś. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Miłoś. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Pamiętać też trzeba, że niektóre słowa mogą pochodzić z różnych historycznych dialektów języka polskiego, w tym i z gwary. Nie można też wykluczyć, iż wspomniane miano jest reliktem wywodzącym się z języka [pra]słowiańskiego albo staropolskiego. W grę mogą też wchodzić inne języki. Zatem, i hybrydy językowe lub/i spolszczenia obcych nazw osobowych. Nie można też odrzucić przeinaczeń pisowni albo zjawisk fonetycznych występujących w języku polskim oraz innych językach.
Nazwisko należy traktować nie tylko jako element służący do identyfikacji poszczególnych osób, ale również jako zjawisko językowe. Każda nazwa osobowa jako kategoria onimiczna ustalała się i stabilizowała w określonych warunkach religijnych, administracyjno – prawnych, społeczno – środowiskowych. Nazwisko oddaje złożoność stosunków kulturowych i językowych na pograniczu i na obszarach z nim sąsiadujących oraz w miejscach gdzie występuje ludność [ osoby ] o różnej narodowości czy kulturze. Każde miano, jak wspomniałem ma charakter identyfikujący nie tylko osobniczo, ale terytorialnie oraz etnicznie. Nazwy osobowe stanowią nieodłączny element kontaktów językowych w miejscach gdzie wzajemnie się przenikają. Współżycie różnych osób, grup ludności [ narodowości ] obok siebie sprzyjało procesowi polonizacji obcego nazewnictwa osobowego na obszarze Polski. W miarę procesów asymilacyjnych nazwiska te ulegały najłatwiej upodobnieniom fonetycznym, następnie ortograficznym, aby nawet zmienić swe znaczenie. Podobne zjawisko występowało też w odwrotnym kierunku.
Przystępując do pracy nad pochodzeniem i powstaniem konkretnego nazwiska trzeba mieć zawsze na uwadze, że nie poruszamy się we współczesności, gdzie każda dorosła osoba ma dowód osobisty, numer PESEL lub/i NIP oraz trwałe, dziedziczne i nie nienaruszalne nazwisko. W wieku XVII, XVIII, a nawet w wieku XIX nazwy osobowe były bardzo ruchome, elastyczne a co za tym idzie ulegały zmianie aż do ukształtowania się dziedzicznego nazwiska.
Skoro nic nie napisałeś o historii nazwiska Miłoś – zaproponuję Ci moje subiektywne spojrzenie, raczej będą to rozważania o jego genezie.
W roku 2002 na obszarze Polski, w jej obecnych granicach, osób o nazwisku Miłoś zamieszkiwało 710 osób, w tym 330 mężczyzn i 380 kobiet. Szczegółowy rozkład występowania wspomnianego przeze mnie nazwiska zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... %82o%C5%9B
Nazwa osobowa Miłoś to obecnie zdrobnienie imienia Miłosz. W takim razie miano Miłoś jest nazwiskiem prostym równym imieniu Miłoś, które jest spieszczeniem imienia Miłosz.
Imię Miłosz występuje też jako nazwisko. W roku 2002 osób o nazwisku Miłosz w Polsce było 2758, w tym mężczyzn 1325 i kobiet 1433. Szczegółowy rozkład występowania nazwy osobowej Miłosz zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... i%C5%82osz
Imię Miłosz zostało odnotowane w dniu 7 lipca 1136 roku w dokumencie wydanym przez papieża Innocentego II w Pizie, który nosił nazwę Bulla Ex commisso nobis a Deo, zwana Bullą gnieźnieńską. W bulli tej papież znosił zwierzchność arcybiskupstwa magdeburskiego nad polskim Kościołem. Tekst został napisany w języku łacińskim.
Miłosz to męskie imię pochodzenia słowiańskiego oznaczające „tego, który jest miłowany”, będące pierwotnie zdrobnieniem dwuczłonowych imion takich jak: Milan, Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit, Miłwit. Imię Miłosz, Miloš [ Милош ] występuje w wielu językach słowiańskich.
Jak wspomniałem imię Miłosz jest zdrobnieniem złożonego imienia słowiańskiego typu: Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit. Imiona hipokorystyczne [ pełniące funkcję spieszczającą ] i skrócone wywodzą się od imion dwuczłonowych i zostały utworzone przy wykorzystaniu różnych przyrostków zdrabniających. Imiona te stawały się czasem samodzielnymi nazwami osobowymi, używanymi pośród członków rodziny. Skrócenia imion były różne. Najbardziej rozpowszechnionym modelem w staropolszczyźnie było dodanie określonego formantu do pierwszej lub dwóch pierwszych zgłosek imienia złożonego, na przykład: Godzisław – Gosz, Goś, Goch, Stanisław – Stasz, Staś, Stach ( Podlewska, 156 - 157 ).
W imieniu [ nazwisku ] Miłośz występuje format -sz [ Miło+sz = Miłosz ]. A w nazwie osobowej Miłoś przyrostek -ś [ Miło+ś = Miłoś ]. Sufiks -sz tak samo jak format -ś należy do grupy przyrostków zdrobniających [ spieszczających ]. „W życiu rodzinnym używa się nie tylko imion skróconych, ale i imion spieszczonych różnymi formantami, które zmieniały się w dziejach języka. Najstarszą warstwę imion spieszczonych tworzono przez dodawanie przyrostka -ch lub -sz przeważnie do jednego członu imienia dwuczłonowego, np. Mirosław > Mich, Stanisław > Stach, Bolesław > Bolech, Bogusław > Bogusz, Bronisław > Bronisz (Hist. 219). Jest rzeczą znamienną, że spieszczanie imion przez przyrostek -ch jest do dziś stosowane przede wszystkim w gwarach, np. Bolech, Cech || Czech < Czesław, Grzech < Grzegorz, Lech < Lesław, Piech < Piotr, Stach < Stanisław, Zdzich < Zdzisław. Nie spotyka się natomiast we współczesnych przezwiskach i przydomkach imion spieszczonych przyrostkiem -sz, ponieważ bardzo wcześnie został on zastąpiony przez przyrostek -ś bardziej „pieszczotliwy” i zgodny z wymową małych dzieci. Przyrostek -ś stał się samodzielnym i powszechnym przyrostkiem spieszczającym, stosowanym w imionach męskich i żeńskich, np. Boleś, Leoś, Zygmuś, Basia, Małgosia, Zosia. (…). Przyrostek -sz powstał z palatalizacji spółgłoski -ch przed samogłoskami przednimi -i, -e -*b oraz przed spółgłoską j. Przyrostek -sz, jako zawierający spółgłoskę miękką, nadawał spieszczonym imionom bardziej dodatni odcień uczuciowy niż twarda spółgłoska -ch. Gdy spółgłoska -sz stwardniała, przestała tworzyć imiona spieszczone, a jej funkcję spieszczającą przejęła miękka spółgłoska -ś. W ten sposób dawną parę Stach - Stasz zastąpiła nowa para Stach - Staś, a formy z przyrostkiem -sz utrzymały się jedynie w nazwiskach, a regionalnie w imionach zdrobniałych typu Staszek lub Stasek w gwarach mazurzących” ( Bąk, 5-28 ). Na obszarach dawnej i obecnej Polski gdzie występują gawry mazurzące przyrostek -sz przybierał postać -s albo -ś.
Zatem, obok formy imienia [ nazwiska ] Miłosz występują tez oboczności w postaci Miłos i Miłoś.
Kacprze, to moja hipoteza i propozycja genezy nazwiska Miłoś dla Ciebie. Wnioski i weryfikację pozostawiam już Tobie.
Pozdrawiam – Roman.
Źródła / Bibliografia:
- Daniela Podlawska: Gramatyka historyczna języka polskiego z elementami staro-cerkwienno-słowiańskiego i dialektologii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2003, strona 156–157.
- Piotr Bąk: Typy nazwisk i przezwisk odimiennych z ziemi piotrkowskiej, Acta Universitatis Lodziensis Folia Linguistica 34, 1995, strona 5 – 28.
Marku, o etymologii nazwisk wypowiadają się też i inne osoby na naszym forum.
Pozdrawiam - Roman.
================================================
Kacprze, dzień dobry.
Rozważania o etymologii nazwiska Miłoś.
Nielekko jest bez szerszego kontekstu lub innych dodatkowych informacji wnioskować o genezie nazwiska Miłoś. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych, genealogicznych, słownikowych czy językoznawczych może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób i kiedy powstała konkretna nazwa osobowa oraz rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego albo etnicznego osób noszących miano Miłoś. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Pamiętać też trzeba, że niektóre słowa mogą pochodzić z różnych historycznych dialektów języka polskiego, w tym i z gwary. Nie można też wykluczyć, iż wspomniane miano jest reliktem wywodzącym się z języka [pra]słowiańskiego albo staropolskiego. W grę mogą też wchodzić inne języki. Zatem, i hybrydy językowe lub/i spolszczenia obcych nazw osobowych. Nie można też odrzucić przeinaczeń pisowni albo zjawisk fonetycznych występujących w języku polskim oraz innych językach.
Nazwisko należy traktować nie tylko jako element służący do identyfikacji poszczególnych osób, ale również jako zjawisko językowe. Każda nazwa osobowa jako kategoria onimiczna ustalała się i stabilizowała w określonych warunkach religijnych, administracyjno – prawnych, społeczno – środowiskowych. Nazwisko oddaje złożoność stosunków kulturowych i językowych na pograniczu i na obszarach z nim sąsiadujących oraz w miejscach gdzie występuje ludność [ osoby ] o różnej narodowości czy kulturze. Każde miano, jak wspomniałem ma charakter identyfikujący nie tylko osobniczo, ale terytorialnie oraz etnicznie. Nazwy osobowe stanowią nieodłączny element kontaktów językowych w miejscach gdzie wzajemnie się przenikają. Współżycie różnych osób, grup ludności [ narodowości ] obok siebie sprzyjało procesowi polonizacji obcego nazewnictwa osobowego na obszarze Polski. W miarę procesów asymilacyjnych nazwiska te ulegały najłatwiej upodobnieniom fonetycznym, następnie ortograficznym, aby nawet zmienić swe znaczenie. Podobne zjawisko występowało też w odwrotnym kierunku.
Przystępując do pracy nad pochodzeniem i powstaniem konkretnego nazwiska trzeba mieć zawsze na uwadze, że nie poruszamy się we współczesności, gdzie każda dorosła osoba ma dowód osobisty, numer PESEL lub/i NIP oraz trwałe, dziedziczne i nie nienaruszalne nazwisko. W wieku XVII, XVIII, a nawet w wieku XIX nazwy osobowe były bardzo ruchome, elastyczne a co za tym idzie ulegały zmianie aż do ukształtowania się dziedzicznego nazwiska.
Skoro nic nie napisałeś o historii nazwiska Miłoś – zaproponuję Ci moje subiektywne spojrzenie, raczej będą to rozważania o jego genezie.
W roku 2002 na obszarze Polski, w jej obecnych granicach, osób o nazwisku Miłoś zamieszkiwało 710 osób, w tym 330 mężczyzn i 380 kobiet. Szczegółowy rozkład występowania wspomnianego przeze mnie nazwiska zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... %82o%C5%9B
Nazwa osobowa Miłoś to obecnie zdrobnienie imienia Miłosz. W takim razie miano Miłoś jest nazwiskiem prostym równym imieniu Miłoś, które jest spieszczeniem imienia Miłosz.
Imię Miłosz występuje też jako nazwisko. W roku 2002 osób o nazwisku Miłosz w Polsce było 2758, w tym mężczyzn 1325 i kobiet 1433. Szczegółowy rozkład występowania nazwy osobowej Miłosz zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... i%C5%82osz
Imię Miłosz zostało odnotowane w dniu 7 lipca 1136 roku w dokumencie wydanym przez papieża Innocentego II w Pizie, który nosił nazwę Bulla Ex commisso nobis a Deo, zwana Bullą gnieźnieńską. W bulli tej papież znosił zwierzchność arcybiskupstwa magdeburskiego nad polskim Kościołem. Tekst został napisany w języku łacińskim.
Miłosz to męskie imię pochodzenia słowiańskiego oznaczające „tego, który jest miłowany”, będące pierwotnie zdrobnieniem dwuczłonowych imion takich jak: Milan, Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit, Miłwit. Imię Miłosz, Miloš [ Милош ] występuje w wielu językach słowiańskich.
Jak wspomniałem imię Miłosz jest zdrobnieniem złożonego imienia słowiańskiego typu: Miłobor, Miłobrat, Miłogost, Miłgost, Miłorad, Miłosław, Miełosław, Miłostryj, Miłowit. Imiona hipokorystyczne [ pełniące funkcję spieszczającą ] i skrócone wywodzą się od imion dwuczłonowych i zostały utworzone przy wykorzystaniu różnych przyrostków zdrabniających. Imiona te stawały się czasem samodzielnymi nazwami osobowymi, używanymi pośród członków rodziny. Skrócenia imion były różne. Najbardziej rozpowszechnionym modelem w staropolszczyźnie było dodanie określonego formantu do pierwszej lub dwóch pierwszych zgłosek imienia złożonego, na przykład: Godzisław – Gosz, Goś, Goch, Stanisław – Stasz, Staś, Stach ( Podlewska, 156 - 157 ).
W imieniu [ nazwisku ] Miłośz występuje format -sz [ Miło+sz = Miłosz ]. A w nazwie osobowej Miłoś przyrostek -ś [ Miło+ś = Miłoś ]. Sufiks -sz tak samo jak format -ś należy do grupy przyrostków zdrobniających [ spieszczających ]. „W życiu rodzinnym używa się nie tylko imion skróconych, ale i imion spieszczonych różnymi formantami, które zmieniały się w dziejach języka. Najstarszą warstwę imion spieszczonych tworzono przez dodawanie przyrostka -ch lub -sz przeważnie do jednego członu imienia dwuczłonowego, np. Mirosław > Mich, Stanisław > Stach, Bolesław > Bolech, Bogusław > Bogusz, Bronisław > Bronisz (Hist. 219). Jest rzeczą znamienną, że spieszczanie imion przez przyrostek -ch jest do dziś stosowane przede wszystkim w gwarach, np. Bolech, Cech || Czech < Czesław, Grzech < Grzegorz, Lech < Lesław, Piech < Piotr, Stach < Stanisław, Zdzich < Zdzisław. Nie spotyka się natomiast we współczesnych przezwiskach i przydomkach imion spieszczonych przyrostkiem -sz, ponieważ bardzo wcześnie został on zastąpiony przez przyrostek -ś bardziej „pieszczotliwy” i zgodny z wymową małych dzieci. Przyrostek -ś stał się samodzielnym i powszechnym przyrostkiem spieszczającym, stosowanym w imionach męskich i żeńskich, np. Boleś, Leoś, Zygmuś, Basia, Małgosia, Zosia. (…). Przyrostek -sz powstał z palatalizacji spółgłoski -ch przed samogłoskami przednimi -i, -e -*b oraz przed spółgłoską j. Przyrostek -sz, jako zawierający spółgłoskę miękką, nadawał spieszczonym imionom bardziej dodatni odcień uczuciowy niż twarda spółgłoska -ch. Gdy spółgłoska -sz stwardniała, przestała tworzyć imiona spieszczone, a jej funkcję spieszczającą przejęła miękka spółgłoska -ś. W ten sposób dawną parę Stach - Stasz zastąpiła nowa para Stach - Staś, a formy z przyrostkiem -sz utrzymały się jedynie w nazwiskach, a regionalnie w imionach zdrobniałych typu Staszek lub Stasek w gwarach mazurzących” ( Bąk, 5-28 ). Na obszarach dawnej i obecnej Polski gdzie występują gawry mazurzące przyrostek -sz przybierał postać -s albo -ś.
Zatem, obok formy imienia [ nazwiska ] Miłosz występują tez oboczności w postaci Miłos i Miłoś.
Kacprze, to moja hipoteza i propozycja genezy nazwiska Miłoś dla Ciebie. Wnioski i weryfikację pozostawiam już Tobie.
Pozdrawiam – Roman.
Źródła / Bibliografia:
- Daniela Podlawska: Gramatyka historyczna języka polskiego z elementami staro-cerkwienno-słowiańskiego i dialektologii, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku, Słupsk 2003, strona 156–157.
- Piotr Bąk: Typy nazwisk i przezwisk odimiennych z ziemi piotrkowskiej, Acta Universitatis Lodziensis Folia Linguistica 34, 1995, strona 5 – 28.