Pochodzenie nazwisk (cz.8)

[PaulK]

Witam,
Jestem zainteresowany pochodzeniem nazwisk Kurtyka i Arczewski

Z gory dziekuje

Paul K

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Arczewski - nie znalazłam

Kurtyka 1486 - od niemieckiej nazwy osobowej Kurt, ta od Konrad; też od kurta, kurtka.

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

[PaulK]

Witam,
Welkie dzieki za odpowiedz.
Co Pani mysli o ponizszym wpisie:

KURTYKA < gw. kurtać ‘gromić, łajać’ SW 1485, odap., s. 212.

Zrodlo: słownik najstarszych nazwisk polskich pochodzenie językowe nazwisk omówionychw HISTORII NAZWISK POLSKICH, ТОМ I Slawistyczny Osrodek Wydawniczy Warszawa 2007

Bardzo jestem ciekawy pani opini

Pozdrawiam

Paul K

[Tadeusz_Wysocki]

Drogi Paulu K,

Zawsze musisz brać pod uwagę, że etymologia nazwiska może zależeć o jego lokalizacji, miejscowych gwar i obyczajów.

Profesor Rymut tak pisał w swoim słowniku, podanym przez naszą Ewę: wstęp, str. VII "A nierzadkie są przypadki, że jakaś podstawa derywacyjna może mieć kilka różnych źródeł. Nie da się np. rozstrzygnąć, czy n. os. Ciesza pochodzi od imion typu Cieszysław, czy też od apelatywu 'cieszyć się', a Bal od imienia Baltazar, czy od apelatywu bal 'klocek'.
A ponieważ prześwietny profesor Kazimierz Rymut miał świetne poczucie humoru, tak zakończył swój wstęp: "Jak w wielu innych przypadkach, tak i przy lekturze tej książki trzeba zachować zdrowy rozsądek i nie do końca wierzyć autorowi"

Tak więc oba wpisy są prawdziwe, zapewne nazwisko Kurtyka pochodzi od nazwy osobowej Kurt (południe Polski), od kurta, kurtka (charakterystyczna dla nosiciela), jak i od lokalnych, gwarowych kurtać - gromić, łajać (a więc oczami wyobraźni widzimy pierwszego przodka nazwanego Kurtyka, tylko czy on był znany z łajania innych, czy jego bez przerwy łajano, ot, spójrzmy na siebie, to zobaczymy.

Miłego letniego uśmiechniętego dnia sierpniowego dla wszystkich,

Tadeusz
+ wirtualna galeria Narodowa GA.PA www.narodowa.pl

[PaulK]

Bardzo dziekuje

[Tadeusz_Wysocki]

O nie drogi Paul, jeszcze cię nie puścimy, bo zostaje nazwisko Arczewski. Tak więc - don't abandon our forum yet, you deserve to have our next help re surname Arczewski:

Nasza Ewa ma rację, Arczewski nie istnieje w Polsce. Ale łącząc mądrość profesora Rymuta i nasze doświadczenie w emigracji nazwisk po całym świecie, wiele nazwisk ulegało przekształceniu, zmianie na miejscowe, ale też dla tych członków imigracyjnych rodzin, którzy chcieli uratować choć fonetykę swojego nazwiska - ulegało skróceniom.

Ba, nawet w dawnej Polsce nazwania/nazwiska ulegały skróceniom - mamy np ciekawe nazwisko WAN (notowane od 1430 roku!), no brzmi jak z pochodzenia z Chin, a tu Profesor Rymut podpowiada, że ono po prostu pochodzi od... imienia Iwan.

No i zapewne to stało się z twoim ARCZEWSKI - biorąc pod uwagę bibliotekę Profesora teraz tam w Niebie, jak i jego pozostałe opracowania na planecie Ziemia sądzę, że najbliższe rodowe nazwisko z Polski to ARCISZEWSKI:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Arciszewski_(nazwisko)

Paul, jeśli coś nie tak - daj znać, poszperamy dalej w tych bibliotekach

[slawek_krakow]

Hmmm, ciekawe czy tych kilkuset Arczewskich żyjących w Polsce wie o tym, że nie istnieją

Moderacja
Zgodnie z regulaminem i przyjętym zwyczajem prosimy o podpisywanie swoich postów przynajmniej imieniem.
Jeżeli każdorazowe podpisywanie postów jest kłopotliwe, wtedy można ustawić automatyczny podpis. https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopi ... rt-0.phtml

Wojtek, moderator

[w3w]

Arczewski nie istnieje w Polsce. [...] nawet w dawnej Polsce nazwania/nazwiska ulegały skróceniom - mamy np ciekawe nazwisko WAN (notowane od 1430 roku!), no brzmi jak z pochodzenia z Chin, a tu Profesor Rymut podpowiada, że ono po prostu pochodzi od... imienia Iwan.

No i zapewne to stało się z twoim ARCZEWSKI - biorąc pod uwagę bibliotekę Profesora teraz tam w Niebie, jak i jego pozostałe opracowania na planecie Ziemia sądzę, że najbliższe rodowe nazwisko z Polski to ARCISZEWSKI:

Należy pamiętać że wyjaśnienia pro. Rymuta bywają błędne (i to zasadniczo), wynikają z jego niewiedzy i braku przeprowadzenia odpowiedniej kwerendy.

A w przypadku nazwiska Arczewski.
Indeksujący dla Geneteki (Gawlik_Andrzej) podpowiada (niestety w skanach tego nie wiedzę) - "Arczewski Inne nazwiska: Arcek/Arczek"
czyni tak w dwu wpisach:
1663 Jakub Arczewski Inne nazwiska: Arcek Jan Regina Jaguś Jagusiowka Daleszyce Daleszyce

1663 Jan Arczewski Inne nazwiska: Arczek Regina JaguśInne nazwiska: Jaguninka Daleszyce Miejscowość: Krajno

I to może być wyjaśnienie etymologii tego nazwiska

Wojciech

PS. Jak napisał już slawek_krakow nazwisko Arczewski w Polsce jednak istnieje. i to licznie - ponad 750 osób:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ki&join=on
Najwięcej (blisko 100) w powiecie staszowskim.

[Tadeusz_Wysocki]

Zaraz, zaraz, nie ma to jak czytanie forum, rok 2010, ta sama data sezonu ogórkowego, a jakże kapitalny wpis JerzegoGrzegorza ze Świętogenu, przecież w tym temacie, no święty człowiek!:

Fragment, jeśli można, źródełko:: wtorek, 27 lipca 2010 - 01:31 Autor: JerzyGrzegorz

Pan Stefan B. został genealogiem
I jak większość nowicjuszy
Na nazwisku kopie kruszył.
Zalogował się w Genpolu
Gdzie na tematycznym forum
Ewa Szczodruch zawsze skora
Ze słownika Profesora
Podać pełne stare brzmienie
I nazwiska pochodzenie.
Więc napisał – „Pani Ewo!
Chcę znać całe swoje drzewo.
Podaj z nazwisk kłębowiska
Źródłosłów mego nazwiska”.
Ewa której obca buta
Odpisała. – „Nie ma ciebie u Rymuta”.
I zakończyła krótko
„Pozdrawiam cieplutko!”

[w3w]

I prof. Rymut? Wykonał wielką pracę, ale kilkadziesiąt lat temu, i to ciągłej walce o finansowanie prac. I należy brać pod uwagę, jak szybko biegnie czas w nauce i w życiu. Nowe pokolenia mają o wiele większe możliwości dostępu do wiedzy i informacji.

Oczywiście mamy dziś znacznie większe możliwości dostępu, ale i tak największe dzieła powstały gdy nie było nawet maszyn do pisania, vide "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego", w czasach znacznie trudniejszych dla pracy naukowej niż gdy działał prof. Rymut.

I te różne błędy w pracach prof. Rymuta to wynik szkodliwego w tym przypadku pośpiechu, braku skorzystania w pełni z różnych podstawowych kartotek jakie były już wówczas w PAN, w tym w jego jednostce, a tylko w innej pracowni.

bym nie wykluczał Arczewski w procesie skrótowym od Arciszewski, było wiele przykładów skracania nazwisk z wielu różnych przyczyn.

Ale zwykle by poznać etymologię konkretnego nazwiska z danego rodu (bo może być różna geneza tak samo brzmiącego nazwiska) należy najpierw poznać jego historię i geografię, bo inaczej może być fałszywe i ahistoryczne wyjaśnienie (jak się zdarzało właśnie prof. Rymutowi, np. wywodzi nazwisko od nazwy wsi, gdy nazwisko było wcześniej niż owa wieś, którą w dodatku nazwano od nazwiska jej założycieli).

Wojciech

[PaulK]

Witam ponownie,
Nigdy nie przypuszczalem ze odpowiedz na moje pytanie, moze sie przerodzic sie w tak interesujaca dyskusje.
Jedyna informacje jaka posiadam na temat rodziny Arczewskich to jest to ze Makary Arczewski (moj pradziadek po kadzieli) sluzyl w carskim wojsku i zginal walczac w czsie rewolucji. W tym czasie pra babcia Helena z domu Konikowska przeprowadzila sie z dziecmi z St Petesburga do Warszawy.

Pozdrawiam serdecznie

Paul K

[Wladyslaw_Moskal]

Dodam i ja moje 5 groszy do dyskusji o etymologii nazwisk Kurtyka i Arczewski.
Strona genealogiczna Forebears[Przodkowie] sugeruje, ze te nazwiska powstaly od starozytnych slow celtycko-slowianskich.

Slowo i nazwanie/nazwisko obecnie zapisywane jako Curt w jezyku francuskim, hiszpanskim, rumunskim znaczy do dzis; niski, maly, zas zapisywane jako Kurt w jezykach slowianskich tez znaczylo niski, maly.
Liczne angielskie nazwanie Curtis kiedys wskazywalo na kogos o eleganckich manierach, dobrze wychowanego. Balkanscy Slowianie maja stosunkowo liczne nazwanie/nazwisko Kurtić.
Polskie nazwiska Kurt, Kurtek, Kurtiak, Kurtok, Kurtyk i Kurtyka [oraz inne, mniej liczne] maja to samo znaczenie.
Przy czym nazwisko Kurtyka, z syfiksem "-a", jednoznacznie wskazuje, ze nosiciele tego nazwania/nazwiska juz w starozytnosci, mimo niskiego wzrostu cieszyli sie wielkim powazaniem i uznaniem [jak "tata" !!] takze z racji elegancji i dobrego wychowania;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ko=kurtyka

Nazwanie/nazwisko Arczewski, pochodzi od celtyckiego [=angielsko-francuskiego] slowa "arch"= łuk. Zatem ktos noszacy nazwisko Arch/Arcz mogl byc łucznikiem, specjalista od sklepien łukowych lub przesel łukowych w kamiennych mostach, takze czlowiekiem figlarnym, łobuzerskim;
https://forebears.io/surnames/archer

Pozdrawiam - Wladyslaw

[Tapczannik]

Proszę o informacje na temat nazwisk:
-Chojecki
-Węglarski
-Sacha
-Kornaś

Moderacja
Zgodnie z regulaminem i przyjętym zwyczajem prosimy o podpisywanie swoich postów przynajmniej imieniem.
Jeżeli każdorazowe podpisywanie postów jest kłopotliwe, wtedy można ustawić automatyczny podpis. https://genealodzy.pl/PNphpBB2-viewtopi ... rt-0.phtml

Wojtek, moderator

[Sroczyński_Włodzimierz]

Albo pochodne od Jarczewski, a wtedy więcej możliwości, patrz Jaracz.
Ja nie do końca rozumiem związek z genealogią, o ile wychodzi poza ustalenie występowania, formy pokrewny i (co chyba najważniejsze) ew. związek z nazwami geograficznymi - ew. "gniazdami".
Czy gdzieś w -20 pokoleniu łuki robił czy piękny albo jurny był..ma znaczenie?:)

P.S. Można się czepiać trochę rozrywkowej pracy prof. Rymuta, ale przynajmniej okrągłego grantu na milion nie przytulił ..i miał dystans do dzieła/efektu jaki stworzył.

[w3w]

Nazwanie/nazwisko Arczewski, pochodzi od celtyckiego [=angielsko-francuskiego] slowa "arch"= łuk. Zatem ktos noszacy nazwisko Arch/Arcz mogl byc łucznikiem, specjalista od sklepien łukowych lub przesel łukowych w kamiennych mostach, takze czlowiekiem figlarnym, łobuzerskim;
https://forebears.io/surnames/archer

Skąd ta (i to taka bezdyskusyjna) pewność że "pochodzi"? Proszę wskazać jakąś podstawę historyczną dla takiej ewentualności. Łucznik przybyły do Polski z Francji/Anglii przed połową XVII w.? W jakim celu i to na "głuchą" prowincję, bo tam żyli nosiciele tego nazwiska.
Przywołane zapisy dla osoby tego nazwiska z połowy XVII w., "Arcek/Arczek" wskazują raczej na możliwe pochodzenie "po prostu" od polskiego słowa "arcerz/harcerz".

Ja nie do końca rozumiem związek z genealogią, o ile wychodzi poza ustalenie występowania, formy pokrewny i (co chyba najważniejsze) ew. związek z nazwami geograficznymi - ew. "gniazdami".

Ależ właśnie ten przykład doskonale pokazuje jak zasadnicze znaczenie ma genealogia dla ustalenia pochodzenia nazwiska. Bez znajomości genealogii i ewentualnych zmian czy form zapisów nazwiska na przestrzeni wieków, wyjaśnianie pochodzenia nazwiska nijak się ma do nauki, jest wróżeniem z fusów. Jest to, nawet gdy czynione pod egidą PAN, głoszenie, tak słusznie wyśmiewanej przez naukowców, etymologii ludowej. Tak samo brzmiące nazwisko może mieć bardzo różną etymologię.

Przykład przez nas już kiedyś wspominany, Śląski - "naukowcy" wywodzą je od Śląska, gdy w istocie jest to "tylko" (poza wyjątkami) całkiem niedawno zniekształcony zapis nazwiska Slaski.
Zaś nazwisko Slaski wywodzą od miejscowości Szlasy/Slasy, choć miejscowości te swoją nazwę zawdzięczają założycielom o takim nazwisku.

Bez znajomości dziejów przodków ks. Tischnera, można szukać pochodzenia nazwiska w języku niemieckim, gdy w istocie przodkowie nosili nazwisko Stolarski, które Austriacy (zapewne przy okazji służby w wojsku austriackim) przełożyli na Tischler. "Kiedy w 1811 roku przyszedł ochrzcić syna, zapisano go już jako „Tischnera” i ta drobna literówka przechodziła odtąd z pokolenia na pokolenie"

Itp., itd.

Wojciech