Pochodzenie nazwiska cz.9

[GZZuk]

A jakie było wyznanie Paremskiego/ Porębskiego? Katolik rzymski czy grecki? Jak miał na imię? Akurat w okolicach Wołkowyska w miastach i miasteczkach w XVIII wieku i później mieszkali głównie Polacy i Żydzi.

Zofia

[Wladyslaw_Moskal]

Pytasz o etymologie bardzo rzadkiego w Polsce nazwiska Paremski;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ki&join=on
ktore wystepuje w pow. białostockim, gdzie tez wystepuje liczniejsze nazwisko Porębski.
Zatem zapis nazwiska Paremski mogl powstac w zaborze rosyjskim z nazwiska Porębski.

Serdecznie pozdrawiam - Wladyslaw

Mam jednak wątpliwości co do rusyfikacji nazwiska Porębski. Czy może jest tak, że nazwisko Porębski i Paremski, to dwa różne nazwiska, mające różne pochodzenie? Porębski (z największą koncentracją w Małopolsce) - typowo polskie, od "poręby" powiedzmy. Paremski - ruskie - od imienia Paramon?
Z chronologii zapisów w metrykach moich przodków wynika, że nazwisko Paremski (jako ruskie) było polonizowane: Paremski -> Parębski (Poremski) -> Porębski. Z przekazów wiem, że Paremscy przywędrowali na dzisiejszą Białostocczyznę (ówczas zachodnią Grodzieńszczyznę, do dóbr Chodkiewiczów, w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego) z okolic Wołkowyska, więc raczej - jakby to dziś byśmy nazwali - nie byli Polakami.
Czy zatem, po pierwsze: Porębski, po drugie: Porębski (spolonizowany Paremski) to nie są dwa odrębne byty etniczne?

Pozdrawiam serdecznie
Mirosław

Witam,

pytajac pierwszy raz jako Porębski_Mirosław napisales; "proszę o etymologię nazwiska: Paremski, występujące także jako: Parębski, Parembski, Poremski, Porębski, Porembski".
Ja napisalem; "zapis nazwiska Paremski mogl powstac w zaborze rosyjskim z nazwiska Porębski".

Nazwisko w zapisie Paremski w 2014 r, wdlug strony genealogicznej Forebears =Przodkowie nosily 42 osoby w USA, 8 osob w Polsce i 1 osoba w Bialorusi.
Nazwisko w zapisie Paremsky nosilo w Rosji 54 osob, w Bialorusi -19 , w USA -17, w Indiach 1 osoba.
Nazwisko w zapisie Paremskyi nosily na Ukrainie 42 osoby.
W sumie w 2014 r. wiecej osob o korzeniach ukrainsko-bialorusko-polskich [70] wskazywalo, ze to nazwisko .. raczej nie jest rosyjskim [54].

Sugestia/pytanie , ze nazwisko; "Paremski - jest ruskie , od imienia Paramon? ", odbiega od zasad etymologicznych , nazwisko Paramon + ov = Paramonov !!, w 2014 r. nosilo 16 224 osob w Rosji, na Ukrainie 1493 osob, Bialorusi 272 osob .. .

Mirku, masz w swoich rekach dane metrykalne i Ty musisz podjac decyzje jak je interpretowac.

Serdecznie pozdrawiam - Wladyslaw

[Porębski_Mirosław]

Witam,

bardzo bym prosił o etymologię tego nazwiska:

Czyhajuk

lub być może podobnie brzmiącego

Pozdrawiam serdecznie
Mirosław

Mirosławie, dzień dobry.

Rozważania o genezie nazwiska Czyhajuk.

Szkoda, że nie napisałeś gdzie i kiedy występowało miano Czyhajuk. Nie mówisz też w jakich i w jakim języku był sporządzony dokument, w którym zapisano nazwę osobową Czyhajuk. Nie wspomniałeś też czy przedmiotowe miano miało oboczne formy zapisu. W takim razie zaproponuję Ci moje subiektywne spojrzenie na pochodzenie nazwiska Czyhajuk.

Z dużym prawdopodobieństwem nazwa osobowa Czyhajuk jest derywatem, nazwą sufiksalną. Derywat w językoznawstwie to formacja słowotwórcza, wyraz pochodny, motywowany lub fundowany – podzielna jednostka słowotwórcza, pochodna formalnie i semantycznie od jakiegoś leksemu [ podstawy słowotwórczej ]. W takim razie nazwa osobowa Czyhajuk jest mianem pochodzącym od jakiegoś wyrazu, w mojej ocenie od słowa „czychać” i została utworzona za pomocą sufiksu -juk. Można to zapisać w następujący sposób: Czyha + juk = Czyhajuk.

Przyrostek -iuk / -juk [ po ukraińsku -юк ] jest rozszerzeniem formatu -uk [ po ukraińsku -ук ]. W nauce nie ma jednoznacznego stwierdzenia o jego pochodzeniu. Wielu badaczy uważa, że może on mieć pochodzenie turecko – tatarskie, albo bałtosłowiańskie. Do XV wieku przyrostek -uk nie był znany i używany w językach słowiańskich. Pojawił się on na ziemiach ruskich gdzieś w 2 połowie XVI wieku w wyniku zjawisk etnoonomastycznych na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego. W antroponimii polskiej [ dział onomastyki zajmujący się badaniem nazw osobowych ( imion, przezwisk, nazwisk itd.), czyli antroponimii ] sufiks -uk uznawany jest jako genetycznie ruski. Panuje ogólne przekonanie, iż początkowo służył on na terenach wschodniosłowiańskich do tworzenia zdrobniałych [ spieszczonych ] imion, na przykład Sawuk < Sawa, Kostiuk < Konstanty. Nieco później za jego pomocą tworzono nazwiska odojcowskie [ od imienia ojca; patronimiczne ], na przykład: Patejuk < Patej [ od cerkiewnego imienia Ipatij ]; Anchimiuk < Anchim [ cerniewne imię Anfim ], Jawdosiuk, Jewdosiuk < Jawdocha [ cerkiewne imię żeńskie Eudokia ]. Powstawały też odapelatywne nazwy osobowe z wymienionym przyrostkiem, na przykład: Bondaruk < bednarz [ бондар – bednarz ]. Pamiętać też trzeba, że rzadko ale występowały zdrobnienia form imiennych w kościele rzymskokatolickim z przyrostkiem -uk, na przykład: Jasiun < Jaś od Jan; Wojtuk < Wojciech; Szymuk < Szymon. W gwarach pogranicza polsko – ruskiego format -uk służył i nadal służy do tworzenia nazw istot niedorosłych, na przykład: psiuk < mały pies; gęsiuk < mała gęś. Nazwiska z sufiksem -uk/ -iuk / -juk są charakterystyczne dla Wołynia, Galicji, Polesia, a także Podlasia gdzie do dziś żyją potomkowie Rusinów. W zasadzie format -uk / -iuk / -juk funkcjonował na pograniczu polsko – wschodniosłowiańskim. Nazwy osobowe z tymi przyrostkami są charakterystyczne dla nazewnictwa ukraińskiego i białoruskiego ale też występowały w nazwiskach polskich, na przykład Kowaluk od nazwiska Kowal, albo zawodu kowal; Szklaruk od szklarz. W XVII i XVIII wieku sufiks -uk / -iuk / -juk staje się typowy dla tworzenia nazw osobowych [ nazwiska, przezwiska, przydomki ] na ziemiach pogranicza polsko – wschodniosłowiańskiego. W tym czasie zaczyna przejmować on pozycję wzorcowego wykładnika morfologicznego i jest dodawany do istniejących już mian. Ma to związek z tak zwanym zjawiskiem „ulepszania” nazwisk odapelatywnych, które powstały od nazw zawodu lub/i przezwisk. Nazwiska tego typu zapisywane były w dawnych dokumentach w urzędowym języku polskim z zachowaniem ukraińskiej fonetyki. Dopiero z biegiem czasu gdy językiem wszelkiej administracji i Cerkwi został język rosyjski [ na skutek represji caratu po powstaniach ] wiele nazwisk zostało zrusyfikowanych – zapisanych zgodnie z rosyjską pisownią. W czasach II Rzeczypospolitej, w czasie urzędowej repolonizacji nazwisk po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, nazwiska były najczęściej zapisywane w wersji zgodnej z fonetyką rosyjską, niekiedy dodatkowo je polonizowano. Stąd też mamy dziś kilka wariantów jednego nazwiska. Dlatego dla etymologii nazwiska jest ważne jak konkretne nazwisko było zapisywane [ postać graficzna, językowa ] w konkretnym miejscu i czasie, to jest w okresie gdy obowiązywała łacina w metrykach, w języku polskim do mniej więcej roku 1869, w języku rosyjskim po jego wprowadzeniu w Królestwie Polskim jako urzędowego języka i w języku polskim po repolonizacji nazwisk, które na ziemiach wchodzących w skład byłego zaboru rosyjskiego zostało przeprowadzone najpóźniej, gdzieś po 1926 roku.

Podstawa słowotwórcza Czyha- w nazwisku Czyhajuk w mojej ocenie może pochodzić od wyrazu czyhać.
Profesor Aleksander Brückner w Słowniku etymologicznym języka polskiego z roku 1927 [Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927 ] umieścił hasło „czyhać”, które tak wyjaśnił: „czyhać, czuhać, od ptaszników, czes. czih, cziháni, cziżba, czíhati (i wiele urobień, a jest i czouha, czouhati, w tem samem znaczeniu), od czyhania, ‘łowienia ptaków’ (wystawianiem sparu; stąd czíhati i czouhati i o ‘sterczeniu’).”.
Zatem, nazwisko Czyhajuk z jakimś prawdopodobieństwem może być mianem odapelatywnym i pochodzić od przezwiska Czyhajuk / Czyhaiuk a ono od apelatywu czyhać w znaczeniu jakim opisał profesor Aleksander Brückner.

Profesor Kazimierz Rymut mówił: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”.
Mirosławie, może moje rozważania o etymologii nazwiska Czyhajuk pomogą Ci w dalszych badaniach nad pochodzeniem i znaczeniem przedmiotowego miana i osób je noszących.

Pozdrawiam – Roman.

Bardzo dziękuję za niezwykle interesującą analizę, mimo że nie podałem praktycznie żadnych innych danych (jestem tu początkującym "poszukiwaczem").
Nie mam żadnych zapisów dotyczących nazwiska/przezwiska Czyhajuk. Wielokrotnie przekazywał to dziadek i ojciec.
Ani Google, ani Yandex nie zna tego słowa.
Nasze "gniazdo", po migracji, ze znanym zapisem z 1677 r. (Paremskiy lub Poremskiy), może także wcześniej i później, znad rzeki Roś na Godzieńszczyźnie (wiadome z przekazów ustnych), to dzisieszy Gródek, Mieleszki, Straszewo, Pieńki na Podlasiu. Z ustnych przekazów wiadomo także, że za czasów napoleońskich/pruskich w Mieleszkach zmieniano nazwiska, np.:
Kot, Czuczuła, Barmut -> Lebiedziński
? -> Ciszewski
? -> Tadorczyk
Czyhajuk -> Paremski (Parębski, Porębski) ??

W okolicy do dzisiaj w pobliskiej wiosce Kruszyniany mieszkają Tatarzy (z XVI/XVII w. ?).
A może Czyhajuk pochodzi od Чига - kozaków dońskich, Tatarów?

Coraz więcej znaków zapytania mam w tym kotle etniczno-religijnym Podlasia, dawnej Grodzieńszczyzny.
Trudność polega także na tym, że mieszkańcy tych regionów uczestniczyli masowo w bieżeństwie w głąb Rosji (1915 r.). Część wróciła, część została, część zginęła. Papiery zaginęły lub są trudno dostępne.

Prosiłbym jeszcze o analizę/komentarz.

Pozdrawiam serdecznie
Mirosław

[Porębski_Mirosław]

Mam jednak wątpliwości co do rusyfikacji nazwiska Porębski. Czy może jest tak, że nazwisko Porębski i Paremski, to dwa różne nazwiska, mające różne pochodzenie? Porębski (z największą koncentracją w Małopolsce) - typowo polskie, od "poręby" powiedzmy. Paremski - ruskie - od imienia Paramon?
Z chronologii zapisów w metrykach moich przodków wynika, że nazwisko Paremski (jako ruskie) było polonizowane: Paremski -> Parębski (Poremski) -> Porębski. Z przekazów wiem, że Paremscy przywędrowali na dzisiejszą Białostocczyznę (ówczas zachodnią Grodzieńszczyznę, do dóbr Chodkiewiczów, w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego) z okolic Wołkowyska, więc raczej - jakby to dziś byśmy nazwali - nie byli Polakami.
Czy zatem, po pierwsze: Porębski, po drugie: Porębski (spolonizowany Paremski) to nie są dwa odrębne byty etniczne?

Pozdrawiam serdecznie
Mirosław

Witam,

pytajac pierwszy raz jako Porębski_Mirosław napisales; "proszę o etymologię nazwiska: Paremski, występujące także jako: Parębski, Parembski, Poremski, Porębski, Porembski".
Ja napisalem; "zapis nazwiska Paremski mogl powstac w zaborze rosyjskim z nazwiska Porębski".

Nazwisko w zapisie Paremski w 2014 r, wdlug strony genealogicznej Forebears =Przodkowie nosily 42 osoby w USA, 8 osob w Polsce i 1 osoba w Bialorusi.
Nazwisko w zapisie Paremsky nosilo w Rosji 54 osob, w Bialorusi -19 , w USA -17, w Indiach 1 osoba.
Nazwisko w zapisie Paremskyi nosily na Ukrainie 42 osoby.
W sumie w 2014 r. wiecej osob o korzeniach ukrainsko-bialorusko-polskich [70] wskazywalo, ze to nazwisko .. raczej nie jest rosyjskim [54].

Sugestia/pytanie , ze nazwisko; "Paremski - jest ruskie , od imienia Paramon? ", odbiega od zasad etymologicznych , nazwisko Paramon + ov = Paramonov !!, w 2014 r. nosilo 16 224 osob w Rosji, na Ukrainie 1493 osob, Bialorusi 272 osob .. .

Mirku, masz w swoich rekach dane metrykalne i Ty musisz podjac decyzje jak je interpretowac.

Serdecznie pozdrawiam - Wladyslaw

Dziękuję bardzo za cenne analizy.
Mówiąc, że nazwisko jest ruskie, nie oznacza, że jest ono rosyjskie. Bo ruskie może oznaczać, że jest - obok rosyjskiego - białoruskie lub ukraińskie w dzisiejszym rozumieniu (patrz: pierogi ruskie przemianowane ostatnio na ukraińskie . Dawniej nie było ani Rosji, ani Białorusi i Ukrainy, ani także ...Polski (była Rzeczypospolita Obojga Narodów).

Nie pamiętam gdzie (ale chyba na jakimś polskim poważnym portalu), spotkałem się kiedyś z interpretacją, że Paremski może pochodzić od Paramona i stąd było moje pytanie.

Pozdrawiam serdecznie
Mirosław

[Porębski_Mirosław]

A jakie było wyznanie Paremskiego/ Porębskiego? Katolik rzymski czy grecki? Jak miał na imię? Akurat w okolicach Wołkowyska w miastach i miasteczkach w XVIII wieku i później mieszkali głównie Polacy i Żydzi.

Zofia

Paremski nie był katolikiem ani rzymskim, ani greckim - był prawosławny. W Gródku (ówczesnym miasteczku, dzisiaj wieś) i okolicznych wsiach mieszkali w zdecydowanej większości prawosławni (Polacy?) i oczywiście Żydzi w Gródku.
Pierwsza cerkiew prawosławna w Gródku powstała w 1498 r., pierwszy kościół katolicki w roku 1937 - a więc 439 lat później!

Pozdrawiam serdecznie
Mirosław

[hołowa]

Dzień dobry,

Prosiłabym o etymologię nazwiska: Hołowa.

W wyszukiwarkach geneteka nazwisko występuje w formie Hołowa / Holowa lub Głowa (inne nazwisko Hołowa).

Moja rodzina pochodzi z powiatu przemyskiego. Według staropolskiej/ukraińskiej i białoruskiej mowy słowo Hołowa oznacza inaczej Głowa.
Również wyczytałam, że Hołowa - osada leśna w powiecie łuninieckim województwie poleskim (II Rzeczpospolita).

Dziękuję i pozdrawiam
Hołowa

[janusz59]

Hołowa to po polsku głowa. Ukraińska wymowa "hołowa" , białoruska "haława".

Pozdrawiam
Janusz

[hołowa]

Dziękuję za odpowiedź,

Znalazłam w internecie nazwisko Hołowa (na nagrobku widniało nazwisko Haława). Może to mi pomoże w zbadaniu genealogii rodziny.

Pozdrawiam
Hołowa

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Hołowa - (pod wpływem ukraińskim) od głowa.

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

[ZofHal]

Dzień dobry,

poszukuję informacji o pochodzeniu nazwisk z województwa łódzkiego:

HAŁĘZA

GERBICH

[Bialas_Malgorzata]

Nazwisko Hałęza występuje w łódzkiem sporadycznie
https://geneteka.genealodzy.pl/index.ph ... rdertable=
natomiast nazwisko Gerbich było początkowo chyba ewangelickie niemieckie
https://geneteka.genealodzy.pl/index.ph ... te=&exac=1

[Ewa_Szczodruch]

Witam L(

Gerbich - od niemieckiej nazwy osobowej Gerb, ta od imienia Gervasius.

Hałęza - nie znalazłam

Źródło:Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

[swigut]

Witam szukam wszystkiego co ma związek z moim nazwiskiem Rystwej . Do tej pory udało mi się dowiedzieć, że jest pochodzenia łemkowskiego, ale jego znaczenia kompletnie nie znam. Czy ktoś pomoże ?

Przepraszam za odgrzewanie tematu ale przypadkiem natknąłem się na dziś na nazwisko Ristvej, które występowało i do dziś występuje w okolicach Bardejova na Słowacji i również w innych regionach Słowacji się trafia (Lewocza, Koszyce). Znając historię regiony i związki rodzin po obu stronach granicy jest to prawdopodobnie to samo nazwisko i możliwe, że rodzina.

Tomek

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Wdług prof. Rymuta:

Rystwej - nazwisko pochodzi od podstaw rys , rysz , ryś, por. staropolskie rys ‘rysa’, ryś ‘gatunek dzikiego zwierzęcia’, imię Ryszard.

[Robert_Sierzega]

Witam
Mam prośbę o sprawdzenie etymologii następujących nazwisk
Markiel, Babiarz, Nykiel, Nawrot,Benedyk,Gwizdak
Z góry dziękuję i pozdrawiam Robert