Faustyn Wiesiołowski (miecznik wieluński?) - prośba

[Kasinski_M]

Szanowni Państwo,
Jednym z moich przodków jest Faustyn Wiesiołowski - który 27.11.1752 wziął za żonę Antoninę ze Skotnickich, co poświadczone jest metryką ślubu w parafii w Połańcu (link do metryki). (W genetece jest ono uwzględnione, choć pod niewłaściwą datą - link ).
W metryce jest wskazane, że Faustyn był miecznikiem wieluńskim, a panna Skotnicka była chorążanką Zakroczymską.
Próbuje te fakty skonfrontować ze spisami urzędników. W przypadku Faustyna Wiesiołowskiego "Urzędnicy Województw Łęczyckiego i Sieradzkiego XVI-XVIII" nie wskazuje miecznika wieluńskiego o tym nazwisku. Mamy jednak w tym czasie Andrzeja Wiesiołowskiego, h. Ogończyk, łowczego (!) wieluńskiego w latach 1750-1766, dzierżącego w późniejszym czasie szereg urzędów na ziemi pilzneńskiej (swoją drogą wśród świadków ślubu wzmiankowani są urzędnicy z Pilzna) - słowem większy rzut beretem od Połańca.

i tu nasuwają się dwa głowne pytania:
1) Czy mogło dojść do pomyłki i zamiast łowczego, wpisano w metrykę miecznika (chyba, że ja coś źle odczytuję)?
2) Jak zinterpretować, że zamiast Andrzeja pojawia się Faustyn? Czy Faustyn mógł być przydomkiem/drugim imieniem? Czy też Faustyn był raczej synem Andrzeja, a miecznik wskazuje nie na to, że jest urzędnikiem, ale synem urzędnika? Czy istnieje możliwość zweryfikowania tych informacji? Bo znalazłem wykaz synów Andrzeja i Faustyn tam nie figuruje)

Oraz seria pytań pomocniczych dotyczących samego odczytania metryki:
3) Czy można gdzieś znaleźć informacje o Skotnickim - chorażym zakroczymskim, ojcu Antoniny? internet wspomina Krzysztofa, ale nie mam pewności, że to on jest ojcem. Spisu urzędów mazowieckich jeszcze nie wydano :/
4) metryka mówi o "parochialis osiecenes (?)" - czy ktoś wie, jakiej parafii może to dotyczyć (mam nadzieję, że pomoże w ustaleniu faktów o Antoninie).
5) w metryce pojawiają się nazwiska świadków ślubu, Tymińskich - (miecznik pilzneński - nie ma takowych w wykazie - ale jest Antoni Tymiński na Jasieniu i Olechowcu - miecznik radomski!), potem Rada(?) (może tu przez pomyłkę chodzi o urząd miecznika radomskiego odnoszący się do Tymińskiego) oraz Wielowski/Wiełowski. Czy dobrze odczytuję te nazwiska? Jak interpretować te zapisy, zwłaszcza ja się je skonfrontuje ze spisami urzędników?


Z góry dziękuję za pomoc - wiem, że pytań jest dużo i są szczegółowe. Mam jednak nadzieję, że pozwoli mi to ruszyć dalej z wywodem przodków.

Pozdrawiam

[Tomasz_Lenczewski]

Michał Skotnicki, zm. 1713, chorąży zakroczymski odnotowany źródłowo tytułował sie chorążym zakroczymskim Jednocześnie odnotowano dwóch innych też Michałów zm. 1709 i zm. 1711, jako nielegalnych chorążych. To z roboczego zestawienia urzędników zakroczymskich. „Nielegalny” to jakieś nowe określenie autora niewydanego spisu, bowiem dotąd w wydawnictwach mamy „rzekomych”. Proszę zawsze brać pod uwagę pseudourzędnikow, nie zwracać uwagi, że ktoś jest posesorów w innym powiecie itd. Handel urzędami kwitł, a każdy szlachcic chciał być choćby wojskom. Z tym, że najczęściej znanym fałszerstwem było występowanie w Koronie z tytułami litewskich urzędników, a na Litwie koronnych. Wiem, że nie pomogłem Panu, a jeszcze skomplikowałem. Jest trochę osób siedzących w źródłach urzędników, ale cieżko uzyskać zadowalające informacje.

[Kasinski_M]

Bardzo dziękuję za odpowiedź. Myślę, że paradoksalnie sprawa jest jednocześnie bardziej jasna, jak i bardziej zagmatwana. Uświadomienie mi skali zjawiska handlu urzędami niewątpliwie pozwoli mi w przyszłości uniknąć wielu mielizn.
Intrygują mnie natomiast koincydencje czasowe i przestrzenne pomiędzy danymi wskazanymi w metryce a stanem faktycznym wynikającym ze spisów (np. związki Pilzna i Wielunia). O wiele łatwiej byłoby mi się pogodzić z tym, że sprawa jest przegrana, gdyby one nie istniały. Z drugiej strony jak pokazuje przykład Michałów Skotnickich, nie należą one do rzadkości.
Również dziękuję za wskazanie chorążych zakroczymskich ze Skotnickich. Martwią mnie jedynie bardzo wczesne daty ich zgonów. Panna młoda w chwili ślubu musiałaby mieć co najmniej 42 lata.

P.S. Czy byłby Pan gotów wskazać jakąś pozycję bibliograficzną, która szerzej omawiałaby system urzędniczy w XVII-XVIII z uwzględnieniem zjawiska handlowania tymiż?

[Sroczyński_Włodzimierz]

Czuję milczące założenie kompletności "spisów" i podobnych opracowań - z ich niezgodności ze źródłami (jak ww metryka) wynikające konfuzje.
Do sprawdzenia czy tak jest w tym zakresie, ale często widać, że są luki. Chyba żadna pozycja z serii nie przedstawia się jako kompletne zestawienie - m.in. z uwaga na niekompletność źródeł.

[Tomasz_Lenczewski]

Generalnie teraz wychodzą lepsze pozycje, jak choćby Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego w porównaniu z koroniarzami. Może dlatego, że więcej współpracowników czy większa kwerenda, choć mam wrażenie, że źródła na wschodzie nie są jeszcze poddane takiej kwerendzie. Po cichu mówi się, że niektóre spisy urzędników koronnych, ale i ze wschodnich połaci ziem ruskich powinny być na nowo opracowane. Nie wiem na ile roboczy zapis urzędników zakroczymskich z podaniem źródeł jest już ostatecznie przeredagowany i czy wielość Michałów Skotnickich jest zasadna. A przecież opracowano ich na podstawie Sigillat czy Kapicy,a tylko jeden Michał jest jako chorąży zakroczymski u Niesieckiego. Niestety nie potrafię wskazać źródeł. Myślę, że i w wolnym dostępie jest wiele artykułów o poszczególnych urzędnikach, choćby radomskich, które warto przejrzeć. Również dla wstępu. Przyznam się, ze takiego nagromadzenia sprzeczności dawno nie widziałem. Sam jednak głównie pracuje na dokumentach dotyczących urzędników litewskich i ruskich. Ale zwyczajnie weryfikuję podstawowe ręczy z archiwaliów podworskich obficie jeszcze funkcjonujących na rynku antykwarycznym. Tutaj jednak zacytowano metrykę ślubu, a przypuszczam, że w metrykach ślubu dokonywano takich kontrowersyjnych zapisów tzn. nie wytrzymujących konfrontacji.z opublikowanymi źródłami.

[Kasinski_M]

Może nie było założenia o pełnej kompletności źródeł, ale niewątpliwie dominował zbyt optymistyczne i ufny stosunek do nich. Podczas mojej pracy nad wywodem przodków (jako laik-niehistoryk) powoli się z tego leczę.

[Sroczyński_Włodzimierz]

Nie mam "pod ręką", ale wydaje mi się, że w całej serii kwestia kompletności źródeł jest poruszona, tzn kojarzę dość wyraźne zastrzeżenia i w miarę solidne podejście, bez zadęcia "dajemy kompletne zestawienie po krytycznej analizie".
Co napotkane w kwerendzie to wpisane i już:) To i tak sporo, ale zdecydowanie punkt startu niż meta.

a że w 1710 dwóch mieczników równolegle? To czasy podwójnych elekcji królewskich, co tam tytularny miecznik:)

[Tomasz_Lenczewski]

Przed chwilą rozmawiałem z kimś kompetentnym w sprawie urzędników mazowieckich. Sprawa w zawieszeniu. Swego czasu nie otrzymano na wydanie nawet grantu. Do wydania całości liczącego roboczo przeszło 900 stron maszynopisu droga wiedzie ugorem. Najbardziej optymistyczne wydaje się wydanie tylko urzędników płockich. No cóż swego czasu spory zespół nad tym pracował w AGAD.

[Kasinski_M]

Bardzo dziękuję za wszystkie uwagi.

Jeszcze aby dopełnić formalności (odnośnie do Antoniny Skotnickiej) pozwalam sobie przywołać fragment odnaleziony w wyniku w ordynarnego googlania za chorążymi zakroczymskimi z rodu Skotnickich.

Za Anną Penkałą "Panieńskie ochędóstwo. Kwestie posagowe i wienne w małżeństwach szlachty województwa krakowskiego w czasach saskich", Kraków: Wydawnictwo Libron (2016), s. 121n.

"Zdarzało się też, że zapisy umowy dożywocia dotyczyły wyłącznie dóbr dzierżawnych. Zapis taki uczynił dla swej przyszłej małżonki Teresy Rossnowskiej chorąży zakroczymski Krzysztof Skotnicki. Mocą intercyzy przedślubnej z 1738 roku zobowiązał się on dokonać zapisu umowy dożywocia, obejmując nią „super bonis suis areditaris”. W odpowiedzi na ten zapis kobieta powinna była objąć męża umową dożywocia, której zeznanie miało uwzględnić „omnibus bonis suis habitis et habendis”. Jednocześnie chorąży zakroczymski zadeklarował, że przypuszcza kobietę do całości wspólnego dorobku. Konsekwencją takiego ujęcia sprawy miał być równy udział każdego z małżonków w majątku zgromadzonym przez lata wspólnego pożycia. Ustalono, że wypadku braku potomstwa „jedna połowa substancji przyczynionej [...] do WJmci Pana chorążyca zakroczymskiego, druga do WJmci Panny Teresy Rossnowskiej [...] sukcesorów [będzie – A. P.] należała”"

Oczywiście nie mamy tu de facto chorążego, a chorążyca (syn Michała?), a jego związek z Antoniną jest mglisty, ale to wszystko na co udało mi się trafić.

A nuż ktoś będzie umiał wyjaśnić te zagadkę.

[Andrzej75]

O uzurpacjach i podwójnych nominacjach na przykładzie urzędników kujawskich i dobrzyńskich:
https://genealodzy.pl/index.php?name=PN ... 078#426078

[dalcryz]

Witam,
też wśród moich przodków występuje ww. Faustyn ale później używa już tylko imienia Paweł. Małżonka nie zmieniła imienia. W akcie zgonu Michała Wiesiołowskiego (1841 - Koprzywnica) widnieje jako Faustyn, w akcie urodzenia Wincentego (1775 - Sulisławice) jako Faustyn ale w akcie urodzenia martwego dziecka w (1786 - Sulisławice) już tylko jako Paweł. Aktu Konstancji ani ewentualnych innych dzieci niestety nie znalazłam.
Pozdrawiam
Barbara Wierzchowska-Bekasiewicz

[Andrzej75]

4) metryka mówi o "parochialis osiecenes (?)" - czy ktoś wie, jakiej parafii może to dotyczyć

Pewnie chodzi o Osiek (ok. 15 km.).

[elizamathia]

Kontrakt dzierżawa między Gratusem Tarnowskim i łowczym Andrzejem z Wiesiowa Wiesiołowskim. Podleszany koło Mielca.
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ska ... eb855d7226
Oraz tu https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ska ... 3487897420 oraz na kolejnej stronie. Tu wpisany jako dziedzic Woysławia.
Jest jeszcze więcej dokumentów transakcyjnych z nim w tym folderze, link tu https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/en/ ... ka/3096186
Ja bym spojrzała w księgi metrykalne z Książnic, być może się wyjaśni. Jeśli tam jest to będzie i jego żona