Pochodzenie nazwiska cz.9

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Poczęsny - od staropolskiego poczesny ‘czcigodny, otoczony szacunkiem’.

Źródło: Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

[Poczęsny_Tomasz]

Dziękuję Pani Ewo ,

no to teraz rozumiem dlaczego ród ten z roku na rok się zmniejsza, to żart oczywiście

Ale skąd i dlaczego pojawiło się "ę"?

Pozdrawiam Tomek

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Siwczyk 1612 - od siwy ‘białoszary, niebieskofioletowy’ .

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

[Irena_Skuła]

Witam
W Poznaniu i w Wielkopolsce nazwisko Kularz, proszę o interpretację
Irena

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Kularz - od niemieckich nazw osobowych Kuhler, Kühler, te od Kuhl; od kularz ‘człowiek, który kula klody na tartak’.

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

[Irena_Skuła]

Serdecznie dziękuję
Pozdrawiam Irena

[ROMAN_B]

Witam!

Poszukuję etymologii nazwisk Ceremuga, Małysa, Trybała oraz Harazmus (Arazmus).
Z góry dziękuję za pomoc.

Pozdrawiam
Gocha_D

Gocha_D, dobry wieczór.

W dniu 11 sierpnia 2023 roku pytałaś o etymologię nazwiska Ceremuga, Małysa, Trybała oraz Harazmus ( Arazmus ). Pani Ewa Szczodruch w dniu 12 sierpnia 2023 roku podała Ci genezę trzech nazw osobowych, to jest Małysa, Trybała oraz Harazmus ( Arazmus ). Pozostało jedno miano – Ceremuga, bez ustalonej etymologii. Spróbuję zmierzyć się z tym wyzwaniem.

Rozważania o genezie nazwiska Ceremuga – Robocza hipoteza.

W mojej ocenie nazwisko Ceremuga powstało od tematu słowotwórczego cerem- do którego dodano przyrostek -uga [ cerem-+-uga = ceremuga ].
Sufiks -uga [ -ug ] należy do kategorii przyrostków nomina attributiva [ nazwy nosicieli cech ] tworzących rzeczowniki.
Zatem, miano Ceremuga z dużym prawdopodobieństwem może należeć do nazw charakteryzujących osoby przez pryzmat ich stosunku, skłonności do określanego obiektu, rzeczy, przedmiotu, rośliny itp. W takim razie, osoba nazwana Ceremuga musiała przejawiać jakieś przymioty [ cechy ], które był charakterystyczne dla jakiegoś obiektu. Tylko jaki to obiekt był motywatorem powstania miana Ceremuga?
Ksiądz kanonik Stanisław D. Kozierowski w swojej publikacji noszącej tytuł „Nazwiska, przezwiska, przydomki, imiona polskie niektórych typów słowotwórczych. Księga rodzaju ludu polskiego”, która została wydana w Poznaniu, w roku 1938 roku, wymienia nazwisko Ceremuga i nazwisko Czeremuga. Moim zdaniem z dużą dozą prawdopodobieństwa miano Ceremuga jest obocznością nazwy osobowej Czeremuga, które powstało na gruncie mazurzenia. Mazurzenie występuje w wielu dialektach języka polskiego. I jest to proces fonetyczny polegający na wymawianiu zamiast spółgłosek dziąsłowych sz, cz, ż, dż głosek zębowych: s, c, z, dz. Na przykład: czapka jako capka, czapla jako capla, żaba jako zaba.
Przyjmując, że nazwisko Ceremuga jest zamazurzoną formą nazwy osobowej Czeremuga to tematem słowotwórczym jest rdzeń czerem-. Wobec tego motywatorem powstania nazwiska Czeremuga może być roślina o nazwie Czeremcha.
Czeremcha to gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych. Posiada owoce kuliste, błyszczące, czarne, słodko-gorzkie pestkowce wielkości grochu. Średnica ok. 8 mm. Po rozgnieceniu lepkie. Owoce dojrzewają we wrześniu / październiku. Nasiona rozsiewane są przez ptaki. W medycynie ludowej uznawana była za roślinę leczniczą - m.in. młode liście zawierają glikozydowe związki lotne o własnościach odkażających, bakteriobójczych, a także toksycznych dla wielu owadów. Surowcem zielarskim jest kora czeremchy pozyskiwana z młodych gałązek, razem z pąkami liściowymi. Używana była w medycynie ludowej jako środek ściągający, moczopędny i przeciwreumatyczny. Drewno pozyskiwane z Czeremchy używane był też do wyrobu drobnych przedmiotów.
Grzegorz Bobrowicz w swoim Słowniku Polskiego Języka Przyrodniczego pod hasłem „Czeremcha” wymienia wiele nazw dawniejszych i ludowych czeremchy, w tym: czerema, czeremba, czeremka, czerempka, czeremszyna, czeremucha. W mojej ocenie wszystkie te nazwy powstały na skutek procesu zwanego mutylacją [ od łacińskiego mutilatio ‘okaleczenie’ ]. Taki proces polega na tworzeniu wyrazów powstałych z ucięcia innych słów w miejscu dość przypadkowym – w miejscu, które nie stanowi granicy morfologicznej. Odcięta cząstka przekształca się w kategorię morfologiczną i tworzy rdzeń poszerzony o przyrostki lub o morfem fleksyjny. W przypadku wyżej wymienionych nazw powstały one na skutek uszczuplenia wyrazu czeremcha w miejscu czerem- i dodaniu różnych formatów [ czerem-a, czerem-ba, czerem-ka, czerem-pka, czerem-szyna, czerem-ucha ].
Moim zdaniem taki sam proces zaistniał w przypadku nazwy osobowej Czeremuga [ Czerm-+-uga ] oraz miana Ceremuga [ Cerem-+-uga ].

Zatem, z jakimś prawdopodobieństwem nazwisko Ceremuga [ Czeremuga ] pochodzi od nazwy drzewa – krzewu Czeremcha. To tylko moja hipoteza robocza o etymologii nazwy osobowej Ceremuga.

Pozdrawiam – Roman.

[Tadeusz_Wysocki]

Witaj Romanie, piękna odpowiedź i piękny wywód - aż zazdroszczę
W więc Czeremcha, roślina polskich babek, uzdrawiająca, trzeba sięgać!

U mnie w rodzinie słowo Czeremcha urokliwe - dziadek Roman nazwał rodzinne siedlisko koło Mińska Mazowieckiego - "Czerenka" z miłości i na cześć żony Reginy - wspominał, że obok domu rosła pachnąca czeremcha i wyszła ta Czerenka z imion Czesław I Renka

Ukłony i podziw raz jeszcze,
Miłego dnia - Tadeusz

[Gocha_D]

Witam!

Bardzo dziękuję za dokładne wyjaśnienie wielu aspektów. Spotkałam formę Czeremuga ze trzy razy i raz Czeremucha więc myślałam, że Ceremuga to forma podstawowa. Masz ogromną wiedzę. Dziękuję!

Pozdrawiam
Gocha_D

[przemko20161]

Witam po dłuższej przerwie proszę o znaczenie nazwiska Jurkowicz jest o nazwisko mojego 12 x pradziadka

Przemysław

[janusz59]

Typowe nazwisko patronimiczne.
Jurkowicz to syn Jurka. Jurko i Jurek to zdrobnienia od Jerzy. Trochę takie wschodnie , ale popularne w całej Polsce. Gdzieniegdzie mówi się na Jerzego też Jerzyk lub Jorguś.

Pozdrawiam
Janusz

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Za Rymutem:J

Jurkowicz 1437 - od imienia Jerzy. Greckie imię Georgios, to od georgós ‘rolnik’, przejmowane było przez języki słowiańskie w kilku postaciach. W staropolszczyźnie znane były formy Jerzy, Jura Jurg (za pośrednictwem języka niemieckiego), na Kresach Wschodnich Juryj.

[przemko20161]

Proszę o tłumaczenie nazwiska Kunka to nazwisko moich 12 i 13 x pradziadków mieszkali w parafii i wsi Ciemniewko XVI wieku

Przemek

[majafra]

Dzień dobry
Poprosiłabym o jakiekolwiek informacje o nazwisku Zelis.
Nazwisko mojego pradziadka, ur. w 1889r w Dąbrówce Niemieckiej, powiat nowosądecki

[alexander_macias]

Od dawna zastanawiam się skąd pochodzi moje nazwisko. Domyślam się że pewnie od imienia Maciej (Matthias). Występuje najczęściej w okolicach Nowego Sącza w Małopolsce.
Mieszkam w stanach, i ludzie tu często przypuszczają że jestem Hiszpanem kiedy podaję swoje nazwisko.