Warszawa dzielnica niemiecka 1939-44

[Maślanek_Joanna]

Witam,
czy ktoś wie, gdzie i jak szukać informacji dot. dzielnicy niemieckiej w Warszawie w latach 1939-44. Konkretnie chodzi mi o Śródmieście - kolonię domów profesorskich: Górnośląska - Hoene-Wrońskiego - Myśliwiecka. Wiem, że mieszkańców stamtąd wysiedlono, ale potrzebuję informacji KIEDY. Całą okupację, aż do Powstania mieszkali tam Niemcy. Dzięki temu domy przetrwały w stanie prawie nienaruszonym.
Gdzie mogę szukać danych, jak duży był zasięg dzielnicy i kiedy były te wysiedlenia?
Pozdrawiam,
Joanna

[Sroczyński_Włodzimierz]

Stricte "niemiecka" - chyba nie.
Funkcjonowały i formalnie i faktycznie (do posterunków przynajmniej czasowo) włącznie
* policyjna
* rządowa

Informacje o wysiedleniach - czasem pod hasłem "powiększono dzielnicę niemiecką" czy to obszarowo czy z pojedynczych, określonych budynków można spotkać. Najczęściej bez źródła. I wśród innych wątpliwych.

Być może w ogóle bez jakiejś szerokiej, głębokiej "podstawy prawnej". Ot - decyzja na poziomie zarządu miasta.

Nie wiązałbym przetrwania budynku z akcji niszczenia Warszawy X-XI-XII 1944 (a to większość zniszczeń) z tym kto zamieszkiwał w VII 1944.

Związek może być ale niekoniecznie przyczynowo-skutkowy. Np zasiedlali lepsze, nowocześniejsze a te było trudniej zniszczyć/wypalić/wyburzyć niż ceglane z XIX wieku, "ściśnione", z drewnianymi stropami.

może coś z książek meldunkowych się zachowało
może jakieś nagrane, spisane relacje

wysiedlenia w Warszawie 1939-1944 to kilkaset tysięcy osób, nawet bez przesiedlanych do getta grubo ponad 100 000

chyba dość częstą praktyką było przekazywanie do użytkowania całej nieruchomości określonej instytucji /przedsiębiorstwu i jako mieszkania służbowe rozdzielane
jeśli z zasobu miasta wyszły to niekoniecznie na rzecz konkretnej osoby
a kto w takim "użytkowanym przez np niemiecki sąd czy RSHA" mieszkał to już zakres danej instytucji/firmy. Narodowość mogła mieć znaczenie, ale chyba nie była niezbędna. Ale w związku mogło pozostawać - jak najbardziej.
Tak mi się zdaje.
Trochę podobnie było po 1945 z niektórymi nieruchomościami mieszkalnymi?:)

[Sroczyński_Włodzimierz]

Nowa Kronika Warszawy
https://warszawa.ap.gov.pl/wp-content/u ... plik-1.pdf
m.in. o przestrzeni miejskiej wyłączonej do użytkowania tylko przez Niemców
I też tylko
dzielnica rządowa
dzielnica policyjna
wybrane nieruchomości

Nie to, żeby był to koronny argument, ale stan badań chyba taki jest.
Tzn i tu jest bardzo wiele dyskusyjnych sformułowań podanych jako fakty - nie linkuję jako dowód "tak było jak piszą" (wręcz przeciwnie - przestrzegam przed wykorzystywaniem wprost, bez konfrontacji z innymi opracowaniami, źródłami), ale "trudno dotrzeć do źródeł dokumentujących jak było")

Próbowałem wniknąć w źródła niektórych informacji w serwisie zabytek.pl i innych - gdzie bywają sformułowania typu "kamienica zasiedlona przez folksdojczów" i chyba nie za bardzo ma to źródła

[Maślanek_Joanna]

Dzięki Włodku, zawsze to jakiś przyczynek do poszerzenia wiedzy .
Moja wiedza o losach tego fragmentu Śródmieścia pochodzi z rodzinnych opowieści i jest pewna co do faktu wysiedlania, natomiast brak informacji, kiedy dokładnie to się działo. Ale całościowe tło też mnie interesuje.
Pozdrawiam,
Joanna

[Sroczyński_Włodzimierz]

Nie tylko nie kwestionuję wysiedlenia, ale wręcz piszę "mało kto nie był wysiedlony" .
Tylko niekoniecznie "bo Niemcy się wprowadzili". Mechanizm był znacznie szerszy, głębszy niż "dla Niemców". Niemców nie wystarczyłoby;)

Ostatnio forumowo to chyba przy Miłoszu się przewijało skąd, jak etc.
I nie wszystko takie czarno-białe

Niestety (z tradycji ustnej, bez dokumentów) bywało różnie - w tym i Polacy wywalani z ziem włączonych "dostawali" w Warszawie (za grube łapówki) niezłe mieszkania. Nie to, żeby wszyscy. Co to - to nie:)

Mitów dużo i niska skłonność "instytucjonalna" by je obalić, a conajmniej sprawdzić. Wręcz odwrotnie (tak do tej Kroniki trochę piję) - powrót do opowieści z lat 70 widać.

[Sroczyński_Włodzimierz]

A jak stoisz z niemieckim i wolnym czasem?
Miałbym pewnie ze dwieście stron do zidentyfikowania, opisania (nie tłumaczenia) dokumentów z tego tematu.
Najchętniej jednak w ramach kooperacji, cel' publikacja z opisem zawartości, open

[Sroczyński_Włodzimierz]

Takie obwieszczenie z Dziennika Obwieszczeń miasta Warszawy nr 19 z 25 V 1942
"...w wykonaniu zarządzenia Pana Starosty Miejskiego z dn. 11 V 1942 r. ...
...
zewnętrzne granice niemieckiej dzielnicy mieszkaniowej
1. Dworcowa (Al. 3 Maja)
od 1 do 15 Nr 8 róg Solec 81
od 2 do 50 Nr 18 róg Czerw. Krzyża 2
Nr 20 róg Czerw. Krzyża 1
Nr 50 róg Nowego Światu 15
2. Nowy Świat
od 1 do 15 Nr 1 róg Pl. 3 Krzyży 15
od 2 do 16 Nr 11/13 róg Al. Jerozolim. 1
Nr 16 róg Dworcowej 50
3. Plac 3 Krzyży
od 1 do 13 Nr 3 róg Siegesstr. 51
od 2 do 18 Nr 5 róg Hożej 1
Nr 7 róg Hożej 2
Nr 9 róg Wspólnej 1
Nr 11 róg Wspólnej 2
Nr 13 róg Żórawiej 1
Nr 16 róg Nowego Światu 1
Nr 18 róg Brackiej 2
4. Siegesstrasse
Nr 25 róg Piusa XI 1-a
Nr 27 róg Piusa XI 12
Nr 41 róg Wilczej 1
Nr 43 róg Wilczej 2
5. Szopena
od 1 do 19
od 2 do 18
6. Mokotowska
od 35 do 41 Nr 26 róg Koszykowej 27
73 Nr 28 róg Koszykowej 22
od 26 do 32 Nr 26 róg Szopena 19
od 26 do 32 Nr 26 róg Szopena 19
32 Nr 26 róg Szopena 18
35 Nr 26 róg Koszykowej 29
37 Nr 26 róg Koszykowej 24
7. Koszykowa
od 1 do 29 nr 15 róg Służewskiej 9
od 2 do 24 nr 19 róg Natolińskiej 12
nr 21 róg Natolińskiej 15
8. Służewska
od 1 do 9 nr 1 róg 6-go Sierpnia 16
od 2a, 2, 4, 6 nr 2 róg 6-go Sierpnia 14
9. 6-go Sierpnia
1 i 3
od 2 do 16
10. Al. Szucha
od 1 do 29 Nr 1 róg Marszałkowskiej 2
od 2 do 16
11. Pl. Unii Lubelskiej
12. Puławska do Okolskiej
13. Okolska
14. ks. Chełmickiego
15. Wolicka
16. od Wolickiej na północ do Wisły (równolegle do ul. Czerniakowskiej)
17. Lewy brzeg Wisły

------
zgrubne tłumaczenie
8/02/1943 podp. Leist
...zarządzam
1. Wszyscy Niemcy mają obowiązek zamieszkać na terenie niemieckiej dzielnicy mieszkalnel
2. Wszyscy ob. państw zaprzyjaźnonych i sojuszniczych mają prawo do ww
3. wyjątki dot. zamieszkania Niemcó wymagają zgody
4. Niemiecki obszar mieszkalny od 1 marca 1943

od północy
od nasypu kolejowego na północ od Nowego Mostu, Banhofstr po obu stronach do rogu z Ordensstr, włączając Smolną

od zachodu
Ordenstr, Mokotowską [? dzielnicę chyba nie ulicę], przez Jaworzyńską, Kazimierozwską, Krasickiego

od południa
Malczewskiego, Tyniecka, Odyńksa, Okolska, Ludowa, Boryszewska, Promenada, Nabielaka, Podchorążych, Nowosielecka, Bartycka

od wschodu
rzeka Wisła

więcej szczegółów na mapie w Biurze Mieszkalnictwa (Wohnungsamt)

5. Wszyscy obywatele niemieccy mają czas do 31 maja 1943 na osiedlenie się w niemieckiej strefie mieszkaniowej
6. Zarządzenie policjii z 26/06/42 w sprawie podnajmu lokali przestaje obowiązywać...
Najmecy główni polscu lub polsko-niemieccy zachowują prawo mieszkania na czas obowiązywania umowy podnajmu
7. Za naruszenei ww przepisów grozi kara 1000 zł lub pozbawienie wolności do 3 miesięcy lub wydalenie z miasta