Dlaczego rolnik, czynszownik został kolonistą?

[niki.ix]

Wieś podkrakowska. Te same rodziny, te same numery domów ale:
od 1863 r rolnicy zostali czynszownikami (to zapewne po reformach popowstaniowych) a w 1865 r ci czynszownicy, nie zmieniając miejsca zamieszkania, zostali kolonistami. O co tutaj chodzi? Czy w tym czasie była jakaś regulacja prawna zmieniająca czynszownika na kolonistę?


pozdrawiam
Anka

[Sroczyński_Włodzimierz]

A te określenia gdzie występują?

[janusz59]

Czy chodzi o zabór rosyjski czy austriacki.
W Królestwie Polskim w 1864 roku car zniósł system pańszczyźniany i rolnik , który do tej pory płacił czynsz zamiast odrabiania pańszczyzny stał się kolonistą , który płacił podatek gruntowy. Nie wszyscy chłopi byli kolonistami . Większość należała do wspólnot wiejskich ze wspólnym pastwiskiem i lasem . Kolonista miał prawo tylko do swojej działki.
W 1861 car zamienił obowiązkowo pańszczyznę na okup pańszczyźniany a w 1862 okup zamienił na czynsz
Nie wiem o jaki zabór chodzi , ale z dat domyślam się , że o rosyjski.

Pozdrawiam
Janusz

[Sroczyński_Włodzimierz]

W Królestwie Polskim - jak słusznie napisała Anka - pańszczyznę zniosły polskie władze podczas Powstania Styczniowego.
A kolonista to nie czynszownik.

"W 1861 car zamienił obowiązkowo pańszczyznę na okup pańszczyźniany a w 1862 okup zamienił na czynsz"
"W Królestwie Polskim w 1864 roku car zniósł system pańszczyźniany"
to jak było?:)

[janusz59]

Car przygotowywał się do zniesienia pańszczyzny w Królestwie już wcześniej.
W 1846 roku sporządzono tablice prestacyjne , które miały zapobiec szwindlom szlachty , które miały miejsce np. w Wlk. Ks. Poznańskim , gdzie nagle panowie pozmniejszali działki chłopskie przed uwłaszczeniem.
W 1861 była zamiana pracy w naturze na okup pańszczyźniany.
W 1862 zamieniono okup na czynsz
W 1864 uwłaszczono chłopów według tablic prestacyjnych tj. bez uszczuplania własności chłopskiej
Władze powstańcze mogły robić różne zapisy , ale nie miało to znaczenia w praktyce , bo powstańcy nie mieli żadnej realnej władzy.

Pozdrawiam
Janusz

[Sroczyński_Włodzimierz]

nie miało znaczenia..tia..
dlatego oczynszowanie i uwłaszczenie było w całym imperium w latach 60 XIX wieku- bo i się "car przygotowywał"
czy raczej nie było w całym imperium, a jedynie tam gdzie Ci bez "realnej władzy" coś zrobili?

a reszta ? dwa pokolenia później "uwłaszczenie wspólnot chłopskich" dusze zbiorowe

realnie było jak wyżej, władza sprawczość, wpływ na rzeczywistość na szczęście nie zależy od pamięci potomnych
choć żal trochę

[niki.ix]

@ A te określenia gdzie występują?
w ASC i spisach

@ Czy chodzi o zabór rosyjski czy austriacki.
Zabór rosyjski. I jest dokładnie tak jak napisałeś, rolnicy zostali czynszownikami. A potem od 1865 zostali kolonistami.
Czyli to była jakaś zamiana czynszu na podatek? I ten "kolonista" ma tu zupełnie inne znaczenie ?

pozdrawiam
Anka

[janusz59]

Proszę przeczytać artykuł w Wikipedii "Uwłaszczenie chłopów na ziemiach polskich" . Ukaz carski z 2 marca 1864 zmienił całkowicie stosunki na wsiach . Chłopi mieli tylko zobowiązania wobec państwa. I dawne określenia : okupnik, czynszownik poszły przez to w zapomnienie ,bo wcześniej chłopi płacili pieniądze panu jako okup lub czynsz ( a przed 1861 niektórzy odrabiali jeszcze pańszczyznę jak w dawnych wiekach).
Po reformie zostały na wsiach dwa rodzaje chłopów : należący do gromady i przez to mający dostęp do serwitutów (pożytek z lasów i łąk) i drugi rodzaj , czyli koloniści , którzy gospodarzyli na własnym kawałku ziemi bez dostępu do części wspólnych . Likwidacja serwitutów nastąpiła dopiero po odzyskaniu niepodległości.

Pozdrawiam
Janusz

[niki.ix]

Proszę przeczytać artykuł w Wikipedii "Uwłaszczenie chłopów na ziemiach polskich" . Ukaz carski z 2 marca 1864 zmienił całkowicie stosunki na wsiach . Chłopi mieli tylko zobowiązania wobec państwa. I dawne określenia : okupnik, czynszownik poszły przez to w zapomnienie ,bo wcześniej chłopi płacili pieniądze panu jako okup lub czynsz ( a przed 1861 niektórzy odrabiali jeszcze pańszczyznę jak w dawnych wiekach).
Po reformie zostały na wsiach dwa rodzaje chłopów : należący do gromady i przez to mający dostęp do serwitutów (pożytek z lasów i łąk) i drugi rodzaj , czyli koloniści , którzy gospodarzyli na własnym kawałku ziemi bez dostępu do części wspólnych . Likwidacja serwitutów nastąpiła dopiero po odzyskaniu niepodległości.

Pozdrawiam
Janusz

Dziękuję

pozdrawiam
Anka

[Sroczyński_Włodzimierz]

ASC to nie jest jakiś ścisły, formalny język
nie rodzi żadnych praw czy zobowiązań takie czy inne użyte określenie na stan
jedyne przełożenie - na opłatę za dokonanie wpisu

to obraz wiedzy, zwyczaju, języka nie stanu prawnego

O stosunkach własnościowych dowiesz się z innych źródeł.
A statystycznie w Małopolsce rosyjskiego zaboru bycie oczynszowanym *lub jakieś mieszanie formy przed 1860 rokiem miało sporą szansę.

[niki.ix]

ASC to nie jest jakiś ścisły, formalny język
nie rodzi żadnych praw czy zobowiązań takie czy inne użyte określenie na stan
jedyne przełożenie - na opłatę za dokonanie wpisu

to obraz wiedzy, zwyczaju, języka nie stanu prawnego

O stosunkach własnościowych dowiesz się z innych źródeł.
A statystycznie w Małopolsce rosyjskiego zaboru bycie oczynszowanym *lub jakieś mieszanie formy przed 1860 rokiem miało sporą szansę.

Tak. Ale jeśli od 1865 r grupa rolników czynszowników jest nazywana kolonistami to coś jest na rzeczy. Sprawdziłam tabele prestacyjne (nawet w któryś z postów pytałam o nie) i rzeczywiście doszło tam do uwłaszczenia tej grupki. Potem z włościan (to był punkt wyjścia) nie ruszając się z miejsca zostali kolonistami. Zaskoczyło mnie to bo znam zupełnie inne znaczenie "kolonisty". Ale wychodzi na to, że te pojęcia związane ze statusem osoby mieszkającej na wsi mają wiele znaczeń.

pozdrawiam
Anka

[Sroczyński_Włodzimierz]

Pojęcia używane w ASC miewają wiele kategorii znaczeń i czasem nie mają ścisłego związku ze stanem faktycznym. Opisują (jeśli w ogóle) postrzeganie, miejscowy obyczaj etc
Zeznany "stan" "zajęcie" nie tylko nie był sprawdzany ale i (jak wyżej- z ograniczeniem wysokość opłaty za sporządzenie ASC była powiązana z kwalifikacją do jednej z trzech grup ) nie miał żadnego przełożenia na nic.

Demograficznie okolice na podstawie ASC można próbować badać, ale "własnościowo" będzie to bez sensu.
Jest to jakiś ślad, że może na coś warto zwrócić uwagę.
W tych latach powstanie kolonii na podstawie umowy? Z kim? Z rządem guberialnym? To w odpowiednim zespole w odpowiednim APie może coś być. Można zacząć i od jakiegoś porządnego opracowania lokalnego , które źródła przywołuje, i ma bibliografię.

Jest jeszcze opcja "kolonia karna"
kara osiedlenia przymusowego nie zawsze oznaczała "Sybir". Były i miejsca w Polsce na to wyznaczane..ale lokalsi do dziś o tym na ogół wiedzą kogo im władzuchna za sąsiadów naznaczyła (nie byli to polityczni) i jak się to odbijało na 2-3 pokoelnia.

[niki.ix]

W tych latach powstanie kolonii na podstawie umowy? Z kim? Z rządem guberialnym? To w odpowiednim zespole w odpowiednim APie może coś być. Można zacząć i od jakiegoś porządnego opracowania lokalnego , które źródła przywołuje, i ma bibliografię.

Jest jeszcze opcja "kolonia karna"
kara osiedlenia przymusowego nie zawsze oznaczała "Sybir". Były i miejsca w Polsce na to wyznaczane..ale lokalsi do dziś o tym na ogół wiedzą kogo im władzuchna za sąsiadów naznaczyła (nie byli to polityczni) i jak się to odbijało na 2-3 pokoelnia.

Rzecz w tym że tam żadna kolonia nie powstaje. Cały czas mówimy o jednej i tej samej wsi, o tych samych gruntach i tych samych ludziach. Z tabel wynika że ci ludzie dostali na własność to co mieli wcześniej jako włościanie czy czynszownicy. Żadnych innych nowych gruntów poza wsią nie dostali. Poszukam jeszcze w dokumentach i sprawdzę jakieś okoliczne wsie, czy w tamtym okresie też takie zmiany w nich były. Na razie wszystko wskazuje na to że zmiana znaczenia nazwy "kolonista" wiąże się z reformą wprowadzoną przez cara. A może kolonia to kolonia a koloniści to koloniści i z kolonią nie zawsze mają związek.

pozdrawiam
Anka

[Sroczyński_Włodzimierz]

NA tym polega magia (także częściowo "carskiego uwłaszczenia") - nie ma zmian, a zmiany są..nazwy się zmieniają

Pod Kaizerem Jozefem podobnie trochę było - Ci co "dostali" (mało kto zapomina, że to nie było nieodpłatne:) pokolenie później w większości niewiele już z tego mieli. To nie nadzwyczaj wieli przyrost naturalny w tzw Galicji powodował emigrację - tę po uwłaszczeniu

Sprawdzanie w ASC spraw własnościowych mija się z celem


P.S. Zbadaj świadomość uwłaszczenia sprzed pięciu lat, Co kto wie, kojarzy etc..zaskoczona będziesz:) a to naście milionów ludzi...

[janusz59]

W archiwum państwowym powinny być tabele nadawcze dla tej wsi z 1864 roku . Tam jest wszystko opisane .
W AP w Kielcach są tabele nadawcze powiatu miechowskiego . W Radomiu olkuskiego .

Pozdrawiam
Janusz