Co oznacza "fabrykant"?

[Yameleoo]

Dzień dobry,
przeglądając metryki natrafilem na przodków którzy z zawodu byli fabrykantami. Co prawda fabrykant kojarzy się z wpływową osobą która zarządza ludźmi, jednak wydaje mi się, że miało to inne znaczenie. Akty urodzenia dzieci tych ludzi określały ich jako niepiśmiennych, a co to za przemysłowiec który nie umie nawet się podpisać, co nie? Czy w zaborze rosyjskim "fabrykant" oznaczał po prostu pracownika produkcji?

_____________

Patryk

[Sroczyński_Włodzimierz]

[...]

linkuj kopie dokumentów, pokazuj je, nie opowiadaj

1780? 1910? gdzie? w zaborze rosyjskim ale po polsku?
szukasz znaczenie polskiego słowa? rosyjskiego? tłumaczenia z rosyjskiego? znaczenia zapisu? lokalnego użycia w X w roku Y?

[dzika_jagoda]

nie jestem na sto pro pewna ,ale wydaje mi się ,że fabrykant to chyba właściciel fabryki (?)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Fabrykant

[Andrzej75]

Czy w zaborze rosyjskim "fabrykant" oznaczał po prostu pracownika produkcji?

To było dawniej w języku polskim główne znaczenie słowa „fabrykant”.

Fabrykant, a, lm. ci, m. 1) rękodzielnik, wyrabiający co na fabryce. Fabrykant wyrobów jedwabnych, bawełnianych i t. p. Fabrykant powozów, ob. Karetnik. 2) = niek. zam. zawiadowca lub właścicieli fabryki. 3) = fig. wymyślacz. Fabrykant kłamstw, plotek. Nieudolny fabrykant nowych wyrazów. 4) = fałszerz, podrabiacz. Sądzono go jako fabrykanta monety.

https://eswil.ijp.pan.pl/index.php

[janusz59]

Fabrykant miał np. fabrykę drewnianych łyżek mieszczącą się w kącie izby. Nakupił deseczek , wystrugał łyżki , sprzedał.
Nie każdy był Scheiblerem.

Pozdrawiam
Janusz

[Ewafra]

Dzień dobry,
przeglądając metryki natrafilem na przodków którzy z zawodu byli fabrykantami. Co prawda fabrykant kojarzy się z wpływową osobą która zarządza ludźmi, jednak wydaje mi się, że miało to inne znaczenie. Akty urodzenia dzieci tych ludzi określały ich jako niepiśmiennych, a co to za przemysłowiec który nie umie nawet się podpisać, co nie? Czy w zaborze rosyjskim "fabrykant" oznaczał po prostu pracownika produkcji?

_____________

Patryk

[/u][/quote]

Określenie fabrykant oznacza osobę zajmującą się fabrykowaniem czyli produkcją, wytwarzaniem. Może to być zarówno właściciel dużego zakładu produkcyjnego, zatrudniający kilkunastu czy kilkudziesięciu robotników jak i rzemieślnik, wytwarzający własnoręcznie mydłow przydomowym warsztacie. Co się tyczy piśmienności to nie była ona koniecznia do robienia interesów. Bardziej się liczył tzw. łeb na karku.

EwaFra

[jan2024]

W aktach zaboru rosyjskiego wszyscy byli niepiśmienni.
...................
Od ciekawostka bratanek księdza rejestrował dziecko i był oczywiście niepiśmienny.
Ale za 1 rok umiera proboszcz i jego zgon zgłasza ów Bratanek i jako świadek podpisuje się w raz z wikarym p/o proboszcza.

Dodajmy bratanek mieszkał na plebani co jest logiczne, że zgłasza zgon.

W czym rzecz proboszcz sporządzała tzw. akty USC po czasie.
siadał sobie w pokoiku i pisał kto się np. urodził.
Tylko obok niego nie było świadków chrztu więc proboszcz pisał jako że świadkowie niepiśmienni i stawiał Krzyżyki.
...............
Ale to tylko w zaborze Rosyjskimi w Aktach USC

W Królestwie Galicji w księgach świadkowie podpisywali się pięknymi autografami
Zatem nie wierz w zapisy aktów USC.
Jan
Jan

[Tomasz_Lenczewski]

Niepiśmienność wychodzi zwykle w całostronicowych aktach ślubu, a nie w zgłoszeniach urodzeń czy zgonów

[Jan.Ejzert]

Wracając do tematu.
W tłumaczonych metrykach zetknąłem się kilkakrotnie z określeniem fabrykant lub żona fabrykanta, dla osób produkujacych: pończochy, firanki czy jak zauważyła Ewa mydło w warunkach domowych.

[saturnin]

"Fabrykantem nazywano początkowo każdego posiadacza środków produkcji,
choćby to był warsztat tkacki lub magiel, a od 1837 r. we włókiennictwie tkacza
opłacającego kanon, samodzielnego lub pracującego dla nakładcy. W połowie
XIX w. „fabrykantami” byli nie tylko ci, co utrzymali warsztat i samodzielność,
ale także najemni robotnicy przy produkcji. Początkowo termin ten pokrywał się z terminem robotnik. W latach trzydziestych XIX w. pojawiło się najpierw określenie „ludność robocza”, zaś w połowie XIX w. rozpowszechniło się słowo „robotnik” używane zamiennie z „fabrykantem” (a więc także dla oznaczenia właściciela środków produkcji)"

Podaję za: Elżbieta Kaczyńska, DZIEJE ROBOTNIKÓW PRZEMYSŁOWYCH W POLSCE POD ZABORAMI

Pozdrawiam
Piotr

[Jan.Pacek]

W aktach zaboru rosyjskiego wszyscy byli niepiśmienni.

Zabór rosyjski - lubelskie.
Po przejrzeniu kilkudziesięciu tysięcy metryk z tego regionu i czasu mogę postawić trzy wnioski:
1. Bardzo rzadko chłop był piśmienny.
2. Bardzo często szlachcic był niepiśmienny.
3. Fabrykant w większości przypadków był piśmienny.

[Kamiński_Janusz]

fabrykant to w większości przypadków rzemieślnik, drobny wytwórca

[elgra]

Indeksowałam parafię na której terenie znajdowały się dwie kopalnie węgla kamiennego oraz jedna fabryka urządzeń górniczych.
Zawody ojca i światków, to górnik, robotnik, kamienicznik oraz fabrykant.

[saturnin]

Mój rejon poszukiwań to Staropolski Okręg Przemysłowy. W XIX-wiecznych metrykach pochodzących z jego obszaru, głównie z połowy wieku (choć nie tylko), można często spotkać się z określeniem „fabrykant” w odniesieniu do najemnych robotników przemysłowych. Nazwa to była stosowana wymiennie z określeniem „robotnik”, które dopiero w późniejszym czasie stało się dominujące, nabierając też trochę bardziej szerokiego znaczenia. Potwierdza to, przytoczony przeze mnie powyżej fragment pracy prof. E. Kaczyńskiej „ Dzieje robotników przemysłowych w Polsce pod zaborami” PWN 1970,

Pozdrawiam
Piotr

[Sw.Tomek]

W analizowanych zapisach znalazłem określenie gościa "fabrykant w hucie szklaney". Jego syn zaś jest tytułowany jako "Glasmacher". Obaj byli zapewne hutnikami od szkła.