Znaczenia słów, jaki to stan, zawód? - j. polski

[faust]

Zapytałem Google co to jest fornal i odpowiedz uzyskalem taka:
Fornal - dawniej robotnik folwarczny zajmujący się głównie końmi i wykonujący nimi prace na roli; furman.

Moje pytanie:
Jesli pracował z koniem na roli to jakie mógł miec narzędzia pracy?
pług,furmanke? czy cos jeszcze?

pozdr.

[eldroza54]

Witaj !!!!!!
A może fornale /furmani / byli zrzeszeni w jakimś cechu , może związku ?Pozdrawiam .Elżbieta

[faust]

Sprawdziłem i jak na razie nie znalazlem stron mowiących dokładnie o narzedziach pracy furmanów.
Nie znalazlem również ani cechu,zwiazku itp.

[Tomek1973]

http://www.nurkowski.friko.pl/book/rozdzial_3.htm#15

Proszę odszukać rozdział "Fornale".
Ponieważ tekst jest obszerny, nie kopiuję go, tylko linkuję.

tomek

[Roman_Szynka]

Oprócz Wymienionych wcześniej narzędzi fornale używali:
- brony służące do wyrównywania pola po orce i rozbijania brył
- włóki będące najczęściej belkami ciągnionymi w poprzek po zaoranym polu które podobnie jak brony wyrównywały pole.
- kultywatory narzędzie o intensywniejszej pracy niż brony
- pielniki usuwające chwasty z międzyrzędzi
- obsypniki formułujące redliny ziemniaków
w końcu XIX wieku i z początkiem XX wieku konie napędzały maszyny rolnicze typu:
- kieraty za ich pomocą napędzano maszyny stacjonarne typu śrutowniki, młocarnie itp
- siewniki
- żniwiarki i snopowiązałki przy zbiorze zbóż
- kosiarki do koszenia traw
- zgrabiarki do grabienia siana
- kopaczki do ziemniaków

Nie jest to pełna lista narzędzi i maszyn napędzanych siłą koni. Z tego przeglądu widać że poza okresem zimowym zajęć dla fornali i ich koni nie brakowało

Pozdrawiam

Roman

[tomgart]

Rafale, status fornala był podobny jak traktorzysty w PGR, z tą róznicą że pracował koniem u dziedzica. Narzędzia pracy j.w. Jeśli chcesz zaprojektować coś w rodzaju herbu i do tego szukasz jakichś elementów związanych z pracą fornala to może jakieś chomąto?

[HenrykDabrowski]

Witam!

Temat był niedawno poruszany i może właśnie dlatego zwróciły moją uwagę spotykane w aktach określenia kim byli ludzie. Mamy zatem

wyrobnik, wójt, borowy, fornal, pachciarz (?), zagrodnik, przewoźnik, komornik, chałupnik, parobek, woźnica, rybak, bednarz, owczarz, pasterz, karczmarz, służący, włodarz, topornik, gospodarz, stróż

Co oznaczały te słowa w połowie XIX wieku? Jaką pozycję zajmował taki człowiek we wsi? Jakie czynności mógł wykonywać? Który z nich miał własny dom i/lub ziemię?

Myślę, że przydałby się mały słownik. Zawsze dostępny i raz zapisana wiedza nie ginie. Na przykład: czym zajmował się rybak we wsi? Może były tam stawy?

Kim jest woźnica wiem. Czy wpisanie w akcie "woźnica" oznaczało domyślnie pracę przy dworze?

Pozdrawiam serdecznie
Henryk Dąbrowski

[Aftanas_Jerzy]

Witam!
Takich pytań pojawia się okresami bardzo dużo. Bez kontekstu, czyli jakiego okresu i rejonu dotyczy dane określenie, nie sposób dać pełną definicję. Pisanie podręcznych wielojęzykowych słowniczków zdało egzaminu tylko w ograniczonym zakresie (tj. dla powszechnie znanych i zdefiniowanych przypadków, np wójt, sołtys, kmieć, zagrodnik, budnik, chałupnik, komornik). Są jeszcze inne terminy, np: leśnik, gajowy, rozkaźny, prawnik, gumnowy(gumienny), młynarz, pachciarz (przeważnie Żyd biorący w pacht) = arendarz, bartnik, masztalerz, sztangert (stangret = woźnica), polowy, bojar, kozak, ćwiertnik, półćwiertnik, półzagrodnik, itd.
Rzeczywiście całościowego opracowania wyczerpującego temat, ja nie spotkałem, a byłoby to dzieło wielotomowe wymagające całego zespołu autorów. Są natomiast cząstkowe opracowania poważne z odnośników w internecie (głównie polecam Wikipedię, czasem obcojęzyczna)). Sam potrzebuje takich informacji, bo przy okazji tłumaczenia aktów nieraz próbuję dać wyjaśnienie znaczenia terminu określającego pozycję (zawód, stanowisko) dla konkretnego przypadku. Dodam jeszcze, że dochodzą warianty regionalne dla tego samego zawodu. Dlatego w przypadkach ryzyka nieprawidłowej interpretacji pozycji społecznej osoby(a to dla genealoga jest ważne), szczególnie napisanej w metryce po rosyjsku , nie uchylam się od indywidualnej odpowiedzi. Robią tak też inni tłumacze.
Odpowiadam krótko o "Woźnicy". Jest to funkcja zaliczana do oficjalistów dworskich. Woźnica to szersze pojęcie niż stangret (dotyczy tych , którzy kierują powozem, bryczką dworską). Mają pomocników.
Już o tym i o innych oficjalistach dworskich (ekonom, karbowy, gumienny, polowy) pisałem na forum dość szeroko dwa razy.

[HenrykDabrowski]

Można ograniczyć się do XIX wieku. To z pewnością najczęściej przeglądane akta przez początkujących genealogów. Taki mini-słowniczek byłby niezwykle pomocny. Np. wójt we wsi. Sądziłem że we wsi jest sołtys, a tu spotykam wójt (!?). Te pytania zawsze będą pojawiały się na forum. Dlatego dobrze byłoby zebrać te wypowiedzi. Nawet jeśli czasami znaczenia bywają niejednoznaczne.

[Aftanas_Jerzy]

Takie minimum-minimorum jest chyba na Forgenie, nawet w kilku językach (patrz z lewej strony katalog on- line). Ostrzegam: są tam niezamierzone błędy, wynikające z konieczności wybiórczego podejścia (niektóre hasła zawężono do jednego znaczenia). Ale definicji szerszych tam brak. Polecam jednak Wikipedię, lub pojedyncze pytania na forum z podaniem skany do metryki (gdzie i kiedy).

[HenrykDabrowski]

Zauważę na zakończenie, że jeśli ograniczymy się do XIX wieku, to taki słowniczek obejmowałby polskie słowa za okres 1800-1863 i rosyjskie słowa za okres 1864-1918. Wydaje się, że znaczenie słów byłoby jednoznaczne.

[EwaMaria]

Kim był właściciel drobnofolwarczny?

[Danuta_Stojek]

A kościelny ?
Mam przodka, który przez ostatnie 4 lata przed swoją śmiercią ( do akt sprzed 1808 r. jeszcze nie dotarłam ) był kościelnym w Błaszkach koło Kalisza.
Zmarł jako "dziad kościelny w domu proboszczowskim", w 1812 mając lat 67.
Wcześniej, gdy rodzą mu się dzieci, (1774 - 1790 ) jest kowalem, później jego miejsce w kuźni zajmie najstarszy syn.
Pytanie - w jaki sposób " dostawało się" funkcję kościelnego ?
Czy była to posługa za wikt i dach nad głową ?
Czy poza oczywistą pobożnością, obowiązywały jakieś inne kryteria czy decydował o tym sam proboszcz według swego uznania ?

Proszę mądrzejsze głowy o odpowiedź bądź wskazówki gdzie szukać.
Pozdrawiam,
Danuta Stojek

[Aniutek64]

Ogólnie bardzo trudno znaleźć jakiekolwiek informacje (takie podstawowe dla tych nowych). Chciałabym zadać kilka prostych pytań takich jak np. co znaczyło "gospodarz na domie" z aktu ślubu 1851 r. Łowickie, ale gdzie umieścić pytanie.
Będę wdzięczna za odpowiedż.


Anna P.

[Aftanas_Jerzy]

Ogólnie bardzo trudno znaleźć jakiekolwiek informacje (takie podstawowe dla tych nowych). Chciałabym zadać kilka prostych pytań takich jak np. co znaczyło "gospodarz na domie" z aktu ślubu 1851 r. Łowickie, ale gdzie umieścić pytanie.
Będę wdzięczna za odpowiedż.

Proszę zamieścić skan tego aktu i tak samo odnośnie zdefiniowania innych pozycji społecznych, o których wspominasz. Zawsze ze skanem źródłowego aktu.