Portret postaci historycznej Jan Trnka z Raciborzan h.Szarza

RpavelE · Post autor: **RpavelE** » śr 05 mar 2025, 17:01

Nie mogłem znaleźć odpowiedniego tematu na forum, więc postanowiłem założyć nowy.
Szukam portretu mojego przodka: Jan Trnka z Raciborzan (https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Trnka_z_Raciborzan) W źródłach czeskich Jan Trnka określany jest głównie jako: „Jan Trnka z Ratibořan”.
Urodził się w połowie lat pięćdziesiątych XV wieku we wsi Raciborzany, powiat Limanowski, Zmarł w 1501 roku w Krakowie.
Już w roku 1483 Jan Trnka dowodził armią Macieja I Korwina
3 września 1485 roku, po Dobeši z Boskovic, stał się właścicielem miasta St. Pölten w Austrii ia) i jednocześnie był już właścicielem miasta Frydek (miasta statutowego na wschodzie Republiki Czeskiej)
W 1485 dobył Księstwo Opawskie w zamian za dwa zamki w Słowenii. Jan Trnka później przekazał Księstwo Opawskie nieślubnemu synowi Macieja Korwina- Janoszowi. W latach 1488/89 oba zamki na Słowacji zostały zdobyte przez połączone siły Węgrów i biskupa wrocławskiego, pod dowództwem rycerza Jana Trnki.
W czerwcu 1490 r. Jan Trnka kupił od księcia Kazimierza II Cieszyńskiego majątek Hluczyn.
Maciej I Korwin za zasługi wojskowe nadał Janowi Trnce 3200 dukatów, zamek Strečno i miasto Zelino (Žilina) – w północno-zachodniej Słowacji, granica z Czechami.
Król Maciej I Korwin zmarł w 1490 r., a w 1492 r. jego nieślubny syn Jan Korwin, książę księstwa opawskiego (którego Jan Trnka podarował Janowi w 1485 r.), mianował Jana Trnkę hetmanem księstwa opawskiego. Jan sprawował tę funkcję do 1498 r.

Najprawdopodobniej w 1495 roku król Polski Jan I Olbracht zaprosił do swojej armii słynnego rycerza i dowódcę wojskowego polskiego pochodzenia, Jana Trnkę.

- W latach 1494–1496 w księgach finansowych króla nazwisko Jana Trnki często pojawia się wśród najbliższych dworzan królewskich, którym obdarowywano różnymi darami. Zanotowano zwłaszcza, że podczas pobytu w Piotrkowie w 1496 r. Jan Trnka otrzymał od króla dwa wiązki skór sobolowych po 40 sztuk każdy

- Król nadaje Zamek Królewski w Oświęcimiu i przyległe wsi Modlnica Wielka lub Górna Janowi Trnke dożywotnio. Wraz z zamkiem Jan otrzymał funkcję starosty Oświęcimia.

- zostaje starostą olsztyńskim

- Jan Trnka z Raciborzan zostaje mianowany Naczelnym Dowódcą Królewskim („campiductorique suo generali” / „Campiducłor Regni Generalis” po łacinie). Wyjątkowość tego stanowiska polega na tym, że przed Janem Trnką armią dowodził zawsze sam król Polski. Jan Trnka był pierwszym w historii Polski piastującym takie stanowisko. Stanowisko to od 1503 r. nosiło nazwę hetmana wielkiego koronnego („Hetman wielki koronny” lub po łac. „Campiductor regis Polonia”)

Jestem pewien, że tak sławny rycerz musiał mieć portrety, podobnie jak wszyscy dworzanie tamtych czasów, ale niestety nie znalazłem jego portretu w otwartych źródłach.
Może ktoś mógłby mi udzielić porady lub pomóc przeszukać archiwa na Wawelu lub w Czechach / innych miejscach. Może ktoś zna jakichś historyków sztuki?

Będę wdzięczny za pomoc i rekomendacje!
Paweł Raciborzyński

dzika_jagoda · Post autor: **dzika_jagoda** » śr 05 mar 2025, 18:41

A to od niego pochodzą może (możnowładcy polscy) Tarnowscy ? zapytam tak z głupia frant

Ewafra · Post autor: **Ewafra** » śr 05 mar 2025, 19:52

dzika_jagoda pisze:A to od niego pochodzą może (możnowładcy polscy) Tarnowscy ? zapytam tak z głupia frant

Od niego to byliby Trnkowscy chyba, jeśli już. A Tarnowscy herbu Leliwa pochodzą od Tarnowa, a przynajmniej ich nazwisko.

RpavelE · Post autor: **RpavelE** » czw 06 mar 2025, 02:22

dzika_jagoda pisze:A to od niego pochodzą może (możnowładcy polscy) Tarnowscy ? zapytam tak z głupia frant

Niestety zmarł nie pozostawiając potomków. Potomkowie jego braci noszą nazwisko Raciborzeński / Raciborzyński / Raciboriński po nazwie ich rodzinnej wioski Raciborzany

jan2024 · Post autor: **jan2024** » czw 06 mar 2025, 09:43

Ewafra pisze:
dzika_jagoda pisze:A to od niego pochodzą może (możnowładcy polscy) Tarnowscy ? zapytam tak z głupia frant
Od niego to byliby Trnkowscy chyba, jeśli już. A Tarnowscy herbu Leliwa pochodzą od Tarnowa, a przynajmniej ich nazwisko.

......................
Oczywiście Tarnowscy nazwisko pochodzi od Tarnowa.
ale genealogicznie od Melsztyńskich z Melsztyna.
Na Polona.pl jest ich drzewo genealogiczne z XVII wieku.
................
https://polona.pl/preview/c6b369d6-9984 ... 0d59b5d02e
.....
Jan
.......... po chwili
Co do Jana Trnka to są zapisy w Listinar Tesinska Nr3
Napisz do mnie na Priv to podeślę zdjęcia
Publikacja nie jest dostępna w internecie.
Wydało ją muzeum śląska cieszyńskiego tylko w czeskim Cieszynie.
.....................
https://cs.wikipedia.org/wiki/Muzeum_T% ... %C3%ADnska
.....
Fundamentalne dzieło czeskich historyków.
Zobaczysz, że książę nie sprzedawał nic w 1490 roku.tylko zatwierdził sprzedaż wsi Żermanice.
pismo jak pisza stratilo sie
Ksiązę jak pisze w regestach Grunhagen -Margraft sprzedał Hlućin Janowi Trnka z Ratiborie
ale w 1595 roku.
Ciężko pisać bez liter czeskich tym bardziej, że teksty po kilka kartek.
Napisz do mnie
Jan
............................ Jakby ktoś szukał Listinaru
Mam komplet wszystkie zeszyty.
Jan
...................
https://searchworks.stanford.edu/view/914783
.................
https://integro.bs.katowice.pl/site/rec ... 2101735530
...............
https://tesin.cz/listinar-tesinska/d-8892

foksztrot · Post autor: **foksztrot** » sob 19 lip 2025, 20:13

Polecam artykuł o Janie Trnka z Raciborzan w czasopiśmie "Studia Sandecjana" tom 1 z 2020 r. oraz hasło w Polskim Słowniku Biograficznym, zeszyt 224 z 2023 r. Tam też jest podana odpowiednia literatura i źródła, także czeskie i węgierskie. W innym tomie "Studia Sandecjana" jest artykuł o herbie Szarza. Swoją drogą są różne rodziny Raciborzeńskich i Raciborzyńskich, niekoniecznie spokrewnione. Bardzo jestem ciekaw, jakie były losy przedstawicieli rodu Szarza po połowie XVI w., bo wówczas ślady historyczne się urywają

RpavelE · Post autor: **RpavelE** » sob 19 lip 2025, 20:36

foksztrot pisze:Polecam artykuł o Janie Trnka z Raciborzan w czasopiśmie "Studia Sandecjana" tom 1 z 2020 r. oraz hasło w Polskim Słowniku Biograficznym, zeszyt 224 z 2023 r. Tam też jest podana odpowiednia literatura i źródła, także czeskie i węgierskie. W innym tomie "Studia Sandecjana" jest artykuł o herbie Szarza. Swoją drogą są różne rodziny Raciborzeńskich i Raciborzyńskich, niekoniecznie spokrewnione. Bardzo jestem ciekaw, jakie były losy przedstawicieli rodu Szarza po połowie XVI w., bo wówczas ślady historyczne się urywają

Dzień dobry, dziękuję serdecznie!
Znam te oraz wiele innych źródeł.
Najpełniejszy opis życia Jana Trnki z Raciborzan znajdziesz pod tym adresem:
https://www.wikiwand.com/pl/articles/Ja ... Raciborzan

Nazwisko Raciborzeński było używane przez tę gałąź rodu Szarzów aż do ich osiedlenia się na ziemiach sanockich, gdzie w XVII wieku zmieniono jego pisownię na Raciborzyński — być może pod wpływem lokalnych dialektów lub zwyczajów językowych.

Wszyscy przedstawiciele tej linii są mi dobrze znani, ponieważ jestem bezpośrednim potomkiem starszego brata Jana Trnki.

Większość gałęzi rodu Szarzów wygasła już w XVI wieku, jednak niektóre z nich przetrwały, przyjmując w tym okresie nowe nazwiska — między innymi Ledniccy, Złotniccy i wiele innych.

Pozwoli Pan(i), że zapytam: dlaczego interesuje się Pan(i) losem przedstawicieli tego herbu?