Tereso, dzień dobry.
W swoim poście zadałaś pytanie: „Czy ktoś wie kiedy te nazwiska pokazały się w Polsce: Keller i Siebner?”.
Moim zdaniem na tak sformułowane pytanie bardzo trudno jest odpowiedzieć. Polska w swojej historii miała różne granice i obejmowała swoim zasięgiem różne obszary. Do czasów rozbiorów Polska miała granice, które obejmowały spory kawałek Europy. Po rozbiorach nie było Polski a jej ziemie weszły w skład Rosji, Austrii, Prus. Po odzyskaniu niepodległości Polska objęła swym zasięgiem inny obszar niż przed rozbiorami. Po II wojnie światowej polska utraciła znaczny obszar ziem na wschodzie na rzecz ZSRR. Zyskała ziemie na zachodzie, które przez wieki były częścią Niemiec. Na wszystkich wspomnianych przeze mnie terenach mogło występować nazwisko Keller i Siebner, które pochodzi z kręgu języka niemieckiego. To, o którą Polskę pytasz? W każdym czasie i miejscu historycznej Polski mogły się pojawić osoby o nazwisku Keller oraz Siebner, która z nich była pierwsza jest moim zdaniem nie do ustalenia. Aby ustalić, kiedy i gdzie pojawiła się pierwsza osoba o konkretnym nazwisku musi być ona wymieniona z nazwiska w jakimś dokumencie z datą. Wtedy będzie tylko wiadomo, że w tej konkretnej dacie w tym miejscu i czasie przebywała osoba o wspomnianych nazwiskach. Może była ona wcześniej w danym miejscu tylko nie była wymieniana w żadnym dokumencie.
W Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się:
1. Wykaz nazwisk żeńskich występujących w rejestrze PESEL z uwzględnieniem nazwisk osób zmarłych, stan na 1 lutego 2021 roku. Według tego wykazu:
A. Kobiet o nazwisku Keller w Polsce zamieszkiwało 1548 oraz:
• 2 kobiety o nazwisku Berstein Keller,
• 2 kobiety o nazwisku Gryff – Keller.
B. Kobiet o nazwisku Siebner w Polsce zamieszkiwało 20.
2. Wykaz nazwisk męskich występujących w rejestrze PESEL z uwzględnieniem nazwisk osób zmarłych, stan na 1 lutego 2021 roku. Według tego wykazu:
A. Mężczyzn o nazwisku Keller w Polsce zamieszkiwało 1511 oraz:
• 4 mężczyzn o nazwisku Keller – Szmal,
• 3 mężczyzn o nazwisku Gryff – Keller,
• 2 mężczyzn o nazwisku Gęślak – Keller,
• 2 mężczyzn o nazwisku Keller – Dobryń,
• 2 mężczyzn o nazwisku Keller – Konopka,
• 2 mężczyzn o nazwisku Shalev – Keller.
B. Mężczyzn o nazwisku Siebner w Polsce zamieszkiwało 26.
Szczegółowy rozkład występowania nazwiska Keller w powiatach w Polsce na rok 2002 zobaczysz na mapie pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... sko=Keller
Szczegółowy rozkład występowania nazwiska Siebner w powiatach w Polsce na rok 2002 zobaczysz na mapie pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ko=Siebner
Zatem, na obszarze Polski, w jej granicach ustalonych po roku 1945, na dzień 1 lutego 2021 roku osób [ kobiety i mężczyźni razem ] o nazwisku:
1. Keller – 3078,
2. Siebner – 46.
Nazwa osobowa Siebner na obszarze Polski w jej graniach ustalonych po roku 1945 jest rzadkim mianem. Mężczyzn o tym nazwisku na dzień 1 lutego 2021 roku w Polsce było 26, kobiet – 20. Można się pokusić na stwierdzenie, że pochodzić one mogą od przynajmniej jednego przodka o nazwisku Siebner. Na wspomnianej przeze mnie mapie, w roku 2002 najwięcej osób o tym nazwisku zamieszkiwało w obecnym województwie wielkopolskim [ 18 osób ], to jest mieście Leszno – 15, w powiecie wolsztyńskim – 3. Drugim województwem, w którym występowała przedmiotowa nazwa osobowa jest województwo pomorskie, w który w roku 2002 mieszkało 10 osób o mianie Siebner. Mieszkały one w powiecie kościerskim, starogardzkim i tczewskim. Według danych zawartych na wspomnianej przeze mnie mapie w pozostałej części Polski w roku 2002 nie występowało nazwisko Siebner. Aby stwierdzić kiedy osoba [ osoby ] o nazwisku Siebner pojawiła się pierwszy raz w konkretnym miejscu potrzebne są badania historyczne, w tym badania dokumentów, na przykład ksiąg kościelnych różnych wyznań, ksiąg miejskich, albo różnych opracowań, które opisują dzieje miejsc i ludzi.
Nazwa osobowa Keller jest dość popularnym nazwiskiem w Polsce. Na dzień 1 lutego 2021 roku osób o tym mianie było 3078. W roku 2002 mieszkały one w 166 różnych miastach i powiatach. Ustalenie kiedy pierwsza osoba o nazwisku Keller przybyła na obszar Polski w jej granicach po roku 1945 wymaga mrówczej pracy. Trochę mniej pracy wymaga ustalenie kiedy osoba o nazwisku Keller pierwszy raz pojawiła się w konkretnym miejscu.
Tereso, jak zapewne wiesz Polska w swojej historii miała różne granice i obejmowała swoimi wpływami różny obszar. Na przykład po roku 1945 utraciła swoje ziemie na wschodzie a zyskała tereny na zachodzie. Na każdym z tych obszarów mogło występować nazwisko Keller i Siebner.
Na byłych ziemiach wschodnich [ Kresy ] można było spotkać nazwisko Siebner, na przykład w Wilnie. Mieczysław Jackiewicz w artykule pt. Mieszkańcy Wilna w wieku XIV i później (1), który ukazał się w Kurierze Wileńskim 10 sierpnia 2012 roku między innymi pisał: „(…). A zatem poczynając od końca XIV wieku podstawowymi mieszkańcami Wilna byli Litwini, Rusini Krywicze (Białorusini), Polacy i Żydzi. Ponadto od czasów Giedymina przybywali do Wilna i tu się osiedlali Niemcy. Wielki książę Witold sprowadził do grodu nad Wilią Tatarów i Karaimów.
Niemcy.
Niemcy przybyli do Wilna na zaproszenie wielkiego księcia Giedymina i byli to przeważnie rzemieślnicy i kupcy, zaś w czasach Jagiełły, jak podaje J. I. Kraszewski, rękodzielnicy wileńscy byli wszyscy obcego pochodzenia, prawie z Niemiec. Osiedla niemieckie długo przed Jagiełłą istniały w Wilnie i Trokach. Jeszcze bardziej wzrosły one liczebnie dzięki hanzeatyckim kupcom wędrownym, którzy przez Gdańsk, Toruń, Królewiec i Rygę co rok przybywali do Wilna i spędzali tu szereg miesięcy. Niemiecki mieszczanin z Wilna, nazwiskiem Hennicke, należał do najwybitniejszych pełnomocników i dyplomatów Jagiełły, skoro ten wysyłał go do Polski i Węgier dla pertraktacji o rękę Jadwigi. Po nadaniu 22 03 1387 r. Wilnu niemieckiego prawa magdeburskiego przez Jagiełłę, to właśnie wileńscy Niemcy umieli wprowadzić nadane prawo w życie. Przygotowani wszak byli do tego teoretycznie i praktycznie przez poprzedni swój pobyt w rodzinnych Niemczech. Ludność autochtoniczna Litwy była przecież nieprzygotowana do zorganizowania rychło urzędu wójtowskiego, rady miejskiej i sądu grodzkiego, tych trzech podwalin prawa magdeburskiego. (…).
Z tych dokumentów wynika, że w wieku XV i XVI członkami wileńskich cechów i giełd byli przeważnie Niemcy: złotnicy, puszkarze, malarze, murarze, ślusarze, stolarze, piekarze, szewcy, safjanicy i inni rzemieślnicy. Ważnym czynnikiem dla niemieckości w Wilnie było to, że w XVI w. stosunki między Litwą a Księstwem Pruskim stały się bardziej ścisłe i nawet przyjazne. Reformacja, która w pewnej chwili święciła na Litwie dość krótki triumf, przyczyniła się do nawiązania dość licznych z jednej i drugiej strony stosunków. (…).
Do najbardziej znanych Niemców wileńskich należał Gregory Grebel, figurujący w aktach w r. 1527. Znanym Niemcem w Wilnie był tez Lorentz Frenzel, faktor wielkich niemieckich towarzystw handlowych. Niemiec Leonard Fhrenk nosił w tym czasie w Wilnie tytuł królewskiego nadwornego zegarmistrza. W XVI wieku znanym w Wilnie był malarz Stanisław Ratke z Poznania. W 1615 piastował w Wilnie urząd wielkoksiążęcego architekta Niemiec Piotr Kaunhart, który sprowadził do Wilna wielu niemieckich artystów i rękodzielników. Również rozpoczęta w 1505 r. i prowadzona długie lata budowa fortyfikacji miejskich zatrudniała niemieckich majstrów i murarzy. W tym okresie służyli w Wilnie niemieccy kapitanowie, wraz z jeźdźcami i landsknechtami, także giserzy (odlewnicy małych armatek), puszkarze i muzykanci — z przemysłu wojennego. Z tego przemysłu można wymienić puszkarza Georga Gerlicha, kotlarza i rusznikarza Mikołaja Gottschalka, dozorcę zbrojowni i architekta Hioba Breitfussa, kierownika zbrojowni Tomasa Doringa z Drezna i innych.
Na kierownicze stanowiska miasta Wilna wybili się i jego elitę stanowili w wieku XVI urodzony w marchii Badeńskiej, w Pforzheimie, Ulrich Hozjusz (nazwisko to od herbu Hosen=spodnie), od 1512 r. kierownik wielkoksiążęcej mennicy w Wilnie i jego starszy syn Jan, rządca zamku wileńskiego. Nieco później znanymi Niemcami w Wilnie byli radny i burmistrz, złotnik Augustyn Morstein (Morsztyn 1531-1544) i też burmistrz Erazm Buttner (1541-1547). Do historii Wilna weszli też tacy znani Niemcy, jak Hiob Sommer, pastor luterański, Jan Ulrich, pastor luterański, Albert Schurz, pracownik mennicy. Ponadto w dokumentach wymieniane są nazwiska rzemieślników: Henryk Blunk, Marcin Kostell,
Walter Siebner, kupiec Korneliusz Wienhold. Postać Jana Delamarsa jest postacią historyczną. (…).”.
Choć nie pytasz o genezę nazwiska Keller i Siebner to powiem, że pochodzą one z kręgu języka niemieckiego. Według niemieckiej etymologii:
A. nazwa osobowa Siebner ma następujące pochodzenie:
Hauptbedeutung:
1. Benennung nach Beruf zu mittelhochdeutsch sibener ‘Mitglied einer Körperschaft von sieben Männern’. In vielen mittelalterlichen Städten war dies eine Art Bürgerausschuss oder Gericht (Siebengericht). Der Familienname kann sich aber auch auf Ämter beziehen, die Grundstücksgrenzen fest- und Grenzstreitigkeiten beilegten.
2. Benennung nach Beruf zu mittelhochdeutsch, mittelniederdeutsch siben ‘sieben’(Verb; siehe Brechenmacher 1960-1963, Band 2, Seite 611) für den Hersteller von Sieben oder für jemanden, der etwas siebt, beispielsweise Mehl. Siebe konnten aus unterschiedlichen Materialien hergestellt werden. Siebmacher nutzten meist Holz für den Rahmen und flochten das eigentliche Sieb aus Holzspänen, dünnen Weidenruten oder Draht.
Deutung unsicher:
3. Benennung nach Herkunft zum Siedlungsnamen Siebnen (Bezirk March, Schweiz). Diese Deutung (siehe Zoder 1968, Band 2, Seite 606) ist unsicher, da der Name in der Schweiz nicht belegt ist.
[ za: Theresa Schweden, Siebner, Digitales Familiennamenwörterbuch Deutschlands (DFD), 15.03.2021. ]
B. nazwa osobowa Keller ma następujące pochodzenie:
Hauptbedeutung:
1. Benennung nach Beruf zu mittelhochdeutsch kellære , keller , kellerer , mittelniederdeutsch keller ‘Kellermeister; Verwalter eines Weingutes; herrschaftlicher Steuerbeamter’, entlehnt aus lateinisch cellarius ‘Kellermeister’. Der Keller verwaltete zunächst herrschaftliche Weingüter bzw. den von diesen gewonnenen Wein. Später wurde diese Berufsbezeichnung auf die Verwaltung der Steuern auf Wein und Früchte sowie auf die generelle Verwaltung herrschaftlicher Güter ausgeweitet (siehe Ebner 2015, Seite 366). In der Schweiz ist Keller der vierthäufigsten Familienname.
2. Benennung nach Wohnstätte zu mittelhochdeutsch keller ‘Keller’ für jemanden, der an einem besonderen Keller (Ratskeller, herrschaftlicher Wein- oder Bierkeller; Kaufladen; Gefängnis) wohnt. In seltenen Fällen kommt auch eine Benennung nach Flurnamen mit dem Bestandteil Keller-, -keller in Frage (siehe Zoder 1968, Band 1, Seite 865), die sich meistens auf Fundstellen mit historischen Mauer- oder Steinresten beziehen (z.B. Am Haidenkeller, Flurname in Mainz-Marienborn mit Resten römischer Bauten, siehe Direktion Landesarchäologie Mainz, letzter Zugriff: 27.05.2016).
In Einzelfällen:
3. Benennung nach Herkunft zu den Siedlungsnamen Keller (Ortsteil mehrerer Gemeinden in Bayern, Nordrhein-Westfalen und Brandenburg), Kell am See (Rheinland-Pfalz), Kell (Stadtteil von Andernach), Kella (Thüringen) und Kellen (Stadtteil von Kleve). Der deutsche Name der Gemeinde Kly (Tschechische Republik) ist ebenfalls Kell. Zur Etymologie des Siedlungsnamens Kell am See siehe Niemeyer 2012, Seite 310. Diese Deutung kommt insbesondere für die Namenvorkommen in der Nähe der jeweiligen Siedlungen in Betracht, die jedoch alle außerhalb des Hauptverbreitungsgebietes des Familiennamens liegen.
Nazwisko występuje w Niemczech, w Szwajcarii, we Francji, w Polsce.
[ za: Daniel Kroiß, Keller, Digitales Familiennamenwörterbuch Deutschlands (DFD), 15.03.2021. ]
C. nazwa osobowa von Keller ma następujące pochodzenie:
Hauptbedeutung:
1. Benennung nach Beruf, siehe Keller 1. Es liegt eine Variante mit Adelsprädikat vor. Den Familiennamen von Keller trägt ein ehemaliges Adelsgeschlecht aus Württemberg (u.a. Johann Baptist von Keller, siehe Deutsche Biographie, letzter Zugriff: 13.06.2016) sowie eines aus Bayern (u.a. Albert Ritter von Keller, siehe Deutsche Biographie, letzter Zugriff: 13.06.2016).
2. Benennung nach Wohnstätte, siehe Keller 2. Es liegt eine Variante mit Adelsprädikat vor.
Keller 1. zobacz etymologię pkt 1. w nazwisku Keller.
Keller 2. Zobacz etymologię pkt 2. w nazwisku Keller.
[ za: Daniel Kroiß, von Keller, Digitales Familiennamenwörterbuch Deutschlands (DFD), 15.03.2021. ]
Pozdrawiam – Roman.