Pochodzenie nazwisk (cz.8)

[jamiolkowski_jerzy]

Tylko drobny przyczynek (bez żadnych sugestii odnośnie wpływu na pochodzenie nazwiska) do występowania imienia Brykcy w Polsce. Było bardzo rzadkie ale spotkać je było można niekoniecznie tylko u zamożnej szlachty. Tropiąc w sądowych księgach tylko swoich Jamiołkowskich natrafiłem na Briccego Bruszewskiego olim Stasz. Zapisy dotyczą wzajemnych, czasem krwawych zatargów z Jamiołkowskimi (min vulnera NIAB Fond 1708 1- 96 1605- 1606 ). Tak Jamiołkowscy jak i Bruszewscy to była drobna szlachta.

[Krzychokiedzer]

Witam.
W parafii Zuzela i należących do niej wiosek występują lub występowały nazwiska na przełomie XVIII-XIX wieku:
Budnicki (Smolewo, Gąsiorowo), Buziak, Budynaczyk, Budych (Gąsiorowo), Budny (Zawisty Nadbużne), Budziński (Uścianek Dębianka).
Wydaje się, że wymienione nazwiska pochodzą od jednego. Natomiast nie mam pewności co do pochodzenia tych nazwisk.
I tak jak w tytule, czy moje podejrzenia są słuszne czyli, że pierwowzorem był Budnik?
https://pl.wikipedia.org/wiki/Budnicy

[Wladyslaw_Moskal]

Witaj Krzychu,
informacje z Wikipedii zawsze nalezy weryfikowac. Na dole podanej strony, jest informacja, ze korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność. Jutro moga tam byc juz inne informacje.

Zobacz, co o podobnych nazwiskach pisze prof. Alina Naruszewicz-Duchlińska;
http://www.genezanazwisk.pl/nazwiska-wi ... &title=bud

Strona Forebears=Przodkowie podpowiada od kiedy istnialy te staroslowianskie i prapolskie nazwania/nazwiska. Wedlug mnie najstarszym jest prapolskie nazwanie/nazwisko Budny;
https://forebears.io/surnames/budny
mlodszym jest nazwanie/nazwisko Budych;
https://forebears.io/surnames/budych
Nazwiska Budny i Budych pochodza od starozytnego nazwania slowianskiego Buda, powstalego ponad 5 tysiecy lat temu, bo nazwanie to Slowianie doniesli przez Turcje do Indii;
https://forebears.io/surnames/buda

Nazwisko Budynaczyk nie istnieje w bazie PESEL, zatem moglo byc blednie kiedys stworzone i zapisane;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... Budynaczyk

Nazwisko Budnicki jest mlodszym od nazwiska Budych, ale starszym od licznego nazwiska Budziński;
https://forebears.io/surnames/budnicki
https://forebears.io/surnames/budzi%C5%84ski

Nazwisko Buziak pochodzi od slowa buzia i jest to prawie wspolczesne, pieszczotliwe nazwanie malucha "moj buziak".

Pozdrawiam - Wladyslaw

[Krzychokiedzer]

Witaj Krzychu,
informacje z Wikipedii zawsze nalezy weryfikowac. Na dole podanej strony, jest informacja, ze korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność. Jutro moga tam byc juz inne informacje.

Zobacz, co o podobnych nazwiskach pisze prof. Alina Naruszewicz-Duchlińska;
http://www.genezanazwisk.pl/nazwiska-wi ... &title=bud

Strona Forebears=Przodkowie podpowiada od kiedy istnialy te staroslowianskie i prapolskie nazwania/nazwiska. Wedlug mnie najstarszym jest prapolskie nazwanie/nazwisko Budny;
https://forebears.io/surnames/budny
mlodszym jest nazwanie/nazwisko Budych;
https://forebears.io/surnames/budych
Nazwiska Budny i Budych pochodza od starozytnego nazwania slowianskiego Buda, powstalego ponad 5 tysiecy lat temu, bo nazwanie to Slowianie doniesli przez Turcje do Indii;
https://forebears.io/surnames/buda

Nazwisko Budynaczyk nie istnieje w bazie PESEL, zatem moglo byc blednie kiedys stworzone i zapisane;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... Budynaczyk

Nazwisko Budnicki jest mlodszym od nazwiska Budych, ale starszym od licznego nazwiska Budziński;
https://forebears.io/surnames/budnicki
https://forebears.io/surnames/budzi%C5%84ski

Nazwisko Buziak pochodzi od slowa buzia i jest to prawie wspolczesne, pieszczotliwe nazwanie malucha "moj buziak".

Pozdrawiam - Wladyslaw

Witam"i dziękuję za wyjaśnienie.
Z tym "Buziakiem" to wkradł się mały chochlik. Miało być BUDZIAK.
Dziękuję i pozdrawiam

[Wladyslaw_Moskal]

Chyba sam sprawdziles, ze nazwisko Budziak jest tez stare. Istnieja slowianskie, nieco "twardsze" w wymowie nazwiska Budzak i Budzák;
https://forebears.io/surnames/budzak
Zygmunt Bloger w swojej Encyklopedii z 1903 r napisal o "budnikach" i z jego stwierdzen wynika, dlaczego takie nazwiska wystepuja na znacznych obszarach Polski i Europy;
Budnik. Tak nazywano na Litwie i Rusi Mazurów, osiadających tam na prawie czynszowem wśród lasów. Zwykle osadnicy ci, tak z włościan jak z zagrodowej szlachty pochodzący, wziąwszy grunta w lasach obszernych, zaczynali od postawienia sobie „budy” na mieszkanie (od czego poszła ich nazwa), potem krudowali czyli karczowali na pole oznaczone części lasu i zajmowali się następnie wypalaniem popiołów, smoły, terpentyny, potażu, węgli kowalskich, wyrobem klepek, gątów, dranic, desek. J. I. Kraszewski pod tym tytułem napisał piękną powieść (drukowaną r. 1848 w „Bibljotece Warszaw.”), w której dał obraz życia takiego budnika. Budnicy polscy przez kilka wieków napływali licznie w pustkowia Litwy i Rusi i przyczynili się bardzo do rozszerzenia rolnictwa w dzielnicach leśnych, ale osiadając małemi gromadkami, wsiąkali w ludność miejscową, przyjmując jej ubiór i mowę.

Pozdrawiam - Wladyslaw

[koziel_jakub]

W innym wątku na forum poprosiłem o pomoc w znalezieniu jednego z moich przodków o nazwisku Ramza, w czasie dyskusji pojawiła się ciekawa informacja od Ewka58, która zasugerowała, że nazwisko Ramza to spolszczone Ramsay i jako przykład podała fragment z google books https://books.google.pl/books?hl=pl&id= ... me&q=Ramza

Czy faktycznie Ramzowie, których sporo jest do znalezienia w geneszukaczu pochodzą od Ramsey'a czy może nazwisko ma też inne pochodzenie?

[Ewa_Szczodruch]

Prof. K. Rymut wywodzi nazwisko Ramza od niemieckich nazw osobowych Rams, Rems (e), te od nazwy miejscowej Rems.

[Ewa_Telazek]

Bardzo proszę o informację, albo przypuszczenia, o pochodzeniu nazwiska Prykiel (inne formy Prikiel, i czasem Prikil).

Ciekawa jestem czy to nazwisko jest polskie/słowiańskie czy niemieckie. Może też być związane z Bałkanami albo Węgrami.

Nazwisko Prykiel istniało w jednej gałęzi mojej rodziny (żyli w okolicach Przybyszewa), ale w drugiej połowie XIX wieku, jedna osoba przeniosła się do innej okolicy, i tamtejszy ksiądz przeinaczył "Prykiel" na "Prygiel", i tak już zostało.

Wydaje mi się że w Polsce jest więcej Pryglów niż Pryklów, ale pomimo podobieństwa w brzmieniu to są chyba zupełnie odzielne, nie spokrewnione nazwiska/rodziny.

Będę wdzięczna za jakiekolwiek wskazówki.

Eva

[Ewa_Szczodruch]

Z wymienionych nazwisk u Rymuta znalazłam tylko

Prykiel - od pryk ‘człowiek zużyty, dziad’.

[Kugoxd]

Witam. Chciałbym się dowiedzieć skąd pochodzi nazwisko MIŁOŚ. jego historie pochodzenie znaczenie itp. Z góry dzięki za odpowiedz.

Pozdrawiam

[Szablewski_P]

delete

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Podaję za prof. Rymutem:

Miłoś - w grupie nazwisk pochodzących od miły, też od imion złożonych typu Miłobor, Miłosław.

[Ewa_Telazek]

Z wymienionych nazwisk u Rymuta znalazłam tylko

Prykiel - od pryk ‘człowiek zużyty, dziad’.

Dziękuję bardzo za szybkie sprawdzenie u Rymuta, Pani Ewo.

To jest dziecinnie łatwe przypuszczenie ze strony Rymuta że nazwisko Prykiel pochodzi od słowa "pryk", ale nie wydaje mi się że miał rację.

Mam wątpliwości ponieważ we starych metrykach z okolicy gdzie ten ród mieszkał (z 1688 roku, z 1690 roku, i z 1845 roku), to nazwisko było zapisywane jako PRIKIEL.

Bardzo podobne nazwisko PRIKEL występuje głównie w Niemczech i Serbii ( https://forebears.io/surnames/prikel ) Więc moja hipoteza jest że nazwisko PRYKIEL to spolszczona forma PRIKEL - i prawdopodobnie nazwisko przyszło z osadnikiem z Niemiec lub z Serbii.

Pani Ewo, czy mogłaby Pani jeszcze sprawdzić pochodzenie nazwiska PRYGIEL? Te dwa nazwiska brzmią tak podobnie że może mają to samo pochodzenie.

Serdecznie dziękuję.

Eva

[ROMAN_B]

Ewo, dobry wieczór.

Subiektywne rozważania o genezie nazwiska Pyrkiel [ Prikiel ].

Pochodzenie nazwiska Prykiel – Hipoteza.

Między innymi napisałaś:
• „Bardzo proszę o informację, albo przypuszczenia, o pochodzeniu nazwiska Prykiel ( inne formy Prikiel, i czasem Prikil ).”.
• „Nazwisko Prykiel istniało w jednej gałęzi mojej rodziny ( żyli w okolicach Przybyszewa), ale w drugiej połowie XIX wieku, jedna osoba przeniosła się do innej okolicy, i tamtejszy ksiądz przeinaczył "Prykiel" na "Prygiel", i tak już zostało.”.
• „Mam wątpliwości ponieważ we starych metrykach z okolicy gdzie ten ród mieszkał (z 1688 roku, z 1690 roku, i z 1845 roku), to nazwisko było zapisywane jako PRIKIEL.”.

Rozumiem, że chodzi Ci o obecną wieś Przybyszew, która położona jest w województwie mazowieckim, w powiecie białobrzeskim, w gminie Promna. Wieś Przybyszew dawniej była miastem duchownym. Przybyszew uzyskał lokację miejską przed 1396 rokiem, zdegradowany do roli wsi został w roku 1869. W drugiej połowie XVI wieku znajdował się w powiecie grójeckim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego. Istnieje też kilka innych miejsc noszących nazwę Przybyszew na obszarze obecnej i dawnej Polski.
Przybyszew położony był i leży na obszarze Mazowsza. Na Mazowszu ludność mówiła dialektem mazowieckim. Dialekt mazowiecki [ dialekt mazowieski, gwara mazowiecka ] to jeden z dialektów języka polskiego. Dialekt mazowiecki jest najbardziej odrębnym z dialektów polskich [ poza kaszubskim uznawanym także za osobny język ] i zarazem najbardziej ekspansywnym.
Napisałaś, że Prykielowie zamieszkiwali okolice Przybyszewa przynajmniej od roku 1688 i ich nazwisko w metrykach było zapisywane pod postacią graficzną Prykiel. To tylko mówi, że ksiądz albo pisarz, albo kościelny pod postacią graficzną Prykiel zapisał w metrykach nazwę osobową, którą wypowiedziała osoba ją nosząca, i która w mowie posługiwała się prawdopodobnie dialektem mazowieckim. Ludność wiejska w tamtych czasach bardzo rzadko potrafiła czytać i pisać a tym samym nie mogła zweryfikować poprawności zapisu ich nazwiska. Mówi to też, że Prykielowie byli rodziną od dawna osiadłą w jednym miejscu a to przemawia za tym, iż byli oni ludnością miejscową. Zatem, znaną z imienia i nazwiska. O ile nie znajdą się dowody na inne pochodzenie etniczne osób noszących miano Prykiel / Prikiel moim zdaniem powinno się przyjąć ich polskie pochodzenie.
Dialekt mazowiecki cechuje się wieloma odrębnościami fonetycznymi od innych polskich dialektów i gwar. Jedną z jego cech jest wymowa grup głosek ke, ge jak kie, gie, a kę, gę jak ke, ge [ na przykład: nogie, rękie, kedy, kerować itp. ]. Drugą cechą jest przejście y w i [ na przykład: dim, ribi, sin, bik itp. ]. Nie miękczy ono poprzedzającej spółgłoski.
Zatem, zgodnie z fonetyką dialektu mazowieckiego [ przejście y w i ] mogła powstać forma brzmiąca Prikiel i pod taką postacią zapisana. W mianie zapisywanym pod postacią Prykiel oraz Prikiel występuje grupa głosek kie. Taka grupa głosek powstaje w dialekcie mazowieckim na skutek dialektalnej wymowy grupy głosek ke. Tak więc z jakimś prawdopodobieństwem pierwotną nazwą osobową Twoich przodków może być miano Prykel.
W Polsce, w roku 2002 osób o nazwisku Prykiel było 266, w tym 136 mężczyzn i 130 kobiet. Szczegółowy rozkład występowania nazwiska Prykiel zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ko=Prykiel
Z jakimś prawdopodobieństwem nazwisko Prykiel [ Prikiel, Prykel ] powstało od przezwiska Prykiel [ Prikiel, Prykel ] a ono od apelatywu pryk ‘ stary mężczyzna i zniedołężniały, dziad, staruch’.

Dopełniając tą część mojej wypowiedzi dodam, że na terenach dawnej Puszczy Sandomierskiej biały barszcz był jednym z najważniejszych dań codziennych. Charakterystyczny dla tego regionu czysty zakwas żytni, kiszony bez przypraw i dodatków, był bazą do przygotowania kwaśnej polewki zabielanej mlekiem lub śmietaną. Barszcz z reguły podawano na śniadanie, choć bywał również obiadem lub kolacją. We wsi Lipnica koło Kolbuszowej zakwas na barszcz wykorzystywano do przygotowania zupy zwanej pryklem lub zalewajką. Od tradycyjnego barszczu prykiel różnił się tym, że gotowano go z ziemniakami i dodawano do niego cebulę podsmażoną razem z boczkiem. W bogatszej wersji prykiel podawano z ugotowanym jajkiem i wiejską kiełbasą. Tak przygotowana zupa pełniła rolę dania obiadowego. Może od barszczu białego zwanego prykiel na podkarpaciu pochodzi nazwisko Prykiel.
Mniej prawdopodobną podstawą słowotwórczą powstania nazwiska Prykiel może być apelatyw [ czasownik ] prykać, który znaczy:
1. potocznie: wydalać gazy trawienne, prukać, pierdzieć, bździć,
2. dawniej: prychać [ gwałtownie wydmuchiwać powietrze wargami lub nozdrzami ( wraz tym, co się ewentualnie znajduje w ustach ), wydając specyficzny odgłos albo mówić opryskliwie ze złością ].

Pochodzenie nazwiska Prygiel.

Prof. zw. dr hab. Sławomir Gala uważał, że nazwisko Prygiel pochodzi od apelatywu prygnąć.
Wyraz prygnąć [ prygać ] ma pochodzenie gwarowe i oznacza:
1. rzucać, ciskać,
2. biec, pędzić, śpieszyć, lecieć; skakać, dawać susa; uciekać.
W roku 2002, w obecnych granicach Polski, w bazie PESEL, osób o nazwisku Prygiel odnotowano 708, w tym 347 mężczyzn i 361 kobiet. Szczegółowy rozkład występowania przedmiotowej nazwy osobowej zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ko=Prygiel
Zatem, nazwisko Prygiel pochodzi od przezwiska Prygiel o ono od apelatywu gwarowego prygnąć [ prygać ]. Tak więc, jest to odapelatywna nazwa osobowa.

W języku polskim występuje proces fonetyczny zwany udźwięcznieniem. Udźwięcznienie [ sonoryzacja ] jest to upodobnienie fonetyczne polegające na tym, że spółgłoska bezdźwięczna zyskuje dźwięczność. W języku polskim następuje to pod wpływem sąsiadującej spółgłoski dźwięcznej. Upodobnieniom tym ulegają w języku polskim spółgłoski, które mają swoje odpowiedniki różniące się jedynie dźwięcznością, na przykład k – g [ k – bezdźwięczna, g – dźwięczna ]. Udźwięcznienie może też następować pod wpływem otoczenia samogłoskowego, jak w hiszpańskim lobo z łacińskiego ludowego lupu 'wilk', vida z vita 'życie' i amigo z amico 'przyjaciel'. W przypadku nazwiska Prygiel, które według Ciebie ksiądz „przeinaczył” z Prykiel na Prygiel po emigracji jednej osoby z okolic Przybyszewa do innej miejscowości. Takie „przeinaczenie” może mieć związek z udźwięcznieniem samogłoski k na skutek otoczenia samogłoskowego. W języku polskim mamy osiem samogłosek: a, ą, e, ę, i, o, u, y. W nazwie osobowej Prykiel spółgłoska k znajduje się w otoczeniu samogłosek y oraz i. Zatem, wszystko się zgadza, bezdźwięczny Prykiel przeszedł w dźwięczny Prygiel. Dziś trudno jednoznacznie orzec kto doprowadził do tego stanu rzeczy. Mogła to zrobić osoba, która wypowiadała swoje nazwisko albo ksiądz [ pisarz, kościelny ] zapisujący nazwisko w metryce. Niemniej jednak ktoś kto nazywał się Prykiel utracił swoje nazwisko na rzecz nowego Prygiel. Taki stan oznacza też inne znaczenie obu nazw osobowych. Inne znaczenie ma miano Prykiel a inne Prygiel.


Ewo, to tylko moje rozważania i hipotezy. Może będą one pomocne w Twoich badaniach nad pochodzeniem nazwiska Prykiel, Prygiel.

Pozdrawiam – Roman.

[Wladyslaw_Moskal]

Witaj Ewo,

zauwazylem ze Pan ROMAN B. przed chwila przedstawil swoje rowazania.

Mnie tez zainteresowala Twoja dociekliwosc pochodzenia nazwiska Prykiel, sadze, ze zapisy nazwisk Prikiel i Prikil, sa blednymi zapisami nazwiska Prykiel bo nie ma ich w bazie PESEL.
Tak jak i Ty, podchodze z duza nieufnoscia do tezy, ze nazwanie/nazwisko Prykiel pochodzi od nazwania "pryk". Mamy w Polsce nazwiska Pryk i Pryka, zatem .. Pryka to dziad, czy baba ? W zespole profesora, ktos "ulatwil sobie" powiazanie etymologiczne.

Polskie nazwisko Prykiel wystepuje do tej pory w rejonie starozytnego, Mazowieckiego Centrum Metalurgicznego [okolice Pruszkowa];
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ko=Prykiel
W poblizu wystepuje nazwisko Pryk, ktore moze byc skrocona forma nazwiska Prykiel !!;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... wisko=Pryk

Wedlug strony Forebears=Przodkowie, nazwiska Prykiel i Pryk, sa nazwiskami polskimi;
https://forebears.io/surnames/prykiel
Wedlug mnie istnieje pokrewienstwo pomiedzy nazwiskiem Prykiel i angielskim [= galo-celtyckim], stosunkowo licznym nazwiskiem Pryke;
https://forebears.io/surnames/pryke
wskazujacym na; - 'the name of a pointed weapon' = nazwanie spiczastej broni, np. piki.

Zatem starozytni, slowianscy kowale 2000 lat temu kujacy piki z "pruszkowskiego" zelaza, mogli byc zwani Prykiel lub Pryk.

Strona Forebears podaje takze podobno brzmiace, wspolczesne europejskie nazwiska, ktore wskazuja jak daleko rozeszly sie jezyki, ktore mialy korzenie galijsko-slowianskie. Niemieckie nazwisko Preckel powstalo o wiele pozniej [po ok 1200 r. wg Hansa Bahlowa], od galijsko-slowianskich nazwisk Pryke i Prykiel.

Zgadzam sie z Twoim sadem, ze polskie nazwisko Prygiel ma inne pochodzenie niz nazwisko Prykiel. Jest czeskie nazwisko Prygl, slowenskie Pregl i wiele innych, ktore mozna wiazac ze sredniowiecznymi biczownikami [dunskie 'prygle'= biczowanie];
https://pl.wikipedia.org/wiki/Flagelanci

Serdecznie pozdrawiam - Wladyslaw

PS
Byc moze stare nazwanie "prygiel" mozna wiazac z obecnym zapisem nazwy "pręgierz", gdzie publicznie biczowano winowajcow;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%99gierz