oliwia187 pisze:Dzień dobry,
chciałam zapytać o etymologię nazwiska Drężek. Czy wywodzi się po prostu od nazwy wsi Drężek? Czy to słowo ma jakieś znaczenie? A może jest związane z nazwiskiem Drążek? Z góry dziękuję za pomoc.
Pozdrawiam i życzę miłego dnia - Oliwia
Oliwio, dobry wieczór.
Widzę, że pan Władysław Moskal zaproponował Ci swoje spojrzenie na genezę nazwiska Drężek. Z mojej strony zaproponuję Ci inną etymologię nazwy osobowej Drężek.
Pytasz o pochodzenie nazwiska Drężek. Szkoda, że nie napisałaś gdzie to miano występowało i jak na przestrzeni czasu układał się jego zapis graficzny. Bo jak mówił profesor Kazimierz Rymut: „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Skoro nic nie napisałaś to pozostają rozważania.
W roku 2002 osób o nazwisku Drężek na obszarze obecnej Polski zamieszkiwało 1976, w tym 993 mężczyzn i 983 kobiety. Najwięcej z nich, to jest 663 osób, mieszkało w powiecie ostrołęckim i mieście Ostrołęka, w województwie mazowieckim. Nieco mniej mieszkało w powiecie szczycieńskim, w województwie warmińsko – mazurskim, to jest 295. Tylko w tych dwóch powiatach w roku 2002 zamieszkiwało 958 osób o nazwisku Drężek. Nazwa osobowa Drężek występowała też w roku 2002 w różnych miejscach na obszarze całej Polski. Szczegółowy rozkład występowania wspomnianej przeze zemnie nazwy osobowej zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... 99%C5%BCek
W Polsce występuje też nazwisko Drążek. W roku 2002 osób o tym mianie było 2819, w tym 1385 mężczyzn i 1434 kobiet. Szczegółowy rozkład tej nazwy osobowej zobaczysz na mapie, którą zamieszczam pod linkiem:
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... 85%C5%BCek
Możesz porównać jak układało się rozmieszczenie obu nazwisk na obszarze Polski w roku 2002.
Nazwisko Drężek może być obocznością nazwy osobowej Drążek albo odwrotnie. Uzależnione to jest miedzy innymi od czasu i miejsca występowania przedmiotowych mian, gwary [ dialektu języka polskiego ] jaką mówiły osoby noszące oba nazwiska oraz znajomości ortografii języka polskiego przez osoby zapisujące wspomniane przeze mnie nazwy osobowe. Przykładem może być czasownik drążyć i drężyć, oba apelatywy znaczą to samo:
1. robić wgłębienie, żłobić, wrzynać się w coś, na przykład drężyć / drążyć tunel, studnię,
2. wyjmować pestki z owoców,
3. studiować jakiś temat lub problem dogłębnie,
4. poruszać, gnębić, niepokoić,
5. przenikać, mącić, zakłócać.
W powiecie ostrołęckim, w województwie mazowieckim położone są dwie wsie oddalone od siebie około 40 km. Jest to wieś o obecnej nazwie Drężek w gminie Myszyniec i wieś o obecnej nazwie Drężewo w gminie Olszewo Borki. Wieś Drężek i wieś Drężewo to wsie znajdujące się na Kurpiach.
W roku 2005 w tomie XVI Studiów Łomżyńskich na stronie 245 – 265 ukazał się artykuł profesor Henryki Sędziak pt. Nazwy wsi drobnoszlacheckich w powiecie ostrołęckim. Autorka na stronie 255 pisała: „Drężewo (1415) wś szlach., pow. Ostrołęka, gm. Olszewo-Borki: SG II 148; Glog 11 ; ".D. ep. MenK. IIIll5IX." TpY.D.bI VI 118; Drenzewo 1426 MkM I nr 388; de Dranschewo 1496 MZH nr 756; Drenżewo 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 159; WUN I 364. Drężewo n. dzierż. od n. os. Dręż, tj . *Dręg+jb.”. Zatem, nazwa wsi Drężewo jest nazwą dzierżawczą, która pochodzi od nazwy osobowej Dręż, to jest *Dręg + jъ.
Profesor Henryka Sędziak w Słowniku nazw wsi drobnoszlacheckich, który zawarty jest w publikacji pt. Nazwy wsi drobnoszlacheckich w Łomżyńskiem. Słownik; Łomża 2009, na stronie 19 pisała: „ Drężewo (1415) wś szlach., gm. Olszewo-Borki, pow. Ostrołęka: SG II 148; 1827 Tab I 106; 1876 Glog 11; „дер. мел. шлях.” Труды VI 118; Drenzewo 1426 MkM I nr 388; de Dranschewo 1496 MZH nr 756; Drenżewo 1578 ŹDz XVI 382; Zierh 159; WUN I 364. Drężewo n. dzierż. od n. os. Dręż ≤ Drąg SSNO I 518; NAp 56 Drąg : drąg ‘długa żerdź’.”. Wynika z tego, że wieś Drężewo jest dzierżawczą nazwą miejscową, która pochodzi od nazwy osobowej Dręż ≤ Drąg. Drąg : drąg ‘długa żerdź’.
Miejscowość Drężewo i Drężek położona jest na Kurpiowszczyźnie. W gwarze kurpiowskiej apelatyw drąg znaczy: 1. drąg, żerdź. 2. miara płótna – 1/4 ściany w osnowie do krosien /ściana = 6 m./. [ zobacz: Henryk Gadomski, Mirosław Grzyb, Tadeusz Grec, Sownik wybranych nazw i wyrażeń kurpiowskich; Związek Kurpiów, Ostrołęka 2013 ]
Rozważania o etymologii nazwiska Drężek.
Moim zdaniem w nazwie osobowej Drężek podział morfologiczny przebiega między tematem Dręż- a formatem -ek [ Dręż- + -ek = Drężek ]. Przyrostek -ek informuje, że miano to jest najprawdopodobniej nazwiskiem odojcowskim. Drężek to syn Dręża; ojciec Dręż a syn jego to Drężek.
Miano Dręż < *Dręg = Drąg. Drąg pochodzi od prasłowiańskiego słowa *drǫ́gъ. Zatem Dręż = Drąg [ z wymianą g : ż ].
Drąg – długa żerdź, długi i gruby kij, pałka, potocznie niezgrabny mężczyzna albo bardzo wysoki.
Oliwio, może moje rozważania o genezie nazwiska Drężek pomogą Ci w Twoich badaniach nad pochodzeniem nazwy osobowej Drężek.
Pozdrawiam – Roman.
