genealodzy.pl

Zbiegień.

Kolejne nazwisko w którym mamy „do wyboru do koloru”. Moim zdaniem z pewnością pochodzi od podstawy zbieg. „Sęk w tym a w sęku dziura”, że słowo znów całkowicie pozmieniało swoje znaczenie na przestrzeni ostatnich 200 lat.
Cóż zatem mamy?
Zbieg to ktoś, kto oddał swój majątek za długi.
- to pojęcie górnicze oznacza połączenie się kilku żył kruszcowych, ich koncentrację.
- to spadek po kimś.
- to choroba końska (ochwat), ale również tak nazywano identyczne objawy przepracowania u ludzi („harujący do zbiegu” = do kresu sił.)
- hultaj. Hultaje oddzielna grupa społeczna. Dość dobrze opracowana w sieci. Tu odeślę do notatki na Wikipedii: https://pl.wikipedia.org/wiki/Hultaj
- Zbieganie to rozhukanie, pęd, życie w pędzie.

- „Zbiegana rózga” to rodzaj „specjalistycznej” ozdoby weselnej wręczanej przy oczepinach młodej żonie, aby miała czym chłopa bić!

- to ucieczka przez „zieloną” granicę, szczególnie popularna na pograniczu carsko-cesarskim, gdzie były całe wioski zbiegańców, zbieżeńców, zbiegów, zbiegniów, takoż pojedyncze osoby, które przenosiły się za granicę w poszukiwania „lepszego pana”. Przyczyna takiego zachowania społecznego tkwiła najczęściej w ucieczkach przed sadystami - włodarzami albo sadystami - właścicielami po jednej i po drugiej stronie granicy.
Był to fenomen swoich czasów. Ewa Szczęsna Felińska opisywała w swych „Pamiętnikach” ze szczegółami jak to wyglądało. Najpierw zazwyczaj pojedynczy parobek z wioski folwarcznej przenosił się za pracą za granicę i wędrował od folwarku do folwarku i wprost spotykał się z propozycjami włodarzy majątków, żeby przekabacił całą wioskę z której pochodził, by ta przeniosła się pod jego władztwo. Gdy ów zaciągnął języka wśród swoich, przyjeżdżał do nich werbujący i obietnicami a także żywym groszem przekonywał. I takie migracje były powszechne na pograniczu. Najbardziej dokuczliwe dla właścicieli zdarzały się w okresie przedżniwnym i były silnie dyscyplinujące włodarzy i właścicieli. Ci po kilkakroć się zastanowili przed niesłusznym ukaraniem pracujących na folwarku za głupotki mając w perspektywie pozostanie ze zbożem na pniu, którego nikt nie zetnie ani nie zbierze. Warto zaznaczyć, że zwyczajowe "legalne" i społecznie akceptowalne migracje parobków odbywały się zazwyczaj w kwietniu. Nazwisko Kwiecień właśnie oznacza między innymi parobka, który co kwiecień zmieniał folwark.



Co bym wytypował? Ja obstawiam „pantoflarza” „bitego, poniewieranego przez żonę” za pomocą „zbieganej rózgi”, albo zbiega transgranicznego.

Witam, mam w rodzinie nazwisko Gąska. Czy może ktoś zna pochodzenie tego nazwiska?
Dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam
Marzena

Gąska ,Gąsior i podobne to rodzaj daniny i apelatyw tzn od pospolitego słowa "mała gęś" . Tak podaje ["Słownik najstarszych nazwisk polskich"] Taszyckiego i opracowania do niego autorstwa:

Zofia Kowalik Kaleta, Leonarda Dacewicz,
Beata Raszewska Żurek:
"SŁOWNIK NAJSTARSZYCH NAZWISK POLSKICH
POCHODZENIE JĘZYKOWE NAZWISK OMÓWIONYCH
W HISTORII NAZWISK POLSKICH"

i słownik pani doktor Aliny Naruszewicz-Duchlińskiej (dzisiaj już profesor)

"Nazwiska mieszkańców Komornictwa Lidzbarskiego (1500-1772 r.)"

Z ciekawości sprawdzę co to za danina. ... to jednak dłuższe "kopanie" w sieci.

Dziękuję za odpowiedź

Wladyslaw_Moskal pisze:

Rarog_Ola pisze:Wow, super dziękuję. Szczerze jestem amatorem jeśli chodzi o jakiekolwiek genezy, genealogie itp. Dopiero odkryłam skąd pochodzą moje korzenie, od 1620 ślad jest pod Łowiczem. Tam też zauważyłam ludzie mają nazwiska roróg więc myślę, że odmiana mogła jak najbardziej się odbyć I niekoniecznie właśnie oznacza konkretnego sokoła. W aktach przodków pisane było Raróg Rarog. Niestety poza ten czas XVII wieku wstecz nic nie odkryłam. Co nie znaczy że to koniec A ludzie którzy nosili to nazwisko to cały czas było wloscianie, rolnicy.

Olu,

Twoje odkrycie z 1620 r. i nobilitacja Walentegow 1638 wykluczaja szanse na powiazania szlacheckie.

Zgadzam sie z opinia Pana Romana !

Oto glos raroga;
https://www.youtube.com/watch?v=oOMAdFOoByQ

Wladyslaw

Witam, okazuje sie, ze dodatkowo moje piekne sokołowskie nazwisko w większości w aktach występuje jako Roróg

Bardzo proszę o wyjaśnienie nazwisk: Karwowski i Karbowski

Jeśli to to samo nazwisko, z przegłosem jedynie, to pochodzi od nazwy miejscowości Karwowo w powiecie Płońsk.

Trzeba by dopytać się speców od herbów i szlachectwa. Karwowski = Cwalina i jest nazwą herbu szlacheckiego szlachty w Karwowie w powiecie Płońsk. Herb się nie zachował, ale jest zdaniem Paprockiego następujący: "pole jest czerwone, a w łapach niedźwiedzia jest jabłko przeszyte strzałą pionowo".

https://genealogia.okiem.pl/glossary/he ... =Karwowski

Witam interesuje mnie pochodzenie nazwisk Golba,Dąbek, Paż,Walski, Mochol.Pozdrawiam Krzysiek

Witaj Marianno.

Rozważania o ewentualnej genezie nazwiska Karbowski oraz Karwowski.

Trochę danych o ewentualnym pochodzeniu nazwiska Karwowski oraz Karbowski. Może moje informacje pomogą Ci w badaniach nad historią Twojej rodziny i etymologią wspomnianych nazw osobowych.

Na obszarze obecnej Polski jest kilka miejscowości i miejsc o nazwie Karw, Karwowo i Karwów od których może pochodzić nazwisko Karwowski:
• Karw – leśniczówka w woj. wielkopolskim, w pow. gnieźnieńskim, w gminie Czerniejewo,
• Karw – osada w woj. zachodniopomorskim, w pow. sławieńskim, w gminie Malechowo,
• Karw – wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, w gminie Górzno,
• Karwowo - wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Sochaczew,
• Karwowo - wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Radziłów,
• Karwowo - wieś w woj. podlaskim, w pow. grajewskim, w gminie Rajgród,
• Karwowo - wieś w woj. podlaskim, w pow. kolneńskim, w gminie Stawiski,
• Karwowo - wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. polickim, w gminie Kołbaskowo,
• Karwowo - wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Łobez,
• Karwowo - jezioro w woj. zachodniopomorskim, w pow. łobeskim, w gminie Łobez,
• Karwowo Duchowne – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Bodzanów,
• Karwowo-Podgórne – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie płockim, w gminie Staroźreby,
• Karwowo-Wszebory – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Jedwabne,
• Karwów – wieś w woj. lubelskim, w pow. łukowskim, w gminie Trzebieszów,
• Karwów – wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. opatowskim, w gminie Opatów.

Nazwisko Karbowski mogło zostać utworzone od nazwy wsi:
• Karbowo - wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. brodnickim, w gminie Brodnica [ po niemiecku Karben ],
• Karbowo - wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. lidzbarskim, w gminie Orneta [ po niemiecku Karben ].

Zaznaczyć należy też, że nazwisko Karwowski i Karbowski mogą być nazwiskami strukturalnymi, modelowymi, które zostały utworzone na wzór i podobieństwo nazwisk odmiejscowych [ szlacheckich i nieszlacheckich ] za pomocą sufiksu -(ow)ski od innych nazwisk, przezwisk, przydomków czy wyrazów pospolitych. W przypadku miana Karbowski, na przykład od przezwiska Karb a ono od apelatywu karb, na przykład:
• nacięcie wyrżnięte na czymś, rejestrujące liczbę czegoś,
• fala na włosach,
• określony porządek lub dyscyplina,
• linia,
• granica,
• ząbkowane drewno, po którym trze się drugim kawałkiem drewna dla zwabienia chruścieli.
Może od zawodu karbowy [ karbowy to osoba nadzorująca roboty polowe w dawnym majątku ziemskim i prowadzący rejestr ich pracy ].

Karwowski może być nazwiskiem strukturalnym utworzonym od przezwiska Karw a ono od apelatywu karw ‘stary, ociężały wół, leniwiec, leń’. Takim przezwiskiem obdarzano dawniej ludzi leniwych, ospałych.


Pozdrawiam – Roman.

Ps.

Przypomniałem sobie, że w średniowieczu bardzo często występowała wymiana głoski "w" na głoskę "b" - później też taka wymiana miała miejsce.
W takim razie wspomniane wyżej nazwiska mogą być tożsame? Ale czy były? Rozwiązanie tego dylematu pozostawiam już Tobie wraz z wnioskami.

krzysiek1977 pisze:Witam interesuje mnie pochodzenie nazwisk Golba,Dąbek, Paż,Walski, Mochol.Pozdrawiam Krzysiek

Witam,

nie jestes nowicjuszem na Forum.
Powiedz co wiesz o tych nazwiskach, kim byli noszacy te nazwiska, z jakich powiatow, wojewodztw.

Pozdrawiam - Wladyslaw

Witam nazwiska mnie interesujące nosili chlopi.Pierwsze nazwiska północ Podkarpacia Mochol lubelskie Borów obok Anopola. Krzysiek

Serdecznie dziękuję za obszerne wyjaśnienie i pozdrawiam. Marianna

Czesc!
Prosze o pomoc w ustaleniu pochodzenia nazwiska Chądzyński i miasta Chądzyń

O Chądzyniu u Chądzyńskich jest 150 stronicowa publikacja!

www.sterdyn.com.pl/asp/pliki/pobierz/Publikacja.pdf

Pobrać i czytać.

=-==-
Etymologia słowa Chądzyń.
Wydaje się pochodzić od podstawy chądź/chąś/chąź/chudź, która we wszystkich formach gramatycznych w kilkunastu słowach uznanych za wymarłe już w czasach tworzenia "Słownika Warszawskiego" odnosi się do robienia czegoś ukradkiem, albo kradzieży, albo po prostu złodzieja. Chąźba to kradzież zwłaszcza snopów z pola, dobytku, albo kara za tę kradzież. Chąźba to również sądzony jako złodziej.

-=-=
Zdaje się że najstarsi zanotowani Chądzyńscy byli miejscowymi urzędnikami królewskimi do ściągania podatków.



-=-=-=
-=-=-=

Witam interesuje mnie pochodzenie nazwisk Golba,Dąbek, Paż,Walski, Mochol.

Pozdrawiam Krzysiek

Golba: wg. Rymuta od niemieckiego imienia męskiego Golbert. Ktoś tu chyba jednak zrobił błąd albo literówkę, albo coś ponieważ nie ma takiego imienia. Moim zdaniem to przekształcone via jidisz niemieckie nazwisko o podstawie Kolb- Kulp-, które są etymologicznie związane z profesją wypasu zwierząt. Np. Kolbe. Druga ścieżka wiedzie na pogranicze polsko litewskie gdzie golba to ktoś o wydatnych kolanach. Od tej ścieżki również etymologię nazwiska wywodzą rosyjskie źródełka.

-=-=-
>>DĄBEK, DĘBEK < dąbA, dąbek ‘dem.: od dąb’ SW 1206, odap., s. 126, 152.<< [cytat ze słownika Taszyckiego] = apelatyw od małego dębu.

-=-=

Paż - albo od paża = pacha, co mniej prawdopodobne uważam, albo od pażęć/pażyc/pażyca/pażęc = łąka przeznaczona pod cięcie na siano. A Paż to po prostu kosiarz.

-=-
Mochol to dosłownie taniec/tancerz ilustracyjny. Etymologia tego słowa jest dość poplątana. Słowo pochodzi z języka aramejskiego ("mi khol"), z którego weszło do używanego przez Żydów. Jakimś cudem zostało podchwycone przez język rosyjski. W nim weszło do powszechnego użycia również w językach kresowych na określenie dobrego tancerza ilustrującego swym tańcem jakieś ceremonie, zdarzenia w tańcach grupowych.

-=-=

Nazwisko Walski jest moim zdaniem ciekawym przypadkiem (opisywałem już kilka takich) nazwisk nie od „otczestwa, ale i od „matczestwa”. Wala to bardzo popularne na całych południowych Kresach imię żeńskie i męskie utworzone od imion Walenty, Walentyn, Walerian i ich odpowiedników żeńskich. Na czym polega „matczestwo” (podkreślam cudzysłów!)? Służba wojskowa w armii carskiej trwała… chyba ze 40 lat w niektórych okresach. Zdarzało się że żołnierz, ojciec dziecka nie wracał do domu całe dekady, albo - równie często - wcale nie wracał. Dzieci takich bardzo długo nie wracających ojców nazywano nie od imienia ojca, a matki. W tym wypadku akurat mamy ten kłopot, że imię Wala jest i męskie i żeńskie.

Oczywiście możliwe są inne etymologie nazwiska np. od około 20 miejscowości z nazwą Wał albo podstawą „Wal-„ w treści nazwy. Może pochodzić od miejsca zamieszkania wewnątrz jakiejś osady obronnej „przy wale” (Są grube setki tak utworzonych niemieckich nazwisk!). Walski to równie dobrze może być „folusznik”: od czasownika „walić” = валить/валять шерсть = folować/ spilśniać wełnę. To tylko niektóre z możliwych ścieżek. Zasada jest prosta, o niektórych nazwiskach nie da się powiedzieć niczego pewnego nie znając konkretnego miejsca i okoliczności ich powstania.


Powyżej moje hipotezy co do zadanych nazwisk.

krzysiek1977 pisze:Witam nazwiska mnie interesujące nosili chlopi.Pierwsze nazwiska północ Podkarpacia Mochol lubelskie Borów obok Anopola. Krzysiek

Witam,

skoro podajesz, ze Twoje nazwiska pochodza z "północy Podkarpacia", wiec moje hipotezy pochodzenia nazwisk wystepujacych w powiatach tarnobrzeskim, stalowowolskim i krasnickim [sprawdzilem wystepowanie w tych powiatach] beda inne, niz podal Pan Zbigniew.

1. Nazwisko Paż nie wystepuje w tych powiatach, natomiast stosunkowo licznym jest nazwisko Paź w Tarnobrzegu i pow. tarnobrzeskim;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... o=Pa%C5%BA
Sprawdz zapis nazwiska jeszcze raz, czy jest nad "z" kropka czy kreska.
W średniowieczu mianem "paź" określano młodego chłopca, który służył rycerzowi, jednocześnie przyuczając się do pełnienia funkcji giermka. Od siódmego roku życia młodzi chłopcy przez siedem lat usługiwali rycerzowi jako paziowie, aż do momentu ukończenia czternastu lat.
Historycznie wlascicielem Wielowsi byl Dzierżykraj h. Mądrostki, jego corka Dzierżka w 1349 r zostala zona Rafała Tarnowskiego h. Leliwa. W 1593 roku król Zygmunt III Waza zezwolił kasztelanowi sandomierskiemu, Stanisławowi Tarnowskiemu, na założenie nowego miasta Tarnobrzegu, na gruntach dóbr dziedzicznych [obecnie Wielowies jest dzielnica Tarnobrzegu].
Zatem od czasow piastowskich istnialy mozliwosci powstania nazwiska Paź w rejonie Tarnobrzegu.
W Anglii, Francji Paź, to nazwisko Page;
https://forebears.io/surnames/page

2. Nazwisko Golba wg mnie jest bardzo, bardzo starym celtycko-slowianskim nazwiskiem, chociaz nielicznym w rejonie Tarnobrzegu
w porownaniu z pobliskim rejonem Mielca;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... isko=Golba
Rozklad wystepowania nazwiska Golba w Europie, potwierdza moja hipoteze;
https://forebears.io/surnames/golba

Natomiast hiszpanska i francuska [=galijska czyli celtycka] wersja nazwiska Galbe,sugerowana przez MyHeritage;
https://forebears.io/surnames/galbe
wyklucza powiazania niemieckie, ale pozwala na tlumaczenie;- kiedys okreslenie "golba/galbe" oznaczalo wypukłe, brzuchate, okrągłe naczynie w rodzaju dzbana. Zatem Golba, to w j. staroslowianskim wytworca glinianych dzbanow/dzbankow.
U naszych poludniowych sąsiadów mamy nazwisko Holba [zamiast Golba];
https://forebears.io/surnames/holba

3. Nazwisko Walski, to spolszczone celtyckie nazwisko Wal.
Niektorzy Celtowie nazywali siebie Wal, stad powstala nazwa celtyckiej krainy, położonej w południowo-zachodniej części wyspy Wielkiej Brytanii;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Walia
Bardzo dziwaczne jest polska wersja pochodzenia nazwy Wales;
"Nazwa Walia jest spolszczoną wersją angielskiej nazwy Wales, która jest germańskim egzonimem pochodzącym od germańskiego słowa Walha I oznacza nieznajomego lub cudzoziemca. Słowo Walha prawdopodobnie wywodzi się od nazwy celtyckiego plemienia Volcae."

Plemie Volcae to plemie Wilkow majace kiedys siedziby w Zachodnich Alpach i obecnych Czechach oraz Slowacji. Celtycko-slowianskie nazwisko Wilk jest znane w Europie i Polsce;
https://forebears.io/surnames/vlk
https://forebears.io/surnames/wilk
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... wisko=Wilk

Razem z Wilkami przyszly celtyckie nazwiska Wal i Wala do Polski;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndistr?nazwisko=Wal
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... wisko=Wala
W rejonie Tarnobrzegu nastapilo spolszczenie nazwiska Wal do .. Walski;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ki&join=on

4. Nazwisko Mochol.
To rzadkie nazwisko wystepujace w pow. krasnickim, ja wiaze z nazwiskiem Moch, tez wystepujacycm w pow. krasnickim
i stalowowolskim;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... sko=Mochol

Nazwiska Moch i Mochol, wywodza sie od staroslowianskiej nazwy mchu, podobnie jak nazwiska Mos czy Mech. Mos, Moch, Mochol, Mech nazywano kogos, kto suszyl mech i wiedzial jak stosowac go jako izolacje cieplna w domach na okres zimy i piwnicach przez caly rok, albo uzywal mech do uszczelniania [= optykania] wszelkich szpar w zabudowanich. Taki "optyk" nie mial nic wspolnego z dziedziną fizyki - optyką.

Pozdrawiam - Wladyslaw