Pochodzenie nazwisk (cz.8)

[Wladyslaw_Moskal]

Witam i dolaczam do dyskusji, moja hipoteze powstania nazwiska Śliżewski.

Mamy w Polsce nazwiska;
- Sliz, byl kiedys Slizewicz,
- Śliz (stosunkowo liczne) oraz Ślizewicz, Ślizewski,
- Śliż (stosunkowo liczne) oraz Śliżewicz, Śliżewski(liczne);
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ki&join=on
Wedlug mnie wraz z rozwojem polskiego jezyka i pisowni, zmienial sie zapis nazwiska. Liczebnosc podanych wyzej nazwisk i nazwisk podobnych, wskazuje, ze chyba na ziemiach obecnie nalezacych do Polski, te nazwiska powstawaly.

Wedlug strony genealogicznej Forebears nazwanie/nazwisko w zapisie Sliz wystepuje w licznych krajach europejskich;
https://forebears.io/surnames/sliz
Najliczniej nazwisko w zapisie Slizh i Slizhova [razem w 2014 r. 1509 osob] wystepuje w Bialorusi i w j. bialoruskim slowo "сліж/sliż znaczy w j. polskim .. śledzić !!.
Nazwisko w zapisie Slizevsky, jako nieliczne, wystepuje w Bialorusi i Rosji, a Slyzevskyi, Slydzevskyi, Slyzhevskyi na Ukrainie.

Z powyzszych informacji wynika, ze chyba kiedys na ziemiach wschodnich w czasach Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, wystepowaly specjalne formacje zbrojne, sledzace mozliwe zagrozenia i moze w tym czasie wsrod dowodzacych tymi zbrojnymi, powstalo szlacheckie nazwisko Śliżewski.

Zycze Pomyslnego Nowego Roku wymienionym i czytajacym ten watek - Wladyslaw

[Arek_Bereza]

Pięknie dziękuję. Życzę wszystkiego najlepszego w Nowym Roku.

[zbbudzik]

Proszę wyjaśnienie pochodzenia nazwiska Hentosz

Zbigniew

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Hentosz - od chęć, także chuć ‘pragnienie, ochota’.

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

[Biernat_Mariola]

Witam. Proszę o wyjaśnienie pochodzenia nazwisk Bachula i Czupta. Jeżeli to cokolwiek pomoże, to dodam, że oba nazwiska występują głównie na Podhalu.

Pozdrawiam serdecznie,

Mariola Biernat

[Wladyslaw_Moskal]

Witam. Proszę o wyjaśnienie pochodzenia nazwisk Bachula i Czupta. Jeżeli to cokolwiek pomoże, to dodam, że oba nazwiska występują głównie na Podhalu.

Pozdrawiam serdecznie,

Mariola Biernat

Witaj Mariolu

jako poczatkujaca w genealogii, ale juz wiedzaca, gdzie pytac o pochodzenie nazwisk.

Pochodzenie nazwisk Bachul i Czupta zespol prof. K. Rymuta przedstawia tak;
- Nazwisko Bachul - w grupie nazwisk pochodzących od prasłowiańskiego bachati ‘paplać, gadać; chełpić się’ lub od bach ‘bachur, bęben’ lub od imion na Ba , typu Bartłomiej, Baltazar, lub od niemieckiej nazwy osobowej Bach.
- Nazwisko Czupta - od staropolskiego czupieć ‘siedzieć w kucki’, lub od nazwiska Czub. a to od 'czub, czubić się'.

Ja chce Tobie przedstawic nowsze hipotezy, wedlug informacji wyszukanych w Internecie i stronie genealogicznej Forebears [po polsku = Przodkowie].

- Starozytne, prapolskie nazwania/nazwiska Bachul i Bachula, pochodzace od nazwania/nazwiska Bach, byly juz znane ponad 5 tysiecy lat temu, bo ze Slowianam zawedrowaly do Indii.
W 2002 r wystepowanie nazwiska Bachula w Polsce, przedstawia mapa Pana Zbigniewa Bronka;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... ko=Bachula
W 2014 roku, wg strony Forebears nazwisko Bachula nosilo w Polsce 166 (?) osob, w Indiach 94 osob, a nazwisko Bachhula 22 i nazwisko Bachulla 9 osob;
https://forebears.io/surnames/bachula
W zachodnich jezykach [po francuskich Galach] slowo "bach" to kawaler, tak jak i w staroslowianskich jezykach polskim, czeskim i slowackim. Niemcy przyjmuja ze "bach", to strumien, potok.
Zatem nazwanie/nazwisko Bachula, z racji sufiksu/przyrostka "-a", wskazuje, ze byl to kiedys kawaler "slusznego wzrostu" i cieszacy sie uznaniem/powazaniem wsrod wspolplemiencow.

- Nazwisko Czupta, jest wlasciwe lokalnym, goralskim nazwiskiem;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... sko=Czupta
powstalym od nazwania/nazwiska Czub wystepujacym w rejonie nowosadeckim;
http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndi ... wisko=Czub
Chyba trafnie wyjasnia co to jest "czub" .. czubek na glowie dudka;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dudek#/me ... rid_01.jpg
Zatem, matka goralka, mogla nazywac kiedys swojego malucha "moj maly czubta", jesli urodzil sie z tak bujna czupryna [my widzielismy juz z wloskami nasza wnuczke, jeszcze w lonie naszej corki].

Serdecznie pozdrawiam - Wladyslaw

[Biernat_Mariola]

Panie Władysławie, serdecznie dziękuję za błyskawiczną i wyczerpującą odpowiedź.
Drugie wyjaśnienie nazwiska Czupta wydaje mi się po prostu świetne i urocze:)
Odnośnie nazwiska Bachula, bardzo chciałabym aby starożytni słowiańscy Bachulowie 5 tys. lat temu byli obecni w Indiach, ale póki co analiza historii tego nazwiska w interesującej mnie miejscowości sugeruje, że wykształciło się ono tam zupełnie niezależnie, jako przydomek, ok. połowy XVIII w. Poza tym trochę znam się od strony zawodowej na pradziejach i obawiam się, że nie ma naukowych podstaw, aby mówić o Słowianach 5 tys. lat temu. Chyba, że zamienimy ich na Indoeuropejczyków. Dlatego ograniczę się do przyznania racji co do tego nazwiska prof. Rymutowi.

Pozdrawiam serdecznie,

Mariola

[Wladyslaw_Moskal]

Dziekuje za opinie o mojej odpowiedzi i przepraszam za sugestie o .. poczatkujacej.
Jestem niezmiernie ciekawy, w jaki sposob doszlo do powstania przydomku Bachul lub Bachula wedlug Pani analiz.
Ja zagladnalem do "slownika goralskego" i nic ciekawego w tym kierunku nie znalazlem.

Serdecznie pozdrawiam -Wladyslaw

[nawasaqi]

Ja mam w sumie 3 nazwiska jeśli mogę prosić o informacje:

Kaczmarczyk, Bawolski, Łukasiewicz

[janusz59]

Dzierżawca lub właściciel karczmy to karczmarz. Stąd nazwisko Karczmarz. Przy uproszczonej wymowie to Kaczmarz. Syn Kaczmarza to Kaczmarek lub Kaczmarczyk. To "kolega" Włodarczyków, Młynarczyków, Stolarczyków, Kowalczyków, Szewczyków, Krawczyków, Kołodziejczyków etc.etc.
Bawół to zwierzę znane z pracy na ryżowiskach i z mleka na mozzarellę.
Łukasz to imię greckie. Łukasiewicz to syn Łukasia. Łukaś to zdrobnienie Łukasza.

Profesor Rymut może ma inne zdanie, ale ja mam takie.

Pozdrawiam
Janusz

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Bawolski - od bawół ‘duże zwierzę podobne do bydła domowego’.

Kaczmarczyk 1588 - od karczma ‘gospoda, zajazd’.


Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

Łukasiewicz - od imienia Łukasz, notowanego w Polsce od XIII wieku, z łacińskiego Lukas, greckiego Laukas, adaptowane jako Łukasz, Łuka.

Źródło: Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

[nawasaqi]

Dziękuje bardzo za te informacji, na pewno wykorzystam w książce którą zacząłem...
To jeszcze jeśli nie jest problemem czy mógłbym prosić ostatnie nazwisko Wilk/Wilczek
Caly czas bylo nazwisko Wilk ale w najstarszym akcie ślubu jest podany Piotr Wilczek z 1690roku.
Z góry dziękuję za odpowiedź

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Wilk XII w. - od wilk ‘ssak z rodziny psów’.

Wilczek 1202 - od wilk ‘ssak z rodziny psów’.

Źródło: Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

[ROMAN_B]

Piotrze, dobry wieczór.

Zaproponuję Ci trochę inne spojrzenie na pochodzenie nazwy osobowej Wilczek oraz Wilk niż te, które zaproponowała pani Ewa Szczodruch.

Rozważania o genezie nazwiska Wilczek oraz Wilk.

Nazwisko Wilczek.

Moim zdaniem nazwa osobowa Wilczek:
1. powstała od przezwiska Wilczek a ona od staropolskiego apelatywu wilczek ‘koń maści wilczastej’ od wilk [ to, co podobne do wilka ]. Koń maści wilczastej, czyli żółtawy z ciemną grzywą, ogonem i pręgą na grzbiecie [ equus gilvus cum nigrescentibus iuba et cauda et pilis in dorso ]. Wynika z tego, że miano Wilczek należy do nazw nosicieli cech i ma charakter symilatywny. Jak pisała Bożena Hojko, nazwy symialatywne, a więc derywaty [ w tym przypadku derywowane przyrostkiem -ek ] oznaczające na zasadzie przesunięcia metaforycznego przedmioty podobne do desygnatu podstawy. Nie są to wówczas formacje modyfikacyjne, ale mutacyjne, w których format [ przyrostek ] jest wykładnikiem członu określającego. (…), nie są bowiem zdrobnieniami rozumianymi jako formacje przekazujące informację o małym rozmiarze obiektu;
2. jest nazwiskiem patronimicznym [ odojcowskim ]. Jest też mianem derywowanym, to znaczy, że został utworzona na pomocą sufiksu -ek od podstawy słowotwórczej Wilcz- [ Wilcz + ek = Wilczek ] z wymianą morfologiczną k : cz [ Wilk > Wilcz + ek = Wilczek ].
Przyrostek -ek należy między innymi do grup sufiksów zdrobniających [ deminutyw, deminutywum, deminutiwum ]. Wyraz utworzony za pomocą takiego przyrostka oznacza rzecz albo osobę mniejszą od nazywanej wyrazem. Zatem jest to wyraz pochodny. informującym o wieku nazywanych istot, a deminutywizację należy uznać za pochodną niedorosłości [ Wilk → Wilczek ]. Zatem, ojciec Wilk a jego syn to Wilczek.

Nazwisko Wilk.

W mojej ocenie nazwisko Wilk pochodzi od przezwiska Wilk a to od wilka, drapieżnego ssaka z rodziny psowatych.

Profesor dr hab. Alina Naruszewicz – Duchlińska z Uniwersytety Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie tak pisała o genezie nazwy osobowej Wilk:
„Nazwisko pochodzi od przezwiska Wilk, to zaś od wilk, m.in.: 1. zwierzę drapieżne z rodziny psów, 2. przenośnie nie wywołuj wilka z lasu = nie budź licha, kiedy śpi, 3. w liczbie mnogiej wilki = skóra wilka, futro wilcze, wilczura, 4. wilki i gąski = zabawa dzieci, 5. obrzęd kolędowy, 6. sztywność karku i w krzyżu od zaziębienia, 7. choroba końska, 8. dyba do skuwania rąk i nóg, 9. punkt podejrzany, nieczysty, pułapka, kruczek, 10. sęk smolny w belce lub desce, 11. parobek nie wkupiony do chłopów robotników, 12. młody wyzwolony parobek, 13. próżniak, wilkiem pędzić = próżnować, 14. rodzaj haka żelaznego (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 505). Por. też nazwę miejscową Wilk, odnotowaną na terenie byłego powiatu sejneńskiego, tureckiego i wieluńskiego (zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IX, s. 474). To nazwisko odnotowuje B. Mossakowska w pracy Nazwiska mieszkańców Komornictwa Olsztyńskiego (Gdańsk 1993, s. 107): Nicolaus Vilk 1599. Nazwisko przytaczają Z. Abramowicz, L. Citko, L. Dacewicz w Słowniku historycznych nazw osobowych Białostocczyzny (XV-XVII w.),t. II P-Ż, Białystok 1998, s. 173): Sak Wilk 1545, szl. Jadam Wilk, dziedzicowie z Żyrow Bystrow 1569, szl. Kazimierz Wilk 1571, Matis Wilk 1577, od śl. Marcina Wilka Dąbrowskiego 1580, szl. Kazimierz Wilk 1676, a także J. Bubak, (Słownik nazw osobowych i elementów identyfikacyjnych Sądecczyzny, cz. II, Kraków 1992, s. 278): Mathiasz Wilk de Smysslkowa, Mathias Wilk de Myslkowa, Wylk Carbonistam de Myslkowa 1492, Johanni Wylk 1497, Johanni Wylk de Wyelopoly 1497, Mathiam Wilk 1581, Marczin Wilk s Czieskowicz 1608, Thomasz Wilk 1698. To nazwisko odnotowuje w swej pracy M. Jaracz (Nazwiska mieszkańców Kalisza od XVI do XVIII wieku, Bydgoszcz 2001, s. 403): Solvet Wilk Braseator et Honestus Joannes Wilk Braseator Ancola.”.


Ps. W przeszłości nazwy osobowe były nazwami niestabilnymi. Bywało tak, że syn Wika był nazywany Wilczkiem. Z czasem syn Wika, nazywany Wilczkiem, wracał do miana swojego ojca i stawał się Wilkiem. Niemniej jednak zawsze potrzebne są bardziej dogłębne badania aby potwierdzić lub wykluczyć taką hipotezę. Powodów zmiany miana Wilczek na Wilk mogło być więcej. Dziś trudno jest jednoznacznie stwierdzić dlaczego mogło dojść do takiej zmiany tym bardziej z jakich powodów.


Pozdrawiam – Roman.


Bożena Hojko: Funkcje formatów zdrobniających w nominacji części ciała; Acta Universitatis Wratislaviensis No 3705 Język a Kultura, tom 25, Wrocław 2015, strona 143.

[nawasaqi]

Super dziękuje za informacje i tak piękny wywód dotyczący nazwiska Wilk/Wilczek. Zapewne tak było, iż nazwisko Wliczek czyli syn przeszło na nazwisko Wilk, bo akt zgonu był już na nazwisko Wilk.
Za poprzednie nazwiska w tym Kaczmarczyk dziękuję jeszcze raz w szczególności bo okazuje się, iż we wsi w której pochodzą moi przodkowie Sępichów dzięki pomocy @koka110 od którego dostałem mnóstwo materiałów i wg. Lustracji z 1789r we wsi Sępichów znajdowała "karczma niezajezdna, z drzewa między słupy budowana, o 1 izbie, komorze, nowa, słomą poszyta"
Więc mój przodek być może miał coś z nią wspólnego
Jeszcze raz kłaniam się nisko i dziękuje za tak fantastyczne informacje.