Księgi grodzkie i ziemskie I RP - spis wszystkich zespołów

[Krzysztof29]

Michale, wykaz który sporządziłeś jest bardzo dobry i świetnie porządkuje informacje o księgach grodzkich i ziemskich I RP.
Mam jedno tylko pytanie o Księstwo Siewierskie. Napisałeś, że w Księstwie tym brak było sądownictwa ziemskiego i grodzkiego. W takim razie gdzie tamtejsza szlachta sporządzała swoje akta ? Jak wiadomo Księstwo Siewierskie było własnością biskupów krakowskich. Gdzie szukać dokumentów sądowych dla szlachty z Księstwa Siewierskiego z okresu I RP ?

[Michał_Zieliński]

Bardzo dziękuję za wszystkie uzupełnienia, w najbliższym czasie wprowadzę je, przy okazji robienia porządków w pierwotnym zestaieniu bo co nieco się zmieniło.

Michale, wykaz który sporządziłeś jest bardzo dobry i świetnie porządkuje informacje o księgach grodzkich i ziemskich I RP.
Mam jedno tylko pytanie o Księstwo Siewierskie. Napisałeś, że w Księstwie tym brak było sądownictwa ziemskiego i grodzkiego. W takim razie gdzie tamtejsza szlachta sporządzała swoje akta ? Jak wiadomo Księstwo Siewierskie było własnością biskupów krakowskich. Gdzie szukać dokumentów sądowych dla szlachty z Księstwa Siewierskiego z okresu I RP ?

Księstwa Siewierskiego nigdy nie badałem, ale trochę czytałem o szlachcie w Księstwie Warmińskim, którego status prawny w ramach I RP był bardzo zbliżony do Księstwa Siewierskiego. W Księstwie Warmińskim nie było sądownictwa grodzkiego, a jego substytutem był sąd biskupi. Dlatego szlachta swoje czynności dokumentowała w księgach prowadzonych przez kancelarię biskupa warmińskiego (jeśli dobrze pamiętam to co się zachowało jest teraz przechowywane w Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie). W pewnym zakresie szlachta dokonywała wpisów także w miejskich księgach ławniczych, jednak to może być specyfika Prus Królewskich, bo tam szlachta dosyć powszechnie tak robiła. W pierwszej kolejności zacząłbym więc weryfikować czy są jakieś zespoły ksiąg w kurii krakowskiej, "dedykowane" do wpisów z terenu ks. siewierskiego.

[Diabołek81]

Michale, wykaz który sporządziłeś jest bardzo dobry i świetnie porządkuje informacje o księgach grodzkich i ziemskich I RP.
Mam jedno tylko pytanie o Księstwo Siewierskie. Napisałeś, że w Księstwie tym brak było sądownictwa ziemskiego i grodzkiego. W takim razie gdzie tamtejsza szlachta sporządzała swoje akta ? Jak wiadomo Księstwo Siewierskie było własnością biskupów krakowskich. Gdzie szukać dokumentów sądowych dla szlachty z Księstwa Siewierskiego z okresu I RP ?

To jest też mój problem. Mój przodek Sebastian Żeromski herbu Gryf, dzierżawił w XVII wieku jedną z wsi w Księstwie Siewierskim. Tu trzeba by pewnie szukać w księgach kapituły krakowskiej.
Piotrek

[Róża_Natalia]

Szlachta z Księstwa Siewierskiego dzieliła się na 2 grupy czyli na dziedziczną po mieczu tu wliczamy takie rody jak np. Zallassowscy herbu Półkozic oraz nie dziedziczni co tytuł dostali od księcia Siewierskiego czyli biskupa krakowskiego i taki tytuł używał tylko Pan co go otrzymał a jego rodzina nie mogła się posługiwać tym tytułem i jego przodkowie brali tytuł za nazwisko np Gajdziak

[gosia_21_33]

Dzień dobry ,

w przypadku Białorusi - rejon nowogrodzki oba linki nie działają - strona nie znaleziona.

pozdrawiam

Małgorzata

[Ted_B]

Witam!
W Księstwie Siewierskim działały sąd grodzki i ziemski. Wg książki ks. J. Wiśniewskiego "Siewierz w Będzińskiem - Szkic historyczny" sąd ziemski działał tu w latach od 1440 roku aż do rozbiorów. Co więc stało się z księgami sądowymi? Zniszczone? Spalone? Wywiezione?
Jeśli chodzi o księgi Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie to przejrzałem wszystkie dostępne księgi czynności biskupich (AEp — Acta episcopalia) oraz akta wikariuszy generalnych i oficjałów (AOf — Acta officialia). Nie ma rzeczy specjalnie dedykowanych temu rejonowi. Obszar terytorialnie diecezji krakowskiej ogromny. Od Ziemi Bieckiej na wschodzie aż po Bytom i Tarnowskie Góry na zachodzie, zaś na północy sięgający Radomia i Ziemi Radomskiej. Z rejonu Księstwa Siewierskiego jest trochę zapisów związanych głównie z Koziegłowami, ale relatywnie nie więcej niż z innych rejonów Małopolski.
Pozdrawiam!
Tadek

[Michał_Zieliński]

Bardzo dziękuję za tą informację - masz rację. W księstwie siewierskim były prowadzone zarówno księgi ziemskie jak i gordzkie.
Poszperałem trochę i znalazłem kapitalny na potrzeby tego zestawienia artykuł dr Rafała Jaworskiego "Erazma Goldmana spis Archiwów Akt Dawnych w Królestwie [Polskim]", który zawiera edycję sporządzonego w 1872 r. rękopiśmiennego spisu wszystkich zespołów ksiąg ziemskich, grodzkich i miejskich przechowywanych wówczas w archiwach na terenie Królestwa Polskiego. Jest to znakomite źródło dla ustalenia strat tych zespołów. Wykorzystam to przy aktualizacji zestawienia.

Księgi ziemskie siewierskie obejmowały lata 1404-1802 i liczyły 13 ksiąg i 3 fascykuły
Księgi grodzkie siewierskie obejmowały lata 1545-1790 i liczyły 148 ksiąg i 32 fascykuły

W 1872 r. księgi te były przechowywane w Archiwum Akt Dawnych w Kielcach, razem z aktami sądowymi chęcińskimi, wiślickimi/nowokorczyńskimi. W 1886 r. w wyniku centralizacji archiwów AAD w Kielcach zostało zlikwidowane a jego zasób przeniesiony do AGAD w Warszawie i tam uległ zniszczeniu w 1944 r. Tak więc należy uznać, że księgi grodzkie i ziemskie siewierskie spłonęły razem z większością innych ksiąg w trakcie Powstania Warszawskiego.

[Brozek_Oskar]

Czytanie tego artykułu to jest dobry sposób żeby stracić przytomność, szczególnie przy uświadamianiu i wyobrażaniu sobie skali zniszczeń w AGAD w 1944 roku. Ja to muszę sobie robić w przerwy w jego czytaniu, żeby nie zwariować, gdy widzę ponad 350 ksiąg chęcińskich, które poszły z dymem.

Dla zainteresowanych artykuł jest dostępny pod poniższym linkiem i w sumie twój główny wpis Michale można kiedyś uzupełnić częściowo o te informacje, bo zapewne wiele ludzi, w tym ja, bardzo często wraca do twojego opracowania.

https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.ph ... .003/13593

Oczywiście nie ma co oczekiwać, że ten spis jest pełen, bo nie wymienia np. wszystkich akt miejskich, przechowywanych w zbiorach danego archiwum, czy liczby ksiąg np. wizkich. Przykładowo ksiąg miejskich Jędrzejowa przed wojną było prawie 40 przeniesionych do zasobu AGAD, a nie ma ich wymienionych w tym spisie.

Pozdrawiam serdecznie
Oskar Brożek

[Michał_Zieliński]

Dokonałem kolejnej aktualizacji zestawienia w pierwszym poście, która obejmuje:
- dodanie linków do skanów ksiąg grodzkich i ziemskich nurskich, które pojawiły się w szwa
- dodanie linków do skanów ksiąg grodzkich różańskich, które pojawiły się w szwa
- dodanie linków do skanów ksiąg grodzkich nowomiejskich, które pojawiły się w szwa
- dodanie linków do skanów ksiąg ziemskich nowomiejskich, które pojawiły się w szwa
- dodanie linków do skanów ksiąg grodzkich pułtuskich, które pojawiły się w szwa
- dodanie linków i informacji o skanach ksiąg z terenu województwa lubelskiego i ruskiego przechowywanych w NIAB Mińsk, a udostępnionych na stronach Lubelskiego Archiwum Cyfrowego
- dodanie informacji o księgach grodzkich i ziemskich siewierskich
- uzupełnienie dat skrajnych w zespołach spalonych w 1944 r. w AGAD, na podstawie artykułu dr Rafała Jaworskiego "Erazma Goldmana spis Archiwów Akt Dawnych w Królestwie [Polskim]", który zawiera edycję sporządzonego w 1872 r. rękopiśmiennego spisu wszystkich zespołów ksiąg ziemskich, grodzkich i miejskich przechowywanych wówczas w archiwach na terenie Królestwa Polskiego
- zmianę linków do inwentarzy fondów przechowywanych w NIAB Mińsk; kilka miesięcy temu linki do dotychczasowych stron zrobionych na wzór stron stron AGADowych przestały działać, zamieniłem je więc linkami do strony gdzie są zawarte skany inwentarzy z tego archiwum
- na stronie http://www.przodkowie.com/agad/ były kiedyś dostępne indeksy kilkunastu ksiąg z województwa mazowieckiego (1 grodzka zakroczymska, 3 grodzkie wyszogrodzkie, 3 ziemskie makowskie, 4 ziemskie przasnyskie i kilka ziemskich nowomiejskich), niestety strony już nie ma, co zmieniłem w opisie

[Krzysztof29]

W takim razie księgi grodzkie i ziemskie siewierskie należy uznać za bezpowrotnie stracone. Wielka szkoda.
Tadek pisze, że przeglądał Archiwum Kurii Metropolitarnej w Krakowie i nie ma tam za bardzo wielu informacji dotyczących Księstwa Siewierskiego, trochę tylko o Koziegłowach.
W takim razie do tego Księstwa głównym źródłem informacji o tamtejszej szlachcie pozostają księgi metrykalne tamtejszych parafii. Dobrze, że chociaż one zachowały się w szerszym zakresie.

[Ted_B]

Witam!
Krzysztofie!
Na stronie: https://sdm.upjp2.edu.pl/obiekty-archiwalne możesz przefiltrować zbiory po sygnaturze AEp. W wyszukanych księgach czynności biskupich możesz sprawdzić zawartość tych ksiąg. Chyba wszystkie księgi na końcu mają indeks (miejscowo-osobowy). Niestety, ale takiego indeksu nie ma przy księgach oficjałów. Trzeba przeglądać strona po stronie.
Pozdrawiam!
Tadek

[Wladzislaw]

- na stronie http://www.przodkowie.com/agad/ były kiedyś dostępne indeksy /../ niestety strony już nie ma, co zmieniłem w opisie

Do ogladania:
https://web.archive.org/web/20190428102 ... .com/agad/

[marcin_kowal]

W Kijowie, w CDIAK jest kolekcja 966 - Dokumenty Heroldii Polski
potocznie zwana "Archiwum Kaczanowskiego"
wśród spraw wchodzących w skład kolekcji znalazłem następujące sprawy:
98 Kolekcja Ksiąg Sądowych
99 Kolekcja Ksiąg Sądowych XV-XVII w
100 Kolekcja Ksiąg Sądowych Łomża XV-XVI w
101 Kolekcja Ksiąg Sądowych Łomża XV-XVII w
102 Kolekcja Ksiąg Sądowych Łomża XV-XVIII w

nie miałem tego jeszcze w rękach i nie wiem co dokładnie zawierają. Czy sa to kopie, czy może tylko odpisy, wypisy to w tym momencie może wiedzieć Pan Adam Pszczółkowski, Pan Tomasz Jaszczołt i kilka innych osób wchodzących w skład grupy, która widziała już te dokumenty.

Cała kolekcja zostanie przeze mnie zdigitalizowana ale to jeszcze trochę potrwa.

[marcin_kowal]

CDIAK opublikował kilkanaście tysięcy skanów Ksiag Grodzkich Łuckich - Fond 25 opis 1, dokumenty z lat 1558–1800

https://cdiak.archives.gov.ua/spysok_fo ... _PaE7F5yJc

[marcin_kowal]

CDIAK w Kijowie udostępnił troszke cyfrowych kopii ksiąg ziemskich i grodzkich
З метою надання віддаленого доступу до інформації архівних документів, що зберігаються у ЦДІАК України, рубрику “E-Archive/Документи он-лайн” доповнено цифровими копіями справ з фондів:

ф. 1, Колекція документів Скарбу коронного:
ф. 1, оп. 1, спр. 2, Реєстри королівщин Великого князівства Литовського і Королівства Польського, заставлених приватним особам за “старими сумамиˮ та інші документи, повʼязані з редукцією королівських маєтків;
ф. 1, оп. 1, спр. 5, Люстрація королівщин Руського, Белзького, Волинського воєводств.
ф. 2, Гродський суд Київського воєводства, м. Житомир Київського воєводства:
ф. 2, оп. 1, спр. 4, Актова книга;
ф. 2, оп. 1, спр. 5, Актова книга;
ф. 2, оп. 1, спр. 7, Актова книга;
ф. 2, оп. 1, спр. 34, Актова книга;
ф. 2, оп. 1, спр. 56, Актова книга;
ф. 2, оп. 1, спр. 101, Актова книга. Реґести справ.
ф. 26, Луцький земський суд, м. Луцьк Волинського воєводства:
ф. 26, оп. 1, спр. 1, Актова книга;
ф. 26, оп. 1, спр. 2, Актова книга.
ф. 39, Магістрат м. Кам’янець Подільського воєводства, з 1796 р. – Подільської губернії:
ф. 39, оп. 1, спр. 3, Актова книга;
ф. 39, оп. 1, спр. 7, Актова книга;
ф. 39, оп. 1, спр. 9, Актова книга.
ф. 44, Вінницький гродський суд, м. Вінниця Брацлавського воєводства:
ф. 44, оп. 1, спр. 1, Реєстри сплати податків з маєтків Волинського, Київського і Брацлавського воєводств;
ф. 44, оп. 1, спр. 2, Актова книга;
ф. 44, оп. 1, спр. 3, Актова книга;
ф. 44, оп. 1, спр. 4, Актова книга;
ф. 44, оп. 1, спр. 5, Актова книга.


Sąd grodzki kijowski w Żytomierzu
https://cdiak.archives.gov.ua/spysok_fondiv/0002/0001/

Sąd ziemski Łucki
https://cdiak.archives.gov.ua/spysok_fondiv/0026/0001/

Sąd grodzki Winnicki (dla woj. Bracławskiego)
https://cdiak.archives.gov.ua/spysok_fondiv/0044/0001/

i sporo innych ksiąg.