Pochodzenie nazwisk (cz.7)

Pochodzenie (etymologia) nazwisk

Moderatorzy: elgra, Galinski_Wojciech, maria.j.nie

Gawroński_Zbigniew

Sympatyk
Posty: 2694
Rejestracja: wt 16 cze 2015, 13:29

Post autor: Gawroński_Zbigniew »

To może być dość trudne do uwierzenia.

Was'ik / Wasyk / Васик / Васык to pierwotnie imię męskie pochodzenia tatarskiego. Tłumacząc je mamy znaczenie mniej więcej "zaufany".

Najstarszy udokumentowany zapis nazwiska pochodzi z Mikołajewka na Uralu w roku 1520. Facet nazywał się Зиновий Васык. Był urzędnikiem a więc na pewno szlachcicem.

Aby odciąć dyskusje nt. ewentualnych związku nazwiska z imieniem Jan/Iwan albo Wasyl/Bazyli podaje poniżej wszystkie zdrobnienia obydwu imion:
1. Иванка; Иваня; Иванюха; Иванюша; Ивася; Ивасик, Иваха; Иваша, Иша; Ишута; Ваня; Ванюха; Ванюша; Ванюра; Ванюся; Ванюта (Ванютя); Ванята; Ива
2. Васильюшка; Василька; Василёк; Василько; Вася; Васёна (Васёня); Васюня; Васюра; Сюра; Васюта; Сюта; Васюха; Васюша; Васяй; Васяк(а); Вака; Васяня (Васяна); Васята; Васяха; Васяша

Pozdrawiam pięknie.

główne źródło to kilkanaście wejść szczegółowych w wyszukiwarkę: http://dic.academic.ru + sprawdzenia na wszystkich dostępnych mi innych wyszukiwarkach nazwisk w językach "wokół Polski".
Zbigniew
ROMAN_B

Sympatyk
Posty: 1249
Rejestracja: ndz 08 sty 2012, 20:36

Rozważania o genezie nazwiska Majtka.

Post autor: ROMAN_B »

Witaj Łukaszu!

Pytałeś o genezę nazwiska Majtka. Wspomniałeś, że w XIX wieku nazwisko było zapisywane jako Maydka lub Maytka. Zaproponuję Ci moje spojrzenie na ewentualną etymologię tej nazwy osobowej. Tak więc miano:
• Majtka w mojej ocenie jest sufiksalną nazwą osobową. Zbudowane jest z tematu Majt– oraz sufiksku –ka [ Majt+ka=Majtka; Majt–ka ];
• Maydka w mojej ocenie jest sufiksalną nazwą osobową. Zbudowane jest z tematu Mayd– oraz sufiksku –ka [ Mayd+ka=Maydka; Mayd–ka ];
• Maytka w mojej ocenie jest sufiksalną nazwą osobową. Zbudowane jest z tematu Mayt– oraz sufiksku –ka [ Mayt+ka=Maytka; Mayt–ka ].
Sufiks –ka należy do formatów tworzących zdrobnienia [ deminutivum ]. Przyrostek –ka przynależy do grupy formatów o podstawie –k– . Do tej kategorii należą między innymi sufiksy typu: –ka, –ko, –ek. Zatem nazwisko Majt–ka / Mayd–ka / Mayt–ka jest zdrobnieniem [ deminutivum ]. Zdrobnienia to wyrazy utworzone za pomocą odpowiedniego sufiksu, w naszym przypadku jest to przyrostek –ka. Zdrobnienia oznaczają rzeczy albo osoby mniejsze od nazywanej wyrazem podstawowym. Zdrobnienia oznaczać mogą też pozytywny lub lekko pogardliwy stosunek do omawianego obiektu. Zdrobnienia są także środkiem stylistycznym i mają często mocne zabarwienie emocjonalne [ przeważnie pozytywne, czasem ironiczne ]. Pozostaje ustalić tylko od jakiego wyrazu podstawowego może pochodzi rdzeń Majt–,Mayd–, Mayt– w zdrobniałych nazwach osobowych Majtka / Maydka / Maytka? Moim zdaniem zdrobniałe miana Majtka / Maydka / Maytka mogą pochodzić od nazwiska Majta / Mayda / Mayta, które najprawdopodobniej pierwotnie było przezwiskiem. Według Słownika Języka Polskiego wyraz „majda” pochodzi od czasownika „majdać, majtać”, który znaczy: machać, wywijać, kiwać czymś, merdać, fajtać. Może też pochodzić od gwarowego rzeczownika majda ‘mańkut’ – osoba leworęczna.
To w zasadzie wszystko co chciałem powiedzieć o prawdopodobnej genezie Majtka.

Pozdrawiam – Roman.


Bibliografia.
Wielki Słownik Ortograficzny PWN z Zasadami Pisowni i Interpunkcji. Opracowanie zbiorowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
Wielki Słownik Języka Polskiego. Opracowanie zbiorowe. Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2012.
Wielki Słownik Języka Polskiego PAN, red. Żmigrodzki Piotr, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków, 2007–
Kazimierz Rymut: Nazwiska Polaków. Słownik Historyczno – Etymologiczny. T. II. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN, 2001.
Kazimierz Rymut: Słownik Nazwisk Współcześnie w Polsce Używanych. T. 6. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 1993.
Edward Breza: Nazwiska Pomorzan Pochodzenie i Zmiany. T. 3. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2004.
Awatar użytkownika
Majtka_Łukasz

Sympatyk
Ekspert
Posty: 301
Rejestracja: wt 18 paź 2016, 10:14

Rozważania o genezie nazwiska Majtka.

Post autor: Majtka_Łukasz »

Reasumując, mój przodek mógł być niezbyt rozgarniętym majdkiem/budnikiem mańkutem lub ewentualnie lekko wyśmiewanym leworęcznym żydowskim kowalem ;) Dziękuję za te ciekawe informacje :)

Pozdrawiam,
Łukasz
Gawroński_Zbigniew

Sympatyk
Posty: 2694
Rejestracja: wt 16 cze 2015, 13:29

Post autor: Gawroński_Zbigniew »

Nie, nie nie nie. To nie tak. Nazwisko nie niesie żadnej treści tego rodzaju!!! Jest tylko słowem nazwą identyfikującą osobę!!! Ma etymologię, ale nie niesie treści o tej osobie.

Łukasz. Nie jesteś pierwszy, który popełnia taki błąd logiczny, że skoro nazwisko pochodzi od czegoś to ktoś kto je nosi kiedyś był tym kimś albo czymś. Tak nie jest.
Zbigniew
Awatar użytkownika
Majtka_Łukasz

Sympatyk
Ekspert
Posty: 301
Rejestracja: wt 18 paź 2016, 10:14

Post autor: Majtka_Łukasz »

Nie, nie, nie :) Mój wpis był ironią i żartem. Stąd te uśmieszki :) zbyt długo żyję z tak ciekawym nazwiskiem ;) zupełnie serio dziękuję za te informacje.

Łukasz

P.s. Zawsze mnie dziwi takie negatywne myślenie o przodkach, albo próby ukrycia czegoś tam złego z ich przeszłości. Byli tacy jak i my czasem jesteśmy. Nie mam też nic do Żydów czy innych majdków ;)
wojtek_sojda

Sympatyk
Posty: 19
Rejestracja: ndz 14 gru 2014, 18:19

Post autor: wojtek_sojda »

Dziekuje za szczegolowa odpowiedz :)
Łuniewska_Ewa

Sympatyk
Nowicjusz
Posty: 426
Rejestracja: wt 17 mar 2015, 19:15

Nazwisko Bzura.

Post autor: Łuniewska_Ewa »

Jakie jest pochodzenie nazwiska Bzura. Jedynie co mi przychodzi do głowy to rzeka o tej samej nazwie, ale to może być kierunek niewłaściwy.
Pozdrawiam. Ewa.
Gawroński_Zbigniew

Sympatyk
Posty: 2694
Rejestracja: wt 16 cze 2015, 13:29

Post autor: Gawroński_Zbigniew »

Bzura = Brzura a to pochodzi od barzy = szybciej = szybko, tak mniej więcej. Dokładna etymologia słowa pojawi się w tym miejscu wkrótce. "Barzy byś lecioł to byś zdunżył!"

Nazwisk z podstawą "Barzy - jest kilka: Barzysz/Barżał/Barżdo. Rdzeń ten jest starosłowiański i oznaczał spryt w walce.
Za chwilę jeszcze dopiszę co poza granicami.

Dotychczasowe źródła to : Brueckner i jego słownik etymologiczny.
--=-

edit:

Popularne słowniki podają jeszcze potencjalne podstawy:

Czasowniki bzić i bździć obecnie znaczą cokolwiek innego, ale kiedyś oznaczały w zasadzie to samo i były regionalizmami określającymi liche palenie się w piecu. W tym znaczeniu zachowało się na Kaszubach (bzić) i na Kujawach (bździć)

Słownik warszawski notuje czasownik bzikać = śpiewać dziecku, natomiast słowni gwar kaszubskich ks Bernarda Sychty podaje wprost „bzinka = kołysanka dla dziecka.

Słowo/nazwisko Bzowski = „diabeł” = Rusin
-=-=-=

Sprawy niestety bardzo się komplikują jeśli spojrzymy za granicę.

Bzura/бзура = instrument muzyczny popularny wśród tatarów krymskich odmiana bandury/kobzy, czyli takiej ukraińskiej "gitary".
Bzura/бзура to jednocześnie muzyk biegły w grze na tym instrumencie.

Podsumowanie. Jak widać wszystko zależy od tego skąd pochodzi nazwisko. Jeśli jest mniej więcej równo rozmieszczone w Polsce wchodzi w rachubę opcja pierwsza od określenia szybkiego, "prędkiego" (jak to Rzędzian mawiał "gorączka"). Jeśli regionalizm może mieć związek z kołysanką dla dzieci. Jeśli repatrianckie albo inaczej rozumiane kresowe, to od tatarskiego instrumentu. Z pewnością to nie wszystkie możliwe podstawy.
-=-=-=-=

Jak zauważyłem, niżej pan Roman podał inną, bardzo przekonującą etymologię.
Ostatnio zmieniony sob 31 gru 2016, 17:07 przez Gawroński_Zbigniew, łącznie zmieniany 2 razy.
Zbigniew
ROMAN_B

Sympatyk
Posty: 1249
Rejestracja: ndz 08 sty 2012, 20:36

Bzura - dodatkowe informacje o nazwisku.

Post autor: ROMAN_B »

Witaj.

Na portalu Leksykon genealogiczno – historyczny. Genealogia Polaków – Dynamiczny Herbarz Rodzin Polskich można przeczytać:
• „Bzura. Herb szlachecki Lis.”
• „Bzura. Rzeka - lewy dopływ Wisły. Nazwa ta poświadczona jest od 1241, również jako Brura, Brzura a sporadycznie w XVI w.: Mszura. Etymologia nazwy nie jest znana - gdyż wywodzenie jej od słowa *brzъ (żwawy, szybki) jest błędne - po pierwsze rzeka ta nie płynie szybko, a po drugie rozwój cząstki *r byłby tu inny niż w przypadku słów pokrewnych takich jak "bardzo". Również nie można jej wywodzić od słowa "Dъbra" (dziura, dół). Od nazwy tej pochodzi zawołanie herbu Lis, a także nazwisko: Bzura. (…).”

Herb szlachecki Lis - Inne nazwy, zawołanie: Lisy, Lisowie, Bzura, Mzura, Murza, Strempacz, Orzi-Orzi, Vulpis - jeden z najstarszych herbów polskich. Herb jest niemal identyczny z herbem Dąbrowa (który potem zanikł). W źródłach gdzie obydwa występują razem Lis ma krótsze górne ramiona.

W Herbarzu Seweryna Urskiego możemy przeczytać: Bzura h. Lis. Licznie rozrodzona zagrodowa rodzina w pow. wąsoskim; pisze się ze wsi Bzury. Nazwisko pochodzi więc albo od nazwy miejscowości, albo - tak jak zawołanie herbu od nazwy rzeki Bzura lub jeszcze wcześniejszego źródłosłowu. Stanisław 1439 r., jego synowie: Mikołaj, Jan i Heronim, Jakób, syn Heronima 1554 r., Mateusz, syn Zygmunta i inni 1587 r., Sebastyan, dziedzic wsi Bzury, w ziemi łomżyńskiej 1607 r., cytowani w aktach łomżyńskich i wąsoskich. Pelicyan, Kazimierz i Marcin podpisali elekcyę z ziemią wizką 1697 r. Po Marcinie, burgrabim wizkim, dziedzicu wsi Bzury 1715 r.. syn Adam, tego syn Antoni pozostawił syna Gracyana, żonatego z Franciszką Obrycką, z której syn Adam, urzędnik w gub. augustowskiej, dziedzic wsi Bzury, Nieckowo, Mieczki i inne, wylegitymowany w Królestwie 1837 r. Po Pawle, dziedzicu dóbr Janczewo Wielkie, w ziemi wizkiej 1720 r., syn Tomasz, tego syn Antoni miał syna Andrzeja, dzierżawcę wsi Wyrzyki, w pow. łomżyńskim, wylegitymowanego w Królestwie 1857 r.

Wieś Bzury – obecnie w Polsce są dwie wsie o tej nazwie:
1. wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, w gminie Szczuczyn;
2. wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Prostki.
Wieś Bzury w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego (…), tom 1, strona 524
http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/524


Pozdrawiam – Roman.
Łuniewska_Ewa

Sympatyk
Nowicjusz
Posty: 426
Rejestracja: wt 17 mar 2015, 19:15

Bzura - dodatkowe informacje o nazwisku.

Post autor: Łuniewska_Ewa »

Dziękuję za wyczerpujące odpowiedzi. Moi Bzurowie to drobna szlachta z ziemi łomżyńskiej, dokładnie od kilku pokoleń mieszkający w Kokoszkach, parafia Wizna. Pierwszy z odnalezionych przodków to Stanisław Bzura ur. w 1797 r. Zamieszkały w Kokoszkach. Pierwsza żona Rozalia Janczewska, druga żona Marianna Janczewska. Może wcześniejsi przodkowie pochodzą z Bzur, ale raczej nie pochodzą z kresów. Jeszcze raz bardzo dziękuję za podpowiedzi i życzę wszystkim cierpliwości i sukcesów w NOWYM 2017 ROKU.
Pozdrawiam. Łuniewska Ewa.
czester
Posty: 2
Rejestracja: pt 06 sty 2017, 03:02

Bzura - dodatkowe informacje o nazwisku.

Post autor: czester »

Witam,
poszukuje jakiejkolwiek informacji o etymologii nazwiska "Betiuk".
z góry dziękuję
Nanuk01

Sympatyk
Posty: 32
Rejestracja: pt 30 maja 2014, 23:54

Post autor: Nanuk01 »

Gawroński_Zbigniew pisze:
Nanuk01 pisze:
Gawroński_Zbigniew pisze:Moje 3 grosze odo nazwiska Glajcar.

Gleitzer to po prostu celnik, strażnik graniczny, klasyczne nazwisko odzawodowe z średniowyskoniemieckiego geleitman. Najstarsze zanotowane pochodzi z roku 1411.

Trochę za głęboki impass... Geleitmann, to inaczej osoba towarzysząca od Geleit - eskorta, konwój...

Pozdrawiam
Waldemar
Gleitsmann ...
Berufsname zu mittelhochdeutsch geleite (Führer, Führerin; Leitung, Begleitung, Geleit, Schutz; Geleitsgeld), geleitman (Begleiter, Beschützer); für einen, der Reisende oder Transporte zu begleiten hat (obrigkeitliche Person), Zollbeamter, der Warenzüge über die Grenze begleitet, Geleitsgeldeinnehmer, Gerichtsperson
Geleiczman (1411), Gleitsman (1504)
Szanowny Panie Zbigniewie!
Dalej utrzymuję swoje stanowisko, które Pan swym cytatem potwierdził.
Język niemiecki jest moim językiem ojczystym i nie muszę sięgać po jakiekolwiek cytaty, by Panu lub też komukolwiek innemu cokolwiek udowadniać.
Z atencją
Waldemar
Awatar użytkownika
lukasz.kalenczuk
Posty: 6
Rejestracja: sob 24 gru 2016, 00:12
Lokalizacja: Warszawa

Post autor: lukasz.kalenczuk »

Witam.

Czy mógłbym uzyskać więcej informacji na temat pochodzenia nazwiska Kaleńczuk?
Z tego co udało mi się ustalić, to końcówka "-czuk" wskazuje na "ukraińskie (małoruskie) pochodzenie", no ale o co chodzi z tym przedrostkiem "Kaleń"? Może chodzi o kaletnika? :)

Pozdrawiam
Łukasz
Awatar użytkownika
historyk1920

Sympatyk
Nowicjusz
Posty: 970
Rejestracja: pn 06 sty 2014, 20:01

Post autor: historyk1920 »

Witaj Łukaszu !
Pochodzenie nazwiska KALEŃCZUK = od kalać, ze staropolskiego kalić ‘brudzić, plamić, okrywać hańbą’

Pozdrawiam
Marek
Awatar użytkownika
lukasz.kalenczuk
Posty: 6
Rejestracja: sob 24 gru 2016, 00:12
Lokalizacja: Warszawa

Post autor: lukasz.kalenczuk »

historyk1920 pisze:Witaj Łukaszu !
Pochodzenie nazwiska KALEŃCZUK = od kalać, ze staropolskiego kalić ‘brudzić, plamić, okrywać hańbą’

Pozdrawiam
Marek
Dziękuję za ekspresową odpowiedź ;)


Czy mogę prosić o analizę nazwisk: Masiuk oraz Skrzypczak? :)

Pozdrawiam
Łukasz
Ostatnio zmieniony sob 07 sty 2017, 11:52 przez lukasz.kalenczuk, łącznie zmieniany 1 raz.
Poszukuję informacji o rodzinach: Kaleńczuk, Masiuk, Grycko (Hrycko), Skrzypczak, Jarecki, Markowski, Górny, Cwoydziński (Czwojdrak), Świdurski, Krauze
Zablokowany

Wróć do „Pochodzenie nazwiska”