Prośba o pomoc w tłumaczeniu-stanu,zawodu...

[Wolski_M92]

W poniższym tekście przeczytałem, że Stanisław Wolski był "instigator castrensis" w Opocznie (lewa strona pod Gorzałkow) : https://www.familysearch.org/ark:/61903 ... cc=1407440). Czy czytasz to samo w ten sposób? Co to oznacza?

[kwroblewska]

wg słownika łacińskiego Instygator - oskarżyciel publiczny

https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklop ... Instygator
Instygator, od słowa łacińskiego instigo, pobudzać, pochodziła nazwa urzędu w Rzplitej, odpowiadającego obowiązkom dzisiejszego prokuratora. Skrzetuski w „Prawie polskiem” pisze: „Co w innych państwach prokuratorowie królewscy, to w Polsce instygatorowie znaczą. Oni są dochodzicielami krzywd Rzplitej wyrządzonych.” Krasicki mówi: „Instygatorowie są urzędnicy w Koronie i w W. Ks. Litewskiem, którzy miejsce po generałach inspektorach w porządku urzędów mają.” Instygator był oskarżycielem publicznym, działającym w imieniu prawa. Pierwszą wiadomosć o instygatorach mamy z czasów Zygmunta Augusta. Później konstytucja z r. 1581 nakazuje instygatorowi, aby występował jako powód, czyli skarżyciel, we wszelkich sprawach, których nikt nie dochodzi. Głównie wnosił on skargi o zdradę kraju i obrazę majestatu królewskiego, zawsze w porozumieniu z marszałkiem wielkim. On to wnosił skargi na trybunał przeciw wszelkim dygnitarzom, podskarbim, starostom, szafarzom, poborcom, żupnikom i zgoła każdemu, ktoby uczynił jaką krzywdę skarbowi publicznemu lub szkatule królewskiej. O dobra królewskie, sporne ze szlachtą, pozywał nie do sądu zadwornego, ale na sejm. Instygator wielki był jeden w Koronie i temu sejm wyznaczył stałej rocznej pensyi 6,000 złp., drugi wielki był w Litwie i ten pobierał od r. 1717 ze skarbu publicznego 4,000 złp. rocznie. Po nich szli wice-instygatorowie, czyli zwyczajni instygatorowie, którzy wszakże liczyli się do dygnitarzy i w sądach asesorskich zasiadali z głosem doradczym, a w referendarskich ze stanowczym. Rota przysięgi instygatorów była na wierne prowadzenie spraw króla i Rzplitej, bez względu na bogatego lub ubogiego, krajowca lub cudzoziemca, spodziewaną nienawiść i prześladowanie. W sprawach prywatnych występowali ze skargą tylko na podanie strony pokrzywdzonej.
____
Krystyna

[Wolski_M92]

Dziękuję. I co oznacza w tym kontekście "castrensis"?

[Ludwig_Adam]

Castrensis - wojskowy, militarny więc w całości wychodzi oskarżyciel publiczny w wojsku (prokurator wojskowy)

[Wolski_M92]

Ok, a rok później (1789) był "Commilito Militia Nationalis". Żołnierz? Czy to pasuje do siebie?

[Andrzej75]

Dziękuję. I co oznacza w tym kontekście "castrensis"?

Grodzki.

[Wolski_M92]

Ok, więc był prokuratorem Opoczna. Dziwne, że w Polsce słowo "castrensis" było rozumiane inaczej, niż sugeruje to bezpośrednie tłumaczenie tego słowa. Poza Polską "castrensis" wydaje się być zawsze używany w połączeniu z wojskiem.

A co oznacza "Commilito Militia Nationalis"?

W 1791 roku Stanisław był "Vices-Regens Castrensis Opocznensis". Co to znaczy? Czy był wiceburmistrzem Opoczna?

[Andrzej75]

Ok, więc był prokuratorem Opoczna.

Był instygatorem grodzkim opoczyńskim. Czyli prokuratorem powiatu opoczyńskiego, nie — miasta Opoczna.

Dziwne, że w Polsce słowo "castrensis" było rozumiane inaczej, niż sugeruje to bezpośrednie tłumaczenie tego słowa. Poza Polską "castrensis" wydaje się być zawsze używany w połączeniu z wojskiem.

"Castrensis" w sensie ścisłym nie znaczy po łacinie 'wojskowy'; nie ma tu nic do rzeczy polskie czy jakiekolwiek inne rozumienie tego słowa. "Castrensis" znaczy 'obozowy, grodowy, grodzki, zamkowy', bo "castrum" to 'obóz, gród, zamek'. W Opocznie był zamek, czyli gród (castrum), siedziba starosty, przy którym działał sąd grodzki (iudicium castrense).

A co oznacza "Commilito Militia Nationalis"?

http://scriptores.pl/elexicon/pl/lemma/ ... aslo_pelny
http://scriptores.pl/elexicon/pl/lemma/ ... aslo_pelny
http://scriptores.pl/elexicon/pl/lemma/ ... aslo_pelny
Czyli dosłownie: towarzysz wojsk narodowych. (Ale po polsku raczej mówiono: towarzysz kawalerii narodowej).

W 1791 roku Stanisław był "Vices-Regens Castrensis Opocznensis". Co to znaczy? Czy był wiceburmistrzem Opoczna?

Był wicesregentem grodzkim opoczyńskim. To nie jest urząd miejski, samorządowy (dla mieszczan), tylko powiatowy, sądowy (dla szlachty).

[Wolski_M92]

Bardzo dziękuję za szczegółową odpowiedź!

[Sidor]

Proszę o pomoc w tłumaczeniu określenia "fraefecti silvat." Dopisek pochodzi z wpisu do księgi urodzeń. Pod nazwiskiem matki chrzestnej znajduje się imię jej męża i ten właśnie zapisek. Wiem z całą pewnością, że wspomniany mąż był leśnikiem, ale czy słowo "fraefecti" ma tu jakieś znaczenie?

[Andrzej75]

Proszę o pomoc w tłumaczeniu określenia "fraefecti silvat."

praefectus silvarum — leśniczy

[Sidor]

Dziękuję Andrzeju

[struslav]

Witam, chciałbym prosić o pomoc w przetłumaczeniu stanu/zawodu? Jakuba Kwaśnickiego - "coqnus."? Z góry dziękuję.

https://www.fotosik.pl/zdjecie/pelne/5d767d9535ddf1df

[kwroblewska]

Witam, chciałbym prosić o pomoc w przetłumaczeniu stanu/zawodu? Jakuba Kwaśnickiego - "coqnus."? Z góry dziękuję.

https://www.fotosik.pl/zdjecie/pelne/5d767d9535ddf1df

coquus- kucharz
___
Krystyna

[struslav]

Dziękuję za pomoc, to pierwszy kucharz w rodzinie