Uzupełniając upublicznioną w Internecie informację, o księgach metrykalnych z diecezji przemyskiej, które przed II wojną światową znajdowały się w Archiwum Diecezjalnym przy Kurji Biskupiej obrządku łacińskiego w Przemyślu (obecne Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu):
- Kwolek Jan, ks.,
Archiwa diecezji przemyskiej ob. łać., Przemyśl 1927. Broszura, odbitka z „Kroniki Diecezji Przemyskiej”, R. XXVII, Z. 10 za miesiąc październik 1927.
- Kwolek Jan, ks.,
Ekstrakty metrykalne w Archiwum Diecezjalnem Przemyskiem, Przemyśl 1928. Broszura, odbitka z „Kroniki Diecezji Przemyskiej”, R. 28, z. 10 za miesiąc październik 1928.
- - - - - - - - - - -
Ks. dr Sławomir Zych, Autor dysertacji
Diecezja przemyska obrządku łacińskiego w warunkach okupacji niemieckiej i sowieckiej 1939-1944/1945, Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej, Przemyśl 2011 - podaje, że w 1944 roku Niemcy wywieźli wszystkie księgi przemyskie zatrzymane we Lwowie w kierunku Dolnego Śląska i dotychczas nie udało się ich odnaleźć.
O staraniach podejmowanych w celu odzyskania między innymi tych utraconych ksiąg metrykalnych, zabranych w czasie II wojny światowej przez Niemców – autor w/w dysertacji napisał więcej, w swojej pracy, która dostępna jest w Internecie (Zych, s. 141-144).
- - - - - - - - - - -
O tym które księgi metrykalne obrządku rzymskokatolickiego z terenów Diecezji Przemyskiej, po przejściach wojennych znajdują się aktualnie w zasobach Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie oraz Archiwum Państwowym w Przemyślu >> poniżej:
-
Księgi metrykalne parafii wyznania rzymskokatolickiego z diecezji przemyskiej, 1590, 1600-1943, Archiwum Główne Akt Dawnych, Inwentarz zespołu PL, 1 437. Opracowanie D. Lewandowska.
Jak podaje Autorka opracowania: W skład zespołu ksiąg metrykalnych wchodzi obecnie 78 ksiąg metrykalnych z parafii i dekanatów diecezji przemyskiej.
Są to pierwopisy z urzędów parafialnych - księgi oprawne i poszyty, prowadzone w języku łacińskim i polskim. Najstarsza księga w tym zespole pochodzi z parafii Rumno, z lat 1590, 1600-1763 (nr 63). Ma ona formę dudki i zawiera wpisy wspólne dla całej parafii nie ujęte w rubryki, podzielone jedynie na trzy części dla wpisów chrztów, ślubów i zgonów. Księgi metrykalne z okresu po r. 1784 charakteryzują się większym uporządkowaniem. Prowadzone są po łacinie (XX-wieczne także w j. polskim), odrębnie dla każdej kategorii wpisów. Poszczególne serie poprzedzane są w niektórych z nich drukowaną instrukcją oraz parafialnym formularzem statystycznym, który oddawać miał stan ilościowy urodzonych, zaślubionych i zmarłych w parafii z podziałem na płeć, wiek, wyznanie itp.
Formularze te w księgach przechowywanych w AGAD pozostały niewypełnione. Wpisy metrykalne sporządzano w ściśle określonych rubrykach. Zasadą stało się oddzielanie zapisów dokonywanych dla poszczególnych miast i wsi wchodzących w skład parafii, bądź w obrębie tej samej księgi, bądź poprzez zakładanie kilku lub kilkunastu ksiąg, zależnie od wielkości parafii (choć niektóre urzędy parafialne nadal prowadziły księgi wspólne dla całej parafii, a wpisy dla poszczególnych miast i wsi były przemieszane, np. księgi z parafii Stary Sambor, nr 50- 59).
Urząd Stanu Cywilnego powinien przekazywać księgi do AGAD po upływie 100 lat od daty zamknięcia, jednak zasada ta nie zawsze była ściśle przestrzegana. W niektórych księgach zachowały się pieczęcie tuszowe rosyjskiego Obwodowego Archiwum Państwowego w Drohobyczu, gdzie przynajmniej do 1951 r. (taka data figuruje na pieczęciach) przechowywane były omawiane metrykalna. Stemple dwojakiego rodzaju umieszczono na obwolucie na końcu księgi; zawierają one numer fondu (zespołu), opisu (sygnatura) oraz podpis archiwariusza.
- Archiwum Państwowe w Przemyślu: Nr zespołu: 2241, Nazwa zespołu: Akta parafii i księgi metrykalne archidiecezji lwowskiej i diecezji przemyskiej obrządku rzymskokatolickiego.
- - - - - - - - - - -
Niestety, w tych zachowanych zasobach ksiąg metrykalnych, ani w Warszawie ani w Przemyślu, nie znalazłam ksiąg z lat 1603-1817 przekazanych przez parafię rzymskokatolicką w Odrzykoniu do Archiwum Archidiecezjalnego w Przemyślu.
O istnieniu tych ksiąg dowiedziałam się dzięki kartom katalogowym sporządzonym przez archiwistę z w/w archiwum jeszcze przed II wojną światową.
W zasobach Archiwum przy Kurji Biskupiej obrządku łacińskiego w Przemyślu znajdowała się, między innymi, oprawiona w starą skórę księga parafialna z Odrzykonia, opatrzona numerem 1365. Zawierała ona metryki chrztów i zaślubin z lat 1603-1687 oraz metryki zgonów z lat 1646-1687. Zobacz:
Karta katalogowa Księgi Nr 1365.
Na podstawie zachowanych jeszcze trzech innych kart katalogowych ksiąg metrykalnych parafii Odrzykoń (opisanych poniżej, numery: 1366, 1367 i 1368) wiemy, że archiwum posiadało (prawie w komplecie), księgi metrykalne przekazane przez parafię w Odrzykoniu, zawierające metryki kościelne aż do 1817 roku:
- Karta katalogowa Księgi Nr 1366. Z karty tej dowiadujemy się, że księga ta zawierała 452 ponumerowane strony. Paginacja rozpoczynała się od strony 23 (na początku brakowało 22 strony). Treścią zapisów były metryki chrztów i zaślubin z lat 1688-1744 oraz metryki zgonów z lat 1688-1737.
W uwagach odnotowano: „Na stronicy 156 wklejona jest karteczka, na której wymienione są nazwiska tych dusz, za które msza św. ma być odprawiana.”.
- Karta katalogowa Księgi Nr 1367. Księga w nowej oprawie zawierała 248 ponumerowanych stron z metrykami chrztów i zgonów z lat 1738-1770 (metryki zgonów na 104 stronach z tyłu księgi).
- Karta katalogowa Księgi Nr 1368. Księga miała skórzaną oprawę, grzbiet był częściowo naprawiony płótnem. Posiadała dawną paginację uzupełnioną przez nową (strony 209 od początku i od tyłu 176).
Zawierała metryki chrztów z lat 1771-1817; metryki zaślubin z lat 1776-1817 oraz metryki zgonów z lat 1771-1817.
W uwagach odnotowano: „Kartki są źle powklejane pomiędzy str. 138-156 stosownie do dawnej paginacji, licząc strony od tyłu książki.”.
I mocno się w głowę drapię czy księgi te były pośród innych utraconych ksiąg metrykalnych z diecezji przemyskiej i czy kiedykolwiek wiadomo będzie co się z nimi faktycznie stało?
- - - - - - - - - - -
Odsyłam też do wątków:
-
Archiwum Archidiecezjalne w Przemyślu;
-
Diecezja Sandomierska, tereny Woj. Podkarpackiego.
Łączę serdeczne pozdrowienia –
Lidia