Autorka analizy, Pani dr Alina Naruszewicz-Duchlińska z Katedry Językoznawstwa Historycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, napisała:
„Jest to nazwisko pochodzące od popularnej nazwy miejscowej Olszewo zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII, s. 508, t. IX s. 508-509, t. XV 2 s. 409. Por także Olszew, Olszno, Olszow, Olszowa (tamże, t. VII s. 507-511).
Mniej prawdopodobne jest pochodzenie od nazwy osobowej Olszowy, ta zaś od nazwy osobowej Olsza lub rzeczownika olszowy ‘zamieszkujący wśród olch’.
Nazwę osobową Olszewski odnotowano na terenie Polski już w 1404 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 180). Nazwisko przytacza w swojej pracy L. Dacewicz, (Antroponimia Białegostoku w XVII-XVIII wieku, Białystok 2001, s. 199): honestis Josepho Olszewski 1742, Josepho Olszewski 1745, Ian Olszewski Człowiek zachozy… 1771-1772. To nazwisko przytaczają również w swoich opracowaniach E. Rudnicka-Fira (Antroponimia Krakowa od XVI do XVIII wieku. Proces kształtowania się nazwiska, Katowice 2004, s. 341): Simon Olszewski 1786; Z. Abramowicz, L. Citko, L. Dacewicz w Słowniku historycznych nazw osobowych Białostocczyzny (XV-XVII w.),t. I A-O, Białystok 1997, s. 25): Mikołaj Olszewski 1558, Marcin Olszewski 1558, Valentinus olim Petri Olszewski tenutarius, Nicolaus filius Joannis Olszewski tenutarius in Olendi 1569, Matis Olszewski, Kalixti Olszewski 1577, ślach. Walenty Olszewski z opieki siostrzanka swego…, śl. Piotr Olszewski z cześnikami swemi ze Zdanowa, śl. Lenart ol. Macieja Olssewski 1580, Jan olim Thoma Olszewski 1640, N. Sewerini Olszewski 1644, Paweł Olszewski z żoną, czeladnik Stanisław Olszewski 1662, Joannes ote Valentini Piętka Olszewski de Piętki 1677, vidua Catherina Olszewska 1662; B. Mossakowska w pracy Nazwiska mieszkańców Komornictwa Olsztyńskiego (Gdańsk 1993, s. 76): Testamentum Andreae Olszewski 1677, Laurenty Olszewski 1767".
To, że „mniej prawdopodobne”, nie wyklucza jednak prawdopodobieństwa.
Możliwe zatem, iż Kazimierz OLSOWY (Olszowy) otrzymał miano od nazwy osobowej Olsza lub rzeczownika olszowy ‘zamieszkujący wśród olch’.
Dodany do podstawy Olsz- formant (przyrostek) –ewski miałby tu charakter strukturalny.
Jak wyjaśnia Edward Breza:
„Wyliczając warianty pochodne nazwisk, czytelne dla językoznawców, zwłaszcza dla antroponomastów, tłumacze ich procesy słowotwórcze, a więc to, że:
1) przyrostki -ewicz oraz -owicz i -ak oraz pochodne -czak, -owiak, -ek, pochodne -czek, -ik, pochodne -czyk, -uk, pochodne -czuk, -ec, pochodne -owiec, i -ewiec pełnią funkcję patronimiczną, tj. nazywają dzieci od nazwiska ojca (a w przypadku nieznajomości ojca od nazwiska matki);
2) przyrostki -ski i jego pochodne -iński, -eński, -ocki, -ecki, -icki, -ucki, często użyte zostały modelowo, tzn. tworzą formy pochodne od nazwisk odimiennych (Urbański od Urban) lub odapelatywnych (Kaczorowski od Kaczor) […]. Przyrostek ten bowiem pierwotnie tworzył nazwiska od nazw miejscowości u szlachty (rycerstwa), która posiadała ziemie w tych wsiach Borzyszkowcy w Borzyszkowach, Piechowscy w Piechowicach, Mściszewscy w Mściszewicach, Suliccy w Sulicicach. Nazwiska te uznawane była za społecznie lepsze od tzw. nazwisk mieszczańskich i chłopskich, a więc równym imionom i nazwom pospolitym (apelatywom). Dlatego mieszczaństwo i chłopstwo zapragnęło ich struktury, przekształcając tzw. nazwiska mieszczańskie i chłopskie w szlacheckie. Tak Majek od Maj, Derda od derda, dyrda ‘człowiek szybko, gdzieniegdzie wolno chodzący’, Cybula od rzeczownika cebula gw. Cybula przekształcili swoje nazwiska w struktury na -ski: Majkowski, Derdowski, Cybulski itd. Tak też z niemieckich nazwisk Szulc(z), Hofman(n) czy Ofman powstają Szulczewski i Hofmański”
(zob. Edward Breza, Nazwiska Pomorzan: pochodzenie i zmiany. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2004, t. III, s. 9).
Tak więc, Rafale, motywowanie przez Ciebie nazwiska Olszewski apelatywem olsza 'drzewo liściaste', jest hipotezą do przyjęcia i do udowodnienia
.Łączę pozdrowienia –
Virg@
