Nazwisko Dec - nazwisko z czasow Daków i ich krola Decebala [ur. 87, zm. 106 r. n.e.].
W 2008 r ukazaly sie dwie informacje o odkryciu przez archeologow kurhanow Dakow w rejonie Niska.
Jedna z nich napisana jest w stylu sensacji;
http://www.echodnia.eu/podkarpackie/wia ... ,id,t.html
Druga informacja/relacja dr Marka Florka jest bardziej stonowana i poparta bardzo istotnymi datami;
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/ ... dakow.html
Dr hab. M. Florek twierdzi, ze uzyskana z jednej ze spalonych belek stosu data radiowęglowa (C14) wskazuje, że kurhan usypano w ostatniej ćwierci III wieku bądź latach 20-tych IV wieku. Dotyczy to kurhanu w Przedzelu.
Młodszy, bo pochodzący prawdopodobnie z przełomu V i VI wieku, był kurhan w Kopkach, oddalonych ok. 10 km od Przędzela.
Datowanie kurhanu w Przedzelu odpowiada datowaniom skarbow monet rzymskich z Kopek, Przedzela i Zarzecza. Skarby te A. Nieweglowski; Z BADAN NAD MONETĄ RZYMSKĄ W POLSCE W OKRESIE WCZESNO- I ŚRODKOWORZYMSKIM, zalicza do I, II i pierwszej połowy III w. n.e..
Pamietac nalezy, ze od czasu wybicia monety, jej nagromadzenia, wedrowki az doczasu zakopania jako skarbu, uplywa kilkadziesiat lat.
Pani Monika Kuras i pan Marek Florek chyba nie beda mi mieli za zle, jesli informacje z wymienionych informacji prasowych, uzupelnie informacjami nagromadzonymi w Internecie w ciagu ostatnich 10 lat.
W sklad krolestwa Dakow [w j. lacinskim] lub Getae [w j. greckim] w czasach Decebala t.j. 87–106 r. n.e., wchodzilo 15 plemion. Oprocz Dakow, ktorzy w tym czasie juz ulegli slawizacji, na terenie polnocnej czesci Kotliny Panonskiej mialy siedziby Jazyges [Jazygowie uzywajacy juz j.slowianskiego], z ktorymi od polnocy graniczyli germanscy Quadi oraz Gotini [lub Cotini] czyli Kotynowie, zwani tez slowianskimi kowalami - napisze o nich pozniej i niewielkie koczownicze w tym czasie plemie Carpi [Karpowie, tez zaliczani do Slowian].
Zobacz;
https://en.wikipedia.org/wiki/Gotini#/m ... re_125.png
Dakowie przeciwko legionom rzymskim uzywali straszliwej broni dla legionistow, byl to rodzaj kosy/sierpu ktorym mozna bylo dosiegnac legioniste kryjacego sie za tarcza i przebic jego helm lub ciac jego nogi.
Zobacz kilka ilustracji tutaj;
https://en.wikipedia.org/wiki/Falx#/media/File:Falx.png
Kiedy Rzymianie wedlug swojej zasady "dziel i rzadz", spowodowali rozdzwieki w krolestwie Decebala i udoskonalili uzbrojenie legionow [wzmocniony helm i inne dodatki do uzbrojenia], cesarz Trajan pokonal Dakow Decebala w 106 r. n.e. a Decebal popelnil samobojstwo. Trajan przejal kopalnie zlota i srebra Dakow oraz pojal 100 000 niewolnikow dla Imperium.
Wiecej informacji jest tutaj;
http://www.imperiumromanum.edu.pl/szukaj/?q=dakowie
Ci ktorzy uciekli, mogli szukac wolnosci na polnoc od Karpat w strefie wplywow celtyckich ale i plemion uzywajacych jezyka slowianskiego - np. Kotynow.
Uciekajacy przed niewola, po smierci krola Decebala i takze pozniej, chyba przedkladali swoje i swoich bliskich zycie, ponad swoje stada. Czasem zabierali z soba monety rzymskie, ale co za nie mogli kupic w tym czasie nad Dolnym Sanem - drzewo ? Wiec skarb byl chowany w ziemi.
Nie byla to jednorazowa fala uciekinierow, przez nastepnych kilkaset lat przybywalo uciekinierow, bo trwaly wojny w Kotlinie Panonskiej, przybywalo rzymskich monet i z chwila smierci wazniejszej osoby wsrod przybylych, przybywalo kurhanow.
W pewnym momencie wszyscy stali sie rownymi, zmienily sie wierzenia i z tego okresu nie ma danych archeologicznych, ale nie oznacza to ze Puszcza Sandomierska opustoszala.
Pozostaly nazwiska, ktore wymienie ponizej, wskazujace na kilkusetletnia ciaglosc osadnicza na tych ziemiach.
Na stronie;
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_r ... cian_words
jest wyjasnienie, ze imie/nazwisko Decebalus [= Decebal] przyjal krol Dakow Diurpaneus, po zwyciestwach nad Rzymianami.
Przy imieniu/nazwisku Decaneus jest wyjasnienie, ze sklada sie ono z rdzenia Dec = znaczacego Dak, a w sumie Decaneus oznacza "Dak, ktory wie", czyli "Madry Dak".
Natomiast w imieniu/nazwisku krola - Decebalus, slowo "balus" oznacza silny, potezny, czyli Decebalus = Dec/Dak potezny" i jest to podobne okreslenie do nazwy naszego krola Boleslawa Chrobrego.
Okazuje sie, ze juz kilkaset lat przed nowa era, rzymianie mieli spisy legionistow wg nazwiska i imienia. Zatem juz wtedy utrwalala sie waznosc posiadania nazwiska i imienia.
Nazwisko Dec [czyli Dak] wystepuje w Czechach; np Deč Miroslav, Jezeřany-Maršovice i Slowacji; Dečová Mária, Košice.
W Polsce trudno ustalic etymologie nazwiska Dec; "Dec - od nazwy etnicznej Deutsch ‘Niemiec’ lub od Detsch (od Diettrich) lub od łacińskiego cognomen Decianus lub od Denis na Kr W", to wg;
http://www.stankiewicz.e.pl/index.php?kat=44&sub=534
takze wynika to z dyskusji ;
http://www.goldenline.pl/grupy/Pozostal ... ka,199629/
niestety nikt nie zwiazal nazwiska Dec, z plemieniem Dakow i ich krolem Decebalem oraz malo znanymi odkryciami archeologicznymi w rejonie Niska.
Obecnie doceniam jak wielka zasluga prof. K. Rymuta, czlonka PAN, jest to, ze wg zasad PESEL w 2002 zestawil nazwiska wszystkich Polakow mieszkajacych w Polsce wg powiatow.
Wedlug strony;
http://www.moikrewni.pl/mapa/
mozna zobaczyc wystepowanie nazwiska Dec w Polsce w 2002 r ;
1.Leżajsk (579) 2.Łańcut (347) 3.Rzeszów (345) 4.m. Białystok (193)
5.Kolbuszowa (164) 6.Tarnobrzeg (157) 7.Warszawa (151) 8.Mońki (140)
9.m. Lublin (138) 10.Lubaczów (135), Stalowa Wola (wiecej niz 100), Nisko (75 do 100),
co utwierdza odkrycia pani Moniki Kuras i pana Marka Florka.
Zobacz ponizej informacje takze o Dackich nazwiskach Bajdas, Duma, Kosierb i Jaskot.
Nazwisko Dec wg J.M.Zawdzkiego i jego ksiazki "1000 najpopularniejszych nazwisk w Polsce" 2002, jest na 591 pozycji i nosilo go w 2002 r., 7583 Polakow.
Wg strony;
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_r ... cian_words
zanim Dakowie ulegli slawizacji, ze starodackim;
- słowem "lug" = moczary, bagno wiaze sie polskie slowo "ług" i nazwa rezerwatu w Lasach Janowskich "Imielty Ług" czyli "Moczary Jemioły" [bo Imielty to odmiana nazwiska Jemioła] , straznika i łowcy krolewskiego - nie jest to rosyjska nazwa pochodzaca z okresuu rozbiorów Polski,
- słowem "kasla" mamy nasze słowo "kaszel",
- słowm "baidas" = strachliwy, bojazliwy wiaze sie polskie nazwisko Bajdas, w Polsce w 2002 r, bylo 108 osób o nazwisku Bajdas, w tym w pow. Stalowa Wola 53 osob,
- słowem "dumas"= ciemnobrazowy, moze wiazac sie polskie nazwisko Duma, nazwisko osoby z takimi włosami, a w Polsce w 2002 r. bylo 1729 osób o nazwisku Duma; nazwisko to najczęściej występowalo w:
1.m. Tarnobrzeg (220), 2.Tarnobrzeg (118), 3.Bolesławiec (75), 4.Biłgoraj (66), 5.Sandomierz (62), 6.m. Lublin (51), 7.Lublin (47), 8.Zamość (46), 9.Stalowa Wola (45), 10.Kraśnik (41), Nisko ( 1 do 10).
Nazwisko Kosierb , chyba wiaze sie z Dackim wojownikiem z czasow krola Decebala, ktory walczyl uzywajac " kososierpu".
W Polsce w 2002 r. bylo 339 osób o nazwisku Kosierb, ale w pow. 1.Stalowa Wola (119) i 3.Krasnystaw (39), bylo az 158 osob.
Nazwisko Jaskot, byc moze wiaze sie z nazwa plemienia Jazygow, wspierajacych Dakow i nazwa Jazygot zostala w ciagu wiekow przeksztalcona w nazwisko Jaskot.
W Polsce w 2002 r, bylo 1469 osób o nazwisku Jaskot. Nazwisko 'Jaskot' najczęściej występowalo w:
1.Kolbuszowa (153), 2.Bolesławiec (112), 3.Nisko (93), 4.Stalowa Wola (77), 5.Dębica (62), 6.Tarnobrzeg (39), 7.Toruń (29), 8.m. Kraków (29), 9.Warszawa (2?), 10.Kraśnik (25)
Mapa nazwiska wskazuje wedrowke nazwiska od Przeleczy Dukielskiej do rejonu Niska i Stalowej Woli.
Czy Cotini = Kotynowie byli Celtami czy Slowianami okolo 150 r. n.e.? Jesli uzywali jezyka slowianskiego to byli Slowianami !.
A wskazuje na to rozmieszczenie nazwiska Kowal w Polsce wg ;
http://www.moikrewni.pl/mapa/
Nazwisko 'Kowal' najczęściej występowalo w 2002 r:
1.m. Kraków (800) 2.Przeworsk (549) 3.Biłgoraj (474) 4.Jarosław (426) 5.Warszawa (408) 6.Wieliczka (406) 7.m. Wrocław (383) 8.Nisko (374) 9.Dąbrowa Tarnowska (337) 10.Rzeszów (317)
Nazwisko przywedrowalo przez Brame Orawska lub Przelecz Dukielska z terenow obecnej Slowacji.
Takze potwierdza to nazwisko Wislan - Kuta i nazwisko Ledzian - Kata, pochodzace od slowa "kuć" - bo tak chyba tez nazywali kowali Kotynowie.
W Puszczy Sandomierskiej nie bylo zadnej "uczelni katowskiej", aby nazwisko Kata wiazac ze slowem "kat", po prostu jest to "gwarowa" wymowa nazwiska Kuta.
Nazwisko 'Kuta' najczęściej występowalo w 2002 r w:
1.Tarnów (510) 2.m. Tarnów (350) 3.Tomaszów Mazowiecki (253) 4.Puławy (201) 5.Dąbrowa Tarnowska (116) 6.Dębica (112) 7.m. Kielce (109) 8.Kielce (101) 9.Węgrów (91) 10.Jarosław (77)
Nazwisko to przywedrowalo przez Przelecz Dukielska.
Nazwisko 'Kata' najczęściej występowalo w 2002 r w:
1.Stalowa Wola (249) 2.Nisko (230) 3.Kolbuszowa (114) 4.Bolesławiec (106) 5.Opoczno (52) 6.Rzeszów (45) 7.Janów Lubelski (41) 8.Chełm (3?)
Takze to nazwisko przywedrowalo przez Przelecz Dukielska.
Rozne informacje wzajemnie uzupelniajace sie, wskazuja na bardzo ciekawa przeszlosc ziem Malopolski i ciaglosc osadnicza na tej ziemi az do czasow wspolczesnych.
Pozdrawiam - Wladyslaw.