Określenia zawodów rolniczych (stanu) XVIII-XIX w

[Sroczyński_Włodzimierz]

obawiam się, że z zawodem rolniczym nie miało pytanie za wiele wspólnego...ale kto wie? może?:)

Jerzy:
jak najbardziej się zgadzam. Pytanie nieprecyzyjne, odpowiedź bardzo trudna albo bardzo długa..zresztą popatrz..doszliśmy, że to rolnicy byli:))
tylko i wyłącznie poprzez skojarzenie czasu zadania pytania i dość małego związku wiązałbym to z przywołanym Błędowem
czyli (także) tematami, o których piszesz
np kolonii karnych

sam jestem ciekaw czy to przypadek czy związek jest i jak to z mieszaniem było:)
ba! ale za sztuka odpowiedzieć na dobrze zadane pytanie:) domyślić się o co pytającemu chodziło - to jest przednia zabawa! zaspokoić niewyrażoną potrzebę:))))

pozdrawiam serdecznie

[maria.j.nie]

Witam

Jurku a może jednak, podejmiesz się wnikliwej analizy określeń "zawodów" … w wybranym zakresie "dla różnych czasów, różnych miejsc i okoliczności."

Genpol - Chłop kolonista? http://qa.dev.00d.pl/PNphpBB2-viewtopic-p-50125.html

Słownik łacińsko-polsko-angielski
colonus (łac.) kolonista, osadnik, później ubogi chłop http://qa.dev.00d.pl/module-subjects-pr ... e-all.html

"genealogiczny słownik polsko-niemiecki" (Poniżej genealogiczny słownik polsko-niemiecki udostępniony został dzięki uprzejmości Norbert Gralla. )
Colon - kolonista, biedny chlop ; Colonist – kolonista
http://schlesien.mattern-online.info/Sc ... b_dp.HTM#k

Słownik zawodów
colonus (colono) col. – 1. dzierżawca gruntu, 2. Śr. chłop, tzw. zagrodnik, 3. rataj - robotnik wiejski nie posiadający roli; w późniejszych wiekach - ubogi chłop; kolonista, osadnik, kmieć
colonus praeposituralis ( colono praepositurali) – kmieć w majątku koscielnym
colonus privilegiatus (colono privilegiatio) – czynszownik chałupnik
colonus tugurialis (colono tuguriali) – chałupnik
http://genepedia.pl/index.php?title=S%C ... %82ac.-pol.

Pozdrawiam serdecznie Maria

[los_wiola]

Dziękuje z odpowiedzi i przepraszam za złe sformułowanie pytania. Faktycznie sprawa dotyczy Błędowa.
Bardzo bardzo dziękuję

[Grzegorz.Gogacz]

Witam,
w akcie ślubu z roku około 1830, z miejscowości Łomna, jeden ze świadków określony jest jako karbownik. Sprawdziłem w bibliotece ale nie przepisałem definicji, dlatego podaję definicję z google:

Karbownik - osoba odpowiedzialna za nadzór pracy chłopów zatrudnionych w folwarku.
Karbowy miał kij, a wykonywane na nim nacięcia rejestrowały ilość wykonanej pracy; czynność nacinania w celu ewidencyjnym nazywano "karbowaniem". Po nacięciu karbów kij rozłupywano wzdłuż na dwie części w taki sposób, żeby karby były widoczne na obu częściach. Jedna część pozostawała u karbowego, a druga u chłopa wykonującego pracę. Ten sposób bardzo dobrze zabezpieczał przed sfałszowaniem zapisu, ponieważ usunięcie karbu, czy nacięcie dodatkowego tylko na jednej połówce kija jednoznacznie wskazałoby winnego.

[Virg@]

[...] jeden ze świadków określony jest jako karbownik.

O karbowym szerzej napisali:
- Jerzy (o karbowym i funkcjonowaniu innych oficjalistów dworskich w folwarku Cieszkowy w pow. pińczowskim), w wątku: „Czym zajmował się karbowy”;
- Waldemar (o karbowych w majątkach w okolicach Głowna), w wątku: „Jaki zawód?”.

I jeszcze, może się komuś przyda.
”O karbowych” – w odpowiedzi na pytanie: „Ilu karbowych średnio na folwarku zatrudniano i jak im płacono?”.

Pozdrawiam –
Lidia

........................
Edit

Słusznie zwrócił mi uwagę Jerzy Adam Szczerbiński, że popełniłam błąd pisząc „kabrowy” zamiast „karbowy”. Nic nie tłumaczy mojej nieuwagi, nawet to, iż skupiłam się na odsyłaczach, a ściślej ich poprawnym funkcjonowaniu.
Już poprawiłam w powyższym tekście nieopatrzne przestawienie literek „r” i „b”.
Lidia alias Virg@

[Szczerbiński]

Witam!
Wg słownika wyrazów obcych PWN. Warszawa 1980. Mamy:
W poz.2. Karby (lm) przen. określony porządek, ryzy, dyscyplina. Wychodząc z takiego znaczenia słowa karby, karbowy był człowiekiem ukierunkowanym na utrzymywanie porządku, ładu i dyscypliny np. w folwarku, majątku, we wsi. Na terenie Litwy taką osobą dyscyplinującą był min. Ciwun.
Pozdrawiam. Jerzy Adam Szczerbiński

[Aftanas_Jerzy]

Witam!
Wg słownika wyrazów obcych PWN. Warszawa 1980. Mamy:
W poz.2. Karby (lm) przen. określony porządek, ryzy, dyscyplina. Wychodząc z takiego znaczenia słowa karby, karbowy był człowiekiem ukierunkowanym na utrzymywanie porządku, ładu i dyscypliny np. w folwarku, majątku, we wsi. Na terenie Litwy taką osobą dyscyplinującą był min. Ciwun.
Pozdrawiam. Jerzy Adam Szczerbiński

Witaj Jerzy!
Ten Słownik podaje błędną definicję karbowego i jego roli w folwarku. to był podrzędny oficjalista dworski, podlegający ekonomowi, rządcy i administratorowi,. Nie dzielił się kijkiem z karbami z chłopem, który nic nie miał do gadania. Są to bajki powtarzane w wielu miejscach m.in. w Wikipedii. A już porównanie go z Ciwunem,jest wielkim nieporozumieniem. Słowo to pochodzi od przyjętego od skandynawów "jonn" = "sługa" i zapisuje się w j. starorosyjskim "тиунъ" lub "тивунъ" = kierujący, skarbnik księcia, stopniowo słowo to przechodziło na południe, gdzie w XVI wieku zmienia swoją rolę (ukr. тивон = nadzorca, b.rus. цiвун = urzędnik kierujący posiadłością). W tym znaczeniu ciwun odpowiada funkcji rządcy a nie karbowego.
Definicje Ciwuna podaje Jan Karłowicz w swoim dziele "Słownik wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia używanych w jezyku polskim" (1905)
http://www.archive.org/stream/slownikwy ... 1/mode/2up
O karbowym (karbowniku) już był wcześniej dyskusja - patrz post z poprzednie strony wykonany przez Lidie Nowicką (Virg).

Podaj autorów tego słownika, bo w moim egzemplarzu IX wydania niema nic o karbowym.

[Szczerbiński]

Czołem Jerzy!
Autorem tego słownika wyrazów obcych jest prof dr. Jan Tokarski
Jeśli chodzi o ciwuna to na str 119 jest tam napisane:
ciwun <baiałorus. dosłownie karbowy>
Co do karb-
karb - str. 340 1. rowek, nacięcie 2. karby lm. , przen. określony porządek, ryzy, dyscyplina) stąd domniemany karbowy jak w rozumieniu przy ciwunie.
Nie mam podstaw nie wierzyć (jako tylko zwykły mgr inż. po PW) ani ww Panu Profesorowi ani pozycji i hasłom w tym słowniku, ani także ludziom starszym, którzy jeszcze w latach 60-siątych wspominali karbowego w sensie identycznym jak w słowniku.
PS.
Jerzy a Ty jesteś może naukowcem z tej dziedziny? (bo niestety nie znam Twojej profesji, aż tak dobrze, by podejmować się dyskusji na ten temat). Przytoczyłem to co przeczytałem, ponieważ min. jedna z moich poprzedniczek w tej dyskusji na ten temat (na którą się powołujesz) nie mogła się zdecydować, czy chodzi o kabrowego czy karbowego (raz pisała tak a raz tak). Wybacz ale na ten temat nie zamierzam więcej dyskutować, ponieważ nie uważam się za znawcę i nie chcę być arogancki. Pozdrawiam serdecznie. Jerzy

[Aftanas_Jerzy]

Wybacz ale na ten temat nie zamierzam więcej dyskutować, ponieważ nie uważam się za znawcę i nie chcę być arogancki. Pozdrawiam serdecznie. Jerzy

I niech tak zostanie.

[Szczerbiński]

Jerzy!
Przykre jest tylko to na tym forum, że niektórzy zachowują się tu jak w starym kawale o wędkarzu.
Idzie wędkarz przed domem znajomego i ciągnie na plecach dwumetrowego suma.
Sąsiad stoi oparty o płot, patrzy na tą rybę i mówi - a ja i tak nie uwierzę ...
PS.
Wybacz ale podobnie jest w tym przypadku z Tobą, co mnie mówić szczerze trochę zaskakuje i dziwi (podałem Ci bowiem na Twoje życzenie autentyczą treść i strony). No cóż ja napisałem o sobie skromnie, że nie uważam siebie za znawcę w tym temacie, ponieważ ja tego Słownika wyrazów obcych nie stworzyłem (tylko go przytoczyłem). Ty zaś, co mnie dziwi - wykazujesz właśnie dużą arogancję, twierdząc pośrednio, że wspomniany profesor (autor tego słownika) i tak nie ma racji i usiłujesz koniecznie przy tym także i mnie zdyskredytować, wybierając tylko wybrane fragmenty mojej wypowiedzi (nie widząc równocześnie błędów swojej koleżanki). A to już jest mało eleganckie z Twojej strony...
Niestety jest tu grupa ludzi zadufanych w sobie (jeśli chodzi o wyłączność na wiedzę), która częściej pisze co wie, a rzadziej wie co pisze i która niestety, ma bardzo wysokie mniemanie o sobie. To nie prowadzi do rozwoju, ani też nie stawarza dobrego klimatu na tym forum do jakiejkolwiek głębszej dyskusji. Kto ma tu inne zdanie jest (często przez określoną grupę ludzi) pogrążany psychicznie, dyskredytowany itp. I nie ma co się zastanawiać, ani rozważać (jak to często czynicie): - dlaczego nie ma tu ludzi z dużą wiedzą, od których można by się czegoś nowego dowiedzieć i czasami nauczyć np. nt. genealogii? Bo w takiej atmosferze ich tu nigdy nie będzie. Wystarcza Wam jak widać własne towarzystwo. Pa!

[Aftanas_Jerzy]

Witaj Jerzy!
Myślałem, że skończyliśmy dyskusję, jak sam to zapowiadałeś, ale jednak nie. Czujesz się urażony tym, że ja mam inne zdanie niż Twoje definicje zaczerpnięte z jednego tylko źródła. Ja nie piszę tego o czym nie zebrałem wystarczającej ilości materiałów z kilku źródeł. Oczywiście posty tematyczne na naszym forum nie mogą być zbyt obszerne i dlatego zawsze można znaleźć jakąś lukę, którą należy podać. Nie zawsze trzeba się zgadzać z zaprzeczeniami, co ja zrobiłem. Jeśli chodzi o podany przez Ciebie Słownik, to mogę Cię zapewnić, że nie żyjący od 1982 roku prof dr. Jan Tokarski był redaktorem naukowym tego dzieła, ale jako językoznawca nie pisał wszystkich haseł i nie ponosi za błędy odpowiedzialności. A błędów wytykanych w internecie jest sporo (możesz sprawdzić). W każdym razie nie czuj się urażony tą różnica poglądów, bo nie miałem takich zamiarów, aby moje zdanie " było na wierzchu". Wycofam się wobec przewagi argumentów. Nieraz tak robiłem na naszym forum.

Temat jest obszerny, zahacza o geografie historyczną, etymologię pojęć różnicowanych terytorialnie i językowo. Dodam na przykład, że w systemie poddańczym wsi galicyjskiej 1787 r. zwolnienia z powinności dworskich (odrabiania pańszczyzny lub płacenia czynszu) dotyczyły takich niewolnych poddanych chłopów, jak: karbownik, wójt, organista. Źródła do całościowego opracowania są rozproszone i dlatego nie podjąłem inicjatywy Administracji abym się tym zajął. Nie czuję się kompetentny aby w pojedynkę opracować taki "pomocnik", dwu lub trój - języczny (z umiejscowieniem w czasie i przestrzeni zmieniających się definicji).

[anowi1958]

Mój prapradziadek był w roku 1858 w Częstochowie strażnikiem rogatkowym. Rozumiem, że jego praca polegała na pilnowaniu "rogatek" przy wjeździe do miasta. Ale nie wiem nic bardziej konkretnego na ten temat. Z tego samego okresu" wyszły" mi z metryk wpisy komornik i obywatel. Czy komornik wtedy to komornik dzisiejszy czy coś innego? A co znaczył obywatel?

Z góry dziękuję za wszelkie informacje.

Iwona

[Pieczątkiewicz_Krzysztof]

proponuję w tym temacie zadawać pytania dotyczące różnych nazw i określeń z którymi się spotkaliście czytając lub indeksując akty, np. takie jak:
- włodarz
- owczarz
- okupnik
- komornik
- półtrzecia roku mający
- onegdaj
- dziad kościelny
Czy ktoś zna dokładne odpowiedzi i definicje tych nazw i określeń? Szczególnie interesuje mnie określenie półtrzecia roku mający
Dziękuję z góry za odpowiedź i pozdrawiam
Krzysztof Pieczątkiewicz

[Sroczyński_Włodzimierz]

http://genealodzy.pl/PNphpBB2-search.phtml

[Pieczątkiewicz_Krzysztof]

co znaczy ten link?