Pochodzenie nazwisk (cz.6)
Moderatorzy: elgra, Galinski_Wojciech, maria.j.nie
Witam, chciałabym się zapytać o nazwisko Miałkos.
Ostatnio zmieniony ndz 31 maja 2015, 16:48 przez Espee, łącznie zmieniany 1 raz.
-
historyk1920
- Posty: 970
- Rejestracja: pn 06 sty 2014, 20:01
-
Ewa_Szczodruch
- Posty: 4159
- Rejestracja: ndz 10 gru 2006, 17:22
- Lokalizacja: Toruń
Witam 
Nazwisko to nie występuje w cytowanym Słowniku Rymuta i nie występuje już w naszym kraju.
Podobne nazwisko Somorowski wywodzone jest od niemieckiej nazwy osobowej Sommer, ta od apelatywu Sommer ‘lato’.
Koncówka -enko wskazywałaby na wschodnią prowieniencję nazwiska.
Nazwisko to nie występuje w cytowanym Słowniku Rymuta i nie występuje już w naszym kraju.
Podobne nazwisko Somorowski wywodzone jest od niemieckiej nazwy osobowej Sommer, ta od apelatywu Sommer ‘lato’.
Koncówka -enko wskazywałaby na wschodnią prowieniencję nazwiska.
Pozdrawiam cieplutko, Ewa Szczodruch
Aftowicz
Byłbym wdzięczny za informacje o pochodzeniu nazwiska Aftowicz.
Pozdrowienia,
Roman
Pozdrowienia,
Roman
-
historyk1920
- Posty: 970
- Rejestracja: pn 06 sty 2014, 20:01
Aftowicz
Witam !
Nazwisko Aftowicz zapewne pochodzi od haft ‘wyszywanie, ornament’ bądź od imienia używanego w Kościele prawosławnym Efrem, Afrem, Efremij, to z hebrajskiego imienia Ephrajim ‘bardzo urodzajny’, to od nazwy jednego z plemion izraelskich.
Sugeruję iż nazwisko Aframowicz zostało "przekształcone" na Aftowicz.
Niestety brak jest opracowania
[ w/w opisy to moje prywatne zdanie ]
Pozdrawiam
Marek
Nazwisko Aftowicz zapewne pochodzi od haft ‘wyszywanie, ornament’ bądź od imienia używanego w Kościele prawosławnym Efrem, Afrem, Efremij, to z hebrajskiego imienia Ephrajim ‘bardzo urodzajny’, to od nazwy jednego z plemion izraelskich.
Sugeruję iż nazwisko Aframowicz zostało "przekształcone" na Aftowicz.
Niestety brak jest opracowania
[ w/w opisy to moje prywatne zdanie ]Pozdrawiam
Marek
Witam.
Nazwisko Aftowicz. W Słowniku Języka Polskiego, ułożonego przez Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego, Władysława Niedźwiedzkiego, który został wydany w Warszawie w 1808 roku, znajdują się hasła:
Zeszyt 1, str. 12., hasła:
• „+Aftarz, a, lm. E p. Haftarz”;
• „+Aftować, uje, owała p. Haftować”;
• „+Aftowanie, a, blm., czynność cz. p. Aftować”;
• „Afty, aft, blm. 1. lek. p. Pleśniawki. 2. wet. małe owrzodzenia z obwódką czerwoną, zjawiające ś. zwykle na błonie śluzowej w pysku bydła a. ptaków”.
Zeszyt 2., str. 3., 4., hasła:
• „Hafciarz, a, lm. e, Haftarz, +Hafterz, +Haftarz, +Aftarz. 1. Ten, co ś. zajmuje haftowaniem: H. złotem”. Przen.: żart, kłamca, blagier
• „Haft, u, lm. y, +Aft, +Hawt. 1. blm. Haftowanie, wyszywanie, robota przetykana: Trudnić się haftem”.
• „Haftka, l, lm. i, [ Haptka, Aptka, Jaftka ] 1. Spinka druciana, złożona z haczyka ( konika ) i uszka ( kobyłki a. haftki ): Spiąć stanik na haftki.”;
• Haftować, uje, ował, +Hawtować, +Aftować, [ Aftować, Jaftować, Japtować ] 1. wyszywać, przetykać nićmi: H. złotem, srebrem, jedwabiem”.
+ - oznacza wyraz staropolski.
Moim zdaniem nazwisko Aftowicz może oznacza osobę, która:
1. zajmowała się hafciarstwem, haftowaniem, wyszywaniem, przetykaniem nici;
2. była żartownisiem, kłamcą, blagierem;
3. zajmowała się wyrobem lekarstwa na „pleśniawki” lub/i leczeniem zwierząt, ptaków z tej choroby.
Powyższe znaczenia, odnoszące się do etymologii nazwiska Aftowicz, są tylko moimi przypuszczeniami, które nasunęły mi się po analizie powyżej zamieszczonych haseł i ich znaczeń słownikowych.
Tu jest link do słownika i poszczególnych tomów, zeszytów:
http://ebuw.uw.edu.pl/publication/254
Pozdrawiam – Roman.
Nazwisko Aftowicz. W Słowniku Języka Polskiego, ułożonego przez Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego, Władysława Niedźwiedzkiego, który został wydany w Warszawie w 1808 roku, znajdują się hasła:
Zeszyt 1, str. 12., hasła:
• „+Aftarz, a, lm. E p. Haftarz”;
• „+Aftować, uje, owała p. Haftować”;
• „+Aftowanie, a, blm., czynność cz. p. Aftować”;
• „Afty, aft, blm. 1. lek. p. Pleśniawki. 2. wet. małe owrzodzenia z obwódką czerwoną, zjawiające ś. zwykle na błonie śluzowej w pysku bydła a. ptaków”.
Zeszyt 2., str. 3., 4., hasła:
• „Hafciarz, a, lm. e, Haftarz, +Hafterz, +Haftarz, +Aftarz. 1. Ten, co ś. zajmuje haftowaniem: H. złotem”. Przen.: żart, kłamca, blagier
• „Haft, u, lm. y, +Aft, +Hawt. 1. blm. Haftowanie, wyszywanie, robota przetykana: Trudnić się haftem”.
• „Haftka, l, lm. i, [ Haptka, Aptka, Jaftka ] 1. Spinka druciana, złożona z haczyka ( konika ) i uszka ( kobyłki a. haftki ): Spiąć stanik na haftki.”;
• Haftować, uje, ował, +Hawtować, +Aftować, [ Aftować, Jaftować, Japtować ] 1. wyszywać, przetykać nićmi: H. złotem, srebrem, jedwabiem”.
+ - oznacza wyraz staropolski.
Moim zdaniem nazwisko Aftowicz może oznacza osobę, która:
1. zajmowała się hafciarstwem, haftowaniem, wyszywaniem, przetykaniem nici;
2. była żartownisiem, kłamcą, blagierem;
3. zajmowała się wyrobem lekarstwa na „pleśniawki” lub/i leczeniem zwierząt, ptaków z tej choroby.
Powyższe znaczenia, odnoszące się do etymologii nazwiska Aftowicz, są tylko moimi przypuszczeniami, które nasunęły mi się po analizie powyżej zamieszczonych haseł i ich znaczeń słownikowych.
Tu jest link do słownika i poszczególnych tomów, zeszytów:
http://ebuw.uw.edu.pl/publication/254
Pozdrawiam – Roman.
-
Gawroński_Zbigniew
- Posty: 2694
- Rejestracja: wt 16 cze 2015, 13:29
Ze swej strony dodam tylko, że nazwisko Афтович nie występuje w języku rosyjskim, dlatego też etymologia - moim zdaniem - odprawosławnej ewolucji jest mało prawdopodobna. Zgadzam się z przedpiścą.
Tu o haft, a dokładnie o syna hafciarza chodzi.
edit
nazwiska rosyjskie (wszystkie) w kolejności alfabetycznej: Афрюткин, Афтайкин, Афтенко, Афурин.... .
Tu o haft, a dokładnie o syna hafciarza chodzi.
edit
nazwiska rosyjskie (wszystkie) w kolejności alfabetycznej: Афрюткин, Афтайкин, Афтенко, Афурин.... .
Serdecznie dziękuję Markowi, Romanowi i Zbigniewowi za dane i wskazówki. Przyznam, że brzmienie nazwiska kojarzyło mi się "kresowo", ale wasze przemyślenia mają sens. Współcześnie nazwisko to występuje najobficiej w okolicach Kutna. Połączenie z haftem wydaje się najbardziej prawdopodobne.
Dzięki,
Roman
Dzięki,
Roman
Witam ponownie.
Zaproponowana przeze mnie, w poprzednim poście, interpretacja pochodzenia nazwiska Aftowicz jest jak najbardziej możliwa. Niemniej jednak nasunęły mi się też inne możliwości dotyczące etymologii nazwiska Aftowicz, o których piszę poniżej.
Przedrostek „owicz” wskazuje, iż nazwisko jest pochodzenia patronimicznego. Oznacza to, że dzieci nazywane są od nazwiska ojca, a w przypadku gdy nieznane jest nazwisko ojca, to od nazwiska matki. Podobnie jest gdy nazwisko pochodzi od imienia ojca lub matki ( nazwiska odimienne, które powstały najpóźniej ). Przedrostek „-owicz”, „-ewicz” wskazuje, że nazwisko Aftowicz może mieć pochodzenie polskie lub ruskie ( białorusko – ukraińskie ). Pierwotnie, typowo polskimi sufiksami w nazwiskach są końcówki: „-owic” i „-ewic”. Natomiast, nazwiska zakończone sufiksami „-owycz” i „-ewycz” jednoznacznie wskazują na ich ukraińskie pochodzenie. Na przestrzeni czasu i pod wpływem różnych czynników nazwiska polskie i białorusko – ukraińskie zakończone sufiksem „-owic”, ‘-ewic”, „-owycz” i „-ewycz” zaczęły mieć takie same końcówki, to jest „-owicz” lub „-ewicz”. To spowodowało, że obecnie trudno jest ustalić jakie mają pochodzenie.
Nie jestem z wykształcenia polonistą ani onomastą i nie będę silił się na dokładne omówienie tego zagadnienia. Najlepiej zagadnienie sufiksów „owicz”, „ewicz” w polskich nazwiskach ( i nie tylko w polskich ) wyjaśni specjalista. Zatem, w opracowaniu Borisa Ottokara Unbegauna pt. Russian Surnames ( Rosyjskie Nazwiska ), które zostało wydane w Londynie w 1972 roku przez Oxford University Press – czytamy:
"(...) Nazwiska polskiego pochodzenia w rosyjskiej onomastyce występują znacznie rzadziej niż pochodzenia białoruskiego i ukraińskiego, a asymilacji one ulegały w znacznie mniejszym stopniu. Przyczyny tego, to:
1. Tereny polskie były włączone w skład Imperium Rosyjskiego stosunkowo późno (1795r) i znajdowały się w tym stanie trochę więcej niż jeden wiek - do 1917 r.
2. Wysoko rozwinięta kultura, silna świadomość narodowej tożsamości i inna, rzymsko-katolicka religia.
3. Łaciński alfabet używany w polskim języku silnie skomplikował rusyfikację polskich nazwisk, w porównaniu z ukraińskimi i białoruskimi, zapisywanymi cyrylicą.
Wiadomo jednak, że część polskich nazwisk ulegała ukrainizacji w warunkach izolowanego bytowania na Ukrainie, ale znacznie częściej ukraińskie i białoruskie nazwiska podlegały polonizacji ze względu na to, że przyłączenie się do polskiej kultury i religii w okresie polskiego panowania na Ukrainie i Białorusi uważano za wzrost prestiżu. Między grupami etnicznymi polskimi, ukraińskimi i białoruskimi ciągle następował proces wzajemnej wymiany nazwisk, dlatego nieraz trudno, a czasem jest to niemożliwe aby rozgraniczyć precyzyjnie ich pochodzenie, szczególnie gdy chodzi o nazwiska kończące się na -ski i na -owicz.
Typowe polskie sufiksy to: - ski/-cki i - owicz/-ewicz.
1. Sufiks _ski/-cki jest najbardziej rozprzestrzeniony. Początkowo nazwiska z tym sufiksem były charakterystyczne dla szlachty i podstawą ich były nazwy posiadłości. To przydawało tym nazwiskom prestiż społeczny, w rezultacie czego ten sufiks rozprzestrzenił się wśród niższych warstw społeczeństwa, utrwaliwszy w ten sposób pogląd , że jest to wyróżniający sufiks onomastyczny polskich nazwisk. Tym należy tłumaczyć popularność tego sufiksu wśród innych grup etnicznych mieszkających na terytorium wielonarodowej Rzeczypospolitej - Ukraińców, Białorusinów i Żydów. Należy zauważyć, że przyjmowane przez przedstawicieli tych grup nazwiska zakończone na -ski/-cki przyjmowały też charakterystyczne dla polskich nazwisk akcentowanie przedostatniej sylaby. Taką tendencję można zanotować i wśród rosyjskich nazwisk, gdyż z czasem tylko niewielka ilość nazwisk rosyjskich arystokratycznych rodów zachowała rosyjskie akcentowanie na pierwszej lub ostatniej sylabie (np. B'яземский i Трубецкòй).
2. Drugi charakterystyczny dla polskich nazwisk sufiks to - owicz/-ewicz. Należy zauważyć, że w takiej postaci, on jest nie polskiego, a ruskiego (tj. białorusko-ukraińskiego) pochodzenia. Rdzennie polską formą jego to -owic/-ewic. Podczas gdy nazwiska na -ski/-cki uważano jako szlacheckie, to socjalny wydźwięk nazwisk na -owic/-ewic oceniano niżej.
Na terenie księstw ruskich (dzisiejsza Ukrainia i Białoruś), odwrotnie, odpowiednie nazwiska na -owicz/-ewicz (po ukraińsku: -owycz/-ewycz) uważane były od dawna jako bojarskie (szlacheckie). Kiedy po Unii Lubelskiej w 1569 r. przywileje szlachty polskiej zostały przeniesione na ukraińskich i białoruskich feudałów, sufiks -owicz/-ewicz, obok sufiksu -ski/-cki (po ukraińsku -skij/-ckij) zaczął wskazywać na szlachetne pochodzenie, i bardzo szybko wyparł polski sufiks -owic/-ewic. Ten ostatni podlegał dodatkowo dyskryminacji, gdyż w wielu polskich dialektach (gwarach) wymawiało się c zamiast cz, przyjętego do języka literackiego, i w porównaniu do sufiksu -owicz/-ewicz sufiks -owic/-ewic oceniano jako dialektowy, "ludowy" i w konsekwencji socjalnie niski. Rozpoczęte w XVI wieku szybkie rozpowszechnienie się sufiksów -owicz/-ewicz doprowadziło do tego, że w 1574 roku po raz ostatni użyto w polskim szlacheckim nazwisku sufiksu -owic.
W taki to sposób polskie nazwiska na -owicz/-ewicz dzielą się na trzy grupy:
a) Przyswojone ukraińskie nazwiska typu: Doroszewicz, Juchnowicz, Klimowicz, Łukowicz.
b) Przyswojone białoruskie nazwiska typu: Fedorowicz, Mickiewicz, Sienkiewicz.
c) Rdzennie polskie nazwiska typu Antoniewicz, Bartoszewicz, Grzegorzewicz, Jędrzejewicz, Szczęsnowicz, Wąsowicz.
Ale jest też duża grupa nazwisk na -owicz/-ewicz, nie poddająca się temu uproszczonemu podziałowi (np. pochodzące od niechrześcijańskich dawnych imion słowiańskich). Wszystkie te nazwiska, bez względu na niepolskie pochodzenie sufiksów -owicz/-ewicz, podlegały tak wielkiemu polskiemu wpływowi, że teraz we wszystkich rdzennie ukraińskich i białoruskich nazwiskach na -owicz/-ewicz stosuje się polskie akcentowanie na przedostatnią sylabę (…)".
( za Aftanas_Jerzy http://genealodzy.pl/PNphpBB2-printview ... -165.phtml ).
Zatem, z uwagi na sufiks „- owicz” w nazwisku Aftowicz ( Aft – owicz ) możemy powiedzieć, że może ono brać swój początek na obszarze Polski lub Rusi ( Białoruś, Ukraina ) i jest nazwiskiem patronimicznym. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę rdzeń nazwiska, którym jest wyraz „Aft”, moim zdaniem to nazwisko ma polskie korzenie. Za taką hipotezą przemawia rdzeń nazwiska, to jest wyraz „Aft”, który jest polskiego ( staropolskiego ) pochodzenia i oznacza „haft”. Jak przypuszczam w pierwotniej, w polskiej, formie mogło mieć brzmieć „Aftowic”. Na obszarze Białorusi i Ukrainy przyjmowało formę „Aftowycz”. Później na obu tych obszarach przyjęło jedną formę i było zapisywane jako Aftowicz.
Przypuszczam, że nazwisko, od którego powstało nazwisko Aftowicz ( Aft – owicz ), powinno brzmieć „Aftarz” ( Hafciarz ). Zatem Aftowicz, to syn Aftarza.
Nazwisko Aftarz notowane było już w 1442 roku. „4. (…) 1442 bracia Andrzej Podraza i Niczko wójtowie z Z. sprzedają wójtostwo w Z. Janowi zw. Hanusz Aftarz z Warszawy (MK 3, 277v) (…)” – Słownik Historyczno – Geograficzny Ziem Polskich w Średniowieczu. Tu jest link: http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=28692
Mając powyższe na uwadze, moim zdaniem, nazwisko Aftarz i Aftowicz ( syna Aftarza ) są nazwiskami staropolskimi i pochodzą od staropolskiego wyrazu Aft, który oznacza Haft.
Można by na tym zakończyć i przyjąć, że sprawa została wyjaśniona. Niestety nie jest to takie proste. Jak wspomina Boris Ottokar Unbegauna „(…).Ale jest też duża grupa nazwisk na -owicz/-ewicz, nie poddająca się temu uproszczonemu podziałowi (np. pochodzące od niechrześcijańskich dawnych imion słowiańskich). Wszystkie te nazwiska, bez względu na niepolskie pochodzenie sufiksów -owicz/-ewicz, podlegały tak wielkiemu polskiemu wpływowi, że teraz we wszystkich rdzennie ukraińskich i białoruskich nazwiskach na -owicz/-ewicz stosuje się polskie akcentowanie na przedostatnią sylabę. (…)”. Imiona ruskie ( ukraińskie , białoruskie ) są też imionami słowińskimi ( istniejącymi przed chrześcijaństwem ). Nazwiska utworzone od przedchrześcijańskich imion słowińskich trudno jest jednoznacznie określić ich etniczne ( narodowościowe ) pochodzenie. Zatem, czy istnieją imiona słowińskie, od których mogło powstań nazwisko Aftowicz? Znalazłem kilka imion, które mają rosyjskie ( i nie tylko ) korzenie, według autorów strony „Imiona Świata”. Można postawić tezę, że od tych imion mogło powstać nazwisko Aftowicz ( Aft – owicz ) – niestety nie znalazłem informacji, że poniżej zamieszczone imiona mają przedchrześcijańskie pochodzenie i są pochodzenia słowiańskiego:
• Afta – imię żeńskie – Афта ( pochodzenie słowiańsko – tatarskie );
• Aftab – imię męskie – Афтаб ( też hinduskie imię żeńskie );
• Aftakh – brak informacji;
• Aftalina – imię żeńskie – Афталина;
• Aftanas – imię męskie – Афтанас;
• Aftanasii – brak informacji;
• Aftanazii – brak informacji;
• Aftandil – imię męskie – Афтандиль;
• Aftandin – imię męskie – Афтандин;
• Aftenia – brak informacji – Афтэня;
• Aftab – imię męskie – pochodzenie hinduskie;
• Aftach – imię męskie – Афтах;
• Aftalija – brak informacji;
• Aftan – imię męskie – Афтан ( też imię żeńskie amerykańskie );
• Aftanase – imię męskie – Афтанасэ;
• Aftanasij – imię męskie – Афтанасий;
• Aftanazij – imię męskie – Афтаназий;
• Aftandił – imię męskie – Афтандил;
• Aftene – brak informacji;
• Aftenii – brak informacji.
Tu jest link do strony „Imiona Świata”: http://www.imiona.info/szukaj.php W oknie wyszukiwarki należy wpisać wyraz „Aft”.
Moim zdaniem, ustalenie faktycznego pochodzenia konkretnego nazwiska uzależnione jest od wielu czynników, którymi mogą być: nazwisko / imię przodków danej osoby, zawód przodków, miejsce urodzenia przodków, pochodzenie społeczne przodków, rodzaj sufiksów występujących w nazwisku, definicje ( znaczenie, pochodzenie ) wyrazów, opracowania dotyczące pochodzenia nazwisk lub imion oraz wiele innych informacji, które mogą wskazywać na etymologię konkretnego nazwiska.
Pozdrawiam – Roman.
Zaproponowana przeze mnie, w poprzednim poście, interpretacja pochodzenia nazwiska Aftowicz jest jak najbardziej możliwa. Niemniej jednak nasunęły mi się też inne możliwości dotyczące etymologii nazwiska Aftowicz, o których piszę poniżej.
Przedrostek „owicz” wskazuje, iż nazwisko jest pochodzenia patronimicznego. Oznacza to, że dzieci nazywane są od nazwiska ojca, a w przypadku gdy nieznane jest nazwisko ojca, to od nazwiska matki. Podobnie jest gdy nazwisko pochodzi od imienia ojca lub matki ( nazwiska odimienne, które powstały najpóźniej ). Przedrostek „-owicz”, „-ewicz” wskazuje, że nazwisko Aftowicz może mieć pochodzenie polskie lub ruskie ( białorusko – ukraińskie ). Pierwotnie, typowo polskimi sufiksami w nazwiskach są końcówki: „-owic” i „-ewic”. Natomiast, nazwiska zakończone sufiksami „-owycz” i „-ewycz” jednoznacznie wskazują na ich ukraińskie pochodzenie. Na przestrzeni czasu i pod wpływem różnych czynników nazwiska polskie i białorusko – ukraińskie zakończone sufiksem „-owic”, ‘-ewic”, „-owycz” i „-ewycz” zaczęły mieć takie same końcówki, to jest „-owicz” lub „-ewicz”. To spowodowało, że obecnie trudno jest ustalić jakie mają pochodzenie.
Nie jestem z wykształcenia polonistą ani onomastą i nie będę silił się na dokładne omówienie tego zagadnienia. Najlepiej zagadnienie sufiksów „owicz”, „ewicz” w polskich nazwiskach ( i nie tylko w polskich ) wyjaśni specjalista. Zatem, w opracowaniu Borisa Ottokara Unbegauna pt. Russian Surnames ( Rosyjskie Nazwiska ), które zostało wydane w Londynie w 1972 roku przez Oxford University Press – czytamy:
"(...) Nazwiska polskiego pochodzenia w rosyjskiej onomastyce występują znacznie rzadziej niż pochodzenia białoruskiego i ukraińskiego, a asymilacji one ulegały w znacznie mniejszym stopniu. Przyczyny tego, to:
1. Tereny polskie były włączone w skład Imperium Rosyjskiego stosunkowo późno (1795r) i znajdowały się w tym stanie trochę więcej niż jeden wiek - do 1917 r.
2. Wysoko rozwinięta kultura, silna świadomość narodowej tożsamości i inna, rzymsko-katolicka religia.
3. Łaciński alfabet używany w polskim języku silnie skomplikował rusyfikację polskich nazwisk, w porównaniu z ukraińskimi i białoruskimi, zapisywanymi cyrylicą.
Wiadomo jednak, że część polskich nazwisk ulegała ukrainizacji w warunkach izolowanego bytowania na Ukrainie, ale znacznie częściej ukraińskie i białoruskie nazwiska podlegały polonizacji ze względu na to, że przyłączenie się do polskiej kultury i religii w okresie polskiego panowania na Ukrainie i Białorusi uważano za wzrost prestiżu. Między grupami etnicznymi polskimi, ukraińskimi i białoruskimi ciągle następował proces wzajemnej wymiany nazwisk, dlatego nieraz trudno, a czasem jest to niemożliwe aby rozgraniczyć precyzyjnie ich pochodzenie, szczególnie gdy chodzi o nazwiska kończące się na -ski i na -owicz.
Typowe polskie sufiksy to: - ski/-cki i - owicz/-ewicz.
1. Sufiks _ski/-cki jest najbardziej rozprzestrzeniony. Początkowo nazwiska z tym sufiksem były charakterystyczne dla szlachty i podstawą ich były nazwy posiadłości. To przydawało tym nazwiskom prestiż społeczny, w rezultacie czego ten sufiks rozprzestrzenił się wśród niższych warstw społeczeństwa, utrwaliwszy w ten sposób pogląd , że jest to wyróżniający sufiks onomastyczny polskich nazwisk. Tym należy tłumaczyć popularność tego sufiksu wśród innych grup etnicznych mieszkających na terytorium wielonarodowej Rzeczypospolitej - Ukraińców, Białorusinów i Żydów. Należy zauważyć, że przyjmowane przez przedstawicieli tych grup nazwiska zakończone na -ski/-cki przyjmowały też charakterystyczne dla polskich nazwisk akcentowanie przedostatniej sylaby. Taką tendencję można zanotować i wśród rosyjskich nazwisk, gdyż z czasem tylko niewielka ilość nazwisk rosyjskich arystokratycznych rodów zachowała rosyjskie akcentowanie na pierwszej lub ostatniej sylabie (np. B'яземский i Трубецкòй).
2. Drugi charakterystyczny dla polskich nazwisk sufiks to - owicz/-ewicz. Należy zauważyć, że w takiej postaci, on jest nie polskiego, a ruskiego (tj. białorusko-ukraińskiego) pochodzenia. Rdzennie polską formą jego to -owic/-ewic. Podczas gdy nazwiska na -ski/-cki uważano jako szlacheckie, to socjalny wydźwięk nazwisk na -owic/-ewic oceniano niżej.
Na terenie księstw ruskich (dzisiejsza Ukrainia i Białoruś), odwrotnie, odpowiednie nazwiska na -owicz/-ewicz (po ukraińsku: -owycz/-ewycz) uważane były od dawna jako bojarskie (szlacheckie). Kiedy po Unii Lubelskiej w 1569 r. przywileje szlachty polskiej zostały przeniesione na ukraińskich i białoruskich feudałów, sufiks -owicz/-ewicz, obok sufiksu -ski/-cki (po ukraińsku -skij/-ckij) zaczął wskazywać na szlachetne pochodzenie, i bardzo szybko wyparł polski sufiks -owic/-ewic. Ten ostatni podlegał dodatkowo dyskryminacji, gdyż w wielu polskich dialektach (gwarach) wymawiało się c zamiast cz, przyjętego do języka literackiego, i w porównaniu do sufiksu -owicz/-ewicz sufiks -owic/-ewic oceniano jako dialektowy, "ludowy" i w konsekwencji socjalnie niski. Rozpoczęte w XVI wieku szybkie rozpowszechnienie się sufiksów -owicz/-ewicz doprowadziło do tego, że w 1574 roku po raz ostatni użyto w polskim szlacheckim nazwisku sufiksu -owic.
W taki to sposób polskie nazwiska na -owicz/-ewicz dzielą się na trzy grupy:
a) Przyswojone ukraińskie nazwiska typu: Doroszewicz, Juchnowicz, Klimowicz, Łukowicz.
b) Przyswojone białoruskie nazwiska typu: Fedorowicz, Mickiewicz, Sienkiewicz.
c) Rdzennie polskie nazwiska typu Antoniewicz, Bartoszewicz, Grzegorzewicz, Jędrzejewicz, Szczęsnowicz, Wąsowicz.
Ale jest też duża grupa nazwisk na -owicz/-ewicz, nie poddająca się temu uproszczonemu podziałowi (np. pochodzące od niechrześcijańskich dawnych imion słowiańskich). Wszystkie te nazwiska, bez względu na niepolskie pochodzenie sufiksów -owicz/-ewicz, podlegały tak wielkiemu polskiemu wpływowi, że teraz we wszystkich rdzennie ukraińskich i białoruskich nazwiskach na -owicz/-ewicz stosuje się polskie akcentowanie na przedostatnią sylabę (…)".
( za Aftanas_Jerzy http://genealodzy.pl/PNphpBB2-printview ... -165.phtml ).
Zatem, z uwagi na sufiks „- owicz” w nazwisku Aftowicz ( Aft – owicz ) możemy powiedzieć, że może ono brać swój początek na obszarze Polski lub Rusi ( Białoruś, Ukraina ) i jest nazwiskiem patronimicznym. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę rdzeń nazwiska, którym jest wyraz „Aft”, moim zdaniem to nazwisko ma polskie korzenie. Za taką hipotezą przemawia rdzeń nazwiska, to jest wyraz „Aft”, który jest polskiego ( staropolskiego ) pochodzenia i oznacza „haft”. Jak przypuszczam w pierwotniej, w polskiej, formie mogło mieć brzmieć „Aftowic”. Na obszarze Białorusi i Ukrainy przyjmowało formę „Aftowycz”. Później na obu tych obszarach przyjęło jedną formę i było zapisywane jako Aftowicz.
Przypuszczam, że nazwisko, od którego powstało nazwisko Aftowicz ( Aft – owicz ), powinno brzmieć „Aftarz” ( Hafciarz ). Zatem Aftowicz, to syn Aftarza.
Nazwisko Aftarz notowane było już w 1442 roku. „4. (…) 1442 bracia Andrzej Podraza i Niczko wójtowie z Z. sprzedają wójtostwo w Z. Janowi zw. Hanusz Aftarz z Warszawy (MK 3, 277v) (…)” – Słownik Historyczno – Geograficzny Ziem Polskich w Średniowieczu. Tu jest link: http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=28692
Mając powyższe na uwadze, moim zdaniem, nazwisko Aftarz i Aftowicz ( syna Aftarza ) są nazwiskami staropolskimi i pochodzą od staropolskiego wyrazu Aft, który oznacza Haft.
Można by na tym zakończyć i przyjąć, że sprawa została wyjaśniona. Niestety nie jest to takie proste. Jak wspomina Boris Ottokar Unbegauna „(…).Ale jest też duża grupa nazwisk na -owicz/-ewicz, nie poddająca się temu uproszczonemu podziałowi (np. pochodzące od niechrześcijańskich dawnych imion słowiańskich). Wszystkie te nazwiska, bez względu na niepolskie pochodzenie sufiksów -owicz/-ewicz, podlegały tak wielkiemu polskiemu wpływowi, że teraz we wszystkich rdzennie ukraińskich i białoruskich nazwiskach na -owicz/-ewicz stosuje się polskie akcentowanie na przedostatnią sylabę. (…)”. Imiona ruskie ( ukraińskie , białoruskie ) są też imionami słowińskimi ( istniejącymi przed chrześcijaństwem ). Nazwiska utworzone od przedchrześcijańskich imion słowińskich trudno jest jednoznacznie określić ich etniczne ( narodowościowe ) pochodzenie. Zatem, czy istnieją imiona słowińskie, od których mogło powstań nazwisko Aftowicz? Znalazłem kilka imion, które mają rosyjskie ( i nie tylko ) korzenie, według autorów strony „Imiona Świata”. Można postawić tezę, że od tych imion mogło powstać nazwisko Aftowicz ( Aft – owicz ) – niestety nie znalazłem informacji, że poniżej zamieszczone imiona mają przedchrześcijańskie pochodzenie i są pochodzenia słowiańskiego:
• Afta – imię żeńskie – Афта ( pochodzenie słowiańsko – tatarskie );
• Aftab – imię męskie – Афтаб ( też hinduskie imię żeńskie );
• Aftakh – brak informacji;
• Aftalina – imię żeńskie – Афталина;
• Aftanas – imię męskie – Афтанас;
• Aftanasii – brak informacji;
• Aftanazii – brak informacji;
• Aftandil – imię męskie – Афтандиль;
• Aftandin – imię męskie – Афтандин;
• Aftenia – brak informacji – Афтэня;
• Aftab – imię męskie – pochodzenie hinduskie;
• Aftach – imię męskie – Афтах;
• Aftalija – brak informacji;
• Aftan – imię męskie – Афтан ( też imię żeńskie amerykańskie );
• Aftanase – imię męskie – Афтанасэ;
• Aftanasij – imię męskie – Афтанасий;
• Aftanazij – imię męskie – Афтаназий;
• Aftandił – imię męskie – Афтандил;
• Aftene – brak informacji;
• Aftenii – brak informacji.
Tu jest link do strony „Imiona Świata”: http://www.imiona.info/szukaj.php W oknie wyszukiwarki należy wpisać wyraz „Aft”.
Moim zdaniem, ustalenie faktycznego pochodzenia konkretnego nazwiska uzależnione jest od wielu czynników, którymi mogą być: nazwisko / imię przodków danej osoby, zawód przodków, miejsce urodzenia przodków, pochodzenie społeczne przodków, rodzaj sufiksów występujących w nazwisku, definicje ( znaczenie, pochodzenie ) wyrazów, opracowania dotyczące pochodzenia nazwisk lub imion oraz wiele innych informacji, które mogą wskazywać na etymologię konkretnego nazwiska.
Pozdrawiam – Roman.
Romanie - jestem pod głębokim wrażeniem dogłębnością Twojej analizy. Wspaniała praca i bardzo interesujące przemyślenia. Aftowicz to nazwisko znajomej, więc mam znikome wiadomości o historii tej rodziny. Czytając Twoje opracowanie, wydaje mi się, że istotnym czynnikiem który pomoże jej w uprawdopodobnieniu jednej z powyższych hipotez bedzie dla niej dogłębniejsze zbadanie rodzinnej historii. Jeśli jej korznie pochodzą oryginalnie z kresów, to hipoteza o nazwisku od przedchrześcijańskich imion słowiańskich może być słuszna. Z drugiej strony, jeśli jest ona z Polski centralnej, to hipoteza o przodku hafciarzu wydaje się najprostsza.
W każdym przypadku dostarczyłeś nam wspaniały materiał i wskazówki do dalszych badań.
Serdecznie dziękuję,
Roman
W każdym przypadku dostarczyłeś nam wspaniały materiał i wskazówki do dalszych badań.
Serdecznie dziękuję,
Roman
Downar
Witam!
Informacji o tym jaka jest etymologia mojego nazwiska, szukam już od lat, jednak nikt nie jest wstanie mi w tym pomóc. Może ktoś z tego szanownego forum był by wstanie mnie na coś nakierować?
Wiem tylko, że mój pradziad Downar mieszkał w zaścianku Świerynowo w powiecie Stopłeckim.
Pozdrawiam
Kamil Downar
Informacji o tym jaka jest etymologia mojego nazwiska, szukam już od lat, jednak nikt nie jest wstanie mi w tym pomóc. Może ktoś z tego szanownego forum był by wstanie mnie na coś nakierować?
Wiem tylko, że mój pradziad Downar mieszkał w zaścianku Świerynowo w powiecie Stopłeckim.
Pozdrawiam
Kamil Downar
-
jamiolkowski_jerzy
- Posty: 3178
- Rejestracja: śr 28 kwie 2010, 19:24
Downar
Na Podlasiu jest wieś Downary. Prof. Józef Maroszek genezę tej wsi , jak tez wielu okolicznych wiąże z Jaćwingami lub Litwinami. Jeśli tak to litewscy etymolodzy byliby bardziej przydatni.
http://www.inter.home.pl/studniarek/dzi ... ieje2.html
Jak widać geneza jest bardzo stara i - jeśli prawdziwa- może być identyczna dla nazwiska:
Czy to od tej miejscowości pochodzi nazwisko?Czy Downarowie tam mieszkali? Raczej mało prawdopodobne Na pewno mieszkała tam nieliczna drobna szlachta , min Brzozowscy co wykazuje taryfa podymnego z 1790 roku.
Pozdrawiam
Uzupełnienie - Pospieszyłem pisząc i nie zaglądając do geneteki.Widać że Podlasie to zagłębie Downarów i to z parafii okolicznych do Downar. A przecież tylko część z parafii została zindeksowana. Taka korelacja pozwala postawić hipotezę, że migrując w czasach kiedy nazwiska się kształtowały przybyłym w nabywanych "nazwiskach" tak określano skąd przybyli.
http://www.inter.home.pl/studniarek/dzi ... ieje2.html
Jak widać geneza jest bardzo stara i - jeśli prawdziwa- może być identyczna dla nazwiska:
Czy to od tej miejscowości pochodzi nazwisko?Czy Downarowie tam mieszkali? Raczej mało prawdopodobne Na pewno mieszkała tam nieliczna drobna szlachta , min Brzozowscy co wykazuje taryfa podymnego z 1790 roku.
Pozdrawiam
Uzupełnienie - Pospieszyłem pisząc i nie zaglądając do geneteki.Widać że Podlasie to zagłębie Downarów i to z parafii okolicznych do Downar. A przecież tylko część z parafii została zindeksowana. Taka korelacja pozwala postawić hipotezę, że migrując w czasach kiedy nazwiska się kształtowały przybyłym w nabywanych "nazwiskach" tak określano skąd przybyli.