Witam.
Nazwisko Downar. Po rosyjsku zapisujemy – Довнар, po białorusku piszemy – Доўнар. Pyta Pan o pochodzenie nazwiska Downar. Zatem co oznacza i czy jest wyraz / słowo „Downar”? Aleksander dr Stekert w opracowaniu pt. Przydomki Polskie, Litewskie, które zostało wydane w Krakowie nakładem autora w 1897 roku twierdzi, że „Downar” jest przydomkiem do nazwiska i wymienia go pod pozycją 430 gdzie pisze „Downar, pk. Ignacego Zapolskiego ( Emin Beja ), sekretarz ambasady tureckiej w Rzymie ( 1884 )”. Wspomina też, iż nie należy go mylić z przezwiskiem. Proponuje przeczytać wstęp do tego opracowania, w którym zdefiniowano pojęcie „przydomek”. Według tego autora przydomek może być też samoistnym nazwiskiem lub stanowić jego część jako pozostałość pierwotnego nazwiska. Tu jest link do tego opracowania:
http://www.kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain ... t?id=35282
Jerzy Wiśniewski w opracowaniu pt. Dzieje osadnictwa. Rozwój osadnictwa na pograniczu Polsko – Rusko – Litewskim od końca XIV wieku do połowy XVII wieku pisze: „Skąd przybywali osadnicy litewscy, nie można powiedzieć. Wiadomo tylko, że aż ze Żmudzi przybył osocznik Leniec Samotyja, przodek drobnej szlachty Leńczewskich we wsi Leńcze. Przed 1492 r. na miejscu późniejszej wsi Świerzbienie siedzieli Dobiejko i Pietko, o których ogólnikowo wspomniano, że z Litwy przyszli i "skupili " 2 braci Wieliczka i Miśka, ale później poszli sobie. Osiedlenie się Litwinów przyniosło sporą ilość nazwisk litewskich i trochę nazw wsi. Wsie te (m. in. Romejki, Szacciły, Jaświły , Rekle, Jedeszki, Żodzie, Downary itd. ) otrzymały swe nazwy od imion lub nazwisk owych osadników i w większości tych nazw nie można doszukiwać się śladów, czasami przypuszczanych, przynależności tych ziem do Jaćwingów. Jacyś Jaćwingowie mieszkali i tutaj, jeżeli powstały wsie Jaćwież nad Brzozówką (dziś Jaćwież Wielka i Mała) i Jaćwież Sucha, leżąca gdzieś koło Bobrówki.”. Wynika z tego, że nazwa wsi Downary pierwotnie wzięła swoją nazwę od imienia lub nazwiska Downar. Tak więc istniało imię/nazwisko Downar, które mogło być pochodzenia litewskiego.
Tu jest link do tego opracowania:
http://www.jamiolkowski.pl/korzenie/mmprdo.html
Wieś Downary – powiat białostocki – zaścianek należący do drobnej szlachty skonfiskowany i przeznaczony na kolonizację dla rosyjskich chłopów ( na podstawie: Wykaz dóbr ziemskich skonfiskowanych przez rządy zaborcze w latach 1773 -1867 )
http://www.stankiewicze.com/index.php/i ... 23&sub=426
Na rosyjskim portalu „Анализ фамилии” znajduje się opracowana etymologia nazwiska Downar – Довнар przez ekspertów tego centrum. Zatem, co piszą rosyjscy specjaliści o tym nazwisku:
„Происхождение фамилии Довнар.
Исследование истории возникновения фамилии Довнар открывает забытые страницы жизни и культуры наших предков и может поведать много любопытного о далёком прошлом.
Фамилия Довнар принадлежит к древнейшему типу фамилий, образованных от мирского имени - прозвища.
Традиция создания фамилий зародилась в Западной Европе, где первые семейные именования появились среди дворянства еще в X веке. За время формирования фамилий часто менялись и границы государств, например, с середины XIII века по 1795 год существовало многонациональное государство Великое княжество Литовское, располагавшееся на территории нынешней Литвы, Белоруссии, большей части Украины и западных областей России, длительное время входившее в Речь Посполитую.
Традиция давать человеку в дополнение к имени, полученному при крещении, второе, так называемое «мирское», имя сложилась у славян сразу же после принятия христианства и сохранялась вплоть до XVII века. Это объясняется тем, что канонических церковных имен было относительно немного, к тому же поначалу они воспринимались как «чужие». Поэтому человеку с детства давали привычное и понятное, доцерковное имя. Так и имя Довнар относится к старинным дохристианским именам, не признанным церковью, забытым в настоящее время, но сохранившимся в фамилиях.
Этимология этого слова не ясна. Одни исследователи возводят это имя к старолитовским словам daug - «много» и noras – «хотеть, охота, пожелание», то есть имя Довнар означает «многого желающий». Другие исследователи видят у этого имени топонимическую основу. Так, в Минской области есть местечко или, правильней сказать, небольшая деревня Довнары, название которой восходит к литовскому dauburys – «овраг, лог, балка, ущелье, долина».
Нельзя не упомянуть и возможность происхождения прозвания Довнар от мусульманского имени Давлинур, в переводе с арабского означающего «сияние счастья, богатства». Мусульманские имена часто использовались славянами в качестве вторых, мирских. Например, в Литве существует община караимов. Они обосновались в Великом княжестве Литовском в 1397—1398 гг., когда князь литовский Витовт Великий после похода в Крым вывел оттуда несколько сотен караимских и татарских семей. Город Тракай и по сей день является административным и духовным центром караимской общины Литвы.
Какова бы ни была причина происхождения семейного имени Довнар, оно известно с глубокой древности. Существовали и шляхетские роды Довнар, зафиксированные в списках Лидской шляхты XIX века. Они были приписаны к Лидскому приходу - в настоящее время это территория Белоруссии. Была также шляхетская фамилия Довнар в Трокском уезде — это нынешняя Литва.
На протяжении всего длительного периода образования и существования фамилий происходил активный процесс взаимообмена ими между поляками, украинцами, белорусами, русскими, литовцами и евреями, поэтому сейчас фамилия Довнар может принадлежать представителю любого из этих народов.”.
http://www.analizfamilii.ru/Dovnar/proishozhdenie.html ( strona po rosyjsku ).
W bardzo wielkim skrócie, i jak ja to zrozumiałem, Rosjanie piszą, że nazwisko Downar jest bardzo stare. Jego pochodzenie jest niejasne. Prawdopodobnie wywodzi się z Wielkiego Księstwa Litewskiego. Najprawdopodobniej w pierwotnej formie było przezwiskiem, które później przekształciło się w imię, od którego mogło powstać nazwisko. Pochodzenie litewskie ( Białoruś, Ukraina, Rosja, Litwa właściwa ) imienia Downar ma wywodzić się od dwóch starolitewskich wyrazów: 1) „daug”, które Rosjanie tłumaczą jako много – po polsku „wiele”; 2) „noras”, które Rosjanie tłumaczą jako: хотеть, охота, пожелание – po polsku: chcieć, ochota, chętka, polowanie lub łowiectwo, życzenie. Według Rosjan imię Downar oznacza „много желающий” – po polsku: dużo lub wiele; chcący, chętny lub życzący. Co oznaczać ma „Dużo Chcieć”. Imię Downar ( Довнар ) ma pochodzić z czasów przedchrześcijańskich. Drugą możliwością pochodzenia imienia Downar jest jego pochodzenie od nazwy topograficznej ( nazwy miejsca – miejscowości ). Pochodzić ono ma od nazwy miejsca – maleńkiej wsi o nazwie Довнары ( Downary ), która leży w obwodzie mińskim. Nazwa tej wsi ma pochodzić od litewskiego słowa „dauburys”, które Rosjanie tłumaczą jako: овраг, лог, балка, ущелье, долина. Po polsku: jar, belka lub dyl, wądół lub wąwóz, dolina lub wądół.
Następną możliwością, od której Rosjanie wywodzą nazwisko Downar ( Довнар ), jest jego pochodzenie od muzułmańskiego imienia Давлинур, które z arabskiego Rosjanie tłumaczą jako: сияние счастья, богатства – po polsku: blask szczęścia, bogactwa.
Jednocześnie autorzy opracowania twierdzą, że była szlachta ( rody ) o nazwisku Downar, która zapisana była w księgach szlachty Lidzkiej ( Lida ) w XIX wieku. Rody ( rodziny ) te zamieszkiwali teren parafii Lidzkiej ( Lida ), obecnie na terenie Białorusi. Były też rodziny szlacheckie, które zamieszkiwały w powiecie Trockim, obecnie na terenie Litwy.
http://www.analizfamilii.ru/Dovnar/proishozhdenie.html ( strona po rosyjsku ):
Na Rosyjskiej stronie Wikipedii znajduje się informacja o rodach ( rodzinach ) Downar ( Довнар ). Według znajdujących tam się informacji rodziny o tym nazwisku należą do starodawnej szlachty, która mieszkała w Polsce, Białorusi i Litwie. Rodziny te przynależały do herbu Pobóg i Nowina.
Tu jest link do strony ( po rosyjsku ), na której można przeczytać więcej:
https://ru.wikipedia.org/wiki/Довнар
Mam nadzieję, że trochę pomogłem. Pozdrawiam – Roman.
samą etymologię słowa podał Mikołaj Akielewicz w linku przeze mnie podanym.