Pochodzenie nazwisk (cz.6)

[kierejka]

Dzień dobry
czy mogłabym prosić o sprawdzenie etymologii nazwisk: Kamasiewicz, Konwerski?

Kasia z Kierejewskich

[historyk1920]

Witam
Oto etymologia nazwiska ;
Kamasiewicz - od kamasz ‘dawny but męśki, wciągany, z krótką cholewką’.
Konwerski najprawdopodobniej ( to moje zdanie) od Konwa (Konew) [ duże naczynie do noszenia płynów .

Pozdrawiam
Marek

[Szuwar]

Witam !!

Konwerski - od staropolskiego konwirsz, kunwirsz, konwers ‘braciszek zakonny’.

Kamasiewicz - od kamasz ‘dawny but męśki, wciągany, z krótką cholewką

opracowanie etymologii nazwisk - Ewa Szczodruch

główne źródła:

a/ Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999
b/ Kazimierz Rymut, 'Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny, Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001

Pozdrawiam

[Gawroński_Zbigniew]

Konwerski pochodzi chyba raczej - tu zgodzę się z Rymutem - od słowa konwers. To oznacza zakonnego laika = świeckiego, nie duchownego. Nie wiem czy to dobry przykład: tak jak tzw 3 zakon św. Franciszka.
Oznacza również kogoś kto zmienił religię: dokonał konwersji tejże.

Z Kamasiewiczem sprawa jest trudniejsza. Nazwisko pochodzi oczywiście od kamaszy. Sęk w tym, że mało kto ma pojęcie co to słowo oznaczało. Otóż słowo "kamasze" najprościej jest porównać do chyba znanych wszystkim długich pończoch noszonych przez Bawarczyków w strojach ludowych. Dosłownie kamasz to element spodni od kolana w dół ochraniający łydki, wykonany najczęściej ze skóry tak, żeby był obcisły. Nie miał nic wspólnego z butami. Do butów w schyłkowym okresie, owszem, kamasze bywały dopinane, tworząc połączenie w całość spodni z butami. Kamasze zastąpiły w późniejszym, nam bliższym czasie "sztyblety", czyli buty z długimi cholewami ochraniającymi łydki. Podobnie wywodzi nazwisko Rymut, tam jednak o znaczeniu słowa napisane są już brednie!
Zatem nazwisko Kamasiewicz może pochodzić wprost od tego elementu garderoby, albo jest nazwiskiem pochodzącym od zawodu tj. producenta owych "kamaszy".

Pozdrawiam pięknie.

Edit: poprawiłem składnię w jednym zdaniu.
Co do źródeł.
Jeśli nie wskazuję inaczej to źródłami są zawsze:
Kazimierz Rymut: "Nazwiska Polaków..."
"Słownik języka polskiego" red: Niedźwiedzki
"Słownik gwar polskich" Karłowicz
"Słownik staropolski" red: Urbańczyk
"Mittelhochdeutsches Wörterbuch" Köbler

[ROMAN_B]

Witam.
Widzę, że szanowni koledzy już w zasadzie wyjaśnili etymologię nazwisk. Niemniej jednak dodam swoje trzy grosze i proponuję następującą etymologię nazwisk:

Pochodzenia nazwiska Konwerski. Prawdopodobnie powstało od rdzenia „Konwer”, do którego dodano syfiks „-ski” [ Konwer – ski ].
Rdzeń nazwiska, inaczej podstawa, temat od której utworzono nazwisko, to przypuszczalnie może być:
• „Konwers, a, Im. owie, - Konwirs, Konwirsz, Konwiersz. 1. p. Konwertyta. 2. laik zakonny, braciszek: Był w klasztorze tylko konwersem, nie uczyniwszy profesji zakonnej. Nar. < Śr. Łć. Converss >”;
• „Konwertyta, y, Im. y, Konwirs, Konwirz, Konwiersz nowowierca, neofita. < Włos. Convertito >”;
• „Konwierska, Im. i, Konwierszka: 1. neofitka. 2. zakonnica z mniejszymi ślubami, uzywana w klasztorze do niższych posług. < p. Konwers >”.
Słownik języka polskiego ułożony przez Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego, Władysława Niedźwiedzkiego; Warszawa, 1900; T. 2.: H - M. Str. 459 .
Przypuszczam, że pierwszy posiadacz tego nazwiska był człowiekiem religijnym a nazwisko jego wprost nawiązuje do jakiegoś zaangażowania religijnego jako świeckiej osoby. Może też oznaczać osobę, która zmieniła wyznanie w obrębie chrześcijaństwa lub zmieniła inną religię na chrześcijaństwo. To tylko moja hipoteza – pochodzenie nazwiska Konwerski może też mieć inne wyjaśnienie – ja proponuję takie.

Pochodzenie nazwiska Kamasiewicz. Prawdopodobnie zostało utworzone od podstawy „Kamasi” i syfiksu –ewicz [ Kamasi – ewicz ]. Prawdopodobnie nazwisko to powstało od:
• „Kamasz, a a. x u, Im. e I. a) zwykle w Im. obcisłe płócienne spodnie od kolana do kostki dla piechoty, in. czechezery: Zmiany dawały ś. widzieć w zamienieniu kamaszów na szarawarki. Kom. Przen.: Pójść w kamasze (=do wojska). b) nogawka obcisła na część nogi od kolana do kostki, zastępująca cholewę przy nizkim obuwiu, robiona ze skóry (np. do polowania a. konne / jazdy), lub też z sukna a. włóczki (dla ciepła, szczeg. dla dzieci), zapinana na guziki a. ściągana rzemykami, czasem dopinana a. przyszywana do cholewek trzewików: Miał na sobie spodenki do kolan, pończochy, trzewiki i skórzane kamasze. Krasz. 2. obuwie z niską cholewką, z gumowani wstawkami po bokach, pólbucik. 3. w lin. a. Sztyblety garb. kawałki skóry przykro/one na kamasze. Zdr. Kamaszek.”;
• „Kamaszniczka, i, Im. i 1. forma ż. od Kamasznik. 2, żona kamasznika.”;
• „Kamasznik, a, Im. cy, szewc zajęty wyłącznie wyrabianiem kamaszów.”.
Słownik języka polskiego ułożony przez Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego, Władysława Niedźwiedzkiego; Warszawa, 1900; T. 2.: H - M. Str. 213 .
Moim zdaniem nazwisko Kamasiewicz dotyczy pierwotnie osoby:
1. która wyrabiała obcisłe płócienne spodnie od kolana do kostki dla piechoty, które nazywały się kamasze;
2. która była szewcem i zajmowała się wyłącznie wyrobem butów zwanych kamasze lub/i obcisłej skórzanej cholewki zwanej kamasz [ lm. kamasze ].
To też hipoteza – może istnieć inna etymologia tego nazwiska. Doprecyzowanie wymaga badań genealogicznych rodziny Kamasiewicz i ustalenia jakie zawody wykonywali w przeszłości jego członkowie i w jakim okresie. Może byli wyspecjalizowanymi rzemieślnikami, to jest szewcami albo krawcami zajmującymi się tylko wyrobem konkretnego przedmiotu?

Pozdrawiam – Roman.

[kierejka]

Bardzo dziękuję za obszerne i ciekawe odpowiedzi.

Pozdrawiam serdecznie
Kasia z Kierejewskich

[Gawroński_Zbigniew]

Bardzo dziękuję za obszerne i ciekawe odpowiedzi.

Pozdrawiam serdecznie
Kasia z Kierejewskich

Przy okazji: wie Pani co to jest "kierejka"?

[kierejka]

Panie Zbigniewie,
kiedy wymyślałam sobie nick, wydawało mi się, że słowo "kierejka" nic nie znaczy
Stosunkowo niedawno odkryłam, że istnieje takie słowo!
Kiereja, kierejka, suknia zwierzchnia turecka, futrem podibta. Polacy lubili przywdziewać zdobyte w boju na Turkach kiereje. Powiada więc Bratkowski „Chodź zdrów w kierejce, gdyś zabił Turczyna” Książę Jan Jabłonowski tak określa: „Kierejkę Turczyn, Tatar burkę nosi”.



Pozdrawiam serdecznie
Kasia "kierejka" z Kierejewskich

[Janowska_Urszula]

Prosze o etymologie nazwiska Bałakier
Cieplutko pozdrawiam
Urszula

[historyk1920]

Witaj !
Nazwisko Bałakier najprawdopodobniej ( to moja opinia) pochodzi z Kresów.
Bałakier od bałakać <gawędzić,gadać, gwarzyć>
[ lub dawne ; mówić od rzeczy, pleść bajać (z ukraińskiego bałakaty)
http://doroszewski.pwn.pl/haslo/bałakać/

Pozdrawiam
Marek

[Gawroński_Zbigniew]

Nazwisko Bałakier

„Słownik warszawski” podaje:
Bałakać = bajać z ukr. „bałakat’y”
Bałaka = gawęda z ukr. „bałaky”

I w zasadzie to by było na tyle, ale chyba nie jest ponieważ słowo „balakat’y” (bałachaty, bałakać) występuje we wszystkich chyba językach naszego regionu począwszy od serbołużyckiego, poprzez czeski, dialekt morawski, gwarę podhalańską, słoweński, na rosyjskim kończąc. We wszystkich tych językach słowo oznacza: „paplać pleść, opowiadać bajki, bajdurzyć, bajać, bzdurzyć. Z kolei w dwóch tj. w języku słowińskim i gwarze kaszubskiej oznacza śpiewać piosenki albo bałamucić. Następnie: w gwarach występujących od Śląska po Bieszczady oznacza: hałasować robić wrzawę, zagłuszać kogoś. Ostatecznie „Słownik prasłowiański” – bo z niego czerpię powyższe - podsumowuje zakres znaczenia słowa na: pleść paplać, niewyraźnie mówić.
Rymut sugeruje jeszcze kilka możliwych etymologii
- od podstawy „Bal’ji” = znachor, czarownik, ktoś kto leczy, zaklinacz
- od apelatywu „bal” w znaczeniu: kłoda drewna
- od ukraińskiego słowa „Bała”, które jest imieniem własnym w opowiastkach pt. „Głupi Bała”, nam bardziej znany jako: „głupi Gała”.
- od imienia Bal = Baltazar.

Moim zdaniem nazwisko może, ale nie musi mieć korzeni ukraińskich co do miejsca powstania.

Źródła:
„Słownik prasłowiański” t. 1, red: Sławski
Rymut: "Nazwiska Polaków..."
"Słownik języka polskiego" red: Niedźwiedzki
"Słownik gwar polskich": Karłowicz
„Słownik historycznych nazw osobowych białostocczyzny”: Abramowicz, Citko, Dacewicz
„Nazwiska Pomorzan” t. 2: Bereza

Pozdrawiam pięknie.

* znak apostrofu w dwóch użytych słowach oznacza "miękki znak".

[Janowska_Urszula]

Pieknie dziekuje Markowi i Zbigniewowi za wyjasnienie i jeszcze prosze o etymologie nazwiska Kużbiel
Cieplutko pozdrawiam
Urszula

[Mieszko95]

Chciałbym serdecznie poprosić o sprawdzenie nazwisk Kapitan, Golatowski oraz Glonkowski.
Pozdrawiam i z góry dziękuję
Patryk Mieszkowicz

[ROMAN_B]

Prosze o etymologie nazwiska Bałakier
Cieplutko pozdrawiam
Urszula

Witam.
Widzę, że Marek oraz Zbigniew wyjaśnili pochodzenie nazwiska Bałakier. Mimo to dodam swoje informacje, które może coś wniosą lub pomogą Ci Urszulo w dalszych badaniach rodziny Bałakier.

Nazwisko Bałakier - w grupie nazwisk pochodzących od podstawy bal , por. prasłowiańskie bal?ji ‘czarownik, znachor’, bal ‘kloda, zwój płótna’, imię Baltazar; na południu Polski też pochodzenia węgierskiego lub od bała ‘człowiek niezgrabny’.
Źródło: Ewa Szczodruch na podstawie Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999.

Może nazwisko Bałakier jest pochodzenia odmiejscowego, to znaczy od nazwy miejsca, wsi, nazwy fizjograficznej. Na Podolu znajdowała się wieś o nazwie Bałakier ( Bałakir ). Wieś ta należała do powiatu kamienieckiego ( siedziba powiatu Kamieniec Podolski ) w województwie podolskim a potem w guberni podolskiej. Obecnie wieś ta znajduje się na Ukrainie i nazywa się Балакири lub Балакер. Wieś po ukraińsku to Село. Według opracowania Жарких М.І. pod tytułem Храми Поділля ( Świątynie Podola ) we wsi Балакири znajduje się kościół, który powstał w 1708 roku i nadal istnieje. Tu jest link do tego opracowania ( po ukraińsku ):
http://www.myslenedrevo.com.ua/studies/ ... rodok.html

Poniżej zamieszczam kilka informacji wsi o Bałakier ( Bałakir ) oraz rodzie, który nosił nazwisko Bałakier lub Bałakir. Informacje są natury ogólnej ale może się przydadzą.

W opracowaniu Henryka Litwina pt. Struktura wyznaniowa szlachty kijowskiej 1569 – 1648 znajduje się informacja, że na terenie ziemi kijowskiej zamieszkiwały rody ziemiańskie pochodzenia ruskiego ( Ukraińcy i Białorusini ), które posiadały majątki ziemskie na Kijowszczyźnie w latach 1569 – 1648. W śród nich wymieniony jest ród Bałakier. Tu jest link do opracowania:
http://rcin.org.pl/Content/28788/WA303_ ... Litwin.pdf
Ród Bałakir ( Bałakier? ) posługiwał się herbem Łuk – mógł też mieć inne herby:
http://redbow.ru/polskiy_gerbovnik_t.gayla
W herbarzu A. Bonieckiego nazwisko Bałakier wymienione jest jeden raz a nazwisko Balakier też wymienione jest jeden raz.
http://www.przodkowie.com/pl/ind_naz/naz_b.shtml
W opracowaniu pt. Подільське воєводство у XV-XVIII століттях ( Podolskie województwo XV – XVIII wieku ), które wydał Микола Крикун ( Львів, 2011 ) znajduje się informacja mówiąca, że:
• W powiecie kamienieckim znajdował się majątek szlachecki we wsi Балакер, Балакир ( Bałakier ) - str. 205;
• W XVII wieku odnotowano w powiecie kamieńskim wieś o nazwie Балакири, która obecnie nosi nazwę Балакер ( Bałakier ) – str. 318.
Tu jest link do opracowania, które jest w języku ukraińskim: http://shron.chtyvo.org.ua/Krykun_Mykol ... erialy.pdf

Dodam jeszcze, że istnieje możliwość pochodzenia nazwy wsi od nazwiska jej właściciela, to jest od nazwiska Bałakier, Bałakir. Niemniej jednak osoba posiadająca to nazwisko niekoniecznie był właścicielem wsi Bałakier, Bałakir. Mogła to nazwisko przyjąć lub mogło zostać jej nadane z powodu zamieszkiwania, pochodzenia z tej miejscowości. Ustalenie jak było wymaga kwerendy genealogicznej.

Pozdrawiam – Roman.

Ps.
Natomiast, jeżeli chodzi o pochodzenie nazwiska Kużbiel, to Ewa Szczodruch na portalu „Genealogia – Stankiewicze z przyjaciółmi” o etymologii tego nazwiska tak napisała: „Kużbiel - od imienia Kosma. Imię pochodzenia greckiego, od Kosmas, to od wyrazu kósmos ‘porządek, świat’. W Polsce znane od XIII wieku, także w obocznych formach Koźma, Kuźma; może też od kosmaty, kosmyk.”. Tu jest link do strony: http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44&sub=811

Nie jestem polonista z wykształcenia. Niemniej jednak, proponuję następującą etymologię nazwiska Kużbiel. Można przyjąć, że nazwisko to zostało złożone z 2 członów, z których pierwszy to – „kuż” a drugi – „biel” [ kuż – biel ]. Zatem, co oznacza wyraz „Kuż” i „Biel”? W Słowniku języka polskiego, ułożonym przez Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego, Władysława Niedźwiedzkiego, wyrazy te są zdefiniowane w następujący sposób:
1. wyraz gwarowy „Kuż”, a – mąż,
2. wyraz staropolski „Koza”,„Kuża”, tłumaczony poprzez wyraz „Koża”. Przy czym wyraz staropolski „Koza” i „Kuża” oraz wyraz „Koża” oznacza skórę zwierzęcia. W gwarze wyrazy te oznaczają skórę owłosioną.
( Warszawa, 1900. T. 2.: H - M. Str. 516 i 653 ).
3. „Biel”, „Bil”, albo gwarowo „Biela” najogólniej oznacza rzecz białą lub szatę białą ( słownik wymienia kilkanaście definicji pojęć ).
( Warszawa, 1898. T. 1.: A – G. Str. 150 ).
http://ebuw.uw.edu.pl/publication/254
Moim skromnym zdaniem nazwisko Kużbiel pierwotnie było przezwiskiem jakim obdarzono osobę o charakterystycznym wyglądzie, odbiegającym od ogółu osób. W tym przypadku prawdopodobnie była to osoba, która charakteryzowała się białą, bardzo białą skórą. To tylko moja hipoteza, mogą istnieć też inne wyjaśnienia tego nazwiska. Ja, proponuję takie.

Pozdrawiam - Roman.

[Reczkowski_Michal]

Dzień dobry,
Prosiłbym o sprawdzenie nazwiska Ręczkowski.
Rodzina przypuszcza, że pochodzi od słowa "ręka". Ciężko znaleźć informacje o tym nazwisku, ewentualnie źle szukam. Będę wdzięczny.
Pozdrawiam,
Michał Ręczkowski.