Pochodzenie nazwisk (cz.7)

[Gawroński_Zbigniew]

Jeśli przyjąć etymologie kresowo-tatarską, Baras i około 10 podobnych pochodzi od bielactwa.

[Wladyslaw_Moskal]

Witam,
Poszukuję informacji o pochodzeniu nazwiska BARAŚ. Będę wdzięczny za wszelkie sugestie.

Pozdrawiam, Aleksandr Baras

PS. Przepraszam

Nieco inna hipoteza.
Wg http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44&sub=531
Bar - 1393 od podstawy bar , od prasłowiańskiego bariti ‘walczyć’, barać ‘opierać się, odrzucać’, od niemieckiej nazwy osobowej Bar, Bär, od apelatywu Bär ‘niedźwiedź’, od imion typu Bartłomiej, Barbara.

Czyli od nazwisk Bar, Bara, nazwisk naszych praojcow Celto-Slowian;
http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/bar.html
http://forebears.io/surnames/bara

Nazwisko BARAŚ, jest nazwiskiem of ojca o nazwisku Bar lub Bara.

Pozdrawiam- Wladyslaw

[cichocka.karolak]

Nazwisko - Radomski , Radomska

[Wladyslaw_Moskal]

Nazwisko - Radomski , Radomska

Jest tutaj;
http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44&sub=530

[Bednarczyk_Damian]

Witam,
Proszę o wszelkie informacje odnośnie nazwiska Waszczyński.

Z góry dziękuję,
Damian Bednarczyk

[Ewa_Szczodruch]

Waszczyński - od waski ‘jeden z was’ lub od waska ‘szaflik’, od nazw osobowych na Wasz- lub od niemieckiej nazwy osobowej Waske.

[Bednarczyk_Damian]

Dziękuję bardzo za pomoc.

Pozdrawiam serdecznie

[Kuba_C]

Witam

Szukałem informacji o moim nazwisku jednak nic nie znalazłem.Czy może ktoś coś o nim wie ? Moje nazwisko Cieszko

[Gawroński_Zbigniew]

Cieszko to słowiańskie imię męskie znane w kilkunastu, jeśli nie kilkudziesięciu wariantach

Tu jest malutki wstępik z imieniem Cich - jednym z prawdopodobnych źródeł tego nazwiska: https://pl.wikipedia.org/wiki/Imiona_słowiańskie

A tutaj indeks z linkami szczegółowymi: https://pl.wikipedia.org/wiki/Męskie_imiona_słowiańskie

Wszystkie na Ciesz-, Ciech - , Cze -, Cie - mogą być w zasadzie źródłosłowem zdrobnienia Cieszko.

[Jerz_B]

Mam inne pytanie dotyczące pochodzenia nazwisk - natury bardziej ogólnej.

Otóż wiadomo, że część nazwisk powstała od tzw. przydomków.
Przydomki funkcjonowały szczególnie tam gdy w danej miejscowości mieszkało kilka osób o identycznym imieniu lub nazwisku.

Pytanie moje jest następujące: czy mogło być tak, że nieślubne dzieci mogły dostać
przydomek w postaci nazwiska ich faktycznego ojca?
Szczególnie gdy nazwisko ojca było tajemnicą "poliszynela".
Potem przydomek został zamieniony na nazwisko, które dalszych czasach
umieszczono w księgach metrykalnych.

Pytanie moje bierze się stąd, że badałem historię obco brzmiącego nazwiska w pewnej wsi na Kurpiach.
Doszedłem do roku 1669r. - wcześniejszych ksiąg metrykalnych już nie ma.
Jednak nazwisko to już w tym roku istniało.
Tymczasem kilkadziesiąt kilometrów dalej mieszkał bogaty szlachcic, żołnierz - z pochodzenia Infladczyk,
o interesującym mnie nazwisku. Oczywiście był żonaty, z kobietą która pozostała w ich rodzinnym majątku w Inflantach.
On tym czasem piastował urząd powierzony mu przez króla na terenie Kurpi.
Możliwe więc, że będąc z dala od domu "przygruchał" sobie pannę ze wsi i miał z nią dzieci, które następnie otrzymały po nim przydomek w postaci Jego nazwiska.
Okres w dziejach kiedy ów szlachcic urzędował na terenie Kurpi to lata 1630 - 1670. Więc daty by się zgadzały, nazwisko też.

Czy ta teoria może być prawdziwa?

[ROMAN_B]

Witaj Kubo!

Nazwisko Cieszko.

Dołożę swoje „trzy grosze” do rozważań nad ewentualną etymologią nazwiska Cieszko. Raczej będzie to moje spojrzenie na genezę tego nazwiska. Ponieważ nic nie napisałeś o historii tego nazwiska, na przykład gdzie, kiedy było używane, czy były inne formy graficzne tego miana, to moja informacja o tym mianie będzie oparta na ogólnych danych.

Moim zdaniem nazwa osobowa Cieszko jest derywatem, to jest mianem sufiksalnym, pochodnym, które zostało utworzone od rdzenia Ciesz- za pomocą przyrostka -ko [ Ciesz + ko = Cieszko; Ciesz-ko ].

Przy rozszyfrowaniu genezy nazwiska Cieszko nie bez znaczenia jest znaczenie jakie posiada format -ko, który występuje w tym mianie. Sufiks -ko w języku polskim tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju nijakiego; na przykład szkiełko, pudełko, lusterko, uszko. Zatem, przyrostek ten tworzy nazwy rzeczy [ przedmiotów ] mniejszych od nazwy podstawowej. Poza tym przyrostek -ko tworzy derywaty [ pochodne ] od imion [ rzadko ]. Przykładem niech będą imiona: Jaśko < Jaś < Jan; Ignaśko < Ignaś < Ignacy; Staśko < Staś < Stanisław; Bolko < Bolesław [ od dwuczłonowego, słowiańskiego imienia Bolesław ]; Janko < Jan. Tak więc, tworzy on też zdrobnienia imion. W przypadku zdrobnionego imienia Bolko przyrostek -ko w imieniu tym jest wynikiem latynizacji [ wpływu łaciny ] albo [ w innych wypadkach ] – wpływów Kresów Wschodnich. W Polsce jedynym oficjalnym imieniem z przyrostkiem -ko jest Mieszko [ współcześnie jest ponad 900 nosicieli tego miana ]. Etymologia [ pochodzenie ] tego imienia nie jest pewna.
Sufiks -ko [-ко] występuje też w nazwiskach ukraińskich i białoruskich. Zatem, występował na dawnych Kresach Polski. Nazwiskami ukraińskimi z tym sufiksem są nazwiska typu: Czako, Gajko, Kaśko, Poskrobko. Natomiast nazwiska białoruskie zakończone przyrostkiem -ko, to jedne z najczęściej spotykanych nazwisk: Aniśko, Chwiećko, Mojsiuszko, Panasko, Rećko. Przyrostek -ko pełnił też funkcję patronimiczną, to jest tworzenie przezwisk, nazwisk od nazwy osobowej ojca. Tak więc, przyrostek ten tworzył też pojęcie osoby mniejszej lub relację przynależności między ojcem i synem. Sufiks -ko w przezwiskach lub nazwiskach nie jest w zasadzie polskim sufiksem. Do języka polskiego nazwy zakończone na -ko [ oraz -o ] dostały się przez język ukraiński oraz białoruski. W języku ukraińskim format ten tworzył zdrobniałe formy imion, na przykład Pieczko – od imienia Piotr. Sufiks -ko uważany jest jako wariant polskiego przyrostka -ek. Widać jest to dobitnie w imieniu Krzys(z)tek oraz w imieniu Krzys(z)tko. Przyrostek -ek najczęściej występował w nazwach osobowych Małopolski a przyrostek -ko rozpowszechniony był na dawnych wschodnich ziemiach Polski. Można powiedzieć, że nazwiska z przyrostkiem -ko bardziej są pochodzenia ukraińskiego, białoruskiego niż polskiego. Zatem imiona, nazwiska i przezwiska zakończone sufiksem -ko w zasadzie pochodzą z terenów zamieszkałych przez Rusinów. Niemniej jednak w języku polskim, ukraińskim oraz białoruskim sufiks -ko ma utrwaloną pozycję w systemie słowotwórczym.

W takim razie nazwa osobowa Cieszko może być nazwiskiem odojcowskim [ patronimicznym ]: Cieszko to syn Ciesza [ imię Ciesz ], albo być mianem zdrobniałym, które z czasem przeszło w nazwisko, inaczej mówiąc nazwiskiem prostym, równym imieniu Cieszko.


Pozostaje ustalić co może znaczyć podstawa słowotwórcza Ciesz- nazwy osobowej Cieszko. W okresie staropolskim dość często spotykane było skrócone imiona powstałe od dwuczłonowych imion staropolskich [ słowiańskich i chrześcijańskich ], na przykład od imienia Bronisław mogły powstać dwa skrócone imiona, to jest imię Brosz i imię Sławek. Innymi przykładami są imiona: Warsz < Warcisław, Kasz < Kazimierz. Proces taki polegał na wymianie lub odłączeniu końcowych cząstek imion, często też na skróceniu oficjalnych pełnych form do dwu- lub jednosylabowych fragmentów imion. Następnym etapem było wzbogacanie ich o słowiańskie formanty, przeważnie – hipokorystyczne [ zdrobniające ]. W staropolszczyźnie formatami zdrobniającymi między innymi były cząstki -sz oraz -ch. Spółgłoska ‘sz’, od schyłku średniowiecza wymawiana jest twardo i raczej już nie była kojarzona z formami zdrobniałymi [ spieszczeniami ]. Zygmunt Gloger w Słowniku rzeczy starożytnych, który został wydany w Krakowie przez Wydawnictwo G. Gebethner i Spółka w roku 1896 na stronie 105 w rozdziale pt. Imiona polsko – słowiańskie tak pisze: „(…). Imiona te używane jeszcze przez kilka wieków po przyjęciu chrześcijaństwa, w XV stuleciu prawie wszystkie ustąpiły miejsca imionom cudzoziemskim i hebrajskim z wyjątkiem tylko kilkunastu zachowanych do naszych czasów. Naród tak dalece kochał się w formach zdrobniałych i skróconych swoich imion, iż używano takowych często w dokumentach z pominięciem ich formy głównej.”. Autor wśród licznej grupy imion wymienia na stronie 107 też imię Cieszymysł i tak o nim pisze: „Cieszymysł, 1136; Cieszym, 1228; Ciesz.”. Zatem, od złożonego dwuczłonowego imienia polsko – słowiańskiego powstały takie skrócone i zdrobniałe imiona jak Cieszym i Ciesz. Zatem, skrócone i zdrobniałe imię Ciesz mogło i zapewne stało się z czasem normalnym imieniem a o tym, że pochodziło ono od „głównego” imienia Cieszymysł nikt już nie pamiętał. W takim razie imię Cieszko wydaje się być wtórną i zdrobniałą formą imienia Ciesz na gruncie języka polskiego. Dodam, że mogły też istnieć inne staropolskie imiona, na przykład Cieszymir lub Ciechosław, od których mogło powstać skrócone imię Ciesz.
Biorąc pod uwagę znaczenie sufiksu -ko na gruncie języka Rusińskiego [ Białoruski i Ukraiński ] to miano Cieszko może mówić, iż jest ono odojcowską nazwą osobową i oznaczać pierwotnie syna Ciesza. Pozostańmy na gruncie języka Rusińskiego. W językach wschodniosłowiańskich istniało imię Ciszko, które jest ludową formą cerkiewnego imienia Tichon. Imię Cieszko może być obocznością imienia Ciszko?

Kubo, to tylko moje rozważania o ewentualnej etymologii nazwiska Cieszko. Raczej jest to moje subiektywne spojrzenie na genezę tego miana – robocza hipoteza. Bo jak pisał profesor Kazimierz Rymut „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych oraz kwerenda genealogiczna może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących nazwisko Cieszko.

Pozdrawiam – Roman.

[Gawroński_Zbigniew]

Mam inne pytanie dotyczące pochodzenia nazwisk - natury bardziej ogólnej.

... ... ... ... ... ...

Czy ta teoria może być prawdziwa?

Bez nazwiska ani rusz. Ja, widząc Kurpie i Inflanty natychmiast "widzę" Galindę, która wchodziła w obszar językowy bardzo podobny do Inflant. I może tak być, że nazwiska galindzkie/kurpiowskie niezgermanizowane są podobne do pierwotnych niezgermanizowanych nazwisk łotewskich i estońskich. Takich nazwisk jest całkiem sporo, nie wysypie ich z rękawa, ale pisałem już o tym na konkretnych przykładach wywoływanych do tablicy we wcześniejszych wątkach. To jest oczywiście hipoteza "w ciemno".

[Jerz_B]

Mam inne pytanie dotyczące pochodzenia nazwisk - natury bardziej ogólnej.

... ... ... ... ... ...

Czy ta teoria może być prawdziwa?

Bez nazwiska ani rusz. Ja, widząc Kurpie i Inflanty natychmiast "widzę" Galindę, która wchodziła w obszar językowy bardzo podobny do Inflant. I może tak być, że nazwiska galindzkie/kurpiowskie niezgermanizowane są podobne do pierwotnych niezgermanizowanych nazwisk łotewskich i estońskich. Takich nazwisk jest całkiem sporo, nie wysypie ich z rękawa, ale pisałem już o tym na konkretnych przykładach wywoływanych do tablicy we wcześniejszych wątkach. To jest oczywiście hipoteza "w ciemno".

Nazwisko to - Berk
Wieś - Parciaki
Szlachcic - Jan Berg (Berk) von Carmel
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Berg_zu_Carmel

Ale bardziej chodziło mi o to czy zdarzało się by nieślubne dzieci otrzymywały przydomki (lub nazwisko) po ojcu.

[Kuba_C]

Witaj Kubo!

Nazwisko Cieszko.

Dołożę swoje „trzy grosze” do rozważań nad ewentualną etymologią nazwiska Cieszko. Raczej będzie to moje spojrzenie na genezę tego nazwiska. Ponieważ nic nie napisałeś o historii tego nazwiska, na przykład gdzie, kiedy było używane, czy były inne formy graficzne tego miana, to moja informacja o tym mianie będzie oparta na ogólnych danych.

Moim zdaniem nazwa osobowa Cieszko jest derywatem, to jest mianem sufiksalnym, pochodnym, które zostało utworzone od rdzenia Ciesz- za pomocą przyrostka -ko [ Ciesz + ko = Cieszko; Ciesz-ko ].

Przy rozszyfrowaniu genezy nazwiska Cieszko nie bez znaczenia jest znaczenie jakie posiada format -ko, który występuje w tym mianie. Sufiks -ko w języku polskim tworzy zdrobnienia rzeczowników rodzaju nijakiego; na przykład szkiełko, pudełko, lusterko, uszko. Zatem, przyrostek ten tworzy nazwy rzeczy [ przedmiotów ] mniejszych od nazwy podstawowej. Poza tym przyrostek -ko tworzy derywaty [ pochodne ] od imion [ rzadko ]. Przykładem niech będą imiona: Jaśko < Jaś < Jan; Ignaśko < Ignaś < Ignacy; Staśko < Staś < Stanisław; Bolko < Bolesław [ od dwuczłonowego, słowiańskiego imienia Bolesław ]; Janko < Jan. Tak więc, tworzy on też zdrobnienia imion. W przypadku zdrobnionego imienia Bolko przyrostek -ko w imieniu tym jest wynikiem latynizacji [ wpływu łaciny ] albo [ w innych wypadkach ] – wpływów Kresów Wschodnich. W Polsce jedynym oficjalnym imieniem z przyrostkiem -ko jest Mieszko [ współcześnie jest ponad 900 nosicieli tego miana ]. Etymologia [ pochodzenie ] tego imienia nie jest pewna.
Sufiks -ko [-ко] występuje też w nazwiskach ukraińskich i białoruskich. Zatem, występował na dawnych Kresach Polski. Nazwiskami ukraińskimi z tym sufiksem są nazwiska typu: Czako, Gajko, Kaśko, Poskrobko. Natomiast nazwiska białoruskie zakończone przyrostkiem -ko, to jedne z najczęściej spotykanych nazwisk: Aniśko, Chwiećko, Mojsiuszko, Panasko, Rećko. Przyrostek -ko pełnił też funkcję patronimiczną, to jest tworzenie przezwisk, nazwisk od nazwy osobowej ojca. Tak więc, przyrostek ten tworzył też pojęcie osoby mniejszej lub relację przynależności między ojcem i synem. Sufiks -ko w przezwiskach lub nazwiskach nie jest w zasadzie polskim sufiksem. Do języka polskiego nazwy zakończone na -ko [ oraz -o ] dostały się przez język ukraiński oraz białoruski. W języku ukraińskim format ten tworzył zdrobniałe formy imion, na przykład Pieczko – od imienia Piotr. Sufiks -ko uważany jest jako wariant polskiego przyrostka -ek. Widać jest to dobitnie w imieniu Krzys(z)tek oraz w imieniu Krzys(z)tko. Przyrostek -ek najczęściej występował w nazwach osobowych Małopolski a przyrostek -ko rozpowszechniony był na dawnych wschodnich ziemiach Polski. Można powiedzieć, że nazwiska z przyrostkiem -ko bardziej są pochodzenia ukraińskiego, białoruskiego niż polskiego. Zatem imiona, nazwiska i przezwiska zakończone sufiksem -ko w zasadzie pochodzą z terenów zamieszkałych przez Rusinów. Niemniej jednak w języku polskim, ukraińskim oraz białoruskim sufiks -ko ma utrwaloną pozycję w systemie słowotwórczym.

W takim razie nazwa osobowa Cieszko może być nazwiskiem odojcowskim [ patronimicznym ]: Cieszko to syn Ciesza [ imię Ciesz ], albo być mianem zdrobniałym, które z czasem przeszło w nazwisko, inaczej mówiąc nazwiskiem prostym, równym imieniu Cieszko.


Pozostaje ustalić co może znaczyć podstawa słowotwórcza Ciesz- nazwy osobowej Cieszko. W okresie staropolskim dość często spotykane było skrócone imiona powstałe od dwuczłonowych imion staropolskich [ słowiańskich i chrześcijańskich ], na przykład od imienia Bronisław mogły powstać dwa skrócone imiona, to jest imię Brosz i imię Sławek. Innymi przykładami są imiona: Warsz < Warcisław, Kasz < Kazimierz. Proces taki polegał na wymianie lub odłączeniu końcowych cząstek imion, często też na skróceniu oficjalnych pełnych form do dwu- lub jednosylabowych fragmentów imion. Następnym etapem było wzbogacanie ich o słowiańskie formanty, przeważnie – hipokorystyczne [ zdrobniające ]. W staropolszczyźnie formatami zdrobniającymi między innymi były cząstki -sz oraz -ch. Spółgłoska ‘sz’, od schyłku średniowiecza wymawiana jest twardo i raczej już nie była kojarzona z formami zdrobniałymi [ spieszczeniami ]. Zygmunt Gloger w Słowniku rzeczy starożytnych, który został wydany w Krakowie przez Wydawnictwo G. Gebethner i Spółka w roku 1896 na stronie 105 w rozdziale pt. Imiona polsko – słowiańskie tak pisze: „(…). Imiona te używane jeszcze przez kilka wieków po przyjęciu chrześcijaństwa, w XV stuleciu prawie wszystkie ustąpiły miejsca imionom cudzoziemskim i hebrajskim z wyjątkiem tylko kilkunastu zachowanych do naszych czasów. Naród tak dalece kochał się w formach zdrobniałych i skróconych swoich imion, iż używano takowych często w dokumentach z pominięciem ich formy głównej.”. Autor wśród licznej grupy imion wymienia na stronie 107 też imię Cieszymysł i tak o nim pisze: „Cieszymysł, 1136; Cieszym, 1228; Ciesz.”. Zatem, od złożonego dwuczłonowego imienia polsko – słowiańskiego powstały takie skrócone i zdrobniałe imiona jak Cieszym i Ciesz. Zatem, skrócone i zdrobniałe imię Ciesz mogło i zapewne stało się z czasem normalnym imieniem a o tym, że pochodziło ono od „głównego” imienia Cieszymysł nikt już nie pamiętał. W takim razie imię Cieszko wydaje się być wtórną i zdrobniałą formą imienia Ciesz na gruncie języka polskiego. Dodam, że mogły też istnieć inne staropolskie imiona, na przykład Cieszymir lub Ciechosław, od których mogło powstać skrócone imię Ciesz.
Biorąc pod uwagę znaczenie sufiksu -ko na gruncie języka Rusińskiego [ Białoruski i Ukraiński ] to miano Cieszko może mówić, iż jest ono odojcowską nazwą osobową i oznaczać pierwotnie syna Ciesza. Pozostańmy na gruncie języka Rusińskiego. W językach wschodniosłowiańskich istniało imię Ciszko, które jest ludową formą cerkiewnego imienia Tichon. Imię Cieszko może być obocznością imienia Ciszko?

Kubo, to tylko moje rozważania o ewentualnej etymologii nazwiska Cieszko. Raczej jest to moje subiektywne spojrzenie na genezę tego miana – robocza hipoteza. Bo jak pisał profesor Kazimierz Rymut „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. W mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych oraz kwerenda genealogiczna może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących nazwisko Cieszko.

Pozdrawiam – Roman.

Dziękuje za wyczerpująca odpowiedź.Niestety nie mam za dużych informacji o historii mojego nazwiska.Wiem jedynie do 4 pokoleń wstecz moi przodkowie mieszkali w Lublinie. Dawniej przeglądałem księgi metrykalne.
Z ksiąg dowiedziałem się że dużo osób o nazwisku Cieszko mieszkało w okolicy Firleja. Najprawdopodobniej mieszkali tam moi przodkowie ponieważ do dziś w tamtych okolicach mam dalszą rodzinę.

[Burczy_Piotr]

Dzień dobry,

Prośba do ewentualnych posiadaczy publikacji K. Rymuta, pt. "Nazwiska Polaków: słownik historyczno-etymologiczny" (tom. I, A-K).

Będę ogromnie wdzięczny za sprawdzenie w powyższym słowniku nazwisk "Długosz" oraz "Długomił", a super wdzięczny za zdjęcie/skan/przepisanie treści dla tych dwóch haseł i numer strony na której się znajdują. Biblioteki cyfrowe posiadają tę publikację, ale pod dostępem zastrzeżonym. Cena na allegro nie na moją kieszeń, a wyprawa do większej biblioteki gryzie się póki co z innymi obowiązkami

Oczywiście powyższe nazwiska bez problemu mogę znaleźć wraz z ich etymologią w sieci - ale niestety bez źródła przedstawionych tam wyjaśnień - a zależy mi właśnie na takim "literackim" podparciu.

Z góry dziękuję!