genealodzy.pl

W nazwie miejscowosci Turbia [kolo Stalowej Woli] mamy bardzo istotna informacje. Wg ks. dr W.Gaja-Piotrowskiego slowo "turbia" oznacza matecznik, ostoje tura i Turbia powstala tam, gdzie kiedys mozna bylo spotkac tura, zaliczanego razem z zubrem do najcenniejszych zwierzat lownych w rejonie Dolnego Sanu.
Ks. dr W.Gaj-Piotrowski w ksiazce "Krolewski zamek w Przyszowie" pisze, ze krol Wladyslaw Jagiello w zimie 1410 roku urzadzil dwukrotnie łowy w Przyszowie [kolo Niska], a jedne z nich zrelacjonowal Dlugosz w nastepujacych slowach;
"W poniedzialek po drugiej niedzieli W.Postu [17.II.1410] udal sie Wladyslaw,
krol polski, z Sandomierza do Przyszowa, gdzie powtornie oddal sie polowaniu.
Zlowil wtedy duzo zwierzyny: zubrow i lesnych osłow, ktore w polskim jezyku
nazywaja sie łoszy [łosie]. Napelniwszy miesem piecdziesiat beczek, splawil
je rzeka do Plocka dla przechowania na przyszla wyprawe wojenna".

Z tego opisu wynika, ze w Puszczy Sandomierskiej nie bylo juz turow w 1410 r.. Ale pozostaly nazwiska, ktore powstaly w czasach kiedy jeszcze w Puszczy byl tur, takie jak; Tur, Turek [czyli syn Tura], Turbak, Turbiarz, Turasz, do dzis wystepujace w rejonie Dolnego Sanu.

W rejonie Charzewic - sasiedniej wiosce dla Turbi a obecnie dzielnicy Stalowej Woli, przypadkowo w 1932 odkryto 3 kurhany, ktore archeolog Jan Paluch ciekawie opisal tutaj;
http://janusz-paluch.pl/news/53/56/ZARY ... ADOWA.html

Dla mnie groty oszczepow i grot dzirytu z zadziorem wskazuja, ze uzywano je do polowan na "grubego zwierza" = tura, pomiedzy 100 i 200 r. n.e.. Polujacy pochowani w kurhanach na pewno byli znaczacymi osobami w okolicy i chyba pochodzili z tej samej rodziny.
Napis na dzirycie inkrustowany srebrem, ktory Marcyan Śmiszko [znany archeolog, majacy w dorobku kilka rozpraw archeologicznych] odczytał jako pięć zgłosek w następującym porządku: KRLUS, przy przyjeciu, ze dwie litery "L" i "U", to faktycznie nieprawidlowo odczytana litera "U", ktora "rozplynela sie " w wyniku wysokiej temperatury stosu palnego, daje rewelacyjna informacje - wlasciciel bogatego dzirytu nazywal sie ...KRUS !!.

Przyjmuje, ze KRUS to slowo celtycko-dackie, gdyz wedlug historykow angielskich, Dakowie pozwolili Celtom na przelomie starej i nowej ery eksploatowac rudy roznych metali na ich ziemiach, w zamian za oplaty w postaci zlota, srebra a takze mieczy i broni z zelaza.

To wlasnie od slowa "krus" = obecnie kruszec, mamy w Polsce takie nazwiska jak Krus, Krusz, Kruszec.
Nazwisko Kruszec zachowalo sie w rejonie bylego woj. tarnobrzeskiego [w 1990 r. 6 osob], a nazwisko Krus najczęściej występowalo w 2002 r. w pow,: 1.Lubliniec (130 osob), 2.Tarnowskie Góry (52) . 3.Piekary Śląskie (20)
Nazwiska Krus i Krus [z lodeczka nad "s"] wystepuja takze w Slowacji.

Kim mogl byc dostojnik/mysliwy o gorniczym nazwisku Krus/Kruszec, za zycia wlasciciel dzirytu ?
Pochowani w charzewickich kurhanach zostali Celto-Dakowie ktorzy uciekli przed rzymska niewola . Chyba byla to rodzina majaca jedna z kopaln srebra, dlatego nie obca byla im obrobka srebra.

Inni czlonkowie tej rodziny mogli powedrowac w rejon Tarnowskich Gor, gdzie badania archeologiczne dowodzą, że rudy ołowiu i srebra były wydobywane na tym terenie już około III-IV wieku n.e.;
http://unesco.tarnowskiegory.pl/unesco/historia/

Zatem zapis nazwiska Krus na dzirycie z Charzewic, moze byc jednym z pierwszych zapisow nazwiska na terenie Polski.

Dlaczego Celto-Dakowie, dla wielu to nasi praojcowie, przybyli na tereny Polski?

Dwaj cesarze Domitian [81-96 r. n. e.] i Trajan [98 - 117 r. n.e.] prowadzili wojny z Dakami, aby wlaczyc bogate ziemie Dakow do Imperium Rzymskiego. Podczas walk z Domitianem zaslynal dowodca wojsk dackich Diurpaneus, ktoremu krol Duras przekazal w 87 r. krolestwo.
Diurpaneus po przejeciu wladzy przyjal nazwanie Decebalus/Decebal czyli Dec[Dak] Potezny [w jezyku polskim mamy slowo "bal"!! czyli potezny, wielki ..kloc drzewa].

Cesarz Trajan przygotowal sie bardzo dobrze do wojny z Decebalem i pokonal go w 106 r, Decebal aby nie dostac sie do niewoli, popelnil samobojstwo przecinajac tetnice na szyji;
https://en.wikipedia.org/wiki/Decebalus ... uicide.jpg

Trajan zagarnal wszystkie kopalnie zlota i srebra Dakow/Decow, zburzyl ich stolice , uprowadzil do Rzymu ok. 50 tys. niewolnikow i wywiozl 100 ton zlota, 500 ton srebra oraz 700 milionow denarow wzbogacajac skarbiec Imperium [skarb Decow ukryty byl w sztolni po rzeka, a wskazal go Rzymianom Bicilis, najblizszy przyjaciel Decebala ].

Na zalaczonej mapie kolorem zoltym oznaczono rejon gdzie byly dackie kopalnie zlota i srebra oraz rejon zamieszkaly przez slowianskie plemie Iazyges = Jazykotow, ktorzy wspierali Decow w walce z Rzymem i z Decami przeszli na obecne tereny Polski;
https://en.wikipedia.org/wiki/Free_Daci ... 71_AD).svg
http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/dec.html
http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/jaskot.html

Kto nie zostal zabity lub pojmany w niewole musial uciekac jak najdalej od Imperium Rzymskiego.

Dostojnicy Celto-Daccy pochowani w kurchanach w Charzewicach prawdopodobnie posiadali duze lodzie lub statek rzeczny.
Jan Dlugosz w "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis" (1470-1480) pisze, ze Jastkowice w tym okresie "leza nad duzym jeziorem przez ktore przeplywa rzeka San plodna w ryby", a na drugim brzegu tego jeziora lezaly Charzewice.
Z duzym prawdopodobienstwem nalezy sadzic, ze przybyli w te strony Dakowie budowali lodzie lub rzeczne statki wioslowe, znane im z Dunaju. Lodzie te mogly byc podobne do staku typu "liburna" znanego z kolumny cesarza Trajana poswieconej wojnie z Dakami;
https://en.wikipedia.org/wiki/Liburna#/ ... _LVIII.jpg

Statki rzymskie na poziomie wody mialy tarany [w postaci delfina], ale przednia belka statku nad taranem mogla miec ozdobne zakonczenie, co widac tutaj;
https://en.wikipedia.org/wiki/Liburna#/ ... anship.jpg

Takim zakonczeniem belki statku wioslowego plywajacego po Sanie, a nalezacego do dostojnika dackiego z Charzewic mogla byc .... glowa tura.

W Radymnie w 1826 r. z Sanu wyciagnieto srebrna "glowe byka" i ponizej podaje link do ciekawej informacji archeologa dr Tomasza Bochnaka o tym zdarzeniu;
http://www.academia.edu/1563585/Srebrna ... w_Radymnie

Rogi "byka" z Radymna sa zakonczone kulami - wcale sie nie dziwie. Wg "chodzenia z turoniem" we wsiach nad Dolnym Sanem, bodzenie dziewczyny turoniem, mialo jej przyniesc szczescie.
Zygmunt Gloger w swojej "Encyklopedii staropolskiej" pisze; "Był niegdyś zwyczaj zapustny chodzenia po domach ze schwytanym młodym turem czyli turuniem lub chłopcem przebranym za tura."
Nic dziewczynom sie nie stalo , jesli chlopiec byl przebrany za tura, ale mlody byczek bez zabezpieczenia ostrych rogow mogl powaznie poturbowc [ chyba to od....tura] dziewczyny.

Dlatego dla bezpieczenstwa, na staku zabezpieczono rogi kulami.

Taki statek mogl dotrzec w gore Sanu z rejonu Charzewic z roznych powodow - n.p. rodzinnych, wymiany nadwyzek miesa lub ryb na inne towary, moze zelaznych wyrobow z dymarek swietokrzyskich ?? ale San byl kiedys nieprzewidywalna rzeka.
Zmyl wies Zaosice, wyprostowal swoj bieg i zniklo jezioro w Jastkowicach, zmienil tez swoje ujscie do Wisly.
W rejonie Radymna moglo dojsc do gwaltownej powodzi, statek zostal zatopiony i zamulony, a gdy San ponownie zmienil bieg, przypadkowo odkryto pozostalosci tego statku w postaci "glowy byka".

Pozdrawiam - Wladyslaw

Witam, szukam informacji na temat nazwiska Goc,

pozdrawiam Patryk

...od zdrobnienia imienia męskiego Gӧtz [o umlaut], które funkcjonuje w kilkudziesięciu wariantach we wszystkich językach północnej europy, a które pochodzi od 26 imion męskich podstawowych: Giotto, Gjord, Goddfree, Goddfrey, Godefrei, Godefroi, Godfred, Godfree, Godfreid, Godfrid, Godfrith, Godfry, Godfryd, Godofredo, Godoired, Godrey, Gofraidh, Gofred, Gofredo, Gofreid, Gofrid, Gofried, Gofryd, Gorry, Gothfraidh, Gottfrid. Ponadto od nie mniejszej podobnej listy takichże imion w wesji zanglicyzowanej: Giotto, Gjord, Goddfree, Goddfrey, Godefrei, Godefroi, Godfred, Godfree, Godfreid, Godfrid, Godfrith, Godfry, Godfryd, Godofredo, Godoired, Godrey, Gofraidh, Gofred, Gofredo, Gofreid, Gofrid, Gofried, Gofryd, Gorry, Gothfraidh i Gottfrid.

Polskimi odpowiednikami tych imion są Bogomir, Fred i Gotfryd. Etymologia: Bóg + pokój (gud + frid). Pierwszy element ma korzenie staroszwedzkie, starosaksońskie, starowysokoniemieckie i staroangielskie. Natomiast element frid ma korzenie: gockie, starofryzyjskie, staroangielskie.

Proszę o wyjaśnienie pochodzenia nazwiska Paliwoda. Posiadam takie nazwisko wśród moich przodków i jestem ciekaw skąd ten oksymoron. Proszę o pomoc osoby obeznane w temacie.
Zbyszek

Było niedawno. Paliwoda, Palimąka i podobne. Pan Roman bardzo obszernie je wywiódł. (Niedawno = mniej niż 2 lata. )

Pan Roman pisał o nazwiskach Babrzymąka i Palichleb jako przezwiska dla piekarza. Wyjaśnienia nazwiska Paliwoda w forumowej wyszukiwarce nie znalazłem, dlatego podtrzymuję pytanie.

Witaj Zbyszku!

Nazwisko Paliwoda.

Moim zdaniem urzędowe [ dziedziczne ] nazwisko Paliwoda powstało od przezwiska Paliwoda a ono od apelatywu złożonego paliwoda [ palić + woda ]. W takim razie można powiedzieć, iż jest to nazwisko utworzone na wzór apelatywów [ przezwisk ] złożonych. O znaczeniu napisze trochę później.
W takim razie pierwsza osoba, którą nazwano [ przezwano ] Paliwoda z dużą dozą prawdopodobieństwa mogła utracić swoje prawdziwe nazwisko, oczywiście jeśli takowe posiadała. Nie ma w tym nic nadzwyczajnego. Skoro ktoś w określonym społeczeństwie, grupie osób, był znany pod tym mianem, to ta nazwa osobowa tak przylgnęła do tej osoby, że wszyscy znali ją już tylko pod tym przezwiskiem. Jeśli osoba o przezwisku Paliwoda przekazała to miano swoim dzieciom a one swoim to to przezwisko stało się dziedzicznym nazwiskiem.
Apelatyw gwarowy paliwoda w zasadzie znaczy: łgarz, kłamca, blagier. Biorąc pod uwagę znaczenie jakie niósł ten apelatyw, zaliczyć go można do apelatywów motywowanych cechami moralnymi. Skoro ktoś został nazwany, przezwany Paliwodą to zapewne miał przywary, które pozwalały innym nazywać go w ten sposób.


Słownik języka polskiego pod redakcją Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego, tak zwany Słownik Warszawski, w tomie 4 wydanym w Warszawie w roku 1901 na stronie 20 pod hasłem Paliwoda mówi:
1. Łgarz, kłamca, błagier, który niczym nie zrażając ś., niestworzone rzeczy za prawdę podaje,
2. Trzpiot, wietrznik, sowizdrzał, postrzeleniec, narwaniec, raptus, szalona pałka, szaleniec, zawadjak, pędziwiatr, wartogłów, świstak, niestatek (…),
3. Włóczęga, awanturnik, marnotrawca.


Może ktoś coś jeszcze doda o innym znaczeniu nazwiska Paliwoda?

Pozdrawiam – Roman.

Witam. Czy jest ktoś w stanie powiedzieć coś o pochodzeniu nazwiska - Kujszczyk? Będę wdzięczny za wyjaśnienie.
Z góry dziekuje. Pozdrawiam.

Karol

kaka111 pisze:Witam. Czy jest ktoś w stanie powiedzieć coś o pochodzeniu nazwiska - Kujszczyk? Będę wdzięczny za wyjaśnienie.
Z góry dziekuje. Pozdrawiam.

Karol

Witam,

bardzo ciekawe nazwisko ktore powstalo przed narodzeniem Chrystusa !!.

Wg prof K. Rymuta nalezy do grupy nazwisk pochodzących od podstawy kuj-, porownaj prasłowiańskie kujati ‘utyskiwać’, kuć, kuję.
http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44&sub=811

Wg mnie Kujszczyk, to dawny kowal kujacy podkowy i specjalista od podkuwania koni.
To rzadkie nazwisko najczesciej wystepuje w bylych woj. kieleckim i tarnobrzeskim.

Rozwine moja hipoteze w nastepnym poscie, wiec zagladaj do Forum.

Serdecznie pozdrawiam,
Wladyslaw

Gawroński_Zbigniew pisze:Aprias/Apries i kilkanaście oboczności to starocerkiewnosłowiańskie imię chrzcielne od ormiańskiego imienia: (Ապրես) = zuch/junak", albo od bardzo podobnego: (կապրեն) - życzeniowego imienia = "obyś żył/będziesz żył". Imiona te są obecne w tradycji wschodniej od samego chrztu Gruzji i Armenii.

"I to by było na tyle!"

Podziękowania, przepraszam że z "poślizgiem" ale dłuższy czas nie zaglądałem na forum.

Wladyslaw_Moskal pisze:

kaka111 pisze:Witam. Czy jest ktoś w stanie powiedzieć coś o pochodzeniu nazwiska - Kujszczyk? Będę wdzięczny za wyjaśnienie.
Z góry dziekuje. Pozdrawiam.
Karol

Witam,
bardzo ciekawe nazwisko ktore powstalo przed narodzeniem Chrystusa !!.
Wg prof K. Rymuta nalezy do grupy nazwisk pochodzących od podstawy kuj-, porownaj prasłowiańskie kujati ‘utyskiwać’, kuć, kuję.
http://www.stankiewicze.com/index.php?kat=44&sub=811
Wg mnie Kujszczyk, to dawny kowal kujacy podkowy i specjalista od podkuwania koni.
To rzadkie nazwisko najczesciej wystepuje w bylych woj. kieleckim i tarnobrzeskim.
Rozwine moja hipoteze w nastepnym poscie, wiec zagladaj do Forum.
Serdecznie pozdrawiam,
Wladyslaw

Karolu,

Na Twoje pytanie mam dluzsza odpowiedz - moze zainteresuje tez innych.

Nazwisko Kujś, ktore juz zaniklo w Polsce [to wg prf.K.Rymuta] jest nazwiskiem ojca Kujszczyka. Musial byc taki okres czasu kiedy nazwisko ojca i syna istnialy obok siebie w tej samej osadzie. Nazwiska Kujś i Kujszczak [ ostatnia osoba o tym nazwisku zmarla pomiedzy 1990 i 2002 r.] zanikly, pozostalo juz rzadkie nazwisko Kujszczyk.

Moja hipoteza, ze nazwisko Kujszczyk powstalo przed narodzeniem Chrystusa, zaklada, ze pochodzisz z okolic Sandomierza-Tarnobrzegu.

Dzisiaj obserwujemy, jak Polacy wyjezdzaja na Zachod szukajac lepszych warunkow do zycia, tak samo bylo wsrod naszej, rodzimej ludnosci kultury luzyckiej, od 700 r. p.n.e.;
http://www.archeologia-sandomierz.pl/?s ... hronologia

Najblizej byly tereny zajmowane przez Celtow, mowiacych jezykiem galijskim [nie germanskim !], bardzo zblizonym do praslowianskiego, a na niektorych obszarach obecnej Polski jezykiem bedacym mieszanina galijskiego i praslowianskiego, jak to widac na zalaczonej mapie;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Celtowie# ... :Celts.svg

Jezyk nie byl problemem wiec, grupki odwaznych mlodziencow wsiadalo na konie i...wiooo ! do wymarzonej krainy.
Ponizej przytocze link, gdzie ktos z Polski porownuje j.celtycki do j.germanskiego, wiec pozwalam sobie przypomniec celtycko/slowanskie komendy wydawane koniom przez moich polskich dziadkow i pradziadow;
"wio"- do przodu, "prr"- stoj; "hejta" - w prawo, "wiśta" - w lewo.

Pozniej , juz nie tak mlodzi wracali, z zonami, baa .. czasem z rodzinami zon, umiejacymi uzywac kola garncarskiego, szukac rudy zelaza, wytapiac z rudy zelazo, kuc z zelaza osie do wozow, obrecze na kola wozow, wedzidla do kierowania konmi, ..... kuc podkowy i podkuwac konie [to pomysl Celtow!!].
Wg danych archeologicznych z Blonia kolo Sandomierza mozna przypuszczac, ze nazwisko Kujś moglo przywedrowac z Celtami do Polski w okresie latenskim - ok 100 lat przed nowa era, a wtedy Celtowie juz uzywali nazwisk - krol Celtow Vercingetorix [-rix = krol].

Wiekszosc historykow podkresla pokojowy przebieg wymiany ludnosci w obrebie wplywow celtyckich i wtedy zaczely sie juz trwale wedrowki z terenow obecnie Polskich na poludnie i z poludnia przez przelecze karpackie na polnoc mieszanej ludnosci luzycko-celtyckiej.

Profesor Sylwester Czopek w ksiazce - "Cmentarzysko ciałopalne z przełomu epok brązu i żelaza w Pysznicy", pisze ze najmlodszymi grobami na tym cmentarzysku byly 2 groby z przedmiotami zelaznymi. Oznacza to, ze na swiete miejsce cmentarzyska przyjeto tych zmarlych jako swoich, ale zaraz po tym zmiana zwyczaju pogrzebowego spowodowala zaprzestania chowania zmarlych w popielnicach.
Cmentarzysko w Pysznicy kolo Stalowej Woli istnialo okolo 800 lat, w tym samym czasie kiedy zbudowano Biskupin oraz Rzym.

Prawda jest, ze Imperium Rzymskie mialo najlepszy w tamtejszym swiecie wywiad - przed kazda planowana operacja wojenna, legiony wysylaly zwiadowcow w postaci odpowiednio uposazonych kupcow wedryjacych po zakup zywnosci, skor, itp, nie tylko w obszar planowanych dzialan, ale daleko poza ten obszar, aby rozpoznac stan zaopatrzenia i nastrojow ludnosci w rejonie planowanym do podboju..

Kim byli Celtowie?

Pierwsi zetkneli sie Grecy z ludnoscia mowiaca j. galijskim i nazwali ja "Keltoi" czyli barbarzynscy ludzie kryjacy sie na wyspach=polanach w lasach zalegajacych ziemie lezace na polnoc od Grecji.
Byli barbarzyncami, bo Grecy zetkneli sie z plemieniem ktore w czasie bitwy wznosilo okrzyki "bar ! ,bar !", czli - walcz, walcz, lub - bij, bij - a "bariti" - to praslowianskie/galijskie "walczyc".

Angielskie zrodla historyczne mowia o okolo 200 plemionach celtyckich.
Wiecej o Celtach, naszych pradziadach jest tutaj;
https://pl.wikipedia.org/wiki/Celtowie

Anglicy podkreslaja, ze Celtowie mieli dwoch wrogow, Imperium Rzymskie i Germanow, ktorzy mieli niewielkie siedziby u nasady Polwyspu Jutlandzkiego.
Juliusz Cezar powiekszajac Imperium prowadzil wojny z Zachodnimi Celtami w latach 58 - 52 p.n.e. Najpierw wkroczl na ich terytorium aby uchronic Celtow/Galow przed Germanami, a pozniej z Germanami dokonal rzezi 40 plemion celtycko/galijskich. Zginelo okolo 300 tys Celtow, pare tysiecy uprowadzil jako niewolnikow do Rzymu;
http://www.starozytny-rzym.info/wojny-galia.html

Tak wygladala ta okrutna wojna;
http://tojuzbylo.pl/wiadomosc/wercynget ... dboj-galii

Tutaj jest krotki film z poddania sie Vercingetorixa Cezarowi, prosze zwrocic uwage na muzyke, to zegnajace krola celtyckie dudy, jego naszyjnik i tatuaze;
https://www.youtube.com/watch?v=xRepffNLHQ0

Podboj Zachodnich Celtow przez Cezara spowodowal wedrowke plemion germanskich na poludnie w opuszczone rejony przez Celto/Galow.

Duzym cetrum celtyckim na terenach polskich byl rejon Sandomierza, swiadczy o tym wielokulturowe cmentarzysko w Bloniu kolo Koprzywnicy, pow.Sandomierz odkryte w 1928-1930 r.
Opisal je mgr Rudolf Jamka, po wojnie profesor archeologii UJ.
Na przebadanych 230 grobow, az 180 grobow popielnicowych bylo z okresu latenskiego. W grobach znaleziona 10 mieczy pogietych rytalnie, 55 ostrzy oszczepow, 30 nozy prostych i sierpowatych oraz bardzo duzo przedmiotow zelaznych pokrytych bardzo gruba warstwa rdzy. Przedmiotow brazowych i szklanych bylo o wiele mniej niz zelaznych.

Jeden z grobow zawieral tylko popiol, bez zadnych szczatkow, byl to grob zastepczy. Kenotafia, czyli groby zastępcze, jest zjawiskiem dość powszechnym na cmentarzyskach celtyckich. Były to zastepcze mogiły tych, co zginęli z dala od swoich [lub zmarli w niewoli], co, do których istniała obawa, ze nie urządzono im właściwego pogrzebu, zabezpieczającego miejsce w zaświatach.
https://histmag.org/Zwyczaje-pogrzebowe-Celtow-884

Ciekawa informacja z centrum miasta Sandomierz;
http://www.archeologia-sandomierz.pl/?s ... _wojownika

Wiecej o rejonie Sandomierza napisze pozniej.

Nieco pozniej, na przelomie starej i nowej ery obszar Kalisza staje sie ważnym celtyckim centrum gospodarczym i politycznym. Najciekawszą, archeologiczna cechą osadnictwa celtyckiego w rejonie Kalisza jest to, ze odkryto je jako drugie centrum produkcji specjalnego rodzaju monet celtyckich po Rousse w Bułgarii.

Takze na przelomie starej i nowej ery, nastepuje zjednoczenie wschodnich plemion celtyckich z Dakami mowiacymi jezykiem bardzo bliskim Slowianom.
Ale dalej wrogami Celto/Dakow bylo Imperium Rzymskie i Germanie, o wojnie cesarza Trajana z krolem Decebalem oraz smierci Decebala w 106 r n.e. wspomnialem w moim poscie "Archeologiczna dokumentacja nazwiska Krus" z 23.01.2018, Pochodzenie nazwisk (cz.9) str.56.

Serdecznie pozdrawiam - Wladyslaw

Witam Władysławie!

Nie wiem jak podziękować Panu za tak rozwiniętą hipotezę na temat mojego nazwiska. Naprawdę serdecznie dziękuję.

To co Pan przedstawił jest dla mnie miłym zaskoczeniem - bardzo ciekawa hipoteza no i dowiedziałem się wielu rzeczy... wstyd się przyznać, że nie słyszałem o tych archeologicznych odkryciach w okolicy Sandomierza. Mieszkam zaledwie 30km od tego pięknego miasta. Jak to mówią: "Cudze chwalicie, swego nie znacie"

W mojej okolicy w promieniu 10 kilometrów mieszka 4 rodziny o nazwisku Kujszczyk. Osobiście uważam, że wszyscy pochodzimy od jednego przodka, jednak nie znalazłem na to żadnych dowodów.
Z jedną z tych rodzin mam dobry kontakt i oni słyszeli, że nie stąd pochodzą tylko ze Śląska - jednak też nie jest to pewne.
Ciekawe jest to, że Celtowie początkowo (Z tego co wyczytałem na Wikipedii) dotarli właśnie na tereny Dolnego i Górnego Śląska.

Jeszcze raz bardzo Panu dziękuję.

Pozdrawiam
Karol Kujszczyk

kaka111 pisze: W mojej okolicy w promieniu 10 kilometrów mieszka 4 rodziny o nazwisku Kujszczyk. Osobiście uważam, że wszyscy pochodzimy od jednego przodka, jednak nie znalazłem na to żadnych dowodów.
Z jedną z tych rodzin mam dobry kontakt i oni słyszeli, że nie stąd pochodzą tylko ze Śląska - jednak też nie jest to pewne.
Ciekawe jest to, że Celtowie początkowo (Z tego co wyczytałem na Wikipedii) dotarli właśnie na tereny Dolnego i Górnego Śląska.
Jeszcze raz bardzo Panu dziękuję.
Pozdrawiam
Karol Kujszczyk

Witam,

zgadzam sie, ze w rejonie Sandomierza/Tarnobrzegu mozna zalozyc, ze wszyscy Kujszczykowie pochodza od jednego protoplasty.

Nie mozna wykluczyc wczesniejszych powiazan z poludniowa Polska, ponizej podaje linki o rozmieszczeniu nazwiska w Polsce.

Po wpisaniu nazwiska, ukaza sie dane o rozmieszczeniu nazwiska w 1990 r;
http://www.herby.com.pl/indexslo.html
Mapa dla 2002 r. ma blad - jest niemozliwe, aby w ciagu 12 lat wymarli wszyscy Kujszczykowie w rejonie Tarnobrzegu;
http://www.moikrewni.pl/mapa/kompletny/kujszczyk.html

Wedlug mniemania dawnych Grekow i Rzymian, wieki temu wszyscy nasi praojcowie byli Celtami, czyli "barbarzyncami osiadlymi na lesnych polanach".

Wiecej informacji o naszych praojcach;
http://www.archeo.uw.edu.pl/swarch/Swia ... 49-283.pdf
http://kopcekrakowskie.blogspot.ca/p/mo.html

Postaram sie napisac o innych nazwiskach na Forum, potwierdzajacych zainteresowanie Celtow urodzajna Ziemia Sandomierska.

Pozdrawiam , do zobaczenia na Forum - Wladyslaw

Witaj Karolu!

Rozważania o pochodzeniu nazwiska Kujszczyk.

Pan Władysław Moskal przywołał etymologię nazwiska Kujszczyk profesora Kazimierza Rymuta, którą zawarł on w swoim opracowaniu pt. Nazwiska Polaków. Słownik historyczno – etymologiczny; Instytut Języka Polskiego PAN; Kraków 1999. Profesor twierdził, że nazwisko to znajduje się „w grupie nazwisk pochodzących od podstawy kuj-, por. prasłowiańskie kujati ‘utyskiwać’, kuć, kuję.”. Pan Władysław napisał też, iż jego zdaniem „Kujszczyk, to dawny kowal kujacy podkowy i specjalista od podkuwania koni.”. Osobiście nie wykluczam, żadnej z możliwych etymologii przedmiotowego nazwiska. Bo jak pisał profesor Kazimierz Rymut „By w sposób prawidłowy podać genezę konkretnego nazwiska, trzeba by śledzić historię danej rodziny. Tak samo brzmiące dzisiejsze nazwiska dwu rodzin mogą mieć bowiem dwie różne genezy”. Natomiast, profesor Aleksander Brückner wielokrotnie pisał, że „my dziś nie rozumiemy znaczenia różnych słów używanych dawniej”. Zaproponuję Ci moje spojrzenie na etymologię nazwiska Kujszczyk. Będzie to robocza hipoteza, którą oparłem na moich przemyśleniach i ogólnych informacjach, w tym o słowotwórstwie.

Zacznę od rozłożenia nazwiska Kujszczyk na elementy składowe, które moim zdaniem mogą rzucić trochę światła na to jak mogło dojść do powstania tego miana. Tak więc, przedmiotowa nazwa osobowa złożona jest z tematu kuj- oraz dwóch sufiksów, to jest z przyrostka -sz oraz -czyk [ kuj + sz + czyk; kuj-sz-czyk ]. Każdy z wymienionych przeze mnie elementów niesie z osobna jakieś informacje, które mogą doprowadzić do zrozumienia jak postało to nazwisko i jakie może mieć znaczenie.
Zatem, przyrostek -sz, obok starszego sufiksu -ch, to jeden z najstarszych formatów za pomocą, którego tworzono zdrobnienia, spieszczenia, zazwyczaj od jednego z członów złożonych imion polsko – słowiańskich [ staropolskich i chrześcijańskich ]. Polegało to na dodaniu przyrostka do jednego z dwóch członów imienia złożonego. Za przykład niech posłuży skrócone i zdrobniałe imię War-sz, które pochodzi od pierwszego członu złożonego imienia Warcisław lub imię Broni-sz od Bronisław albo Rosz od Rościsław. W takim razie wydaje się, że z rdzenia kuj- i sufiksu -sz [ kuj + sz ] powstało miano Kujsz [ Kuisz ]. Tak więc, Kujsz z dużą dozą prawdopodobieństwa graniczącego z pewnością jest zdrobniałą, spieszczoną i skróconą formą jakiegoś złożonego imienia polsko – słowiańskiego [ staropolskiego ].

Dodam, że sufiks -sz powstał z palatalizacji spółgłoski -ch przed samogłoskami -i, -e -*b oraz przed spółgłoską j. Sufiks -sz, jako zawierający spółgłoskę miękką, nadawał zdrobniałym imionom większy odcień uczuciowy niż twarda spółgłoska -ch. Gdy spółgłoska -sz stwardniała, przestała tworzyć imiona spieszczone, a jej funkcję spieszczającą przejęła miękka spółgłoska -ś [ Z. Klemensiewicz, T. Lehr - Spławski, S. Urbańczyk: Gramatyka historyczna języka polskiego; Warszawa 1964, strona 220 ]. Tak więc, spółgłoska ‘sz’, od schyłku średniowiecza, gdzieś od końca XV wieku, jest wymawiana twardo i już nie tworzy imion spieszczonych. Ale wcześniej powstawały obok siebie takie bliźniacze pary imion skróconych utworzonych za pomocą sufiksu -ch i -sz, na przykład: Broch i Brosz [ Bronisz ] od imienia Bronisław, Tych i Tysz od imienia Tymoteusz, Stach i Stasz od imienia Stanisław lub Stoch i Stosz od imienia Stoisław albo Piech i Piesz od imienia Pieter. Jak wspomniałem wcześniej, gdy stwardniało -sz, które przeszło w -ś, powstawały obok siebie takie pary imion jak: Stach i Staś itp. W takim razie bez wątpienia mogła istnieć obok siebie taka para skróconych imion jak Kujch i Kujsz [ Kuich i Kuisz ].
Dr Lidia B. Sudakiewicz w artykule noszącym tytuł Nazwiska w księdze małżeństw parafii zakrzewskiej w Złotowskiem (lata 1850-1860), który został opublikowany w periodyku Symbolae Europae Studia Humanistyczne Politechniki Koszalińskiej Nr 8 Filozofia, historia, język i literatura, nauki polityczne w Koszalinie, w roku 2015, na stronie 102 wymienia nazwisko Kuich. Autorka pisze, że nazwisko Kuich należy do grupy nazwisk odimiennych, które powstałych od zdrobniałych imion staropolskich, w tym przypadku od zdrobniałego imienia Kuich a ono od imienia Koisław. Dodam, że złożone staropolskie imię Koisław / Kojsław oraz imię Koimir / Kojmir zrekonstruował profesor Andrzej Bańkowski na podstawie form zdrobnionych i pochodnych od tych form nazw miejscowości. Napisał on o tym w swoim opracowaniu noszącym tytuł Staropolskie imiona dwuczłonowe z osobliwymi składnikami, które ukazało się w czasopiśmie „Onomastica" XXIX, 1984, strona 138 – 139. Czasopismo jest wydawane przez Komitet Językoznawstwa PAN i Instytut Języka Polskiego PAN.
W takim razie zdrobniałe imię Kujsz / Kuisz oraz imię Kujch / Kuich najwyraźniej pochodzi od staropolskiego złożonego imienia Ko[ji]sław albo Ko[ji]mir.

Skoro istniało skrócone i zdrobniałe [ spieszczone ] imię Ku[ji]sz to od niego najprawdopodobniej mogła powstać nazwa osobowa Kujszczyk. Stało to się na skutek dodania formatu -czyk do podstawy Kujsz [ Kujsz + czyk = Kujszczyk ]. Przyrostek -czyk powstał od przyrostka -ik poprzez absorpcję z formacji zakończonych na -ec, np. chłopczyk < chłopiec; kopczyk < kopiec. Cząstka -ik wywodzi się od przyrostka -ic. Sufiks -ic to fonetycznie przekształcony prasłowiański -itь, którego podstawowym znaczeniem było „pochodzenie w ogólności” od kogoś czy skądś. Na gruncie polskim utrwaliło się znaczenie pochodzenia od kogoś, a właściwie znaczenie patronimiczne. Niemniej jednak funkcja „skądś” nie zaginęła i tworzy nazwy mieszkańców, głównie od niektórych nazw obcych, np. Afgańczyk < Afganistan, Chińczyk < Chiny, mediolańczyk < Mediolan, ołomuńczyk < Ołomuniec. Nie należy zapominać też o funkcji deminutywnej [ zdrobnienia ] przyrostka -czyk oraz czysto strukturalnej funkcji nazwiskotwórczej. Zatem sufiks -czyk historycznie tworzył i nadal może tworzyć nazwy własne:
1. patronimiczne [ odojcowskie ]:
• od imienia ojca; np. Adamczyk < Adam. Stary Adam, Adamczyk syn;
• od zawodu, godności, stanowiska ojca; np. Młynarczyk < młynarz. Ojciec młynarz, Młynarczyk syn;
2. uczniów zawodu, pomocników, terminatorów; np. młynarczyk, szewczyk;
3. strukturalne, które zaczynają funkcjonować jako odrębne nazwiska, nie wyrażające relacji syn: ojciec, i które powstały w celu polepszenia nazwiska lub w ogóle utworzenia nazwiska. Ta właściwość sprawiała, że nazwiska takie stawały się wzorcami wyłącznie formalnymi;
4. odapelatywne; np. Paszczyk < paszcza;
5. mieszkańców miast, państw; np. Szamotulczyk < Szamotuły, Ołomuńczyk < Ołomuniec, Chińczyk < Chiny;
Powyższe funkcje mówią nam, że sufiks -czyk jest przyrostkiem wieloznaczeniowym podobnie jak przyrostki: -ik/-yk, -ek, -ak. Derywaty z sufiksami wielofunkcyjnymi, jak -ek, -ak, -ik/-yk, -czyk, które tworzą zarówno formy zależnościowe [ patronimiczne ], jak i deminutywne, pozostaną zawsze dwuznaczne, jeżeli dodatkowych danych nie dostarczy kontekst zapisu odnoszący się do konkretnego nazwiska.

Karolu, osobiście do mnie przemawia, iż nazwisko Kujszczyk w pierwotnym znaczeniu mówiło, że nosiciel tego miana jest synem Kujsza; ojciec Kujsz, syn Kujszczyk. Choć nie jest wykluczone, że nazwa osobowa Kujszczyk jest nazwiskiem strukturalnym [ sztucznym ], które nie wyrażało już relacji między ojcem a synem, i które powstało w celu polepszenia nazwy osobowej Kujsz poprzez dodanie do niego strukturalnego [ nazwiskotwórczego ] sufiksu -czyk. Przy czym pamiętać należy, iż Kujsz może być imieniem albo nazwiskiem prostym równym imieniu Kujsz. A zatem pochodzenie nazwiska jest stare i rdzennie polskie.


Karolu, to tylko moja hipoteza, raczej rozważania o ewentualnej etymologii nazwiska Kujszczyk. Na sam koniec wspomnę, iż w mojej ocenie tylko wszechstronna kwerenda różnych źródeł, w tym dokumentów historycznych oraz kwerenda genealogiczna może, choć nie musi, odpowiedzieć na pytanie od kogo, od czego, w jaki sposób oraz kiedy powstało konkretne nazwisko i rozwiać różne dylematy odnoszące się do pochodzenia społecznego i etnicznego osób noszących nazwisko Kujszczyk. To już pozostawiam Tobie.

Pozdrawiam – Roman.


Inne źródła nie wymienione w treści mojego postu:

• Kazimierz Rymut: Staropolskie formacje na -czyk, w: Studia historycznojęzykowe I; Kraków 1994.
• Aleksandra Cieślikowa: Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. Instytut Języka Polskiego PAN; LingVaria Rok I (2006) nr 1, Kraków 2006.
• Andrzej Sawiski: Słowotwórstwo protonazwisk polskich doby staro- i średniopolskiej; Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza XVI ( XXXVI ).
• Beat Raszewska – Żurek: Kształtowanie się nazwisk równych imionom w Polsce ( Wiek XIII – XVI ); Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy ( SOW ) Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk; Warszawa 2006.
• Zygmunt Saloni Marcin Woliński Robert Wołosz Włodzimierz Gruszczyński Danuta Skowrońska: Słownik gramatyczny języka polskiego; Wydanie III, Warszawa 2015.
• Wielki Słownik Ortograficzny PWN.

Panie Romanie,
serdecznie witam i calkowicie sie zgadzam !

W drugim poscie z 27.01.2018 napisalem;
"Nazwisko Kujś, ktore juz zaniklo w Polsce [to wg prof K.Rymuta] jest nazwiskiem ojca Kujszczyka. Musial byc taki okres czasu kiedy nazwisko ojca i syna istnialy obok siebie w tej samej osadzie. Nazwiska Kujś i Kujszczak [ ostatnia osoba o tym nazwisku zmarla pomiedzy 1990 i 2002 r.] zanikly, pozostalo juz rzadkie nazwisko Kujszczyk. "

Z uklonami - Wladyslaw