Pochodzenie nazwisk (cz.6)

[Gawroński_Zbigniew]

Rosyjskie i obecne we wszystkich językach wschodniosłowiańskich słowo шевелить [szewielit'] jest czasownikiem niedokonanym i oznacza przetrząsać, poruszać, ruszać. Tą ścieżką poszedł słownik profesora Rymuta wywodząc grupę nazwisk Sewioła, Sewiołło, Sewiołek ale również Szewioła Szewiski i podobne, właśnie od niego.

[ROMAN_B]

Witaj Magdo.
Według mnie nazwisko Cebrij jest spolszczoną formą ukraińskiego nazwiska Цебрій. Nazwiska ukraińskie tworzone są przy pomocy bardzo wielu przyrostków. Jednym z nich jest przyrostek –ій (-ij).
Nazwisko to powstało z połączenia rdzenia, którym jest wyraz pospolity „цебр” i przyrostka „–ій” ( цебр + ій = цебрій ). Słowo цебрій oznacza „cebry” i pochodzi od słowa „цебро”, które oznacza „cebr”. Cebr po polsku oznacza duże drewniane naczynie z uchwytami. Natomiast na Ukrainie posiada cztery znaczenia:
Цебро́ (цебер) — дерев'яня посудина, конічна або циліндрична, має вигляд зрізаної діжки.
1) велика дерев'яна (рідше металева) посудина, що мала вигляд зрізаної діжки, яку використовують для різних господарських потреб (для збирання помиїв, годівлі худоби і т. ін.).
2) конічна дерев'яна посудина з дужкою, призначена для носіння та зберігання води та іншої рідини; велике відро.
3) дерев'яне кругле корито, в якому золили — випарювали у попелі білизну, прали. Після використання, жінки перевертали цебро догори дном, і сідали зверху, «би діти легко родилися та черево зразу по весіллі у дочок росло».
4) Велика дерев'яна або металева посудина у вигляді конічного або циліндричного відра, якою підіймають воду з колодязя, руду або ґрунт з шахт. Велике цебро, баддя.
Цебро́ (цебер) — drewniane naczynie, stożkowe lub cylindryczne, ma widok ściętej beczki. Zazwyczaj jest do duże, bardzo duże drewniane wiadro ( rzadko metalowe ) służące do bardzo wielu czynności.

Nazwisko Wołoszynowicz powstało poprzez dodanie do tematu nazwiska, którym jest wyraz „Wołoszyn”, sufiksu –owicz ( Wołoszyn + owicz = Wołoszynowicz ). Wołoszyn jest to nazwa własna, określająca w języku polskim człowieka o narodowości Wołoskiej. Wołosi to lud wywodzący się z terenów dzisiejszej Rumunii i Mołdawii. W języku polskim Wołosi byli też nazywani: Wołoch, Wałach, Wołoszyn liczba mnoga Wołochy, Wołosi, Włoszy, Wałachy, Wałaszy, Wałasi, Wołosza, Wałasza oraz nazwa kraju Wołoszczyzna, Wałachy. Zatem nazwisko Wołoszynowicz należy do grupy nazwisk utworzonych od nazw etnicznych i narodowości, a także od miejsca pochodzenia, które również często wskazywało na etniczną przynależność użytkownika nazwiska.
Format -owicz jest przyrostkiem patronimicznym ( odojcowskimi ) i wskazuje, że nazwa osobowa powstała od imienia ojca. Tak, więc Wołoszynowicz to syn Wołoszyna. Przyrostek -owicz w okresie staropolskim występował w postaci -owic ( np. Wołoszynowic = Wołoszyn + owic ). Przedrostek -owicz”, -ewicz wskazuje, że nazwisko Wołoszynowicz może mieć pochodzenie polskie lub rusińskie ( białorusko – ukraińskie ). Pierwotnie, typowo polskimi sufiksami w nazwiskach są końcówki: -owic” i -ewic. Natomiast, nazwiska zakończone sufiksami -owycz” i -ewycz jednoznacznie wskazują na ich ukraińskie pochodzenie. Na przestrzeni czasu i pod wpływem różnych czynników nazwiska polskie i białorusko – ukraińskie zakończone sufiksem -owic, -ewic, -owycz i -ewycz zaczęły mieć takie same końcówki, to jest -owicz lub -ewicz. To spowodowało, że obecnie trudno jest ustalić jakie mają pochodzenie.

Nazwisko Czarnomaz. Według Słownika Staropolskiego wyrazów i wyrażeń używanych w dawnej mowie polskiej, opracowanego przez Antoniego Krasnowolskiego i Władysława Niedźwiedzkiego, wydanego w Warszawie w 1920 roku przez A. Arcta, określenie „czarnomaz” oznaczało człowieka o śniadej cerze ( strona 38 ). Tak więc, osoba, która nosiła nazwisko Czarnomaz charakteryzowała się śniadą cerą i od tej cechy zapewne powstało nazwisko, które pierwotnie moim zdaniem było przezwiskiem.

Nazwisko Pomazański ( Pomezański ). Na portalu „Przodek.pl „ znajduje się etymologia nazwiska Pomezański, Pomes, Pomazany i pokrewne, która została opracowana przez Edwarda Bereza. Autor tego opracowania tak pisze o tym nazwisku:
„Nazwisko Pomezański jest rzadkie. Według "Słownika nazwisk współcześnie w Polsce używanych" nosi je 9 osób : 1 w woj. słupskim, 4 w woj. kaliskim, 3 bielskim i 1 w skierniewickim.
Do tej formy można też odnieść 1 osobę o nazwisku Pomężański z woj. bielskiego, w którym z oddano przez ż i występuje samogłoska nosowa przed spółgłoską szczelinową (porównaj dawne jęzioro, mięszanina czy mięszkanie).
Słusznie Krzysztof Antoni Pomezański, który czytuje "Kuriera" w Internecie, prosząc o objaśnienie swojego nazwiska, odnosi je do historycznej krainy pruskiej zwanej Pomezanią, zamieszkałej pierwotnie przez Słowian, potem opanowanej przez Prusów (VI-VIII w.), a następnie przez Krzyżaków (lata 1233-1236). Po pokoju toruńskim (1466 r.) znalazła się ona w granicach Polski i wtedy też w większości została spolonizowana. Jej nazwa jest pochodzenia pruskiego : Pamědian to odpowiednik nazwy polskiej Podlesie (Gerullis). W dokumentach łacińskich została ona zlatynizowana do formy Pomesania, z czego powstało polskie Pomezania. Przypomnieć warto, że większość polskich nazw krajów europejskich to formy latynizowane, np. Francja, Hiszpania, Holandia. Dawniej określano te kraje nazwami ich mieszkańców, a więc Francuzy, Hiszpany, Holendry, z czego do dziś zostały Czechy, Niemcy, Węgry, Włochy, a z regionów Polski Kaszuby, Mazury, Prusy (ale ludzie Kaszubi, Mazurzy, Prusowie), podniośle nazywane też Bohemia, Germania, Hungaria, Italia, Cassubia, Masuria, Borussia lub Prusia (z domyślnym terra "ziemia"). W zapomnienie poszły przymiotniki dodawane do rzeczownika ziemia, a więc Angielska, Belgijska, Czeska itd., została tylko Polska (ziemia, czyli ziemia Polan, a więc mieszkańców pól). Oskar Kolberg używał jeszcze określenia Chełmińska (tak też w księgach ławniczych Kościerzyny w XVIII w.) i Malborska. Podobnie do dziś określają kraje Czesi, np. Madziarsko "Węgry", Rakousko "Austria" (dawniej w Polsce mówiono Rakuzy), Slovensko "Słowacja", Nemecko Niemcy, tak też mówią (po literacku) Kaszubi, np. Anielskô "Anglia", Niémieckô "Niemcy", Rëskô "Rosja" itd.
Wracając do Pomezanii, przypomnieć wypada, że w 1243 r. papież Innocenty IV utworzył poprzez swego legata Wilhelma z Modeny 4 diecezje pruskie : chełmińską, właśnie pomezańską (z największymi ośrodkami Elblągiem, Malborkiem, Kwidzynem), odpowiadającą mniej więcej dzisiejszej diecezji elbląskiej, oraz warmińską i sambijską.
Historycznie poświadczenie nazwiska Pomezański znalazłem w "Słowniku nazwisk mieszkańców Powiśla Gdańskiego". Jan Pomezański odnotowany został w 1610 r. w Miłoradzu w powiecie malborskim.
Nazwiska od nazw krain geograficznych są częste. Np. od Warmii "Słownik nazwisk" podaje formy : Warmiński 877, w tym 60 w woj. bydgoskim, po 42 w elbląskim i gdańskim, 16 słupskim, Warmjak 6; Warmijak 169, w tym 4 w woj. bydgoskim, 7 gdańskim. Od położonej na północ od Sambii Kurlandii powstało nazwisko Kurlandzki 53, w tym 24 w woj. warszawskim, 13 ostrołęckim; Kurlandska 1 w woj. warszawskim (a więc archaicznie bez uproszczenia grupy spółgłoskowej, jak Piłsudski od nazwy wsi Piłsudy na Litwie); Kurlandczyk 14, z tego 10 w woj. gdańskim; Kurlanda 61, w tym 11 w woj. słupskim, Kurlancki 2 w woj. warszawskim; Kurland 22, w tym 6 w woj. bydgoskim, 9 warszawskim, Kurlantz i Kurlańczyk bez wskazania ilości. Jeśli podam jeszcze, że słownik podaje 2601 osób noszących nazwiska Pomorski, z tego 23 w woj. bydgoskim, 26 elbląskim, 111 gdańskim, 26 słupskim i jego semantyczne warianty, a więc Pomoryn 69, Pomoryń 4, Pomorynko 12, Pomorzański 2, Pomorzyński 1, Pomorzewski 22, Pomorin 4; oraz Borowiak 4443, Chełminiak 1271, Kujawiak 992, Szlązak 500, Ślązak 1536, Kurp 796, to nazwisko Pomezański staje się oczywistością. Bliskie omawianym tu postaciom są struktury pochodzące od nazw narodowości typu Polak czy Polach, Niemiec, Szwed (na Pomorzu Szweda) itd.
Zbliżone fonetycznie do nazwiska Pomezański są z jednej strony : Pomes 96, Pomezna i Pomezny 1, Pomesny 4, Pomesna 1 a z drugiej Pomaz 6, Pomazana 17, Pomazanek bez wskazania ilości, Pomazanka 70, Pomazański 47, w tym 2 w woj. koszalińskim, Pomażański 2, Pomazanko 1, Pomaszny 13.
Nazwiska I grupy (typ Pomes i pokrewne) odnieść możemy do notowanego przez tzw. słownik warszawski czasownika pomesiować "spędzić pewien czas na mesiowaniu", tj. robieniu mesiek, czyli "oczek albo pętli na końcu szpagatu, sznurka albo bata".
Powstały one albo za pomocą tzw. derywacji wstecznej (Pomes), albo dodaniu przyrostka -ny, -na, niekiedy z udźwięcznieniem s do z pod wpływem następnej spółgłoski -n-. Drugi typ nazwisk powstał od czasownika pomazać przez derywację wsteczną albo od imiesłowu pomazany z wariantem żeńskim, a dalsze od tego imiesłowu za pomocą przyrostków -ek, -ka, -ski, -ów bądź już od nazwy osobowej Pomazany. Nazw osobowych od imiesłowów biernych mamy bardzo dużo, porównaj np. Nawalany 532, Nasypany 9, Nasypana 8 i staropolskie imiona imiesłowowe typu Lochan, Radwan, Zdan. Dużo jest też nazwisk od imiesłowów biernych na -t-, np. Psuty 127, Psuta 14, Kuty 261, Pruty 1, Pruta 9 i inne. Gdyby o znaczenie czasownika pomazać chodziło, to możemy myśleć o "przetarciu maścią, smołą, węglem" lub "wybrańcu, pomazańcu Boga". Namaszczano i namaszcza się (tj. pomazuje oliwą, krzyżem, olejami świętymi) władców, duchownych : kapłanów, biskupów, u katolików i prawosławnych każdego w chorobie (sakrament chorych, oleopomazanije). Pomazańcem Bożym była i jest druga osoba Trójcy Świętej, tj. Syn Boży, czyli po hebrajsku Masziah, z czego po polsku Mesjasz. W grece przełożono tę formę na Christos "pomazany" od chrio "pomazuję, namaszczam", a w łacinie mamy postać Christus, której w staropolszczyźnie odpowiednikiem był Kryst (od XVI w. następował powrót do formy łacińskiej Chrystus, przełożonej na polskie Pomazaniec).

Pozdrawiam – Roman.

[Joanna_Makowska]

Dziękuję bardzo.
A czy mogłabym poprosić jeszcze o zapis w cyrylicy. Niestety mam trochę z nią problem.

[wilk_magdalena]

Witam
Marku, Zbigniewie i Romanie dziękuję za odpowiedź.
Romanie pochylam się nad Twoją wielką wiedzą. Dziękuję za trud wykonanej pracy.
Pozdrawiam serdecznie. Życzę wszystkiego dobrego.
Magda

[Mariok]

Proszę o wyjaśnienie pochodzenia nazwiska Magiera, Gromek i Kotynia (województwo łódzkie).

Dziękuję

Mariusz

[Ewa_Szczodruch]

Witam

Magiera - 1438 - od niemieckiej nazwy osobowej Mager, ta od średniowysokoniemieckiego mager, meger ‘chudy, szczupły’, także od spolonizowanej nazwy etnicznej Magyar ‘Węgier’; od magiera ‘kobieta wstrętna, złośnica’.

Gromek - 1393 od grom ‘piorun’, gromić ‘razić, rozbijać’.

Kotynia - 1496 - od kot.

Źródło: Kazimierz Rymut, "Nazwiska Polaków. Słownik historyczno - etymologiczny", Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków 1999

[Mariok]

Dziekuje slicznie

[ROMAN_B]

Witam.
Widzę, że pani Ewa już w zasadzie wyjaśniła pochodzenie nazwiska Magiera, Gromek, Kotynia. Niemniej jednak dodam od siebie trochę inne spojrzenie na etymologię tych nazwisk albo rozszerzę już istniejące definicje.
Nazwisko Magiera – może też pochodzić:
• od niemieckiego słowa „magier”, które oznacza: mag, magik, czarnoksiężnik, czarodziej,
• od słowa „magiera”, którym w dawnej Polsce nazywano węgierską czapkę z grubego sukna; magierka. W XVI wieku Polacy nazywali Węgrów Magierami,
• od słowa Magier = Węgier. Słowo Magier pochodzi od węgierskiego słowa Magyar,
• od słowa magier = koń węgierski,
• od słowa magiera ( megiera ) = kobieta wstrętna, złośliwa, straszna, jędza, czarownica, furia, piekielnica, herod baba. Magiera ( Megiera ) Pochodzi od greckiego słowa Mėgraira = jedna z jędz.
W języku polskim mamy nazwiska, których końcówka fleksyjna zależy od płci osoby je noszącej – na przykład Kozłowski i Kozłowska, Zabłocki i Zabłocka, Magier i Magiera. Większość tych nazwisk to nazwiska odprzymiotnikowe, które mają końcówkę –ski lub –cki. Nazwisko Magiera, moim zdaniem, nie należy do nazwisk odprzymiotnikowych. Forma podstawowa nazwiska, za którą zawsze uważa się nazwisko męskie, ma końcówkę –a. Zatem, mamy tu do czynienie nie z nazwiskiem przymiotnikowym, takim jak Kozłowski czy Zabłocki, lecz z nazwiskiem rzeczownikowym o końcówce typowej dla rzeczowników rodzaju żeńskiego. Według mnie nazwisku Magiera bliżej jest do rzeczowników pospolitych typu salaterka czy waza albo piszczałka i nazwisk Miazga czy Gałązka albo Rokita. A skoro tak, to formy męska i żeńska brzmią tak samo – Magiera. Osobiście uważam, że nazwisku Magiera najbliżej jest do wyrazu pospolitego magiera ( magierka ), który oznacza czapkę węgierską. To tylko moja hipoteza. Możliwe są też i inne etymologie tego nazwiska.

Nazwisko Gromek – nazwisko Gromek jest zdrobniałą formą nazwiska Grom. O zdrobnieniu podstawowej formy świadczy przyrostek –ek. Sufiks –ek jest jednym z bardzo wielu przyrostków w języku polskim, które służą do zdrobnień. Wyrazy utworzone za pomocą przyrostków służących do zdrobnień oznaczają przeważnie osobę albo rzecz mniejszą od nazwanej wyrazem podstawowym ( grom + ek = gromek ). Wynika z tego, że gromek jest mniejszy od gromu. Zdrobnienia też niosą z sobą jakieś emocje. Emocje związane ze zdrobnieniami są przeważnie pozytywne ale bywają też ironiczne albo lekko pogardliwe. Tak więc, nazwisko Gromek niekoniecznie musi oznaczać osobę mniejszą, mniej znaczącą. Moim zdaniem, może to być zdrobniała nazwa osobowa mająca cechy spieszczenia, które nacechowane są raczej uczuciami, emocjami odnoszącymi się do pierwszej osoby, która została takim mianem nazwana. Może też mieć charakter ironiczny albo lekko pogardliwy. Nazwisko Gromek jest nazwą osobową utworzoną od wyrazu pospolitego „gromek” a ten od apelatywu „grom”. Słowo grom oznacza bardzo głośne wyładowanie atmosferyczne występujące równolegle z błyskiem na niebie ( piorun ). Dudnienie, huk gromu. Biją gromy. Ciskać gromy ( rzucać, uderzać, rozbijać, razić ) w coś lub kogoś. Może też oznaczać gromić: zadawać klęskę w walce, starciu, doszczętnie rozbijać, rozpraszać , rozbijać nieprzyjaciela. Może też oznaczać gromić czyjeś zachowanie, najczęściej bezpośrednio, gwałtownie, głośno. Gromić podwładnych, dzieci. Gromić kogoś spojrzeniem lub wzrokiem. Nazwisko, raczej przezwisko Gromek może też oznaczać syna Groma ( ojciec Grom = syn Gromek ) lub/i osobę o gromkim głosie ( donośny, głośny, niski, dudniący ) To też moja subiektywna hipoteza o pochodzeniu nazwiska Gromek.

Nazwisko Kotynia. Na pierwszy rzut oka można powiedzieć, że jest to nazwisko zamężnej kobiety, która przyjęła nazwisko od nazwiska męża. Świadczy o tym syfiks –ynia ( Kot + ynia = Kotynia ). Przyrostek –yna wskazuje, że mówimy o czyjeś żonie. W tym przypadku o żonie pana Kota. Takie nazwiska były tworzone w XIX wieku. Jak wspomniałem powyżej, podstawową formą nazwiska jest zawsze nazwisko męskie. Nazwisko Kotynia jest nazwiskiem męskim zakończonym przyrostkiem –a. Zatem, jest to nazwisko odrzeczownikowe o końcówce typowej dla rzeczowników rodzaju żeńskiego. Forma męska i żeńska tego nazwiska brzmi tak samo – Kotynia. Tylko co oznacza nazwa osobowa Kotynia? Nazwisko Kotynia możemy wywodzić od:
1. nazw pospolitych, w szczególności od apelatywu:
• kot – udomowiony gatunek ssaka z rzędu drapieżnych z rodziny kotowatych; kot domowy,
• kot – nazwa zająca w gwarze myśliwskiej ( łowieckiej ),
• kot – mała, czteroramienna kotwica; drapacz,
• kot – ( zwykle w liczbie mnogiej ) potocznie o kłębie kurzu,
• kot – słowiański rzeczownik o znaczeniu ‘rzutu’, ‘miotu młodych’ i należy do czasownika kocić się,
• kot – drąg do wyciągania wiadra ze studni,
• kota – prasłowiańska nazwa kota oznaczała pomieszczenie dla małych zwierząt, skąd pochodzi staropolski wyraz kociec i wreszcie polski kojec,
• koty – futro,
• kotuch – gwarowa nazwa kurnika. Kotuch od nazwy kot, a ten od czeskiego kout ‘buda’,
• kotnia – wór, miech do przechowywania żywności,
• i wiele innych znaczeń;
2. nazw hydrograficznych, od nazw jezior:
• Kotynia – jezioro na pojezierzu Kaszubskim, położone niedaleko wsi Zdunowice. Nazwisko Kotynia = nazwie odmiejscowej.
3. nazw plemion, ludów:
• od starożytnego ludu celtyckiego, to jest do plemienia nazywanego Kotynowie albo Kotyni. Zamieszkiwali oni tereny obecnej Słowacji. Jest to chyba mało prawdopodobna teoria.
Osobiście uważam, że nazwisko Kotynia jest nazwiskiem trudnym do jednoznacznego zdefiniowania, opisanie jego pochodzenia. Istnieje wiele mian, od którym mogło powstać nazwisko Kotynia.

Mariusz, powyżej przedstawiłem Ci moje subiektywne spojrzenie na pochodzenie nazwiska Magiera, Gromek oraz Kotynia. Są to tylko hipotezy. Zapewne istnieją też inne teorie mówiące o etymologii tych nazwisk.

Pozdrawiam – Roman.


Źródła:
Polnisch Deutsch Wörterbuch;
Słownik współczesnego języka polskiego;
Wielki słownik ortograficzny PWN;
Słownik języka polskiego PWN;
Słownik języka polskiego pod red. Doroszewskiego;
Słownik języka polskiego, tak zwany warszawski;
Słownik etymologiczny języka polskiego.
http://www.dymarki.com/pl/strona-glowna ... e,,22.html

[Mariok]

Dziękuje Roman za rzeczowe wyjaśnienia, wiele można się z tego dowiedzieć.

Dziękuję

Mariusz

[Gawroński_Zbigniew]

Pozwolę sobie dodać do bardzo rzeczowego opisu pana Romana jedno jedyne zdanie.

Gromek, jeszcze niedawno w kilku gwarach oznaczało po prostu chmurę burzową; grumek mówiło się m.in u mnie na człowieka 'pochmurnego', a człowieka, który chodził z jakiegoś powodu smutny albo zły mawiano : 'ale ma grumka!"

Jestem pod wrażeniem cierpliwości i ogromu wiedzy wygrzebywanej przez p. Romana. Chyba nie miałbym cierpca, aby tak wiele pisać, a widzę, że korzystamy mniej więcej z tych samych źródeł.

Pozdrawiam pięknie.

[Świątek_Katarzyna]

Pozwolę sobie skorzystać z tego wspaniałego wątku i zapytać o nazwisko Kopaniarz.

Nazwisko niby od razu kojarzy się po prostu z kopaniem, jednak jest to nazwisko tak rzadko występujące w genetece (jedynie 171 urodzeń, 113 małżeńst i 87 zgonów, a wszystko praktycznie tylko w Mazowszu), że zaczęłam zastanawiać się, co z tym nazwiskiem jest nie tak. Nie wiem też nic o tym, by to była forma zniekształceniem innego.
Jestem ogromnie ciekawa, czy nazwisko to figuruje w ogóle w jakiejś książce o etymologii.
Mądre głowy proszę o wskazówki i z góry dziękuję za pomoc.

[Gawroński_Zbigniew]

No pewno, że figuruje. Najpierw wersja profesorska, tzn za Rymutem:
od czasownika kopać, od miary liczności tj kopy = 60 sztuk, od staropolskiego rzeczownika 'kopacki' tzn zajmujący się kopaniem.

To oczywiście początek. Dalej będą zdaje się ciekawsze elukubracje.

Najpierw wyrażę moje prywatne zdanie bez zaglądania do słowników. Kopaniarz związany jest znaczeniowo z 'kopanką'. Kopanka miała kilkanaście znaczeń zawsze związanych z czynnością ręcznego wydłubywania drewna z pnia w celu uzyskania żądanego kształtu. Kopanką mogła być łódka z pnia drewna, jakiś duży pojemnik np na zboże, duża wklęsła decha służąca do sprawiania świń i najważniejsze znaczenie słowa używane powszechnie w całej Polsce tzn 'kopanka' do rozmnażania i formowania ciasta chlebowego. http://www.izbapamieci.org.pl/index.php ... Itemid=302

A teraz zerknę do dostępnych mi słowników.

Hm. Miłe zaskoczenie. Oczywiście znaczenie słowa jakie podałem i drugie o którym nie wiedziałem (znałem słowo ławiny - oznaczające to samo).
Kopanica, kopanik, kopanina to płoza sań wykonana z jednolitego ręcznie wykopanego razem z całym drzewem korzenia drzewa, najczęściej buka. (Chodzi o to, że taki korzeń z drzewem miał naturalne zagięcie, które właśnie wykorzystywano.)
Jest i trzecie, bardzo stare. Kopanina to inaczej karczowisko, nowina po karczowisku tzn nowe pole po zlikwidowanym pierwotnym lesie. Oceniając fakt, że podobne nazwiska do Kopaniarz mają po 700 lat, możliwe, że i tu mamy do czynienia z takim źródłosłowem.
Poza tym mamy jeszcze regionalne: z okolic Olkusza nazwę rudy ołowiu i szyby po jej eksploatacji, ziemianki i kilka innych. Oczywiście kopanie w znaczeniu pospolitym też.

Wspomina pani, że chodzi o Mazowsze. Moim zdaniem pierwsza definicja jest najbliższa . Chodzi o kopankę. Oczywiście to jest tylko moje zdanie.

Pozdrawiam pięknie. Sam jestem ciekaw co inni koledzy na to?

[ROMAN_B]

Witam.
Katarzyno, jestem podobnego zdania co p. Zbigniew, który napisał, że nazwisko Kopaniarz związane jest z kopanką, która służyła do rozczyniania ciasta chlebowego.
Moim zdaniem nazwisko Kopaniarz zbudowane jest z tematu nazwiska i przyrostka, to jest Kopani + arz = Kopaniarz. Przyrostek –arz dodawany do tematu czasownika ( rzadziej rzeczownika ) tworzy rzeczownik rodzaju męskiego oznaczający wykonawcę czynności lub zawodu. Zatem nazwisko Kopaniarz powstało od apelatywu kopaniarz, który jest nazwą zawodu. Nazwisko to powstało od apelatywu kopanka, który oznacza drewniane naczynie o kształcie niecki, służące do rozczyniania ciasta chlebowego. Kopaka ( kopańka ) wykonywana była zazwyczaj z jednego kawałka drewna metodą dłubania. Tak więc, apelatyw kopaniarz oznaczał rzemieślnika trudniącego się robieniem kopaniek. W takim razie nazwisko Kopaniarz = jest nazwie zawodu - kopaniarz.
Pozdrawiam – Roman.

[Świątek_Katarzyna]

Ogromnie dziękuję za tak obszerne wyjaśnienie! Przyznam się, że obawiałąm się odpowiedzi od "kopać", "kopanie" i koniec kropka, nic nadzwyczajnego, a tu tyle tego... Jestem naprawdę mile zaskoczona, ile w sobie kryje to nazwisko. To już wiem, skąd po tej stronie rodziny zdolności manualne, także do rzeźbiarstwa. Może pierwszy Kopaniarz nie tylko kopanki dłubał w drewnie. Jeszcze raz dziękuję!

[Warakomski]

To może jeszcze tak. Wieś Kopaniarze w okolicy Działdowa, na płn. -zachodnim Mazowszu.

O kopankach i Kopaniarzach w „Inwentarz dóbr biskupstwa chełmińskiego z r. 1759”
http://www.kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain ... t?id=25709
Krzysztof