Witam.
Pani Ewo, skoro zostałem wywołany do tablicy, to zaproponuję Pani moje spojrzenie na pochodzenie nazwiska Mielnicki – Nielnicki. Nazwisko Mielnicki i Nielnicki jest nazwiskiem odprzymiotnikowym, derywowanym, to znaczy utworzonym jako pochodne od jakieś podstawy. Nazwiska te też zawierają charakterystyczny, polski, sufiks –cki. Pierwotnie przyrostek ten mówił nam, że osoba nosząca takie nazwisko była właścicielem wsi, miasta, od którego przyjęła nazwisko. Nieco później nazwiska z przyrostkiem –cki mówiły, że osoba mogła przyjąć nazwisko od nazwy miejscowości nie będąc jej właścicielem ale pochodząc z danej miejscowości. Miejscowościami takimi może być: obecna wieś Mielnik nad Bugiem ( kiedyś miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego ). Wieś ta obecnie znajduje się w gminie Mielnik, w powiecie siemiatyckim, w województwie podlaskim ( Podlasie ) albo wsi Mielnica Duża ( gmina Skulsk ), Mielnica Mała ( gmina Skulsk ), Mielnik ( Bystrzyca Kłodzka ), Mielno ( gmina Grunwald ) i innych tego typu miejscowości.
Następnie nazwiska zawierające sufiks –cki były tworzone od wyrazów pospolitych. Takimi apelatywami od których mogło powstać nazwisko Mielnicki mogą być byś słowa: mleć, miele, mielony, mielenie, które znaczą rozcierać coś przy pomocy narzędzi na drobną miazgę, pył albo przerabiać zboże na mąkę i kaszę. Nazwisko to też mogło powstać od nazwy zawodu. Zawodem takim mógł być zawód młynarza. Młynarz po staropolsku nazywał się „mielnik” i to od tej nazwy mogło powstać nazwisko Mielnicki.
Dodam jako ciekawostkę, że apelatyw „mielnik” powstał od staropruskiego ( nie niemieckiego ) apelatywu „meling” [ mel + ing = meling ] a ten od staropruskiego rdzenie „mel”. Zatem, wyraz „mielnik” jest spolszczoną formą staropruskiego wyrazu „meling” i oznacza mielnika ( młynarza ).
Nazwisko Mielnicki mogło też powstać od nazwy hydrograficznej, to jest nazwy jeziora. Takimi jeziorami, od których mogło powstać to nazwisko jest jezioro Mielnik położone w gminie Łukta albo jezioro Mielno, które znajduje się w gminie Grunwald.
Pani Ewo, wspomniała Pani, że prababcia Pani używała zamiennie nazwiska Mielnicka albo Nielnicka i to samo dotyczyło jej dzieci ( Mielnicki – Nielnicki ). Ta informacja naprowadziła mnie na pewien ślad, który może wskazać jaką gwarą mówiła Pani prababcia a to wskaże nam prawdopodobny region Polski, z którego mogła ona pochodzić i jej przodkowie. Na Warmii, w gwarze warmińskiej, występuje asymetryczne wymawianie spółgłoski „m”; m’ > ń. Przykładem niech będzie nazwa Warmia, którą w gwarze warmińskiej wymawia się „Warńijá”. Nazwisko Nielnikcki z nagłosem ń za „m’ jest właśnie rezultatem asynchronicznej wymowy spółgłoski m’. Na Warmii znajduje się jezioro Mielnik ( gmina Łukta ), które potocznie nazwane jest Nielnik. Jezioro Mielnik ( Nielnik ) po niemiecku nazywało się Nillnick See, Nielnick See. Niemieckie nazwy są adaptacją polskiej gwarowej nazwy Nielnik z dodaniem drugiego członu See „ jezioro”. Można postawić tezę, że Pani prababcia mogła pochodzić z Warmii i mówić gwarą ( albo używać niektórych słów ) i dlatego mogła zamiennie używać nazwiska Nielnicki i Mielnicki, które mogło pochodzić od nazwy jeziora Mielnik ( Nielnik ). Drugą możliwością jest ta, która mówi, iż nazwisko to może prawdopodobnie pochodzić z terenu, na którym mówiono gwarą warmińską i pochodzić od apelatywu „mielnik”, który na Warmii
( i innych terenach gdzie ludność zamieszkała tam posługiwała się, mówiła w gwarze warmińskiej lub/i w strefie gdzie mieszały się dwie gwary ) mógł być wymawiany jako „nielnik” ( młynarz ).
Drugim miejscem, od którego mogło powstać nazwisko Mielnicki ( Nielnicki ) jest miejscowość Mielno i jezioro Mielno, które znajduje się w gminie Grunwald koło Ostródy. W gwarze jezioro Mielno nazywa się Nielno albo Nielińskie Jezioro a wieś Nielno.
Można zastanowić się, mając powyższe na uwadze, czy Pani prababcia pochodziła z Ostrołęki czy z Ostródy?
Jeżeli Pani prababcia była mężatką, to nazwisko nosiła po mężu a jeśli była panną, to nazwisko miała po ojcu.
Oczywiście powyższe rozważania są tylko moją hipotezą o pochodzeniu nazwiska Mielnicki – Nielnicki.
Pani Ewo, zauważyłem, że zainteresowana jest Pani etymologią nazwiska Balmas. W Karpatach południowych, obejmujących swoim zasięgiem Ukrainę, Węgry oraz Mołdawię, występował wyraz pospolity, który w języku ukraińskim zapisywany jest jako балмуш, w języku węgierskim – balmos, w języku mołdawskim – балмуш. W tych trzech krajach, w ich części znajdującej się w Karpatach południowych, wyraz „балмуш”, „balmos”, „балмуш” znaczył to samo. Górale tam zamieszkali wyrazem tym nazywali potrawę, która po polsku nazywa się mamałyga.
Moim zdaniem można postawić tezę, że nazwisko Balmas jest polską formą nazwiska Balmos, które pochodzi od węgierskiego apelatywu „balmos”, który po polsku znaczy „mamałyga”. To tylko moja hipoteza. Może ktoś na forum zna inną etymologię nazwiska Balmas?
Jako ciekawostkę dodam, że w 2007 roku w regionie o nazwie Marmarosz, obecnie znajdującym się w Rumunii, mieszkało 60 osób o nazwisku Balmos.
Skoro w regionie Marmarosz ( Rumunia ) mieszkają osoby o nazwisku Balmos, to może to nazwisko wywodzi się z terenów Rumunii. Według rumuńskiej etymologii słowa „balmos” jest ono starożytnego pochodzenia i wywodzi ono się z języka rumuńskiego, z kręgu ludów pasterskich Karpat [ może jest pochodzenia Wołoskiego? ]. Według rumuńskich stron słowo balmos przeniknęło do węgierskiego języka i zostało zaadaptowane przez węgierskich pasterzy. Myślę, że wątek powinna Pani sprawdzić, zweryfikować, jeżeli uzna Pani go za dość wiarygodny. To też tylko hipoteza, która wymaga weryfikacji i rzetelnego sprawdzenia. To już pozostawiam Pani.
W źródłach zamieściłem kilka linków do rumuńskich stron z etymologią słowa balmos.
W języku polskim występowało ( występuje ) też słowo ( wyraz ) „balmosz”, które znaczy – kasza gryczana gotowana na śniadanie.
„Z węg. Balmos’ts.’ Notowanego od końca XVII w., a pochodzącego z rum. balmos. Znaczy też w innych językach np. sch. belmuż, ukr. балмуш. W pol. i węg. Wyraz gwarowy ( w użyciu codziennym tylko w Siedmiogrodzie ). Podaję go tu, ponieważ z węg. Wywodzi ( inne słowniki nie notują ), jednak bardziej prawdopodobna pożyczka z j. rum., jak w przypadku innych wyrazów związanych z przetwórstwem mleka” – za R. Wołosz; Wyrazy węgierskie w języku polskim.
Wynika z tego, że wyraz balmosz ( balmos ) jest wyrazem gwarowym. W użyciu codziennym był używany tylko w Siedmiogrodzie przez Polaków i Węgrów i wywodzi się z języka rumuńskiego. Tak więc nazwisko Balmas ( Balmos ) może być prawdopodobnie pochodzenia polskiego, węgierskiego albo rumuńskiego i najprawdopodobniej może się wywodzić z obszaru Siedmiogrodu ( Karpaty ). To też hipoteza, wymagająca weryfikacji i sprawdzenia.
Marmarosz – ( także: Maramuresz, rumuński Maramureș, węgierski Máramaros, łaciński Marmatia, ukraiński Мармарощина ) – kraina historyczna w północnej części Rumunii oraz w południowej Ukrainie, często traktowana jako część Siedmiogrodu. Leży wzdłuż rzeki Cisy. Składa się z okręgów: Marmarosz i Satu Mare ( Rumunia ), natomiast ukraińska część leży w obwodzie zakarpackim. Główne miasta regionu to Satu Mare, Baia Mare, Vișeu de Sus i Baia Sprie.
W latach 1867-1918 Marmarosz leżał w granicach węgierskiej części Austro – Węgier. Został utracony przez Węgry po I wojnie światowej na mocy traktatu w Trianon ( choć faktyczną kontrolę Węgrzy utraciły już na przełomie 1918 i 1919 roku). Północna część przypadła Czechosłowacji, a południowa Rumunii. W 1939 Węgry odzyskały kontrolę nad częścią północną, a w 1940 nad południową, by ponownie utracić region w 1944, tym razem na rzecz ZSRR i Rumunii.
Pani Ewo, mam nadzieję, że trochę pomogłem.
Pozdrawiam – Roman.
Źródła:
• Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka i M. Kucały, wyd. 3, popr. i uzup., Wrocław – Warszawa – Kraków 1999;
• S. Dubisz, H. Karaś, N. Kolis, Dialekty i gwary polskie, Warszawa 1995;
• Stachowski Marek: Karpatyzm Leksykalny; Instytut Filologii Orientalnej; Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego MCCLXXIII – 2005;
• R. Wołosz: Wyrazy węgierskie w języku polskim; Elte Folklore, Budapest, PF. 107, H – 1364;
http://info.filg.uj.edu.pl/zhjij/~stach ... %20PrJ.pdf
http://szlav.btk.pte.hu/files/tiny_mce/ ... %20(1).pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Warmia
http://enciclopediae.blogspot.com/2014/02/balmos.html
https://cumpana.wordpress.com/2007/08/2 ... iara-chin/
http://adevaruldespredaci.ro/un-materia ... pentru-ca/
https://dexonline.ro/definitie/balmo%C8%99
http://www.dictio.ro/dex/balmu%C8%99
https://pl.wikipedia.org/wiki/Marmarosz ... storyczna)
https://en.wikipedia.org/wiki/Maramureș
https://pl.wikipedia.org/wiki/Okręg_Marmarosz
https://pl.wikipedia.org/wiki/Komitat_Máramaros
https://pl.wikipedia.org/wiki/Mołdawia