Kim był sługa obwodowy? Kongresówka 1820 r.
Moderatorzy: elgra, Galinski_Wojciech, maria.j.nie
-
Maciej092023
- Posty: 15
- Rejestracja: śr 06 wrz 2023, 14:35
Kim był sługa obwodowy? Kongresówka 1820 r.
Ostatnio zmieniony pn 21 paź 2024, 17:41 przez Maciej092023, łącznie zmieniany 2 razy.
Kim był sługa obwodowy? Kongresówka 1820 r.
sługa obwodowy to na dzisiejsze byłoby : posłaniec urzędu powiatowego. Województwa dzieliły się na obwody , a obwody na powiaty. Województwo kaliskie miało 5 obwodów i 11 powiatów . Myślę , że w obwodzie mieli umundurowanego urzędnika (coś na kształt obecnego strażnika miejskiego), który ściągał kary. Nazywano go żandarmem , ale chyba nie miał wiele wspólnego z żandarmem wojskowym.
Pozdrawiam
Janusz
Pozdrawiam
Janusz
-
Maciej092023
- Posty: 15
- Rejestracja: śr 06 wrz 2023, 14:35
Kim był sługa obwodowy? Kongresówka 1820 r.
Bardzo dziękuję za tak pomocną odpowiedź!
Z tego rozumiem, że "sługa obwodowy" był kimś w pewnym sensie podobnym do woźnego np. z Pana Tadeusza - nie wojskowym.
Art. 8 dekretu o żandarmerii KP głosił, że żandarmem może być ktoś mający od 30 do 50 lat. Józef w 1820 r. miał 58 lat, więc nie mógł być żandarmem-wojskowym. Ta rzecz zdaje się już być pewna. (Może istniało jakieś podobne uregulowanie funkcji sługi obwodowego?)
Gdzie mógłbym szukać dokumentów jego dotyczących? Możliwe, że zachowały się jakieś dokumenty. Wiadomo, że był sługą obwodowym obwodu kaliskiego, a to znacznie zacieśnia.
Czy sługa obwodowy był obwodowym odpowiednikiem sługi miejskiego?
"Z tego wszystkiego płaci się rocznie […] na Sługę mieyskiego 1 Złt gr 15." (https://crispa.uw.edu.pl/object/files/4 ... ay/Default, s. 12)
"[…] żaden sługa Mieyski samowolnie przez Burmistrza przyimowanym bydź nie może, lecz takowy pierwey Kommissyi Woiewódzkiey do nominacyi, przedstawionym bydź winien, przy dołączeniu opisu życia, i potrzebnych na udowodnienie dobrego i moralnego sprawowania się dowodów, oraz innego pisma własnoręcznego, dowodzącego że umie czytać i pisać; ponieważ każdy sługa Mieyski dane onemu dyspozycye lub obwieszczenia przeczytać […]" (https://crispa.uw.edu.pl/object/files/1 ... ay/Default, s. 5)
"obowiązanym nadto dziedzic będzie dla Burmistrza i Sługi mieyskiego po pół morgu gruntu na ogrody w bliskości Ratusza przeznaczyć" (https://crispa.uw.edu.pl/object/files/5 ... ay/Default, s. 12)
"We drzwiach ukazał się sługa miejski w granatowym, oficjalnym ubiorze, w żupanie pod bekieszą czerwonym, przy szabli, w czapce na głowie, której wchodząc nie zdjął." (https://wolnelektury.pl/katalog/lektura ... zczka.html)
"sługa miejski (servus civitatis zamoscensis) – woźny ratusza, nazywany też szermierzem (gladiator), ponieważ był uzbrojony w szablę, do 1664 r." (http://przewodnicyzamosc.pl/archiwa/16306)
Słudze miejskiemu dawał magistrat jeszcze rocznie: sukienny mundur, 2 pary butów, 2 pary ciepłych trzewików (Warmschuhe), czapkę kożuchową, pas? (Kleider-Pass) i 8 wierteli poznańskich (około 22 centnary) żyta, czyli ilość dość poważną. (https://lbc.leszno.pl/Content/12798/kro ... _10_01.pdf, s. 2)
"Poseł pospólny, urzędowy, woźny, sługa miejski." (https://pl.wikisource.org/wiki/Strona:M ... .djvu/0398)
"powódca, powójca, sługa miejski" https://spjs.ijp.pan.pl/haslo/index/11972/46360
Pozdrawiam
Maciej
PS Interesowałoby mnie też, jak wyglądało - jeśli było - umundurowanie.
Z tego rozumiem, że "sługa obwodowy" był kimś w pewnym sensie podobnym do woźnego np. z Pana Tadeusza - nie wojskowym.
Art. 8 dekretu o żandarmerii KP głosił, że żandarmem może być ktoś mający od 30 do 50 lat. Józef w 1820 r. miał 58 lat, więc nie mógł być żandarmem-wojskowym. Ta rzecz zdaje się już być pewna. (Może istniało jakieś podobne uregulowanie funkcji sługi obwodowego?)
Gdzie mógłbym szukać dokumentów jego dotyczących? Możliwe, że zachowały się jakieś dokumenty. Wiadomo, że był sługą obwodowym obwodu kaliskiego, a to znacznie zacieśnia.
Czy sługa obwodowy był obwodowym odpowiednikiem sługi miejskiego?
"Z tego wszystkiego płaci się rocznie […] na Sługę mieyskiego 1 Złt gr 15." (https://crispa.uw.edu.pl/object/files/4 ... ay/Default, s. 12)
"[…] żaden sługa Mieyski samowolnie przez Burmistrza przyimowanym bydź nie może, lecz takowy pierwey Kommissyi Woiewódzkiey do nominacyi, przedstawionym bydź winien, przy dołączeniu opisu życia, i potrzebnych na udowodnienie dobrego i moralnego sprawowania się dowodów, oraz innego pisma własnoręcznego, dowodzącego że umie czytać i pisać; ponieważ każdy sługa Mieyski dane onemu dyspozycye lub obwieszczenia przeczytać […]" (https://crispa.uw.edu.pl/object/files/1 ... ay/Default, s. 5)
"obowiązanym nadto dziedzic będzie dla Burmistrza i Sługi mieyskiego po pół morgu gruntu na ogrody w bliskości Ratusza przeznaczyć" (https://crispa.uw.edu.pl/object/files/5 ... ay/Default, s. 12)
"We drzwiach ukazał się sługa miejski w granatowym, oficjalnym ubiorze, w żupanie pod bekieszą czerwonym, przy szabli, w czapce na głowie, której wchodząc nie zdjął." (https://wolnelektury.pl/katalog/lektura ... zczka.html)
"sługa miejski (servus civitatis zamoscensis) – woźny ratusza, nazywany też szermierzem (gladiator), ponieważ był uzbrojony w szablę, do 1664 r." (http://przewodnicyzamosc.pl/archiwa/16306)
Słudze miejskiemu dawał magistrat jeszcze rocznie: sukienny mundur, 2 pary butów, 2 pary ciepłych trzewików (Warmschuhe), czapkę kożuchową, pas? (Kleider-Pass) i 8 wierteli poznańskich (około 22 centnary) żyta, czyli ilość dość poważną. (https://lbc.leszno.pl/Content/12798/kro ... _10_01.pdf, s. 2)
"Poseł pospólny, urzędowy, woźny, sługa miejski." (https://pl.wikisource.org/wiki/Strona:M ... .djvu/0398)
"powódca, powójca, sługa miejski" https://spjs.ijp.pan.pl/haslo/index/11972/46360
Pozdrawiam
Maciej
PS Interesowałoby mnie też, jak wyglądało - jeśli było - umundurowanie.
Ostatnio zmieniony śr 27 wrz 2023, 17:09 przez Maciej092023, łącznie zmieniany 1 raz.
-
Maciej092023
- Posty: 15
- Rejestracja: śr 06 wrz 2023, 14:35
Kim był sługa obwodowy? Kongresówka 1820 r.
Podsumujmy.
Sługa obwodowy był najprawdopodobniej odpowiednikiem sługi miejskiego. Jego funkcje były podobne do funkcji niegdyś woźnego. Był umundurowany (mundur + czapka(?)), zdaje się że miał szable (tradycyjnie ją miał). Nie zarabiał wiele, ale otrzymał % za każdą wykonaną sprawę, a w dodatku miał zapewniony wikt i opierunek i kawałek ziemi. Musiał umieć czytać i pisać. Nominowany był przez Komisję Wojewódzką (?).
Jeżeli ma ktoś pomysł, gdzie mógłbym szukać dokumentów go dotyczących, albo uważa że powyższe ustalenia powinny być w jakiej części zrewidowane - proszę dać znać.
Pozdrawiam
Maciej
Sługa obwodowy był najprawdopodobniej odpowiednikiem sługi miejskiego. Jego funkcje były podobne do funkcji niegdyś woźnego. Był umundurowany (mundur + czapka(?)), zdaje się że miał szable (tradycyjnie ją miał). Nie zarabiał wiele, ale otrzymał % za każdą wykonaną sprawę, a w dodatku miał zapewniony wikt i opierunek i kawałek ziemi. Musiał umieć czytać i pisać. Nominowany był przez Komisję Wojewódzką (?).
Jeżeli ma ktoś pomysł, gdzie mógłbym szukać dokumentów go dotyczących, albo uważa że powyższe ustalenia powinny być w jakiej części zrewidowane - proszę dać znać.
Pozdrawiam
Maciej