Strona 1 z 1

Starosta Ulkowski - o jaką miejscowość może chodzić?

: pn 15 kwie 2024, 14:23
autor: TomaszOsmolski
Witam serdecznie.

Pani Sęczys w Szlachcie wylegitymowanej... wymienia Mikołaja Osmolskiego jako staroste ulkowskiego. O jaką miejscowość może chodzić? Nadmienie, ze Mikołaj Osmolski mieszkał w Hulkowie, pod Firlejowem na ziemi halickiej.

Pozdrawiam,
Tomasz

Re: Starosta Ulkowski - o jaką miejscowość może chodzić?

: pn 15 kwie 2024, 19:22
autor: ROMAN_B
Tomaszu, dzień dobry.

Nikołaj Iwanowicz Pawliszczew [ Николай Иванович Павлищев ]: Herbarz rodzin szlacheckich Królestwa Polskiego najwyżej zatwierdzony. Cz.1. – wydany w Warszawie w roku 1853.
Oddział II. Herby rodzin, które nabyły szlachectwo przed dniem 16 [28] sierpnia 1836 r.
(…)
Herb Bończa. Używają go:
(…) Osmolscy, rodzina w Ziemi Czerskiej osiadła. Z tej Mikołaj, Starosta Ulkowski, w roku 1772 nabył dobra Ogrodzienice i Słomczyn. Inni, jako to: Marcin, ur. 1730 posiadał wieś Milanowo w Ziemi Mielnickiej. (... ). [ strona 79 ].

Szlachta Ziemi Halickiej. Genealogia rodu Osmólski herbu Bończa [ linia z miast Firlejów i jego okolic w byłym województwie stanisławowskim a także Żelechów i Sokal oraz ich okolic w byłym województwie lwowskim ]. Pochodzi ona ze strony Adama Bilińskiego „Genealogia Rodowa ( III )”.
Mały fragment.
♣ Józef OSMÓLSKI (*? †?) ∞? Teresa Mirska (*? †?):
A1 Mikołaj (*? †ok. 1782) de Hulków cześnik bydgoski ∞? Anna Ogrodzińska (*? †?) { secundo voto Gadomska }: (…).
Zatem, Mikołaj Osmólski herbu Bończa z Hulkowa był też cześnikiem bydgoskim.
Link pod którym znajdziesz linię Józefa Osmólskiego, której mały wycinek zacytowałem, i który odnosi się do Mikołaja Osmólskiego. https://www.antoniego26.pl/genealogia/osmolski.htm
---------------------------------------------------------------------------------------
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom XII, strona 786. Warszawa, 1892.
„Ulków, ob. Hulków ( por. t. VIII, 383 ).”. [ Ulków, obacz Hulków ( porównaj tom VIII, strona 383 ].

Na stronie 383 tomu VIII znajdują się miejscowości na literę P. Miejscowości na literę H znajdują się w tomie III. Zapewne jest to pomyłka drukarska i moim zdaniem powinno być ( por. t. III, 207 ).

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom III, strona 207. Warszawa, 1882.
„Hulków, wś, pow. przemyślański, par. gr, kat. Korzelica, o 3,7 kil. od Firlejowa. Dominium Wereszczyńskich.”.

Z powyższych informacji można wysnuć wniosek, że wieś, która w roku 1882 nosiła nazwę Hulków wcześniej nazywała się Ulków. Skoro wieś nosiła nazwę Ulków to i mógł być starosta Ulkowski.

Pozdrawiam – Roman.

Re: Starosta Ulkowski - o jaką miejscowość może chodzić?

: pn 15 kwie 2024, 20:00
autor: Lakiluk
ROMAN_B pisze:Z powyższych informacji można wysnuć wniosek, że wieś, która w roku 1882 nosiła nazwę Hulków wcześniej nazywała się Ulków. Skoro wieś nosiła nazwę Ulków to i mógł być starosta Ulkowski.
W języku polskim opuszczało się czasem literę H (wynikało to z dawnej wymowy) - przykładowo nazwisko Abraham stawało się Abra(a)mem.

Na najstarszych mapach z XVIII w. jest Hulków i Hilkiw.

Re: Starosta Ulkowski - o jaką miejscowość może chodzić?

: wt 16 kwie 2024, 00:10
autor: ROMAN_B
Lakiluk pisze:
ROMAN_B pisze:Z powyższych informacji można wysnuć wniosek, że wieś, która w roku 1882 nosiła nazwę Hulków wcześniej nazywała się Ulków. Skoro wieś nosiła nazwę Ulków to i mógł być starosta Ulkowski.
W języku polskim opuszczało się czasem literę H (wynikało to z dawnej wymowy) - przykładowo nazwisko Abraham stawało się Abra(a)mem.

Na najstarszych mapach z XVIII w. jest Hulków i Hilkiw.

Faktycznie w języku polskim [ i nie tylko ] występuje zjawisko językowe polegające na braku realizacji [ niewymawianiu ] jakiegoś fonemu, które polega na całkowitym opuszczaniu w mowie [ piśmie ] głosek lub sylab. To zjawisko może występować w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Na przykład: yba [ ryba ], oń [ koń ], bułka [ ułka ], ga [ mgła ], ogalik [ rogalik ], kowa [ krowa ], Abraam [ Abraham ], dabina [ drabina ].Takie opuszczanie dźwięków mowy nazywane jest elizją [ mogilalią ] i jest to wada wymowy. Może ona być spowodowana przyczynami fonologicznymi [ na przykład niedokształceniem słuchu fonemowego ] lub artykulacyjnymi [ na przykład niską sprawnością lub nieprawidłową budową narządów mowy ]. Zjawisko fonetyczne w przypadku mogilalii jest tożsame z elizją. O elizji mówi się jednak w czasie rozwoju mowy dziecka, a o mogilalii wtedy, gdy dziecko w danym wieku powinno już wymawiać opuszczaną głoskę. Gdy występuje później raczej można mówić już o dysleksji.

Biorąc to pod uwagę zamiast mówić [ pisać ] o staroście hulkowskim mowa jest o staroście ulkowskim. Jak wypowiedziane tak zapisane [ usłyszane ]. To tylko robocza hipoteza.

Roman.

: wt 16 kwie 2024, 10:50
autor: Andrzej75
Moim zdaniem nazwy Hulków i Ulków mogły być alternatywne, współistnieć ze sobą w tym samym czasie. Analogicznie było z Husiatynem/Usiatynem, Hulanikami/Ulanikami (przykłady ze SGKP).

Czysto teoretycznie można by jeszcze rozważyć, czy przypadkiem nie zaszedł czeski błąd, i „ulkowski” to nie „łukowski”, ale w tamtym czasie pośród starostów łukowskich nie było żadnego Osmólskiego.

Ja bym powiedział, że większy problem jest ze „starostą” niż z „ulkowskim”. Bo wprawdzie Hulków/Ulków był królewszczyzną, ale wchodził w skład starostwa rohatyńskiego; nie widzę nigdzie wzmianek o jakimś wyodrębnionym starostwie ulkowskim.
http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geogra ... V_cz.1/599
Oczywiście w ramach starostwa rohatyńskiego Mikołaj Osmólski mógł być dzierżawcą albo zarządcą jednej wsi, ale w takiej sytuacji określanie go mianem starosty byłoby jednak przesadą.

W AU Jana i Karola Osmólskich ich ojciec Mikołaj jest nazwany „cześnikiem bydgoskim … ze wsi Hulków”. Nie ma tam mowy o jakimkolwiek jego starostwie.
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301 ... 2_0007.htm
http://agadd.home.net.pl/metrykalia/301 ... 2_0032.htm

: wt 16 kwie 2024, 16:58
autor: henryk22
W praktyce występowała jednak przesadna tytułomania i "starostami" tytułowano często dzierżawców nawet małych wsi królewskich, które podczas oficjalnych lustracji określane były jako "dzierżawy".

Henryk

: wt 16 kwie 2024, 17:03
autor: Lakiluk
Nadanie starostwa powinno być w Metrykach Koronnych, czyż nie?

: wt 16 kwie 2024, 19:07
autor: Andrzej75
henryk22 pisze:W praktyce występowała jednak przesadna tytułomania i "starostami" tytułowano często dzierżawców nawet małych wsi królewskich, które podczas oficjalnych lustracji określane były jako "dzierżawy".
Jak najbardziej tak.
Tylko trudno jest powiedzieć, kim naprawdę był Mikołaj Osmólski w tym Hulkowie/Ulkowie: dzierżawcą? zarządcą? W aktach chrztu swoich dzieci tytułowany jest cześnikiem bydgoskim (w l. 1768-73). Może występuje gdzieś w par. Firlejów jako chrzestny z innym określeniem, wyjaśniającym, w jakim konkretnie charakterze przebywał w Hulkowie…
Tak prawdę mówiąc, prawdziwym cześnikiem bydgoskim też nie był. Rzeczywistymi cześnikami bydgoskimi, mieszkającymi w województwie inowrocławskim (a nie ruskim) i posiadającymi nominację na swój urząd, byli w tym czasie: najpierw Kazimierz Bielicki, a potem Józef Zakrzewski. Ale zjawisko podwójnej czy potrójnej obsady urzędów (często bez nominacji) jest już od dawna opisywane:
https://genealodzy.pl/index.php?name=PN ... 078#426078

: wt 16 kwie 2024, 19:16
autor: Malrom
w dziele Krzysztofa Chłapowskiego, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795, Warszawa 2017,
nie wymienia się nazwiska Osmólski i starostwa U/H/lkowskiego,

Także Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII, Kórnik 1992,
w nie notują tego nazwiska.

Pozdrawiam
Roman M.

: wt 16 kwie 2024, 20:44
autor: Jaro_Chudzik
Pod rozwagę ew. alternatywna lokalizacja: Ulhów.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ulh%C3%B3wek

: śr 17 kwie 2024, 00:10
autor: ROMAN_B
Dobry wieczór.

"Summarjusz królewszczyzn w całej Koronie Polskiej z wyrażeniem possesorów i siła która płaci rocznej kwarty spisany roku 1770. Wydanie Eligiego Piotrowskiego. Żytomierz, 1861.".

W województwie ruskim, w ziemi halickiej wymieniony jest Mikołaj Osmolski, cześnik bydgoski, i Anna z Ogrodzieńskich jako obecni posiadacze wsi Sołoniec i wsi Hulkow w roku 1770 [ patrz strona 31 ].

Sumariusz z roku 1770 wymienia 1470 starostw w całej Koronie Polskiej. Przy żadnym z nich nie jest wymieniony Mikołaj Osmolski ani inna osoba o tym nazwisku. Sumariusz nie wymienia starostwa o nazwie: starostwo hulkowskie czy starostwo ulkowskie.

Link do sumariusza.
http://bc.wbp.lublin.pl/dlibra/applet?m ... ctory.djvu

Pozdrawiam – Roman.

: śr 17 kwie 2024, 01:36
autor: Andrzej75
Podobnie tutaj:
Kornel Czemeryński, O dobrach koronnych byłej Rzeczypospolitej polskiej, Lwów 1870:
https://books.google.pl/books?hl=pl&id= ... 3w&f=false

: czw 18 kwie 2024, 19:17
autor: TomaszOsmolski
Dziękuję bardzo wszystkim za wypowiedzi. Mam jeszcze jedno pytanie. W Herbarzu Uruskiego, Mikołaj jest wymieniony tym razem jako starosta płoniecki. Literówka? Nie kojarzę żadnego Płoniecka, obok wyżej wymienionego Hulkowa, leżał i był dzierżawiony przez Mikołaja Sołoniec.

https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/public ... 88/content
Po Mikołaju, staroście płonieckim, cześniku bydgoskim 1771r., dziedzicu dóbr Ogrodziniec i Słomczyn z żony Anny Ogrodzińskiej  (Ks. Gr. Czerskie) syn Rafał.....

Pozdrawiam,
Tomasz

: czw 18 kwie 2024, 22:26
autor: Andrzej75
Pewnie ten Płoniec to źle odczytany Sołoniec.