genealodzy.pl

Proszę nie łączyć z kolejarskim ani tramwajarskim wątkiem z przyczyn merytorycznych:)

Zakładam wątek ze szczerą chęcią uzupełnienia informacjami, czyli jakimś zobowiązaniem do kontynuacji, w miarę ich pozyskiwania

Nie wiem czy rodzinne jestem związany. Nie wiem z czego konkretnie wynikał sentyment mojego dziadka do EKD.
Jego teść - PKP, a dziadek podkreślał niezależność EKD od PKP i prywatność. Być może nie był pracownikiem, a współpracownikiem; być może "wpisali go" na lewo za okupacji; może w jakimś minimalnym (raczej mikromalnym) stopniu współtworzył (akcje właściciela? obligacje ?), a może tylko widział sens w powstaniu EKD i rozwoju i nie był związany ściślejszym powiązaniem.

Wybrałem się (niedziela jedyny termin dla indywidualnych zwiedzaczy) do Izby Tradycji. Dla technicznych - gratka niemała, ale i nietechnicznych zaskoczy renowacja wagonika z najstarszych serii.

O tzw papierzyskach niewiele się dowiedziałem, ale będę drążył:)

Majewska Anna: Budowa Elektrycznej Kolei Dojazdowej determinantą rozwoju strefy podmiejskiej Warszawy. [W]: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 2013, zesz.2
http://www.kaiu.pan.pl/images/pdf2.3013 ... pl.cz2.pdf
„W południowej części obszaru administracyjnego, po drugiej stronie rzeczki Zimna Woda na terenach dawnego PGR – u Popówek (po parcelacji w wyniku reformy rolnej z 1945 r. folwarku Popówek) wykonano Plan Miejscowy Zagospodarowania Przestrzennego z wytyczoną siatką ulic. Na obszarze tym zaprojektowano osiedle domków jednorodzinnych”.

Szczególną rolę w rozwoju osiedli podmiejskich, w tym jak się dużo później okazało i Popówka odegrała uruchomiona 11 grudnia 1927 roku najnowocześniejsza elektryczna kolejka dojazdowa EKD. Wzdłuż jej linii zaczęły powstawać planowane osiedla – miasta ogrody: od Włoch do Podkowy Leśnej.
Pierwotnie trasa kolejki miała przebiegać przez grunta lasów Młochowskich (byłoby to korzystne ze względu na zbliżenie do Nadarzyna nie mającego bezpośredniego połączenia z Warszawą), lecz nie wyraziła zgody na sprzedaż działek ich właścicielka, księżna Radziwiłłowa. W efekcie, nawiązano kontakt ze Stanisławem Lilpopem – właścicielem dóbr brwinowskich i uzgodniono budowę szybkiej kolei oraz nowoczesnego miasta – ogrodu – Podkowy Leśnej.

Trasa kolejki EKD przebiegała przez tereny rolne kilku folwarków, gdzie zlokalizowane były, często od czasów średniowiecza, liczne wsie czynszowe i pańszczyźniane. Budowa linii kolejowej, która skomunikowała te obszary z Warszawą, sprowadziła tu nowych mieszkańców, niezwiązanych z uprawą roli - początkowo letników, następnie, klasę średnią (bankierów, przemysłowców) oraz robotników, którzy dojeżdżali do zakładów pracy w Warszawie, a także w Pruszkowie. Wsie zlokalizowane w pobliżu linii kolejowej, otrzymały nową szansę rozwoju. Stopniowo gospodarka rolna zaczęła być wypierana przez funkcje mieszkaniowe i wzdłuż trasy kolei powstawały strefy zabudowy mieszkaniowej.
Przykładem takiej wsi jest Nowa Wieś Warszawska, położona przy trasie kolejki WKD, w odległości około 20 km od Warszawy. Wieś istniała od XVIII wieku i należała do dóbr helenowskich. W 1827 roku znajdowało się tu 19 zagród chłopskich, a teren rolny liczył 523 morgi. W wyniku dwukrotnej parcelacji majątku, przeprowadzonych przez hrabiego Potockiego (w 1900r. i w latach dwudziestych XX w.), wieś powiększyła swą powierzchnię tak, że w 1910 roku liczyła ona około 80 zagród i 600 mieszkańców. Przedwojenna mapa WIG z 1933r. ukazuje typową wieś jednoosiową o zabudowie zwartej .
Osią układu jest droga łącząca folwark Helenów z traktem śląskim (obecnie tzw. droga katowicka), prostopadła do drogi warszawskiej. Projektowana linia EKD przecinała prostopadle główną ulicę wsi, po stronie południowo – wschodniej. W tym miejscu zlokalizowano też przystanek.
Podobne fazy rozwoju przestrzennego można zaobserwować w strukturze Kań Helenowskich, położonych w odległości około 27 km od Warszawy. Historyczna wieś Kanie tworzyła układ zwarty, dwudrożny - charakterystyczna litera „Y”. Pierwotne założenie, ukształtowało się po północnej stronie drogi lokalnej z Warszawy do Grodziska, w pobliżu dworu w Helenowie.

Z tego miejsca promieniście rozchodziły się trzy drogi polne, m. in. w kierunku Otrębus i Nadarzyna (drogi te stały się w przyszłości zalążkiem układu ulicznego Kań współczesnych). Po budowie linii kolejowej EKD i wyznaczeniu przystanku, obszar zabudowy starej wsi, pozostał peryferyjny w stosunku do całego układu, którego środek ciężkości przeniósł się w rejon przystanku EKD.