Dąbrowscy z okolic parafii Skórzec, Niwiski i Domanice (XVIII/XIX w.)

[Karol226]

Dzień dobry,

Poszukuję informacji na temat rodziny Dąbrowskich zamieszkujących w XVIII i XIX wieku okolice parafii Skórzec, Niwiski oraz Domanice.
Moi przodkowie wywodzili się ze szlachty cząstkowej i zamieszkiwali wieś Wólka Kobyla (par. Skórzec). Mam problem z przyporządkowaniem ich do konkretnej linii, ponieważ w tych okolicach występowały rodziny Dąbrowskich pieczętujące się różnymi herbami (Junosza, Nałęcz) Zastanawiam się, czy te rodziny mogły mieć wspólne korzenie, czy były to zupełnie odrębne rody, które przyjęły nazwisko od licznych w tej okolicy miejscowości o nazwie Dąbrówka.

Oto ustalony przeze mnie fragment wywodu przodków:
I Generacja: Władysław Dąbrowski i Ludwika z d. Jarochowska. Mieli syna Antoniego.
II Generacja: Antoni Dąbrowski (ur. ok. 1760 r., w jednej z miejscowości w parafii Domanice, zm. 1834 r. w Wólce Kobylej). Był dwukrotnie żonaty:

1. Pierwsza żona (dane nieznane, Antoni był wdowcem w chwili drugiego ślubu).
2. Anna Osińska – ślub zawarto w 1811 r. w parafii Mokobody

zapowiedź (akt 23, par. Skórzec): https://photos.szukajwarchiwach.gov.pl/ ... fb308a_max

akt ślubu (akt 8, par. Mokobody): https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ska ... 60545d1085

akt zgonu Antoniego (akt 56, 1834 r., Wólka Kobyla, par Skórzec): https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ska ... 9e059eaef2

Dzieci Antoniego:

Z pierwszego małżeństwa:
Jakub Dąbrowski – dziedzic cząstkowy w Wólce Kobylej (piśmienny).
Piotr Dąbrowski – dziedzic cząstkowy w Dąbrówce Starej.

Z drugiego małżeństwa (z Anną Osińską):
Anna, Helena, Stanisław (rodzili się w Wólce Kobylej, wszyscy zmarli w dzieciństwie).
Otolia Urszula Mrozowska z d. Dąbrowska. Po śmierci rodziców mieszkała w Wólce Kobylej na ziemi dziedzicznej wraz z bratem. Później, gdy wyszła za mąż jej mężem został Józef Mrozowski (kowal), mieszkali oni również na ziemi dziedzicznej w Wólce Kobylej.

Moje pytania do Państwa:

Czy ktoś z Państwa badał Dąbrowskich z okolic parafii Skórzec, Niwiski oraz Domanice?
Czy istnieją publikacje, herbarze lub opracowania regionalne dotyczące szlachty z okolic Skórca, Domanic i Niwisk, które mogłyby rzucić światło na powiązania między różnymi liniami Dąbrowskich w tym rejonie?
Czy fakt występowania dwóch różnych herbów w tak bliskim sąsiedztwie wyklucza pokrewieństwo?

Będę wdzięczny za każdą wskazówkę, która pomoże mi ruszyć z miejsca.

Pozdrawiam,
Karol

[Grazyna_Gabi]

I zona Antoniego byla Helena z domu Dąbrowska Siwik.
Dąbrowska Helena Skórzec (diec. siedlecka) 60 1811 Wólka Kobyla , Nr domu: 6 , Wiek: 50 , O: Michał Dąbrowski Siwek , M: Marianna , Mąż: Antoni Dąbrowski
AZ 60
https://photos.szukajwarchiwach.gov.pl/ ... f44e59_max

Pozdrawiam
Grazyna

[Robert_Kostecki]

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ru/ ... eria_cur=3

Czy dokładnie przeanalizowałeś herbarze Bonieckiego i Uruskiego?

[Karol226]

Dziękuję za ciekawe informacje oraz za odnalezienie aktu żony Antoniego - Heleny, którego nie widziałem.

W międzyczasie znalazłem również prawdopodobnie akt śmierci matki Antoniego - Ludwiki, która zmarła w 1810 r. gdzieś w parafii Skórzeckiej. Niestety brakuje skanu aktu.

Jeżeli chodzi o informacje z hipoteki wojewódzkiej, wychodzi na to, bazując na herbarzu Bonieckiego, że rodzina Dąbrowskich zamieszkująca te tereny była prawdopodobnie herbu Junosza.

Zastanawia mnie jednak, czy ta rodzina rzeczywiście wywodzi się bezpośrednio z okolic Dąbrówki Ług, czy może „wprosiła się” na te tereny. Antoni posiadał akt urodzenia w sąsiedniej parafii Domanice, co może sugerować, że wcześniej rodzina mieszkała w zupełnie innej miejscowości.

[Mazurek_Mikołaj]

Witam
Niwiski stanowią jedną z najstarszych parafii na tym obszarze, o rodowodzie sięgającym zapewne XIV wieku, a według niektórych hipotez jeszcze wcześniej. Obejmowała aż 61 miejscowości i dopiero z czasem, w wyniku podziałów administracyjnych i wzrostu zaludnienia, z jej rozległego terytorium wyodrębniono kolejne parafie, m.in. Skórzec czy Kotuń. Skórzec jako samodzielna parafia powstał dopiero pod koniec XVIII wieku. Ja wskazuje na rok 1797 (wtedy powstał tam kościół), choć w niektórych opracowaniach pojawia się również rok 1802. Parafia Domanice natomiast ukształtowała się zapewne około 1747 roku. W praktyce oznacza to, że przez większą część swojej historii tereny późniejszej parafii Skórzec, a w tym obszary Dąbrówki i okolicznych wsi, wchodziły właśnie w skład parafii Niwiski. O historii parafii Niwiski dużo tutaj: https://parafianiwiski.pl/historia-parafi/

Nazwa Dąbrówka wywodziła się nazwy lasu tutaj rosnącego. Istnieją lub istniały okolice szlacheckie Dąbrówka: Ług, Niwka, Stara, Nowa, Mała czy Kobyli Ług. Nazwy te zawdzięczają swoje brzmienie właśnie średniowiecznemu lasowi Dąbrówka, który długo stanowił strefę słabo zaludnioną. W miarę wzrostu osadnictwa i karczowania lasu powstawały dodatkowe osiedla. Geneza przybycia Dąbrowskich zapewne nakłada się z osadnictwem rycerstwa mazowieckiego i polskiego w te rejony w XIII i XIV wieku w ramach akcji kolonizacyjnych książąt mazowieckich. Czasami było tak, że do założonej wsi 10-łanowej ściągało kilka rodzin z przeludnionej wsi rycerskiej Mazowsza czy Wielkopolski. Tylko część z nich mogła być oryginalnymi Dąbrowskimi herbu Junosza (a wtedy zapewne z Dąbrowy, Dąbrówki czy Dąbrowska). Reszta mogła przyswajać nazwisko wraz z osiedleniem. W niedalekiej wsi mogli osiedlać się Dąbrowscy herbu Nałęcz.

W tym kontekście rozważania dotyczące rodu Dąbrowskich herbu Junosza z okolic Skórca zyskują szersze tło historyczne. Jeśli rodzina ta pojawia się w przekazach jako związana z tym obszarem, nie musi to od razu oznaczać, że stanowiła odwieczną szlachtę „gniazdową” miejscową od niepamiętnych czasów. Mobilność drobnej szlachty mazowieckiej była większa, niż się często zakłada – zwłaszcza od końca XVII wieku, kiedy zniesiono ograniczenia w handlu, co otworzyło przed ubogą szlachtą możliwość podejmowania zajęć wcześniej dla niej niedostępnych. W tym samym czasie postępowała pauperyzacja znacznych segmentów stanu szlacheckiego. Bardzo wiele rodzin drobnoszlacheckich traciło majątki, migrowało, podejmowało dzierżawy lub osiedlało się w zupełnie nowych wsiach na skraju dawnych kompleksów leśnych. Być może Dąbrowscy herbu Junosza mieli lepsze perspektywy rozwoju, rodziło się ich więcej i stopniowo wchłaniali Dąbrowskich herbu Nałęcz. Ostatnie wzmianki o nałęczowskich Dąbrowskich są z XVII wieku. Potem na ziemi liwskiej zostali sami Junoszowie. Warto też pamiętać, że im późniejszy okres I RP, tym znaczenie herbu było mniejsze. Wśród moich przodków jest kilka przypadków stosowania herbów i zawołań innych niż nosili ich przodkowie kilkaset lat wcześniej. Było tak jak zeznał w sądzie jedyny piśmienny wśród szlachty sąsiad, a on pamiętał od swojego dziada, że był herbu Junosza. O wiele większe znaczenie od XV do XVIII wieku dla takiej szlachty miały przydomki. W sytuacji, w której na terenie tych kilku wsi żyło powiedzmy 300 Dąbrowskich potrzebne było rozróżnienie, o jakiego Jana, Macieja czy Wojciecha Dąbrowskiego chodzi. Nadawali sobie więc przydomki. Wśród niwiskich Dąbrowskich na pewno byli tacy o przydomku Zowsa oraz Śmiałek.

Jeżeli więc Antoni Dąbrowski urodził się w parafii Domanice, a jako dorosły funkcjonował na terenie Dąbrówki w obrębie parafii Skórzec, nie musi to być dowodem na oderwanie od miejscowego rodu, lecz raczej świadectwem typowych dla epoki ruchów ludności.

Metryki Ludwiki oraz wcześniejszych Dąbrowskich nie będzie w księgach metrykalnych stanu cywilnego, gdyż te na terenie parafii skórzeckiej prowadzone były od połowy sierpnia 1810. Ludwika Dąbrowska najpewniej zmarła na wiosnę 1810, a została przeze mnie spisana do genetyki z sumariusza ksiąg kościelnych zapisanego podczas wizytacji parafii w maju 1852 r. Ten sumariusz dostępny jest tutaj: https://metryki.genealodzy.pl/index.php ... =1798&kt=2
Akty przed sierpniem 1810 spisywane były w księgach kościelnych. Akta starego dekanatu liwskiego w części zostały zniszczone podczas II WŚ (część jest dostępna w AD w Siedlcach). Jeżeli księgi przetrwały to zapewne są dalej w parafii lub zostały przekazane do archiwum diecezjalnego np. w Siedlcach. Jeżeli chodzi o księgi kościelne okresu staropolskiego, to jestem prawie pewny, że znaczny ich zakres dalej znajduje się w parafii w Niwiskach. Gorzej sytuacja ma się z bardzo pomocnymi w przypadku szlachty księgami ziemskimi i grodzkimi. Prawie wszystkie księgi z ziemi liwskiej zostały zniszczone podczas powstania warszawskiego. Zachowały się nieliczne odpisy z opracowań przedwojennych.

Więcej informacji znajdzie się w książce: Leszek Zalewski, Szlachta ziemi liwskiej, Warszawa 2005. Miałem ją w rękach kilka lat temu. Jest tam trochę błędów szczególnie z przyporządkowaniem skąd dana rodzina szlachecka mogła pochodzić, ale jakieś informacje o Dąbrowskich tam są.

Pozdrawiam
Mikołaj

[Robert_Kostecki]

https://rcin.org.pl/ihpan//Content/1402 ... Salina.pdf
[161], s. 149 - Dąbrowcy, szlachta h. Junosza, prawd. spokrewniona z Zaliwskimi, wywodząca się z Dąbrówki
w z. liw.

https://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=29993

[DzikiZdeb]

Witczuka Pan czytał? Jest tam sporo informacji o Dąbrowskich - mówi m.in. o rodzinie szlacheckiej h. Nałęcz i rodzinie chłopskiej tego nazwiska (s. 120).

https://www.skorzec.eu/wp-content/uploa ... ie-PDF.pdf

Po prawdzie to nie oczekiwał bym cudów jeśli chodzi o posługiwanie się herbami przez tamtejszą drobną szlachtę w XIX w. O ile świadomość szlacheckiego pochodzenia jak najbardziej wśród niej przetrwała, o tyle znajomość herbu była raczej sporadyczna.

Pozdrawiam,
Paweł

[iks_dna]

Dzień dobry,

w księdze chrztów parafii Domanice pod datą 5 czerwca 1761 roku jest chrzest Antoniego syna Władysława Dąbrowskiego i Ludwiki. Zapisana nazwa wsi to "Wulka". (Przy czym podany rok nie jest na 100% pewny, wpis jest na stronie, która nie ma ciągłości numeracji wpisów z poprzednią i następną a rok na tej konkretnej stronie nie występuje jednak przyjąłbym ten rok za właściwy, bo do żadnego innego bliskiego rocznika nie pasuje.)

28 grudnia 1770 roku jest chrzest Jana syna "z nieprawego łoża" Ludwiki Dąbrowskiej. Zapisana nazwa wsi to "Wólka Jagodzińska".
12 listopada 1752 roku jest chrzest Karola syna Władysława Dąbrowskiego i Zofii Jastrzębskiej. Zapisana nazwa wsi to "Wólka Kobyla"
1 listopada 1749 roku jest chrzest Marcina syna Władysława Dąbrowskiego i Zofii Jastrzębskiej. Zapisana nazwa wsi to "Wólka"
W styczniu 1716 roku jest chrzest Józefa Władysława syna Kazimierza Dąbrowskiego i Zofii Mościbrodzkiej. Brak zapisanej nazwy wsi.

Nazwy Wólka Kobyla, Wólka, Wólka Jagodzińska, Wulka występują w księgach chrztów parafii Domanice, zazwyczaj przy chrztach dzieci włościańskich jednak w kilku przypadkach też przy urodzeniach Dąbrowskich.
Te, które udało mi się znaleźc i mogą coś wnosic wymieniłem.

Można przyjąc hipotezę, że chrzty Dąbrowskich z Wólki Kobylej miały czasami miejsce w Domanicach ze względu na bliższą odległośc od Niwisk.
Wydaje sie też prawdopodobnym, że Ludwika była drugą żoną Władysława a pierwszą była Zofia Jastrzębska.
Przy założeniu, że Władysław używał 2 imienia nie można wykluczyc, że chrzest z 1716 roku dotyczy jego.
Jeśli przyjmiemy, że chrzest z 1770 roku dotyczy dziecka tej Ludwiki Dąbrowskiej to można przyjąc, że Władysław zmarł przed rokiem 1770.
Oczywiście to są hipotezy na podstawie ograniczonych danych wiec na wszystko nalezy brac poprawkę.
Nie znalazłem wpisów o ślubie Władysława ani z Zofią Jastrzębską ani z Ludwiką Jarochowską.
Wpisy parafialne z Domanic z tego okresu nie są pełne, ciągłośc numeryczna nie jest zachowana, pewnych zakresów brak. Nie można też zupełnie wykluczyc, że było dwóch Władysławów.

Nie mam żadnej wiedzy odnośnie zachowanych "starych ksiąg" z parafii Niwiski.

W lustracji dymów ziemii liwskiej z 1790 roku występuje w "Wólce Kobylej czyli Jagodzińskiej" Antoni Dąbrowski. Bardzo możliwe, że ten, o którym tu mowa
https://skanoteka.genealodzy.pl/index.p ... &zoom=2.18

W 1811 roku u notariusza Witkowskiego w Siedlcach jest wpis 163, w którym wystętuje Antoni Dąbrowski z Wólki Kobylej
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ska ... f8c36c1297
W 1814 roku u notariusza Mościckiego w Siedlcach jest wpis nr 94, w którym występuje Antoni Dąbrowski z Wólki Kobylej https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/pl/ ... be19baeeb6 - strona 1
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ska ... d318a4bbc0 - strony 2-3
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ska ... e50bcc8209 - strona 4

Jakiś czas temu pozwoliłem sobie otagowac 2 zachowane roczniki grodzkich łukowskich czyli 1743-1744 https://skanoteka.genealodzy.pl/?op=tg& ... d=&rok_do=. Występują tam Dąbrowscy ale nie widzę na szybko powiązania z przypadkiem z tego wątku.

Pozdrawiam
Andrzej

[Karol226]

Witam,

Dziękuję wszystkim za wszystkie dotychczasowe informacje, są one dla mnie bardzo przydatne.

Czy dobrze rozczytuję, w tym dokumencie Antoni Dąbrowski był zwany Sudzikiem?
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/pl/ ... be19baeeb6 - strona 392

Pozdrawiam,
Karol

[iks_dna]

Dzień dobry,

też odczytuję ten przydomek jako Sudzik.

Pozdrawiam,
Andrzej

[Karol226]

Po przeanalizowaniu przesłanych przez Państwa materiałów oraz po wykonaniu własnych poszukiwań nie natrafiłem na żadnego Dąbrowskiego noszącego to konkretne przezwisko. Tym bardziej intrygujące wydaje się jego pochodzenie. Ciekaw jestem, jaka historia może się z nim wiązać i skąd mogło się wziąć.

Pozdrawiam
Karol

[iks_dna]

Dzień dobry,

nie mam wiedzy na temat przydomków Dąbrowskich.
W parafii Zbuczyn występują w indeksacji postaci z przydomkiem Sudzik ( też w zapisie Sędzik czy Szudzik) np. :

https://geneteka.genealodzy.pl/index.ph ... =&to_date=

Pozdrawiam,
Andrzej