Po latach przyszło rozwiązanie zagadki. Niby coś innego, a jednak wyszło na to samo, bo chodzi o niezależny samorząd.
Poprzednio nie prawidłowo odczytałem z metryki ślubu zapis o dość nietypowym pochodzeniu pana młodego, zamiast parafii lub miejscowości, wydawało mi się, że jest "bistricko-awtonowickie obszczestwo" (Bystrzycka autonomiczna wspólnota), a faktycznie tam jest "bistricko-antonowiskie obszczestwo" (jedna litera) czyli chodzi o Bystrzycko-Antonowieckie Stowarzyszenie Mieszczan w powiecie Rówieńskim na Wołyniu czyli określając ogólnie to: samorządową wspólnotę mieszczan w powiecie wiejskim. Nie wiem czy istnieje oficialne tłumacznie lub nasza nazwa takiej wspólnoty ale pomyślałem. że można by się pokusić o, określenie tego (bez carskich ograniczneń) jako Wiejska Wspólnota Szlachecka, bo przecież na wsi nie mieszkali żadni mieszczanie, a takie określenie zaczęto w pewnym momencie stosować w metrykach do określania szlachty zagrodowej. Tym bardziej, że to właśnie takie rodziny są tam wymienione.
Natrafiłem na to przeszukując Wikimedię. W zakładce pokazującej skany z Archiwum Rówieńskiego są takie księgi:
https://commons.wikimedia.org/wiki/Cate ... vne_Oblast
Imienny spis mieszczan chrześcijan Bystrzycko-Antonowieckiej Wspólnoty
(Посімейні списки міщан християн Бистрицько-Антонівського товариства)
ДАРО 165-1-2. 1874.
ДАРО 165-1-14. 1886.
ДАРО 165-1-25. 1913-1922.
Dwie starsze księgi mają alfabetyczny spis wg nazwiska co przyspiesza wyszukiwanie. Minusem jest to, że nie ma przypisania do miejscowości czy wsi (sama lista rodzin). Nie wiem konkretnie, o które miejscowości chodzi, bo to nie jest wpólnota dwóch sąsiednich miejscowści np. leżących na dwóch przeciwległych brzegach Słuczy. Bystrzyce są jedne ale Antonówki są dwie i w dość sporych odległościach od Bystrzyc. Można jedynie założyć, że obejmuje to teren parafii niewirkowskiej (
Niewirków) przede wszystkim ale zachacza też o sąsiednie parafie: berezeńską, tuczyńską. Zastanawiam się czy spis nie został zrobiony na podstawie ksiąg spowiadanych po kolei wg miejscowości, a jedynie nie są one podane.
Na sieci znalazłem dwa dokumenty wzmiankujące ten Bystrzycko-Antonowiecki samorząd:
МІЩАНСЬКІ ОРГАНИ СТАНОВОГО САМОВРЯДУВАННЯ В УКРАЇНІ (кінець ХVIII — початок ХХ ст.) 2016
Miesczański organ stanowego samorządu na Ukrainie (koniec XVIII - początek XX w.)
https://shron1.chtyvo.org.ua/Shandra_Va ... u2rp0kmgm3
Sam tytuł jest trochę dziwny, bo na koniec XVIII wieku Wołyń był osobnym rejonem i Ukraina też była oddzielnym rejonem.
Na stronie 164 jest napisane (tłumaczenie własne):
Jako pierwsza zaczęła tworzyć własny samorząd w 1881 r. gmina mieszczańska Bystrzytcko-Antonowiecka Obwodu Rówieńskiego województwa wołyńskiego, poprzez reprezentanta Murcha-Murawieckiego zwróciła się, omijając wszystkie instancje, do departamentu ekonomicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Chodziło o utworzenie własnego zarządu mieszczańskiego, odrębnego od urządu rówieńskiego. Generalny gubernator Kijowa nie poparł tej prośby.
Nie pozwolił na podobny apel ze strony mieszczan Nowogrodzkej Budy, powiatu Żytomierski, wołyńskiej prowincji, biorąc pod uwagę, że w miastach prywatnych, zgodnie z prawem powinna zostać utworzona uproszczona administracja miejska. Nie czekając na pozwolenie, mieszczanie z prywatnych miast Równe, Ostróg, Zasław i Starokonstantynów, które podlegały Dumie Miejskiej Nowogradu Wołyńskiego, przeprowadzili wybory i w każdym mieście wprowadzono starostę (z dwoma zastępcami). Podobne prośby wpłynęły od Generalnego Gubernatora również z Guberni Podolskiej.
Oraz
ВІСНИК ЛЬВІВСЬКОГО УНІВЕРСИТЕТУ Серія юридична Випуск 51 / VISNYK OF THE LVIV UNIVERSITY Series Law Issue 51 / 2010
https://law.lnu.edu.ua/wp-content/uploa ... %BA-51.pdf
Goniec/zwiastun Lwowskiego Uniwersytetu Seria prawnicza nr 51
Na stronie 60 jest napisane (tłumaczenie własne):
Podporządkowanie i odpowiedzialność uproszczonej administracji publicznej powinna być taka sama jak przypisana radom miejskim, gdzie nie wprowadzono Regulaminu Miejskiego z 1870 roku. Zarząd wojewódzki uchwałą z 18 lutego 1881 r. i pismem z 15 kwietnia 1881 r. pod nr 676 wskazał Dumie Miejskiej Nowogrodu Wołyńskiego potrzebę przeprowadzenia wyborów starosty miejskiego, z jednym i z dwoma zastępcami na walnych zgromadzeniach kupców i mieszczan w miastach Równem, Ostrogu, Zasławiu, Starokonstantynowie.
Społeczności miejskie, które istniały na wsiach, jak np. Bystrzycko-Antonowiecka powiatu rówieńskiego podlegała (prz. tłum: podatkom?) administracji mieszczańskiej miast. Dlatego też zarząd wojewódzki przypisał powiatowym naczelnikom Policji Równego (zarządzenie nr 681), Ostroga (zarządzenie nr 682), Zasławia (zarządzenie nr 683), Starokonstantyna (zarządzenie nr 684) podjęcie kroków w celu przeprowadzenia wyborów. Zgodnie z propozycjami Generalnego Gubernatora z 9 i 18 lipca 1881 r., pod nr 3249 i 3453, walne zgromadzenia mieszczan Równego, Ostroga, Zasławia i Starokostyantynowa miały bezzwłocznie przeprowadzić wybory starostów mieszczańskich i ich zastępców.
Pozdrawiam
Artur